ttSMJSMGDE BSftICfiTKl.
VIA Eli.
uitgetrokken, 'n paar emmers malsch
regenwater boven rti'n hoofd omgekeerd,
zooveul as 'nen does, 'n pepke aangestoken
en 'n diep bord vol mee erebeesjes gaan
plukken achter d'n erf. Da's 't lekkerste in
deuzen tijd wat er is, amico. Zoo 's mergens
vruug, op oew nuchtere maag 'n bord van
die lekkere, sappige, bloedrooie vruchtjes
waar d'n daauw nog aanhangt en daar 'n
paar ferme scheppen suiker overhenen. Dan
kunde mee piezier 'n snee of tien boeremik
aan, amico en 'n paar steuvige tassen leut
(koffie). En as ge dan op '.t eind dieen sui
ker, opgelost in d'n daauw, zoo van oew
bord in oewen mond lot loopen, dan is er op
de heele wereld gin gloske rooie wijn, dat
daaraan kan ruuken! Dan knept oew oogen
dicht van genot en lekt oewen baard af as
poes. Dan hedde 'r allemaal spijt van, da ge
gin maag as 'n regenton zoo groot in oewen
buik het hangen, want as da was... Erebeesjes
genogt, jong!
De meiden en knechts zijn dan ok veur d'n
dag gekomen, want Trui hee-d'n revelje ge-
blazen, onderwijl; 't zonneke is lankzamer-
haand hooger en hooger 't hemelsblaauw in-
geklauterd en as dan d'r eerste straaltjes
over m'nen vloer schieten en de rooie ple-
vuizen in 'nen vurigen gloed zet, dan kan 'k
't in huis niemeer houwen, amico. Dan neem
ik d'n kruiwagel, gaai de versche, bedaauwde
gruunten van d'n akker halen veur m'nen
gruuntelwagel, de nuuwe piepers die mee
dartig en veertig aan eenen plaant zitten,
zooda ge mee 't rooien z6o gedaan bet, dan
tuig ik d'n wagel op en gaai centen maken,
klinkende munt, van wat op m'n laand
groeit.
Ja, amico, 't is 'nen schoonen stiel jong,
't boerschap. En as 'k't nog's zeggen moes,
dan wier ik weer boer.
As ge haard werkt en oew best doet; as
g'op tijd oew barsens lot gaan; as g'alles
goed in de gaten boudt, zooda ge veur gin
gekke dingen komt te staan ,dan wordt da-
d-allemaal beloond. Dan groeit de boel en
dan krijgde 'n gewas, da mee gin smoesjes
en achterbakskes kan teugen g'ouwen wor-
ren. Zooas ze da-d-in de stejen mekare lap-
pen. Daar doen 'n paar menscben 't vuile
werk; die prakkiezeeren en werken d'r eigen
uit d'n naad, en 'n groote bende suffers en
niksnutters die gaan strijken mee de veur-
deelen. Die zitten d'n gosgaanscbelijken dag
te vigeleeren op d'n aandere z'n bedenksels
en z'n werk en pertbeeren mee 'n segaar en
*n kaal smoesje 't van zo'nen menscb te ont-
futselen. En't lukt, amico, 't lukt!
..Menschen die 't baardscbe werken wonen
in de kleinste huiskes", zegt 't sprikwoord en
da zit 'm in die geestelijke klaploopers! Ze
willen 't mijn in de stad ook wel 's lappen.
Dan willen ze m'n spullen afkeuren, die zoo
verscb zijn, dat d'n daauw er dikkels nog
afdrupt; dan willen ze afgeven op m'n Ere
beesjes, waar 'k zelvers 'n paar uur gelejen
nog van gesmuld en gescbraanst eb, da'k gin
Erebeesje d'r meer bijgedouwen kon krijgen,
pakken ze m'n gruunten vast en gooien
ze trug op de wagel of ie rot is, mee'n ge-
zicbt of ze de wEreld teugen d'ren daank
emmen; dan deugen de piepers nie en de de-
zelfde komen bij mijn op tafel as EEnen berg
blom, (ze kunnen nog nie koken, de afkam-
mers), maar dan, amico, dan kan 'k 't nie
laten te brommen! 't Is olleen te doen om
mijn veur 'n paar centen in m'n nek te kijken
netuurlijk en as ze dan gaan pingelen, dan
zeg ik; „boor es ier, as ge denkt da'k oew
overvraag, dan motte 't er zelvers maar veur
maken. Zo'nen krop slaai krijgde nengens
zoo groot, zoo malsch en zoo goudgeel van
binnen; wild'm emmen, zdbveul en gin cent
minder!" Amico ze nemen 'm.
En ik vaar d'r wel bij, jong. Ik overvraag
nie en ik laat me nie leggen; ziedaar mijn
sisteem in de stad.
