algemeen nieuws- en advertentieblad voor zeeuwsch-vlaanderen,
8328
Vrijdag 25 Januari 1929
69e JaargaDg
Tweede Blad.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
PRE DIKB EURTEN.
SPORT.
IASDB0FWBERICHTEN,
Feuilleton-vertellingen.
DE BEDREIGINGEN TEGEN DR. DORMS.
TER NEUZEN, 25 JANUARI 1929.
VOETBAL.
RECHTSZAKEN.
LIEBERMANN TE AMSTERDAM
AAN GEKOMEN
BRABANTSCHE BRIEVEN.
URANT
(i u ll r U r K T C D C IIC« Binnen Ter Neuzen f 1.40 per 3 maanden Buiten Ter Neuzen fr per post f 1.80 per 3 maanden Bij vooruitbetalinq fr. per post 6,60 per jaar
A 8 L) N N LW LN I or H IJo. voor Belgie en ftmerika f 2.25. overiqe landen 2.60 per 3 maanden fr. per post Abonnementen voor het buitenland alleen by vooruitbetahng.
Dit blad verschijnt iederen Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond.
F.ERSTE KAMER.
Verlaging drankaccijns.
BliT.tens de memorie van antwoord inzake
bet wetsontwerp tot verlaging van den ac-
cijns op ged-istilleerd en van dien op hout-
geest, alsmede van bet specifieke recht, dat
in verband met die accijnzen volgens de
Tariefwet 1924 gebeven wordt van sooimige
producten, verklaart de Minister van Finan
cial zich in hot bijzonder erkentelijk voor den
steun van de leden, die, hoewel zich stellende
op het standpunt van diegenen der drankbe-
strijders, die vreezen dat accijnsverlaging het
drankgebruik zal doen toenemen, niettemin
de moreele voordeelen, welke van de verla
ging worden verwacht, zwaarder hebben doen
wegen. De Minister is overigens van oordeel,
dat vrees voor groote toeneming van het
drankgebruik, na invoering van de accijns
verlaging, niet gewettigd is.
Verder verklaart de Minister, dat ook hij
van oordeel is, dat de beweging der drank-
bestrijders krachtig heeft medegewerkt tot
vermindering van het drankmisbruik en daar-
door tot verheffing van het zedelijk peil. Bij
de leden, die bij de behandeling van dit ont-
werp uiting hebben gegeven aan hun gevoe-
lens van waardeering voor den arbeid der
drankbestrijding, sluit de Minister zich der-
halve volgaarne aan.
DE KAMERVEBKIEZINGEN.
De partijraad van de Liberale Staatspartij
De Vrijheidsbond heeft j.l. Zaterdag in zijn
politiek advies als no. 1 aangewezen voor de
kieskringen Groningen, Leeuwarden en Assen
Dr. S. E. B. Bierema;
voor de kieskringen Amsterdam, Zwolle,
Den Helder, Haarlem en Maastricht Dr. I. H.
J. Vos;
voor de kieskringen Rotterdam, Utrecht,
Leiden, 's Hertogenbosch en Tilburg Mr. H.
J. Knottenbelt;
voor de kieskringen Amhem en Nijmegen
Sir. A. G. A. Ridder van Rappard;
voor de kieskringen Dordrecht en Middel-
burg Mr. G. A. Boon.
Gelijk men weet, zal de kieskring 's-Gra-
venhage afzonderlijk ten strijde trekken (al
worden natuurlijk alle lijsten verbonden).
In verband hiermee heeft de partijraad ten
opzichte van Den Haag geen advies uitge-
bracht; echter is meegedeeld, dat de Haag-
sche afdeelingsraad voor de plaats van no. 1
de voorkeur heeft gegeven aan Prof. Ir. C. L.
van der Bilt.
DE ZEVENDE ZOON.
Onlamgs is gebleken, dat nog steeds in en-
kele plaatsen de meening heerscht dat de
Koningin een premie verleent wanneer in een
huisgezin een 7de zoon wordt geboren, waar
geen sprake van is. Intusschen heeft naar
de heer R. Groenveld, ambtenaar van den
burgerlijken stand te Amersfoort in de Ge-
meentestem mededeelt indertijd hierom-
trent in ons land een regeling bestaan.
