Pluimvee-rubriek.
Huia en Hof.
GEMEENTERAAD VAN
KOEWACHT.
GEMEENTERAAD VAN CLINGE.
OVER MENSCHEN- EN KIPPENPOKKEN.
dan komt men vooraan in de f 60. Aangezien
echter door den heer Voerman is te kennen
gegeven, dat hij dit jaar het land nog voor
zichzelf houden wou, zou het misschien aan-
heveling verdienen, de vereeniging in over-
weging te geven, land te zoeken van betere
kwaliteit. Dat zal misschien ook niet ge-
makkelijk gaan, want als het land te hoog in
prijs wordt, dan is de rentabiliteit ook twij-
felachtig.
De VOORZITTEH: We dienen thans een
besluit te nemen, waarbij wrj het crediet toe-
staan of niet, een middelweg is voor ons niet
te bewandelen. We dienen tevens ons besluit
,te motiveeren. Als de anuiteit langer wordt
gesteld wordt het land duurder.
De heer PLADDET: Neen het geld wordt
gegeven tegen 2% plus aflos.
De VOORZITTER4U,
De heer PLADDET: Jawel, de eerste vier
jaar, maar als de aflos op 75 jaar wordt ge
steld, dan heeft men er ook langer het genot
van. Het blijft toch land van de vereeniging
en wordt nimmer eigendom van den persoon
in kwestie.
De VOORZITTER: U dient er rekening
mee te houden, dat, wanneer na 30 jaar de
koopsom is afgelost, ook de lasten minder
worden.
De heer PLADDET: Daar is voor de eerste
pachters niet van te profiteeren.
De VOORZITTER: Een langer aflos is ook
niet bevorderlijk voor vermindering van de
pacht.
De heer J. A. MEERTENS: Dat is het be-
rwaar, dat men bij een langen aflos hoogere
rente heeft te betalen, vooral wanneer de
markt achteruitgaat. De vereeniging zegt
voor mij niets, ten slotte is de gemeente aan-
sprakelijk, dus hoe korter de aflostermijn is
hoe beter.
De VOORZITTER: De risico is in hoofd-
zaak voor de gemeente.
De heer PLADDET: Als de vereeniging
het niet kan volbrengen, komt het land aan
de gemeente, en kan dat na een tijd van 10
tot 20 jaar geen bezwaar zijn.
De VOORZITTER: Wanneer men ten min-
ste een aflostermijn heeft van dertig jaar,
anders wel.
De heer J. A. MEERTENS: Er is maar
66n persoon die er wel bij vaart, wanneer wij
het geld mochten toestaan en dat is de heer
Voerman.
De heer JANSEN: De menschen waren
beter met goed land dat rond hun woning
ligt en f 2000 kosten zou, dan met dit van
1300.
De heer PLADDET: Zie dan eens naar het
land, dat destijds door de heeren Kraker en
Kaan is gekocht, dat was nogal wat duurder.
De heer J. A. MEERTENS: Zeker wel,
maar dat hebben die heeren zelf betaald,
maar hier laten ze het ons betalen en dan
moet U de tijd waarin dat land gekocht werd
eens vergelijken met nu.
De heer A. MEERTENS: We dienen in het
het oog te houden, dat er veel menschen zijn,
die gaame een stuk land zouden willen heb
ben en die desnoods als waarborg daarvoor
hun huisje of andere eigendommen zouden
willen belasten, en wanneer wij voor zulk
land als dit, daaraan zouden meewerken, dan
helpen wrj die menschen daarmee in het on-
geluk, dus de raad mag daarmee terdege
rekening houden. Het zou onverantwoordelijk
zijn.
De heer JANSEN: We helpen de betrok-
ken menschen er beslist mee in den put, het
land is veel te slecht.
De heer A. MEERTENS: Je hebt voor
eulke kwaliteit van land eens zooveel voed-
sel noodig als voor goed land en dan is het
nog niks.
We kunnen dan beter nog eens een of twee
jaar wachten tot er goed land is te ver-
krijgen.
De VOORZTfTER: Ik ben het daarmee
volkomen eens, geef liever f 1500 tot f 2000
voor goed land.
De heer JANSEN: Ja al was het 2000.
De VOORZITTER: Zoo hoog loopt de prijs
toch nog niet.
Met algemeene stemmen wordt de meening
van den raad aangaande het land uitgespro-
ken als volgt:
1. ongeschikt voor het doel waarvoor het
wordt bestemd;
2. afstand wel groot, doch geen bezwaar
met het oog op het bezit van rijwiel;
3. koopsom te hoog, in evenredigheid aan
de kwaliteit van het land;
4. wordt het niet wenschelijk geacht, dit
land om bovenvermelde redenen aan te koo-
pen, weshalve de raad besluit afwijzend te
beschikken op het verzoek om kapitaalsver-
strekking.