Ik kreeg 'nen brief van 'nen zekeren Dries
uit Hoek, waar pas de nuuwe burgemeester
zoo grandioos is ingehaald. 't Mot bij Ter
Neuzen leggen, want Dries ee gescbreven
naar de Ter Neuzensche kraant, ok 'nen
amico van me. En Dries ee 'n zeuntje da
van de school af is gekomen en Dries z'n
zeuntje wil nie zooals Dries wil.
Dries wil 'm naar de Laandbouwschool
doen en z'nen brak mot daar niks van em
men. „Wa doen jullie mee zukke kEreltjes?"
vraagt Dries me nouw.
Da za'k oew 's baarfijn uitleggen, Dries.
Zo'n geval kunde op duuzend manieren be-
baandelen, maar daar is maar eEn goei: de
teut van oewen klomp!
Ook kunde'r mee naar 'nen piezejater
gaan, da's zooveul as 'nen menschenkenner,
'nen zielkunstige, maar die wordt deur die
apen van jong gladweg veraggelt.
Die vraag zukke gekke dingen die mee
laandbouw en allerhaande aan-deze zaken
waar ge veur komjt, niks te maken emmen,
da zo'nen snotneus van 'nen jongen 'm zoo
in de gaten heet en aantwoorden gift da ge
zelvers in d'n lach schiet. Olleen de pieze
jater slik 't allemaal veur zuute koek.
En om oew de aandere 998 manieren te
sohrijven, daarveur is dit velleke nie groot
genogt, ziede (Gelukkig!)
•FVi wa'k van de Laandbouwschool denk.
Da's 'n strikvraag, Dries, maar 'k wil t oew
toch wel zeggen: ik denk van de Laandbouw
school 't zelfde as van alle aandere scholen.
As ge 'n 'nen jongen naar toe stuurt mee
harsens in z'nen kop, dan zal ie er wa kun
nen leeren. Maar as ge 'r zoo eene zonder
school 'n vak laat leeren, komt ie er ok!
En as ge 'nen suffert of 'nen dwarskop
naar de school stuurt, dan leert ie 'r gin bal
en... die leert ok nergens anders veul meer.
Ge wit, want gij lees-d-altij m'n bnefkes
zegde gij, hoe 'k onderlest nog schreef da
'k 'nen schatrijken klaant eb, die 'n zeuntje
taezit da-d-al twaalf jaren op de Hoogeschool
is om awekaat te worren en da z'n vader
mijn verteld heet, dat da manneke elken dag
'n stukske dommer wordt en wel nooit awe
kaat worren zal. As ie vandaag heksamen
doen moet veur toegelaten te worren op 't
gimnazie, dan zakte-n-ie as 'nen loodgieters-
winkel. Maar sjuust in diezelfde week dak
da schreef, slaagde d'r ergens 'nen tramcon-
ducteur veur awekaat.
Zooda 'k maar zeggen wil: d'n eene leert
op de beste school mee de geleerdste perfes-
ters nog minder, as 'n aander op 'nen tram-
Verders emmen guillie in Zeelaand 't er-
over g'ad of ik nie in Ter Neuzen woonde, m-
plak van in Ulvenhout. Maar Drieske! Denk-
te guillie in d'n Zeeuwschen klei soms, da k
zo maar veur de lol Ulvenhout bovenop zet
op m'n brieven. Wa zijn jullie veur aarige
piesangen
Be kan toch nie overal wonen waar m n
amico's, de riddekteurs wonen!
Neee, witte wa-d-et gekke-n-is? Da'k m'n
brieven nie eb staan in de Ulvenhoutsche
Thaaims. Maar da komt, omdat er ier gin
kraantje gedrukt wordt. Wrj vertellen t
nuuws zoo maar aan mekaar, ziede!
Ziezoo, d'n Dries ee al z'n aantwoorden
binnen en onderwijl is m'n vel zoo vol as n
ei. Ik gaai er dus maar afscheien.
Ollee, amico, veul groeten van Trui en gin
horke minder van oewen
toet a voe
DRE.
AUTO MET OUDE MENSCHEN TE
WATER GERAAKT.
Op de terugreis van een autotocht met
ouden van dagen, uit Schagen, is een van
de auto's te water geraakt. Met groote
moeite heeft men de oude menschen uit de
diep vaart kunnen redden.
NEKKRAMP TE LAREN.
Te Laren (G.) heeft zich bij een leerling der
Chr. school een geval van nekkramp voorge-
daan met doodeiyken afloop.
iBij een anderen jongen van dezelfde school
doen zich verdachte verschijnselen voor.
WINDHOOS.
,Woensdagmiddag omstreeks twee uur is een
windhoos in sohuine richting over het dorp
Pijnacker getrokken. Wel werden verschillende
voorwerpen de lucht in geslingerd, doch ern-
stige ongelukken vielen met voor.
MI JNINSTORTING.
Woensdag had op 380 M. diepfE in de Ooma-
niale mijn een distorting plaats; de mynwer-
kers C. en R. werden onder het gesteente be-
dolven. Het duurde een paar uren voor ze kon-
uen bevrijd worden. Hun verwondingen waren
van dien aard, dat ze, na verbonden te zijn,
naar hun woningen konden worden gebracht.