De wet van 29 Floreal an XIII, de zooge-
naamde „zeven kinderenwet", welke ook in
ons land van kracht is geweest, bepaalde, dat
iemand zijn zevenden zoon op staatskosten
kan doen opvoeden. De wet werd echter hier
te lande nooit toegepast. Toen echter in 1847
iemand aanspraak op de door haar toegezeg-
de vergoeding wou maken, werd de wet afge-
echaft.
Sinds 1847 bestaat dus geenerlei regeling
omtrent dit punt.
De corr. van de N. R. Crt. te Brussel
schrijft:
Naar aanloiding van de bedreigingen on-
langs in de pers en in z eke re bijeenkomsten
aan het adres van dr. Borms geuit, consta-
teert een der leiders van de Vlaamsche front-
soldaten, Ward Hermans, in het Vlaamsch-
natio-nale dagblad „De Schelde", dat de anti-
Vlaamsche courant ,,La Gazette", daags na
de invrijheidsteiling van dr. Borms, schrijven
mocht „dat dadelijk na den oorlog, twaalf
kogels maar frs. 7,80 zouden hebben gekost
om Borms neer te leggen", zonder dat het
Belgische gerecht, hoewel de wet het uiten
van bedreigingen strafbaar acht, heeft inge-
grepen. Hetzelfde, zegt hij, geldt voor de
„Nation Beige" en voor een aantal personen,
die met" naam en adres worden genoemd en
aan een bijeenkomst, in een huiis in de Ko-
ningstraat te Brussel deelnamen „waar de
zaak Borms in alle opzichten is besproken
met bepaalde bedoelingen". Ook zou een ge-
lijksoortige bijeenkomst van student en uit
Leuven en Brussel op het redactie-bureau van
een Brusselsche krant, eveneens door Ward
Hermans genoemd, hebben plaats gehad en
zou er, naar hij verzekert, wel degelijk een
complot tegen het leven van dr. Borms zijn
gesmeed. „Wij bedreigen niets of niemand,
alsdus zijn conclusie, maar wee wie verant-
woordelijk is voor elk haar, dat gekrenkt
wordt op hot hoofd van dr. Borms; wee wie
een hand, een vinger maar uitsteekt naar
hem; wij staan met ons leven bong voor dat
van dr. Borms".
DE WATERSNOOD IN VLAANDEREN.
In een deel van het overstroomde gebied in
Vlaanderen is het water voor het grootste
deel weer weggetrokken. Te Grembergen
staait het water echter nog altijd tot in het
dorp.
Met het oog op den springvloed wor'dt hard
gewerkt aan de bres te Moerzeke, welke nog
steeds een breedte heeft van 40 meter.
Door het provinciebestuur van Oost-Vlaan-
deren is een speciale commissie belast, in sa-
menwerking met den bestendigen provincia-
len technischen dienst, een plan gereed te
maken, waarbij het aanleggen van een net
van nooddijken, in de Scheldestreek, wordt
voorzien. De commissie zal rekening houden
met de in Nederland op dit gebied opgedane
ervaring.
Aan de bevolking van het geteisterde ge
bied wordt door de zorgen van de autoriteiten
en het Roode Kruis in Belgie verder steun in
levensmiddelen, geld, brandstof en kleeren
vorleend. In totaal blijkt het Roode Kruis
reeds ongeveer 1 millioen francs te hebben
ingeczameld. Tusschen deze op Fransche leest
geschoeide instelling en het Vlaamsche Kruis
is het tot een conflict gekomen, dat in een
zeer scherp stadium is getreden. Zoo wist het
Roode Kruis van sommige autoriteiten te ver-
krijgen, dat doze aan het Vlaamsche Kruis
hare medewerking weigerden voor de ddstri-
butie van door dit laatste orgaan bijeenge-
brachte of aangekochte kleedingstukken,
dekens en levensmiddelen. Toch zet het
Vlaamsche Kruis zijn menschlievende actie
voort, waarbij het gesteund wordt door een
aanzienlijk deel van de openbare opinie in het
Vlaamsche land.