Op voorstel van Burg, en Weth. wordt het
voorschot voor de bijzondere scholen in deze
gemeente vastgesteld voor die in de kom op
412,50 voor die op de Knol op f 989,10.
Op voorstel van Burg, en Weth. wordt be-
sloten om aan het Algemeen Burgerlijk Arm-
bestuur toe te staan te verkoopen aan den
heer J. Meertens een stukje grond in het oud-
Viissingen voor de som van 5.
Rondvraag.
De heer A. MEERTENS vraagt hoe het nu
eigenlijk staat met de kostwinners ten op-
zichte van den aftfek voor noodzakelijk
levensonderhoud Het was toch onze bedoe-
ling altijd geweest om in dit opzicht onge-
huwde kostwinners gelijk te stellen met ge-
huwden. Dit is niet het geval.
De heer J. A. MEERTENSDat is' dan een
tekortkoming in de verordening, want er is
bij ons blijkbaar alleen sprake van gehuwden
en ongehuwden, zoodat wanneer iemand on-
gehuwd als kostwinner staat, hjj ook maar
/500 aftrek krijgt.
De VOORZITTER zal de verordening daar-
omtrent nazien die dan desnoods kan worden
gewijzigd.
De heer J. A. MEERTENS: De fout ligt
hier alleen in de verordening en niet bij den
Inspecteur.
De heer A. MEERTENS vraagt of er nu
al een regeling door Burg, en Weth. is ge-
maakt voor het salaris van den ambtenaar
ter secretarie.
De VOORZITTER: Het ligt in de bedoe-
ling, dit- bij de eerst volgende begrooting te
regelen. Voor dit jaar heeft hij 100 meer
gehad.
De heer A. MEERTENS vraagt hoe het
staat met de kwestie van de zeegroente.
De VOORZITTER zegt dat dit nog in on-
derzoek is bij de regeering.
De heer JANSEN informeert naar een
•chrijven, ingekomen van den heer A. Leijs,
aangaande die meubels.
De VOORZITTER zegt dat dit een zaak is
die behoort tot de competentie van het Bur
gerlijk Armbestuur.
Niets meer te behandelen zijnde en nie-
mand meer het woord verlangende sluit de
VOORZITTER de vergadering.
Donderdagvoormiddag werd hier een open-
bare vergadering van den gemeenteraad ge-
houden. Tegenwoordig alle leden. De Voor-
zitter wenscht de leden bij deze eerste verga
dering een gelukkig Nieuwjaar en spreekt de
beste wenschen uit voor den bloei en den
vooruitgang dezer gemeente. De heer A.
Geerards bedankt als oudsten wethouder den
Voorzitter namens den raad en hoopt, dat ook
in dit jaar weer dezelfde gezellige geest en
hartelijken omgang zal heerschen als in het
afgeloopen jaar.
Na een kleine opmerking van den heer A.
de Waele werden de notulen van de vorige
vergadering goedgekeurd. Aan den heer Dr.
A. Verschuere, die na een diensttijd van on-
geveer 40 jaren wegens hoogen leeftijd eer-
vol ontslag verleend is, wordt een jaarlijksche
toelage verleend van 100, wijl hij als bui-
tenlandsch geneesheer niet in de termen van
pensioen valt.
Op verzoek van den Voorzitter geeft de
Secretaris voorlezing van de volgende inge
komen stukken
1. Van het Ministerie van Financien, Pen-
sioenen en Eerediensten, dat bij Koninklijk
besluit van 23 Nov. 1928 het beroep van E.
E. Geerards, gevezen directeur-boekhouder i
van het electrisch bedrijf, betreffende zijne
aanspraken op wachtgeld, ongegrond is ver-
klaard, op grond, dat hij te kort in dienst ge
weest en de betrekking voor hem slechts een
bijbetrekking was.
2. Van het Ministerie van Arbeid, kennis
gevende, dat in dienstjaar 1929 weder een
bedrag van 12 mill, gulden beschikbaar ge
steld zal worden voor woningbouw en f 80.000
voor opruiming van krotwoningen.
Beide worden voor kenisgeving aangenomen.
3. Schrijven van Burg, en Weth. van Goes
met de begrooting van den keuringsdienst
van Waren voor het keuringsgebied Goes
voor het jaar 1929.
Wordt eveneens voor kennisgeving aange
nomen.
4. Brief van „De Vereeniging van Vrou-
wen" onder den naam ,,Instituut voor meis-
jes", gevestigd te Oudenbosch, waarin wordt
verklaard, dat het gebouw en de terreinen
van de bijzondere meisjesschool alhier tot op
heden eigendom zijn van de genoemde veree
niging en overeenkomstig hunne bestemming
worden gebruikt, en dat het gemiddeld aan-
tal leerlingen in het afgeloopen jaar als
werkelijk schoolgaand bekend stond, 194
bedroeg.