AUTO TE WATER GEREDEN.
Donderdagmorgen is een luxe auto van Pur-
merend, waarin gezeten waren de heer Bakker,
procuratiehouder bij de Haarlemsohe Bank, zyn
vrouw en een zoontje, bij Ilpendam in het N -
Hollandsch Kanaal gereden. De heer Bakker
wist door een raampje uit de auto te komen
en zijn zoontje mee te trekken en zyn vrouw
kon door het inslaan van een ruit ontsnappen.
Allen hep en snijwonden op, doch meyrouw was
er het ergst aan tae. Zij werd door mzittenden
van een voorbijkomende auto verbonden en
moest daarna in het ziekenhuis te Purmerend
worden opgenomen.
VERMIST GELD TERUG BEZORGD.
IBij de uitgeversfirma van D. te Bussum,
waar de vorige week werd ingebroken, is het
vermiste geld onder convert terug bezorgd.
DIEFSTAL AAN HET STRAND.
Een heer, die Woensdagmiddag aan het
strand te Zandvoort van een badkoets uit was
gaan baden, kwam daarna tot de ontdekkmg,
dat tijdens zijn afwezigheid een onbevoegde
zijn badkoets had betreden en deze weer had
verlaten met medeneming van een portefeuille,
inhoudende 300 tot f 400 aan bankpapier, een
cheque groot f 2000, een Nederlandsch paspoort
en een portemonnaie met vreemde munten.
Vermoedelijk heeft men hier met een insluiper
van internationale reputatie te doen. De poll-
tie stelt een uitgebreid onderzoek in.
JONGE MAN IN DEN AMSTEL
VERDRONKEN.
Woensdagavond om half zes is op den Am-
stel te Amsterdam een treurig ongeval ge-
beurd. In het midden van het vaarwater voer
een schuit beladen met steenkolen. Deze werd
gesleept door een stoomboot. Een jonge man
van 19 jaar had aan den schipper verlof ge-
vraagd om op de steenkolenschuit mede te
varen. Dit werd hem toegestaan.
Op een gegeven oogenblik kwamen, ter
hoogte van het Amstelkanaal van tegenover-
gestelde richting een andere stoomboot en
eenige motorbootjes hetgeen eenige deining in
het Amstelwater veroorzaakte. De steenkolen
schuit ging heen en weer en het gevolg hier-
van was, dat een gedeelte van de lading ver-
schoof. Er kwamen ook steenkolen in het wa
ter terecht. De jonge man die op de schuit zat,
vreesde dat zij zou omslaan en sprong uit ver-
bouwereerdheid te water.
De schipper van de sleepboot dacht dat de
jonge man zwemmen kon en stak hem ook
geen stok toe. De ongelukkige echter verstond
de zwemkunst niet en zonk terstond. Spoedig
werd zijn lijk opgevischt. Dit is per auto van
den G. G. D. naar het Binnengasthuis ver-
voerd.
FELLE BRAND TE LEIDERDORP-
Woensdagnacht omstreeks half-een is een
felle brand ontstaan in de aardewerkfabriek
van de firma Zaaliberg te Leiderdorp. De
brandweer, die spoedig ter plaatse was, viel
den brand aan met twee stralen op de water-
leiding, doch eerst toen de groote nieuwe mo-
torspuit aankwam, die ineens met twee stra
len water gaf, gelukte het, den brand met
kracht te bestrijden. Niet voorkomen kon
echter worden, dat het gebouw met het belen-
dende woonhuis geheel uitbrandde.
Bij het instorten van den zolder werd de
brandweerman v. d. B. ernstig gewond; hij
kreeg een herschenschudding. Wethouder De
Bruijne werd niet ernstig aan het hoofd ge
wond. De burgemeester en de beide wethou-
ders waren op het terrein van den brand aan-
wezig.
De oorzaak van den brand moet worden ge-
zocht in een oven. Verzekering dekt de schade.
SLAAPWAGEN-AUTODIENSTEN.
Wij hooren, zegt de „Haagsche Post", van
een plan voor een slaapwagenautodienst tus-
schen de groote Nederlandsche steden en Gro-
ningen. Men zoude de eindpunten tegen mid-
dernacht verlaten en den volgenden ochtend
vroeg de bestemming bereiken, met een vollen
dag voor zijn werk; en de wel eens gevoelde
behoefte aan nachttreinen zoude niet langer
bestaan.
lOf spoedig iets van het plan zal komen,
zegt het bind, weten wij niet; maar zijn ver-
wezenlijking schijnt in ieder geval slechts een
kwestie van tijd. Zulke diensten op het Noor-
d'en, op Limlburg, Belgie en de Rijnstreek
kunnen moeilijk lang uitblijven.
iQverigens hebben wij met eigen oogen reeds
groote auto's gezien, die geregelde diensten
onderhouden tusschen Weenen en Panjs, als-
ook tusschen Londen en de Riviera. En in
Amerika bestaan dergelijke verbindingen reeds
bij de vleet. Daar loopen, naar wij lezen met
minder dan 86000 palace-autobussen door alle
staten en in alle richtingen. Vele er van zijn
regelrechte slaapwagens en het publiek maakt
van deze reisgelegenheid zoo ga.arne gebruik,
dat hun concurrentie voor de spoorwegen
hoogst ernstig is geworden om niet te spreken
van de electrische long distance trams, die ove-
rigens ook reeds sedert jaren slaaptrams laten
loopen, vooral in de dichtbevolkte centrale
Staten tusschen den Ohio en de Groote Meren.