DE KANAAL-TUNNEL.
Het plan om, onder het Kanaal door, Enge-
land en Frankrijk met een spoorweg-tunnel te
verbinden, heeft plotseling goeden voortgang
gemaakt. Baldwin wilde er, nauwelijks drie
maanden geleden, nog niet van weten om het
in het parlement aan de orde te stellen en nu
is hij plotseling zoo zeer bekeerd, dat hij zich
bereid heeft verklaard met de leiders der twee
oppositie-partijen, Ramsay MacDonald en
Lloyd George, overleg te houden over de beste
wijze van een onderzoek naar den oeconomi-
schen en militairen kant van het plan. Zoo-
doende heeft hij de kwestie boven de partjj-
politiek gesteld en tegelijk verhinderd dat er
uit een volharden in een weigering van zijn
kant om aan het plan de aandacht te schen-
ken, die het verdient, bij de verkiezing een
politiek wapen tegen zijn regeering gesmeed
werd. Zoo beschouwd was zijn besluit ook in
politiek opzicht een verstandige daad.
De nieuwe procedure van een gelijktijdig
oeconomisch en militair onderzoek schijnt ook
een aanwijzing te zijn dat men het plan niet
-meer aan een zuiver militair lichaam gelijk
de commissie voor rijksverdediging, welke
vroeger in een zeer korte zitting over het
trnnelplan haar veto heeft uitgesproken, de
uitsluitende beslissing zal laten.
De drang tot verwezenlijking van het plan
is trouwens ook zeer sterk onder de conser-
vatieve aanhangers van de regeering. In En-
geland voelt men steeds sterker behoefte aan
uitbreiding van den internationalen handel,
nu het met vele takken van handel en be-
drijf nog niet naar wensch gaat. Van het
werk eraan verwacht men goede bestellingen
voor de nijverheid, van de tunnel zelf en ver-
levendiging van den handel. De militaire
deskundigen die men schaakmat heeft trach-
ten te zetten met het argument, dat het
vliegwezen aan Engeland's positie van eiland
al lang een eind gemaakt heeft, zwijgen, maar
men meent, dat zij hun verzet daarom nog
niet zoo gemakkelijk zullen opgeven. Voor de
eerste boor haar werk begint, zal er zeker
nog veel water door het Kanaal vloeien.
De aanhangers van het plan hebben intus
schen met voldoening kennis genomen van
een verklaring, die de Fransche gezant aan
een maaltijd, door voorstanders van de
Kanaal-tunnel aangericht, afgelegd heeft. Hij
zeide gemachtigd te zijn om te zeggen, dat de
Fransche regeering bereid is (indien gelijke
bereidwilligheid bij de Britsche regeering be
staat) om de zaak ter hand te nemen en tot
de noodige regelingen me-de te werken. Van
Fransche zijde is trouwens nooit emstig ver
zet tegen het plan gevoerd. Juist in de te-gen-
woordige omstandigheden zou men in Frank
rijk in den aanleg van de Kanaal-tunnel een
symbool van de herleefde Entente cordiale
zien.
DIPLOMA VOOR COUPEUR.
Naar men ons meldt is de heer D. J. Ha-
mei.nK te BIu.skII aan Fertboo.ns Vakschool
te Aniste.dam ged p.omeerd als coupeur.
POLITIEKE VERGADERING.
Gisteravond werd in de bovenzaal van het
„Ho.-e1 ue Oomme.ce" ae vanwege de S. D.
A. P. aangekond.gde vergader.ng gahouden,
waai.n a.s sp.eaer opirad de h-or w. ri. Vlie-
gen, i.d ce. ivee-e Kamer. De opkcmst was
mat.g.
bp.eker werd ingeleid dcor den h:er A. C.
de Pauw, d.e h_t doel dsz.r ve.go,daring uit-
tei.zet.i.e: h^t btsp.eieen van gioo^e,vraagstuk-
ken, voor de arce.d.nue klasse van gioot be-
lang en tevens p.cpaganda voor de b-gmsaien
der S. D. A. P.