5. Schrijven van de P.Z.E.M. te Middel-
burg, dat A. de Schepper bereid is de straat-
verlichting te bedienen overeenkomstig de
wenschen van den raad tegen een vergoeding
van 50 per jaar. Vraagt of de raad daar
mee accoord gaat.
Wordt besloten daartegen geen bezwaar te
hebben, mits de P. Z. E. M. hem betaalt, in
wiens dienst hij is.
6. Brief van Ged. Staten van Zeeland, dat
de beslissing omtrent de gemeentebegrooting
over 1929 wordt verdaagd tot 1 April a.s.
7. Schrijven van idem, dat de stukken be
treffende de Landarbeiderswet naar de ge
meente Hulst zijn verzonden en onze ger
meente spoedig zullen bereiken.
Zijn intusschen aangekomen.
8. Schrijven van idem, dat vrijstelling
wordt gegeven van de verplichting tot het
geven van onderwijs in het vak ,,lichamelijke
oefening" en wel tot 30 Dec. 1930.
9. Brief van Th. de Smet alhier, dat hij
solliciteert naar de vacante betrekking van
opperbrandmeester. Zal worden behandeld bij
de nieuwe regeling van brandwezen.
10. Brief van P. Z. E. M. over het snoeien
en rooien van boomen.
Burg, en Weth. zullen daar eerstdaags voor
zorgen.
11. Wordt voorgelezen den bekenden brief
van eenige raadsleden uit de gemeenten
Boschkapelle, Clinge, Ossenisse, Overslag eir'
Zuiddorpe, mede onderteekend door 2 raads
leden uit deze gemeente nl. de heeren C. van
Doosselaer en C. Hamerlinck en 3 raadsleden
uit St. Jansteen, 2 uit Axel, 2 uit Hengstdijk
en ddn uit Graauw tegen de Waterleiding
alsmede het adres van de burgemeester en
schepen van enkele Belgische gemeenten.
De voorzitter deelt mede, dat in de raads-
vergadering van 7 Augustus 1927 met 5 tegen
1 stem besloten is mede te werken tot ont-
binding der N.V. Zeeuwseh-Vlaamsche Wa
terleiding Mij. te Ter Neuzen. Dit besluit
blijft van kracht, zoolang er geen ander
wordt genomen. Zijn voornemen is binnen-
kort een vergadering te beleggen, waarin dit
onderwerp nader aan een bespreking kan on-
derworpen worden.
De heer Th. Persijn vraagt ontslag als lid
van het Burgerlijk Armbestuur. Wordt ver
leend.
Aan de twee alhier bestaande besturen van
bijz. scholen wordt een voorschot verleend
volgens art. 101 aan f 10,15 per leerling.
Burg, en Weth. overleggen verslag van de
kasopneming op 27 Dec. 1928. De uitgaven
over den dienst 1928 bedroegen 62.374,23, de
inkomsten 66.235,50; zoodat er in kas moest
zijn 3881,17. Dit bedrag was aanwezig.
Wordt op voorstel van Burg, en Weth. met
algemeene stemmen besloten tot aangaan
van kasgeldleening van 6000 rentende hoog-
stens 5
Dit jaar zal weer in de maand April een
jaarmarkt gehouden worden van paarden,
koeien en ander vee en wel op dezelfde wijze
als vorige jaren. Alleen in de prijzen voor
werkpaarden wordt een kleine wijziging ge-
bracht. Ook voor het schoonste konijn zal
een prijs worden uitgeloofd.
Als keurmeesters worden benoemd de hee
ren Aug. Suy alhier, P. Lust te Hulst en Fr.
van Waes te Moerbeke en tot plaatsvervan-
gers de heeren J. v. d. Broecke en J. Ver-
brugge.
Voor de a.s. Kamerverkiezing worden als
leden van het stembureau gekozen. Raad-
huis; voorzitter de heer A. Dierick, leden de
heeren A. de Waele en H. Baert en als
plaatsvervangers de heeren Th. Misseghers
en P. L. Kips. Stembureau „Oude Molen"
voorzitter de heer A. Geerards, leden de hee
ren C. van Doosselaer en C. Hamerlinck,
plaatsvervangers de heeren Aug. de Blieck en
C. de Voider.
De gemeenteraad kwam dezer dagen voor
het eerst in 1929 bijeen. De Voorzitter sprak
een kort woord van gelukwensch, waarvoor
de heer Van der Heijden als oudste lid dank-
te. Onder de ingekomen stukken, die alle
zonder bezwaar den hamer passeeren, komen
o.m. voor de goedgekeurde gemeentebegroo
ting dienst 1929, het rapport der Commissie
van Onderzoek betreffende de Z.-Vl. Water-
leidingmij., en idem betreffende de verant-
woording van het schoolbestuur te Clinge
van de kosten van instandhouding der Bijz.
school aldaar over de jaren 1925 t/m 1927,
inhoudende uitsluitend dat de aandacht ge
vestigd wordt op een nota ad 260 voor
tegelbezetting der gangen, welke nota voor-
komt onder kleine reparaties".