AUTO GEKOCHT EN DIRECT WEER
VERKOCHT.
Een 21j,arige koopman had eepigen tijd ge
leden bij een autohandelaar in de Ruigenstraat
te Rotterdam een auto gekocht op voorwaarde
dat hij 700 zou betalen en de rest in termij-
nen. Hij heeft de auto direct weer verkocht
voor f 1600, betaalde den leverancier f 700 en
is met de rest naar Duitschland gegaan om
daar met een vriend een handeltje in bedwel-
mende middelen te beginnen. De handel flo-
reerde niet en na korten tijd was de man weer
platzak. Hij wist toen een tweede auto te krij
gen van de Nieuwe Rotterdamsche Auto Ga
rage, welke hij ook weer direct verkocht. Hii
heeft de opbrengst, f 1500, niet afgedragen en
is met het geld naar Brussel en Antwerpen
gegaan, waar het in korten tijd was opge-
maakt. Nadat hij een tydlang had rondge-
zworven, heeft hij zich thans bij de Rotter
damsche politie aangemeld. Hij is in verzeker-
de bewaring gesteld.
EEN TEKORT VAN MEER DAN
DR1E TON.
Uit Amsterdam meldt men aan de N. R.
Crt.
iNa den dood van een hoofdambtenaar van de
Amsterdamsche Bank is in de administratie
van dien amlbtenaar een tekort van meer dan 3
ton vastgesteld. De verduisteringen moeten
in een tijdsverloop van ongeveer tien jaar ge-
pleegd zijn.
TREIN IN EEN RIVIER GESTORT.
Uit Denver in den staat Colorado wordt ge-
meld, dat de uit Chicago komende expresstrein
van den Rockisland-spoorweg Donderdagoch-
tend bij Stratton in de rivier is gestort.
IHet ongeluk is ontstaan, doordat een anders
onbeduidende beek door de regens van de laat-
ste dagen sterk gezwollen was en de pii'lers
van de brug onderspoeld had. De locomotief
en tender van den trein, die verder uit 12
stalen passagiersrijtuigen, waarvan 8 Pullman-
wagens, bestond, ontspoorden op de brug. De
negen eerste passagiersrijtuigen schoven in en
op elkaar. De locomotief, bagewagen en vier
passagiersrijtuigen stortten in de diepte. Een
van de passagiersrijtuigen kwam geheel onder
het water te liggen, dat de naburige autoweg,
de spoorbaan en het omliggende land' twee
meter hoog overstroomde. Ook de naburige
brug in den straatweg kwam onder water te
staan. Het hooge water belemmerde het red-
dingewerk ten zeerste. Dadelijk bij het be-
kend worden van het ongeluk snelden de doc-
toren uit de vele naburige dorpen te hulp. Van
een naburig station werd dadelijk een zieken-
trein gezonden. Men vreesde, dat het bergen
van de lijken der verongelukten wel geruimen
tijd zal vergen, daar men moet wachten tot
het water valt.
Uit de laatste berichten uit Stratton wordt
het aantal omgekomen slachtoffers met 25
aangegeven. Verder zijn er tallooze gewonden.
In den verongelukten trein bevonden zich on
geveer 350 passagiers, waarvan op het moment
der ramp verscheidene sliepen. Volgens ver-
klaring o.m. van den theatereigenaar Maurits
Gets heerschte vlak na het ongeluk een wild'e
paniek, doch al spoedig hebben de niet ge
wonden getracht hun ongelukkige tochtgenoo-
ten te bevrijden door de dakbedekking en de
bekleeding der banken met behulp van bijlen
te verbrijzelen. Het reddingswerk ondervond
echter door het hooge water ernstige belem-
mering. Men acht het waarschijnlijk, d'at de
reizigers van de wagens van den z.g. Colorado-
express, die uit 12 Pullmanrwagens bestond en
onderweg was naar Chicago, alien verdronken
zijn. De volgende rijtuigen zijn voor een ge
deelte omgevallen, doch voor de brug bliiven
liggen.
DE PRUIKEN AF.
Het is Maandag in Engeland de warmste dag
van d'ezen zomer geweest. In Londen steeg de
thermometer in den schaduw tot 86 graden en
Harrowgate in Yorkshire meldde om 2 uur 89
graden. Verschillende plaatsen in het Zuid-
Westen hadden ook temperaturen tusschen 85
en 90 en overal hebben de gemeentebesturen
hun waarschuwing aan de bevolking herhaald
om uiterst zuinig te zijn met water..
|De rechter in de Kings-bench en Old Bailey
te Londen zetten hun pruiken af, welk voor-
beeld door de meeste advocaten werd gevolgd.