Aan de Vereen. ,,Het Wit-Gele Kruis" te
Hulst tot bestrijding van tuberculose wordt
overeenkomstig desbetreffend verzoek voor
1928 en 1929 telkens een subsidie toegestaan
van f 100.
Aan de Bijz. scholen te Clinge en Nieuw-
Namen wordt voor 1929 een voorschot ver
leend ad tachtig procent der haar toekomen-
de gemeentelijke vergoeding, zijnde 2468,48
resp. 2022,40, berekend naar 11,60 per
leerling. De verordening op de keuring van
waren wordt op verlangen van den Minister
aangevuld met de bepalingen: 1. dat ook
melkveehouders die waren ten verkoop voor-
handen hebben worden begrepen onder de
personen, die met betrekking tot lokalen, te
gebruiken materialen enz. aan de keurings-
verordening hebben te voldoen; 2. waardoor
wordt ondervangen de bewijsmoeilijkheid in- I
zake het verkoopen van waren, welke niet
volgens de voorschriften zijn behandeld;
voorts wordt de verplichting opgenomen,
voor elkeen die waren verkoopt om een exem-
plaar dezer verordening op de verkoopplaats
op te hangen.
Ingevolge een schrijven van Ged. Staten
worden ter uitvoering der motor- en rijwiel-
wet nader vastgesteld de bebouwde kommen
van Clinge en Nieuw-Namen.
Een viertal verzoeken is ingekomen om
medewerking te verleenen tot het verkrijgen
van rijkssteun voor het bouwen van nieuwe
woningen bij krotopruiming. Bij gemis eener
woningbouwvereeniging en daar de raad niet
van zins is het gewaagde spelletje van wo-
ningexploitatie te beginnen, moeten de adres-
santen worden teleurgesteld.
Na herhaalde waarschuwingen van de Ge-
zondheidscommissie acht men thans den tijd
gekomen voor de onbewoonbaarverklaring
der woning Wijk C no. 257 te Nieuw-Namen,
bewoner Ed. Janssens. De opmerking wordt
gemaakt, dat de eigenaar ermee in zijn schik
zal zijn, wegens de bestaande herrie met den
huurder en bij gebreke van een Huuropzeg-
gingswet. De vaststelling van de rooilijn aan
de Veerstraat wordt aangehouden in afwach-
ting van een schrijven van Ged. Staten om
trent de uitlegging der desbetreffende bepa-
ling der Bouwverordening.
Naar aanleiding van een verzoek van den
R. K. Landarbeidersbond om werkverschaf-
fing ziullen op voorstel van Burg, en Weth.
adressanten enkele werkgelegenheden in Bel-
gie worden medegedeeld.
De Voorzitter verstrekt ten deze tevens in-
lichtingen op een door den heer Kindt in het
najaar gestelde vraag betreffende de moge-
lijkheid om door tusschenkomst der gemeente
land in pacht te geven aan landarbeiders; de
Voorzitter heeft hieromtrent een onderhoud
gehad met den heer Rottier te St. Jansteen
en is tot de conclusie gekomen, dat het ver-
pachten van land voor de gemeente niet wel
te doen is en dit trouwens niet op haar weg
ligt. De heer Kindt meent ook dat nu in-
middels de Landarbeiders-Vereeniging te
Hulst is opgericht, hiervan kan worden afge-
zien.
Naar aanleiding van een desbetreffend
adres wordt ter vermijding van onbillijke ver-
houdingen inzake aftrek voor noodzakelijk
levensonderhoud in de heffingsverordening
op de gemeentelijke inkomstenbelasting opge
nomen: Wanneer verschillende, tenminste
drie, ongehuwden en/of gehuwden samen-
wonen, kunnen geacht worden slechts een ge-
zin te vormen en alien of meerderen van hen
afzonderlijk zijn aangeslagen, wordt voor elk
aangeslagen gezinslid slechts een aftrek toe-
gepast van 175, echter in totaal tot een
maximum bedrag van 700, dat eventueel
over alle aangeslagen gezinsleden gelijkelijk
wordt verdeeld"; voorts worden ten aanzien
van bedoelden aftrek tevens met gehuwden
gelijkgesteld weduwnaars bij wie een meer-
derjarige niet-aangeslagene vrouwelijke
bloedverwante, met de regeling der huishou-
ding belast, inwoont.
Een warm pleidooi van den heer Van den
Branden tenbehoeve van de vereeniging „Het
Wit-Gele Kruis" voor wijkverpleging te
Clinge (dorp), wordt schitterend beloond
door het met tien van de elf stemmen geno
men besluit om die vereeniging voor 1929 een
subsidie te verleenen van f 100 en een extra
toelage van f 100 voor eens om die vereeni
ging uit den financieelen ,,put" te helpen.