Ook in het Lagerhuis verschenen de juridische
raadslieden der Kroon zonder hun traditioneele
SNEEUW IN ROEMENIe.
Naar uit Boekarest aan de Nemzeti Ujsag
geseind wordt, heeft het in Busteni in oud-
Roemenie gesneeuwd en is de bergstreek van
Boetsjetsj met sneeuw bedekt.
EEN MILLIOENTRANSPORT' PER
VLIEGTUIG.
Op de Parijsche luchthaven Le Bourget
arriveerden Donderdag twee Goliath-vlieg-
tuigen uit Londen, met een waarde van dertig
millioen goud in ponden sterling aan boord,
bestemd voor de Bank van Frankrijk.
EEN LUXE-MOTORJACHT VERNIELD.
Het luxe jacht „Winonah" van den million-
nair Stiliman, dat in Hampstead Harbour
voor anker lag, is door een ontploffing ver-
nield, welke een gevolg was van het achteloos
omgaan met benzine. Het jacht stond on-
middellijk in voile vlam en brandde geheel
uit. Bij de ramp is een matroos om het leven
gekomen en een ander zwaar gewond. Still-
mann zelf was tijdens de ontploffing niet aan
boord.
SCHEEPSRAMP BIJ VALPARAISO.
Het Chileensche marine-transportvaartuig
Abtao is voor de haven van Valparaiso ver-
gaan. Van de bemanning, die veertig koppen
telde is slechts een gered'.
De Abtao behoorde aan de Chileensche
regeering. Het was vroeger een Duitsch schip,
in 1923 gebouwd bij de Nordsee-werke te Em-
den. Het vaartuig mat 1124 ton bruto.
De Abtao is vergaan in een zwaren storm,
die gewoed heeft langs de geheele kust van
Zuid- en Centraal-Chili. Vooral ter hoogte van
San Antonio en Valparaiso was de storm
hevig. De Abtao zond voor zij verging S.O.S.-
seinen uit. Verscheidene vaartuigen stoomden
in voile vaart naar het in nood verkeerende
schip; maar dit was al gezonken voor een der
andere schepen ter plaatse was.
Later. Nog een schepeling van de Abtao
is opgepikt (in het geheel dus twee van de
40). Men gelooft dus d'at alien overigen weg
zijn.
Schepen ter plaatse hebben vele lijken zien
drijven.
4MERIKAANSCHE INGENIEURS
GEDOOD.
Naar uit Caracas wordt gemeld is een ex-
peditie van Amerikaansche ingenieurs en geo-
logen, die in Venuzuela petroleumlbronnen ex-
ploite'eren, door leden van een dwergstam uit-
gemoord.
De „Daily Telegraph" meldt, dat de expe-
ditie in de jungle is omgekomen, gedood door
de vergiftige pijlen van een vijandigen berg-
|De expeditie bestond ten deele uit beproefde
ingenieurs met tropische ervaring, ten ueele uit
jongelieden, die zich er bij hadden aangesloten
uit avontuurlijke overwegingen.
DE WONDERBOOM.
De wonderboom is een gewas, dat in Grie-
kenland, Gibraltar, Afrika, Zuid-Amerika en
Oost- en West-Indie inheemsch is en daar een
hoogte van wel 8 of 10 meter bereikt. In kou-
dere klimaten is hij een eenjarige plant en
wordt dan niet hooger dan drie of vier voet.
Het wonderlijk snel groeiende gewas heeft
acht- of tientobbige blauwachtig groene bla-
d'eren, die op lange bladstelen zitten. Het zaad,
dat op boomen gelijkt, is grijs met bruine stre-
pen en vlekken en besloten in een ruwe, ste-
kelige noot. Deze barst open als zij rijp is en.
werpt dan drie zaden uit. Uit deze zaden
woidt de olie verkregen, die, naar haar won-
deraadige wenking, in Europa wonderolie wordt
genoemd. Op Java heet zij Kasserolie. Vroe
ger verkreeg men de olie, door de zaden te
koken, thans door uitpersing, waardoor men
een vierde van het gewicht der zaden aan olie
verkrijgt.
De wonderboom was reeds vele eeuwen voor
onze jaartelling aan de Egyptenaren bekend.
Caillaud vond het zaad ervan in granen, die
minstens 4000 jaar oud zijn.
De wonderboom, waarvan in Jona IV 6 ge-
sproken wordt, is zeer waarschijnlijk dezelfde
als die, waarvan boven sprake is.
Ook de Grieken en de Romeijnen der oud-
heid waren met den wonderboom bekend, want
hij wordt zoowel door Herodotus als door Hip
pocrates beschrewen. De laatste beval den
wortel van den wonderboom als geneesmiddel
aan.
HET HARDSTE METAAL.
Krupp heeft een nieuw metaal samengesteld,
een legeering van wolfram, koolstof en koblt
en er den naam widio aan gegeven, een afkor-
ting van wie Diamant (als diamant), omdat
het in hardheid onmiddellijk na het diamant
komt.
Het snijdt door glas en porselein even ge-
makkelij.k als een stalen mes door hout. Men
kan het met een scherper snede voorzien dan
welke staalsoort ook en het blijft langer
scherp.
Het kan een gansche omwenteling in aller-
lei fabrikatie teweegbrengen daar het elk pro-
ces, kan verhaasten van machines die voor het
maken van de meeste deelen en deeltjes van
een automobiel bijv. aangewend worden en van
alle werktuigen die metaal moeten snijden, slij-
pen of doorboren.
Met widia snijdt men staal met een snelheid
van 70 m. per minuut, dat is nagenoeg dub-
bel zoo vlug als dat tot nog toe het fijnste
sneldraaiend staal mogelijk was. Bij gegoten
ijzer gaat het viermaal zoo vlug, namelijk tot
180 m. per minuut.
Een groote fabriek in Detroit (Vereenigde
Staten), verklaart dat zij met behulp van widia
een transmissietrommel 3.9 maal sneller her-
stellen kon dan met het beste tot nog toe ge-
kende systeem, en voor sommige artikelen het
productievermogen met 400 t.h. kon verhoogen,
zonder het getal werklieden te moeten ver-
meerderen.
Krupp verkoopt zijn nieuwe samenstelling
peperduur: 500 dollars het Engelsche pond, dat
is meer dan tweemaal zoo duur als goud, hoe-
wel de bestanddeelen van de legeering betrek-
kelijk goedkoop kosten. Men moet echter be-
denken, dat de f a:b r i k at ie ko s ten zeer hoog loo
pen en vooral dat Krupp daarvan het mono-
polie bezit. Tegen een ontzaglijken som heeft
hij aan drie Amerikaansche firma's het fabri-
katierecht overgedragen. De General Electric
Company bracht het metaal onder den naam
carboloy op de markt; de beste andere fabrie-
ken produceeren nog niet voor den handel.
De hardheid van een verbinding van wolfram
met koolstof is sedert meer dan dertig jaar
bekend. Verschillende laboratorien in de me-
taalnijverheid hadden proeven daarmee geno-
men, maar op een praktischen uitslag kon niet
gewezeh worden. Krupp heeft iedereen de
loef afgestoken. Hij fabriceert thans maande-
lijks een ton, ter waarde van 1 millioen dol
lars en zal spoedig het productievermogen
stijgen.
Een klein stuk van zoowat 30 gram gewicht
is voldoende voor een gewoon snijwerktuig.
Als dus enkele grammen widia de opbrengst
van een machine, die duizenden dollars gekost
heeft, kunnen verdulbbelen, dan moet men de
kosten tot het aanschaffen daarvan zoo heel
buitensporig niet noemen.
DUUR SPEELGOED.
Het nieuwste wonderkabinet, dat in Enge
land aan de markt wordt gebracht, kost 75
guinjes, of wel 945 Nederlandsche guldens.
Het vereenigt in zioh een radiotoestel, en
gramophoon en een sprekende bioscoop. De
radio-ontvanger werkt met vijf lampen. De
combinatie gramaphoon-radio-ontvanger is
bekend genoeg. Het wonder is de talkie, die
deel uitmaakt van het geheel. De radio-
ontvangst schiet te kort bij die van een met
zorg en kunde vervaardigd vierlampen-toestel
van het nieuwste maaksel. De gramophoon
is zeker niet beter in geluidsreproduetie dan
de beste moderne gramophoon. De talkie is
echter verbazingwekkend. Het samengaan
van beeld en klank was accurater dan zelfs
het groote doek in de gewone theaters te zien
en te hooren geeft. Het miniatuurdoek is
opklapbaar aan den voorkant van het kabinet
geplaatst. En dit nieuwe stuk speelgoed voor
volwassenen is een groote vooruitgang op
den huisbioscoop. Wanneer men dit toestel
hoort en ziet, krijgt men de overtuiging, dat
de welgestelde menschen zich in de toekom-
stige winteravonden niet meer naar buiten
behoeven te wagen voor hun genietingen...
tenzij zij ook ware tooneelliefhebbers zijn.
De laatste vorm van ontspanning heeft als-
nog geen dragelijk surrogaat.
ZONNEBLOEMEN.