De behandeling van het agendapunt om
trent aanvulling van de instructie der ge
meente geneesheeren wordt uitgesteld, omdat
het noodige overleg met de geneeskundigen
nog niet heeft kunnen plaats hebben. De
Voorzitter zal hierop terugkomen straks in
de geheime zitting.
De zeer uiteenloopende belooningen van
Rijksveldwacht en Marechaussde voor bij-
stand aan de gemeentepolitie worden inge-
trokken, terwijl bepaald wordt, dat voor de
Rijksveldwachters te Clinge en Kapellebrug
en voor de marechausseebrigades te Nieuw-
Namen en Hulst jaarlijks in totaal beschik
baar zal zijn 100, uit te keeren naarmate
van de bewezen diensten in het belang van
het gemeentelijk politietoezicht.
De wielerbaan heeft genade gevonden in de
oogen van den raad en ondervond alle cle-
mentie; een klaagbrief uit den diepsten „put"
bezorgt haar teruggaaf van de helft der ver-
makelijkheidsbelasting over 1928 betaald en
vrijstelling van belasting in 1929, mits tien
procent der winst (zuivere of onzuivere?)
aan de gemeente wordt geofferd. Wie zal nu
hog beweren, dat de gemeente haar wieler
baan geen goed hart toedraagt?
De rijksveldwachter te Kapellebrug heeft
het risico van „nul op het request" niet op
zich willen nemen en zijn verzoek om de door
hem gemaakte kosten aan zijn gemeente-
woning te vergoeden maar ingetrokken.
De correspondent der openbare arbeidsbe-
middeling zal ongetwijfeld deze raadsverga-
dering met zorg in zijn analen noteeren; eene
belooning van f 150 over het afgeloopen jaar
is die moeite wel waard. De raad was on-
betwistbaar zeer week te moede vandaag!
Nu volgt de extra warme schotel: de wa
terleiding.
Een adres is ingekomen van elf raadsleden
uit de omliggende gemeenten om kort en
bondig: alle stukken betreffende de water
leiding voor kennisgeving aan te nemen, op
ontbinding der Z.-Vl. Waterleiding aan te
sturen en om een bekend tegenstander der
waterleiding tot hun zaakwaamemer aan te
wijzen; voorzeker geen halve maatregelen, als
die vlieger maar opgaat? De Voorzitter weet
den raad echter te bewaren voor het onge
twijfeld niet hoogstaand besluit om hiermee
accoord te gaan, alvorens de behandeling van
het rapport der commissie van Onderzoek op
de binnenkort te houden aandeelhoudsters-
vergadering meer licht en klaarheid in het
vraagstuk heeft gebrachc. Een besluit wordt
aangehouden; de wethouder Vercauteren, ver-
tegenwoordiger dezer gemeente, zal in het
aanhooren en in zich opnemen van nieuwe
vindingen en het verwerken van moeilijk-
heden te dezer zake op die vergadering wor
den bijgestaan door de heeren Teulings en
Smet; deze zullen vervolgens hunne indruk-
ken bespreken met het lid der Commissie
van Onderzoek uit deze gemeente, den heer
Kindt, en van hunne gezamenlijke conclu
sion mededeeling doen aan den raad.
De klompenmakers kregen ditmaal de wind
van voren; zij wenschten de eerste tien dagen
vrijgesteld te zijn van liggeld voor boomen
aan de haven; de raad herinnerde zich helaas
de onlangs vastgestelde tariefsverlaging van
dat liggeld en het was mis.
Goedgevonden wordt dat de gemeente toe-
treedt tot de afdeeling Zeeland van de Ver
eeniging van Ned. Gemeenten.
Bij de rondvraag vraagt de heer Kindt of
het niet gewenscht ware in de politieverorde-
ning de verplichting op te nemen dat elkeen
voor zijn perceel op den openbaren weg de
sneeuw moet opruimen.
De heer Hageman wenscht in de rekenin-
gen van het schoolbestuur in het vervolg te
zien eene specificatie van de arbeidsuren, n.l.
waaraan de verschillende uren zijn besteed.
j_»e heer Smet zou de rekeningen van de
schoolbesturen elk jaar willen nazien.
Op voorstel van den heer Vercauteren zul
len nogmaals worden begroot de kosten van
een simpel rioleeringsplannetje in het z.g.n.
Schoolstraatje te Nieuw Namen, dat bijna
voortdurend onder water staat. De heer
Kindt zou desnoods een stratenbelasting al
leen voor Nieuw Namen willen invoeren om
de afwatering in het geheele dorp Nieuw
Namen eens in orde te brengen. Eindelijk
wordt nog besloten tot den aankoop van
mooie emaille huisnummerplaatjes tegen de
aanstaande volkstelling.
Hierna gaat de raad over in besloten zit
ting.
Vragen, deze rubriek betreffende,
kunnen door de abonne's worden ge-
zonden aan Dr. te Hennepe, Dier-
gaardesingel 96, Rotterdam. Post-
zegel van TVa cent voor antwoord in-
sluiten en blad vermelden.
Het geheimzinnig verband ontsluierd.
Zooals we gezien hebben wordt dus diph-
therie der vogels veroorzaakt door de zelfde
smetstof als die der vogelpokken, en waar
we als er over diphtheric hooren spreken
direct vragen naar het verband met men-
schendiphtherie, daar vragen we bij vogel
pokken natuurlijk ons af, of er verband be-
staat met menschenpokken. Bij de diphtherie
heb ik al verteld, dat de menschendiphtherie
door een heel andere bacil veroorzaakt wordt
doch bij de pokken wordt het moeilijker. Nu
moet men bij al dergelijke benamingen er al
tijd om denken, dat een naam maar weinig
zegt en dat de ouderwetsche benamingen
meestal op enkele verschijnselen berusten, die
weinig verband houden met de oorzaak der
ziekte. Ziekten waar vroeger koorts by
kwam, welke aan vuur werd toegeschreven,
kregen een bijnaam met vuur, bijv. miltvuur,
koudvuur, enz.
De vogelpokken waren al in de middel-
eeuwen bekend en men hield ze toen ook al
gemeen voor dezelfde ziekte als van den
mensch. Als het er maar op leek, was het al
voldoende om hetzelfde te zijn en dit systeem
werd zoo geweldig ver doorgevoerd, dat men
bijv. alle grondstoffen terugbracht tot vier:
water, vuur, lucht en aarde.
Aan den anderen kant echter gebruikte de
toenmalige wetenschap, om haar geheimen
voor oningewijden te verbergen, voor dezelf
de stof soms tientallen totaal verschillende
namen, en het aantal namen waaronder bijv.
lood of kwikzilver bekend waren is legio.
Om deze boeken te kunnen lezen moet men
zich eerst absoluut vrij maken van alle mo-
deme begrippen en daama zich als het ware
indenken in de oude gedachtensfeer. Boven-
dien moet men gewapend zijn met een flinke
dosis kennis van Hebreeuwsch, Grieksch,
Latijn enz. om er uit wijs te kunnen worden.
Als men dan ook echter een inzicht krijgt in
deze oude begrippen, dan gaat als het ware
een wereld van geheimzinnige kennis open,
die veel uit den hedendaagschen tijd ver-
klaar maakt. Zoo zou ik over den naam
„Mephistopheles" uit Goethes Faust wel een
jaar lang kunnen schrijven, om een beeld te
geven van de duizenden jaren van denken,
die in dat eene woord ten slotte samengevat
zijn en waarvan naar ik gemerkt heb, mo-
deme literatuurbeoefenaars den in nevelen
gehulden oorsprong nog niet alien kennen.
Zoo bestaat er een beroemde ets van onzen
grooten Rembrandt, voorstellend de acchi-
mist, of ook wel Dr. Faustus geheeten.
Vraagt men kunstbeoefenaars naar deze ets,
dan kennen ze haar alien, doch vraagt men
naar de beteekenis der geheimzinnige woor-
den die daar op staan, dan kennen ze die
geen van alien. Er is niemand die de betee
kenis der geheimzinnige woorden kent, maar
een kind kan toch wel begrijpen, dat een man
als Rembrandt zulke woorden niet zoo maar
lukraak op een ets fantaseerde! Eerst als
men jaren lang de eigenaardige alchimisti-
sche literatuur bestudeert, begint men te be
grijpen wat Rembrandt bezield heeft bij deze
woorden en vindt men ook min of meer woor
den zelf.
Goethe heeft een heelen winter doorge-
bracht om een bepaald boek te lezen op dat
gebied, maar kwam volgens eigen zeggen er
niet geheel. achter. Toevallig heb ik de kern
van dit boek, die in Hebreeuwsch geheim-
schrift geschreven is, kunnen ontcijferen na
heel veel zoeken. Maar ik zie daar, dat ik
hoe langer hoe verder van mijn kippetjes af-
dwaal, dus moet ik terug tot de zakelijke
werkelijkheid.
Feitelijk was deze geheele inleiding maar
een poging van mij om een idee weg te
nemen, dat zich vaak uit bij modeme men
schen, die schouder'nalend glimlachen om die
meeningen van vroegere eeuwen. In deze
door ons thans verlaten meeningen, zat
meestal een zeer diepe kern, die als we haar
uitzoeken, ons met eerbied vervullen.