De zonneibloeimpitten winnen het van alle
oliehoudende zaden wat eiwit en vet betreft,
daarom is het een mooi bijvoer voor den
kouden wintertijd. Zonnebloemen zijn overal
te telen. Ziet men ze bij ons het meest als
sierbloemen, zo: worden ze in het Oosten van
Europa geteeld om de zaden. D.j cultuur is
eenvoudig. De grond wordt behoorlijk los
gemaakt en dan heeft de uitzaai plaats in
Mei. Omdat de plant hoog opschiet, zeer
groote bloemsobijven maakt, waarin ten
slotte veel voedsel wordt opgehoopt, vraagt
ze ook een goede bemesting. Ook voor de
planten geldt, dat ze niet van den wind kun
nen leven. Losse bodem, vocbt en goede be
mesting zijn noodig. Op lage vochtige gron-
den is de zonnebloem al buitengewoon goed
op haar plaats; ze maakt door haar sterke
verdamping den bodem droog. Proeven
hebben uitgemaakt, dat een bloeiende zonne
bloem aan de zon verloor gemiddeld 500
gram in de 12 uur, op enkele dagen zelfs
meer dan 800 gram in denzelfden tijd. Ver-
gelijkt men dit met het gewicht der plant
(1340 gr.), dan vindt men, dat zij in 66n dag
meer dan de helft van haar eigen gewicht
aan water kan verliezen. Een blad van een
zonnebloem heeft dan ook 13 millioen huid-
mondjes waar door de verdamping geschiedt.
Zonnebloemen maken de omgeving dus dro-
ger en zijn daardoor middel tegen koorts,
omdat ze de muggen, overbrengsters van
de koorts, beltten zich voort te planten.
Zonnebloemen maken de omgeving vrij van
muggen. De plant groeit snel en als men ze
op een goeden afstand van het gaas plaatst
zoodat de jonge plantjes niet door de kippen
uitgetrokken kunnen worden, vormen de
planten een schaduwgevende heg, welke een
kippenverblijfplaats bizonder verfraait en de
kippen goede schaduw geeft. De oogst valt
in October. De schijven worden bij rijpheid
tegen elkaar gewreven, waar door de pitten
vrij komen. Dat ze een prachtig vogelvoer
opleveren weet iedereen, die ze wel eens in
z'n tuin heeft geteeld; in 't najaar peuteren
de wilde vogels de schijven gaame voor ons
uit.
NEW-YORK IN CIJFERS.
Om de wereld eenig denkbeeld te geven van
het leven in New-York heeft de Kamer van
Koophandel aldaar een statistiek gepubliceerd,
waaraan wij de volgende getallen ontleenen:
alle 2 of 3 seconden wordt in New-York een
kind geboren; dagelijks worden 168 huwelijken
gesloten. De stad heeft 6.065.000 inwoners,
waaronder 3.025.000 mannen, zoodat er 15000
meer vrouwen dan mannen zijn. Deze 6 mil
lioen menschen eten dagelijks 7 millioen eieren
en een trein van 12 mijlen lengte is noodig
am de dagelijksche leivensibehoeften in deze
reuzestad te brengen. In het telefoongebruik
staat New-York bovenaan, want iedere seconde
wordt de microfoon 170 maal van den haak
genomen en daar de stad 1.700.000 aansluitin-
gen heeft, maakt dat ongeveer het 5de deel
uit van alle telefoonaansluitingen van Europa.
Ondanks de enorme uitibreiding van het auto-
verkeer in New-York, dat nergens ter wereld
haars gelijke vindt zijn er toch nog 50.000
paarden.
Het handelshuis der Equitable Trust Com
pany, tot heden nog het grootste gebouw,
heeft 12000 employe's en daar komen dage
lijks 50.000 personen. Tram, trein en autobus
vervoeren iederen dag 9 mnlioen reizigers, ter-
wijl 945.000 menschen een eigen wagen hebben.
De lengte van de straten in New-York be-
draagt 4702 mijlen, de stad heeft 2500 hotels
met 94000 kamers. Het getal inwoners ver-
meerdert maandelijks met 3849 personen.
MELK EN ELECTRICITEIT.
Als er onweer aan de lucht is, wordt de
melk zuur. Dat weten we alien by ervaring
en de wetenschap leert ons verder, dat elec-
triciteit de oorzaak is, dat de melk eerder
dan gewoonlyk stremt. Maar de wetenschajp
staat niet stil en zy moet nu het middel ge-
vonden hebben om met behulp van electrici-
teit de melk versch te houden. Het procbdd
daartoe, uitgedacht door Dr. Seider van de
WeeMche universiteit, is thans in onderzoek
bij de ministeries van landbouw van Oosten-
rijk en van Pruisen. Het door Dr. Siedel uitge-
vonden toestel bestaat naar „Oie Umschau"
mededeelt uit twee verticale cylinders en een
buizenstelsel waar electrische golven van een
bepaalde amplitude en lengte worden opge-
wekt. In den eenen cylinder wordt de melk
tot 40 gr. C. verwarmd en vervolgens in den
anderen met electriciteit behandeld. Wordt
de melk na deze behandeling in de huiskamer
gezet, dan blijft zij vier dagen versch, op een
koeie plaats begint zy eerst na twee of drie
weken zuur te worden en in de koelkamers
der groote melkinrichtingen blyft zij een
maand lang goed.
DE SNELSTE TREINEN.
-Het snelheidsrecord by de Duitsche spoor
wegen, zoo lezen wy in Spoor- en Tramwe-
gen", bezit de sneltrein FD 21, die den 176.5
K.M. langen afstand Hamm-Hannover in
slechts 118 minuten, of met een gemiddelde
snelheid van 89.7 K.M. in het uur aflegt. De
tweede plaats wordt ingenomen door den snel
trein FD 22, die denzelfden weg in tegengestel-
de richting in 120 minuten aflegt en dus een
gemiddelde van 88.3 K.M. bereikt. De electri
sche trein D 192, die de reis BreslauKonigs-
zeit (48,4 K.M.) in slechts 33 minuten aflegt
en dus een gemiddelde snelheid van 88 K.M.
per uur bereikt, neemt de derde plaats in. In
den zomer ryden elken dag drie sneltreinen
met een snelheid van 86,6 K.M. per uur van
Berlijn (Anhalter Bahnhof) naar Halle aan de
Slaale. Eveneens in de zomer ryden vier snel
treinen BerlijnMaagdeniburg tusschen Bran
denburg en Maagdeniburg met een gemiddelde
snelheid van 86,4 K.M. Op de lyn Berlijn
Hannover rijdt de sneltrein FD 112 het hardst.
Hij legt den 254,1 K.M. langen afstand af in
177 minuten of met een gemiddelde snelheid
van 86,1 K.M. per uur. Op de lyn Berlijn
Hamburg rijden de groote sneltreinen gemid
deld met een snelheid van 86 K.M. per uur.
Zij leggen den afstand van 286,8 K.M. af in
200 minuten.
Hoe was het nu voor den oorlog met de
snelheid der Duitsche treinen gesteld?
In den zomer van 1914 legden de Duitsche
sneltreinen elken dag in het geheel 334.290,9
K.M. af en wel met een gemiddelde snelheid
van 62,3 K.M. per uur. In den zomer van 1928
legden de sneltreinen per dag gemiddeld
212.266.3 K.M. af in 204.429 minuten of met
een gemiddelde snelheid van 62.3 K.M. per uur.
Men ziet dus dat de gemiddelde snelheid by
de Duitsche spoorwegen weer dezelfde is als in
1914.
De grootste snelheid van 1914 is thans ook
weer bijna bereikt. Het record stond toen op
naam van den sneltrein D 8, die van Hanno
ver naar Minden in Westfalen reed met een
gemiddelde snelheid van 89,9 K.M. in het uur,
terwyl, zooals gezegd, de sneltrein Hamm
Hannover thans met een snelheid van 89,7
K.M. rijdt en dus per uur 200 meter minder
aflegt, dan de snelste trein van 1914.
De snelste treinen van het Europeesche
vasteland rijden in Frankrijk. De snelste
trein van de wereld is de Fransche sneltrein
185, die den 153,1 K.M. langen afstand Parijs
St. Quentin aflegt in 92 minuten, d.i. met een
gemiddelde snelheid van 99,8 K.M. per uur.
Daarna komt de electrische trein Bordeaux
Dax, die den 147,5 K.M. langen afstand aflegt
in 89 minuten of met een gemiddelde snelheid
van 99,4 K.M. per uur.
Met dezelfde snelheid rijdt ook de snelste
Engelsche trein, die den afstand Swindon
London (124,3 K.M.) aflegt in 75 minuten. In
Amerika staat het snelheidsrecord op naam
van den sneltrein der Philadelphia and Reading
Company, die tusschen Camden en Atlantic
City met een gemiddelde snelheid van 99,3
K.M. per uur rijdt, maar voor den oorlog 107,2
K.M. bereikte.
DAT LASTIGE KLEINGELD.
Een rijke Amerikaan was op bezoek te Bar
celona en gaf een kruier opdracht, zijn ontzag-
lijke bagage af te halen en in zijn hotel te
brengen. Tevens gaf hij hem een biljet van 100
dollar. De kruier haalde den berg koffers af
betaalde de vracht en bracht alles in het hotel.
Toen hjj echter den Amerikaan de rest van
zijn 100 dollar, e.en bedrag van ruim 200 gul
den, wilde teruggeiven, wenkte deze haastig
met de hand.
Kleingeld raak ik nooit aan, verklaarde
hij, Dat zit toch maar vol bacillen.
En de kruier bleef vroolijk staan met zijn
buitenkansje en zijn bacillen.
KALE KANARIES.
Een der minder aangename ervaringen van
de bezitters van kanaries en andere kooivogels
is schryft de H. Crt. het allengs kaal
worden van deze diertjes. De directe oorzaak
daarvan moet toegeschreven worden ten eerste
aan luis, ten tweede aan de vederspoelmijt en
ten derde aan de kaalmakende schimmel (tri
chophyton tonsurans).
Deze drie nietige, maar hoogst gevaarlyke
vijanden van onze vogels kunnen afzonderlijk
optreden of in samenwerking op eenzelfde
exemplaar.
iHet minst moeilijk nog is de bestrydmg van
de luis of beter gezegd mijt, een achtpootig,
met het bloote oog waameembaar wezentje,
Wacht 's Znnaagsiu
Riidt op verz