Daar vogelpokken in hun verschijnselen
en verloop wel op menschenpokken geleken.
hield men ze voor 6dn ziekte. Later kwam
men hierop terug, omdat men met menschen-
poksmetstof geen vogelpokken kon veroor-
zaken. Toen beschouwde men dus de vogel
pokken als een aparte ziekte. Niets is ech
ter veranderlijker dan de wetenschap en reeds
in 1913 begon men weer te twijfelen, toen het
gelukte met pokken van schapen een kip te
besmetten.
In ons land was het echter vooral Dr. van
Heelsbergen in Utrecht, wiens onderzoekin-
gen omtrent het pokkenvraagstuk van inter-
nationale bekendheid zijn geworden. Het ge
lukte van Heelsbergen vogelpokken over te
brengen op konijnen en ook op kalveren.
Omgekeerd kon echter van Heelsbergen met
kalverpokken ook bij kippen een ziekte ver-
oorzaken, die geheel overeenkwam met vogel
pokken. Zoekende kwam hij dan ook ten-
slotte tot de overtuiging, dat de smetstof
van de koepokken, menschenpokken, en
vogelpokken, naar alle waarschijnlijkheid al
ien wijzigingen zijn van dezelfde rondsmet-
stof.
Langzamerhand kwam men verder en ont-
dekte dat ook paardenpokken tot deze groote
groep behoorden en is men zoover gekomen,
dat men ten eerste met vogelpokken bij ko
nijnen pokken kan opwekken en dat men met
deze konijnen-vogelpokken-smetstof weer
kalveren kan besmetten, en niet alleen kalve
ren, ook runderen en vandaar kwam de vol
gende stap, de gewichtigste
Met deze vogel-konijnen-runderpokstof kon
men bij kinderen een pokkenuitslag opwek
ken, volkomen gelijk aan dat, wat men door
het inenten der kinderen met kalfpokstof te-
weegbracht. Dit onderzoek werd in ons land
o.a. door Dr. van Nederveen te Leiden ver-
richt en werden dus de proeven van anderen
bevest.gd. n.l. dat de vogelpokkensmetstof na
bij verschillende dieren gegroeid te zijn, zich
geheel gedroeg als koepoksmetstof. Maar
merkwaardig is nu weer, dat deze als het war#
aan kalveren gewende kippensmetstof toch
haar vroegere eigenschappen niet verliest,
want met het materiaal van het kalf kan men
echte vogelpokken verwekken en echte diphthe
rie. Dit nu is interessant want met koepok
smetstof kan men bij kippen wel pokken ver-
oorzaken, doch geen diphtherie.
Nu weten we al ongeveer een eeuw lang,
dat de pokkensmetstof van den mensch en de
pokkensmetstof van het rund heel nauw aan
elkaar verwant zijn, zoo nauw zelfs, dat men
den mensch ongevoelig maakt tegen men
schenpokken door hem in te enten met koe
pokken. De Engelsche arts Jermer, die de
pokkenenting heeft uitgevonden, beweerde
toen £l, dat de koepokken ook weer van paar
den verkregen konden worden. Niemand
wilde daarvan iets weten, totdat in den mo-
deraen tijd ook al weer Dr. Van Heelsbergen
het was, die het verbazingwekkende feit aan-
toonde, dat een typische ontsteking in den
mond van paarden weer verzaakt werd door
pokkensmetstof, en daardoor bewees, dat de
oude Jermer goed gezien had. De besmette-
lijke mondontsteking der paarden blijkt ook
een vorm der pokkensmetstof te zijn.
Ook schapenpokken ldten zich in koepok
ken omkweeken door ze eerst op konijnen te
enten en zoo zien we dus, als ik al het voor^
gaande samenvat, dat gebleken is, dat schjjn-
baar totaal verschillende ziekten bij totaal
verschillende diersoorten, paarden-mond-ont-
steking, pokken van mensch, rund, sch&ap,
vogels, diphtherie der kippen, alien tenslotte
aan een stamvorm, die zich als het ware ver-
takt heeft over verschillende diersoorten, toe
geschreven kunnen worden. Gelijk de takken
van een boom zijn ze niet precies gelijk aan
elkaar, verspreiden ze zich over verschillende
plaatsen, maar ten slotte zijn ze toch alien op
6en stamvorm terug te voeren. Vandaar, dat
ik in de inleiding van deze artikelen-serie
over diphfherie al zeide, dat we hier met een
interessante smetstof te maken hebben en
dat ik wat uitvoeriger bij de geheimzinnige
filtreerbare, onzichtbare, smetstoffen stil ge-
staan heb, ik denk dat mijn lezers nu aan het
eind wel zullen toegeven, dat al pratende over
kippenziekten, ons gezichtsveld zich over veel
verder gebieden gaat uitstrekken en wij nu
gaan begrijpen, hoe niets in de natuur om
ons heen op zichzelf staat, doch hoe alles
onderling verband houdt. Voor de onvermoek
de pogingen van wetenschapsmenschen is de
taak weggelegd, dat verband te ontdekken
en er nuttige gegevens voor het menschdom
uit te putten.
Dr. TE HENNEPE.
WINTERWERK IN DEN TUIN.
Zoodra de maand Februari weer is aan-
gebroken, vragen ook de tuinwerkzaamheden
weer onze voile aandacht. Bij verschillende
vaste planten, o.a. bij de rabarber is reeds
werking te bespeuren. Worden de pollen hiei>
van te groot, of hebben ze te lang op den-
zelfden plaats gestaan, dan kunnen we ze
scheuren of naar een andere plek overbren-
gen. Het mesten hierbij vooral niet vergeten.
De kwakkelwinter heeft verschillende
werkzaamheden aanmerkelijk vertraagd en
menigeen zal de noodige haast moeten b©-
trachten, wil alles op tijd en goed plaats vin-
den. Het snoeien dient voor de helft dezer
maand beeindigd te zijn. Dit snoeien schijni
voor menigeen altijd een zeer moeilijk strui-
kelblok te zijn. Juist dezer dagen was ik er
getuige van, hoe een oud tuinman, hieronder
alleen te verstaan oud in jaren, krampachtige
pogingen aanwendde, bij het snoeien van
eenige heesters, deze grondig te bederven, in
welke pogingen de overigens brave man, wer
kelijk schitterend was geslaagd. Bedoelde
tuinman bleek zijn beste jaren in Indie als
militair te hebben versleten, ook zichzelf
helaas, en hakte en zaagde er zoo lustig op
los, alsof hij zich weer in een tropisch oer-
woud waande, en daar met het hakmes een
weg had te banen. Hij hield bij zijn snoei-
pogingen zooveel van ruimte, dat de door
hem gesnoeide heester meer op takkebossen
dan op heester geleken.
Reeds eerder hebben we er op gewezen hoe
dit snoeien moet geschieden. Die er echter
geen kaas van gegeten heeft, geven we drin-
gend in overweging, er zelf niet aan te be
ginnen, doch het liever aan vertrouwde en
deskundige handen over te laten. Het snoeien
kost niet veel en is zeker heel wat voordee-
liger, dan ze zelf op een vrije Zaterdagmid-
dag te verprutsen, waarbij zoowel den vorm
wordt bedorven, als het eventueel bloeien
wordt voorkomen.
In den fruittuin hebben we krachtig op te
treden tegen allerlei insecten. Het bespuiten
der boomen en bessen met een vruchtboom-
carbolineum (sterkte 7% tot 10 is hier
bij een doeltreffend middel, terwijl verschil
lende zangvogels in dezen zeer welkome
bondgenooten zijn. Door het aanbrengen van
eenvoud'ge nestkastjes en het strooien van
voer tijdens sneeuw en ijs, kunnen we dit nog
bevorderen.
Ook het aanbrengen van lijmbanden ver-
dient aanbeveling, mits de lijm van uitste-
kende qualiteit is en minstens tot Maart
kleverig blijft. Verschillende wintervlinders,
waarvan alleen de mannetjes kunnen vliegen,
terwijl de vrouwtjes slechts kunnen kruipen,
verschijnen van October tot Maart. De lijm
banden belet deze vrouwtjes de kronen der
boomen te bereiken en daar hun eitjes te de-
poneeren, waaruit spoedig een groot aantal
rupsjes verschijnen, die met graagte hun ver-
nielende taak aanvaarden Onderwerpen we
de stammen der boomen, ooftboomen zoowel
als andere, aan een nauwkeurig onderzoek,
dan ontdekt men in de schorspleten der
oudere. stammen en ook onder de afgestorven
schors langs de wonden, ontstaan door het
wegnemen van een tak, stellig hier en daar
een grijsbruin, ovaal spinseltje ter lengte van
nagenoeg een halven c.M.
Scheuren we zoo'n teer weefseltje uiteen,
dan ontdekken we een klein rupsje. Dit is
het rupsje van den Donsvlinder, dat deze wo
ning betrok, toen de koude begon in te val-
len. Het schijnt onbegrijpelijk dat zoo'n teer
beestje, zoo weinig beschut, in den winter
niet doodvriest. Verdelgen we ze niet tijdig,
dan komen ze in het a.s. voorjaar voor den
dag en zitten we niet met de gebakken peren,
doch met kaalgevreten boomen, met al de ge-
volgen hiervan. We kunnen ze ook in het
voorjaar wel bestrijden, doch voorkomen is
altijd nog beter dan genezen en daarom nu
de handen uit de mouw.
Gedurende den a.s. zomer ontdekken we
hiervan de eierhoopjes (2 300 bij elkaar)
op de bladeren der kleinere boomen. Ook
deze zoeken we dan bij elkaar en vernieti-
gen ze.
Die tijdig den strijd tegen de schadelijke
insecten aanbindt, behoedt zich op de meest
gemakkelijke en voordeelige wijze tegen
schade en schande.