1>. hear Vr.egen begon met er op te wijzen,
dat de menscuen m het a.geme.n zullen te
kennen gsven naar lets hcogers te streven.
D.t g.ldt ook voor een volk on de afspiegeling
dat een volk daarnaar streeft zal zich u.ten in
nic.er vv'eivaart en beschavmg op geastelijk ga-
b.ed. Wnlen cok de lagere kiassen daarvan ge-
n.e.en, dan mceten zij, evenals d'e bezlttende
invloed kunnen uitoefenen op' de wetgeving
van den Staat. Zij d.e de macnt in den Staat
in handen hebben, kunnen invlced uitoefenen
op het lot van de massa. Als vooibecld haalde
hij h ervoor aan de gesch.edenis van de Ro„-
teruam.sche Bankvereeniging, die door den
S.aat via de Nederl. Bank is gesteund, omdat
bij den val d.er bank het lot van velen, ook
van vele duizenden arbelders, afhankelijk was.
De Staat behooit z.ch daarom in te laten met
diet leve.i der burgers en met den rijkdom door
het volk voortgebracht.
De hervorm.ngspo.-tiek, die thans bijna alle
politieke partijtn in alle land'en nastreven, is
daaruit vcortgevloeid. Deze is in 3 categorlen
te verdeelen:
1. we g werken van misstanden voor de ar-
beidend'e klasse, b.v. werkloosheidszorg, en
verzorging by ziekte en ongevallen;
2. wetten die onbeteugelde uitbuiting van
kinderen, vrouwen en arbeiders bektten;
(groote categor.en, met name de landarbei-
ders vallen daar nog buiten)
3. bevordering van ontwikkeling en be-
schaving d'er arbeidende klasse (onderwijs,
woningwet, enz.).
De arbeidende klasse zal de politieke
macht moeten verkrijgen om die hervo.mings-
politiek te voleindigen. Dat alles zal veel geld
kosten, hetgeen de Staat van de bezittende
klasse moet eischen, om die kosten te bsstrij-
dcn. Die klasse maakt daaitegen bezwaar, met
den politieken strijd als gevolg.
Sinds 1920 staat het hervormingswerk stil.
Waarom is de ziektcwet van 1913 nog niet in-
gevoerd, vraagt spreker. Deze is wel aanhan-
gig gemaakt en een beiere editie dan d'e van
1913, maar met de verkiezlngen in 't zicht zal
er van de uitvoering niet veel komen. Ook het
zevende leerjaar is niet ingevoeid, en dat alles
omdat vanwege de Regeering gezegd werd, dat
bezuin'gd moest worden, hetgeen volgens spr.
niet kehosfde.
Min ster Colijn raamde in 1923 een tekort
van 98 millioen, waarom verschillende bezui-
n gingen werden voorgesteld, o.m. salaris- en
lconsverlaging, en er bleek ten slotte een
overschot van een half mill oen. In 1925 was
de leuze dat de gulden veilig moest gesteld
worden. Er was toen in plaats van de 42 mil
lioen te kort een overschot van 13 millioen.
En daarvoor had men toen alle hervorm'ngsn
step gezet. Naar sprekers oordeel he eft de
heer Colijn er het Nederlandsche volk toen er-
fcarmelijk doen inloapen, want ook hst natio-
naal vermogen was van 1 Mei 1924, teen het
12.240 millioen gulden bedroeg op 1 Mei 1923
gestegen tot 13.534 millioen gulden.
De schuld van een en ander wijt spreksr aan
de eigenaardige gioepeer'ng der partijen. Hij
meent, dat het uiteenvallen der coalitie den
weg heeft gebaand naar betere tijden. Uitvoe-
rig schetste spreker het verschll tusschen de
verschillende christelijke partijen. Hij wees op
het wond'erlijke, dat de christelijke arbeiders,
die dezeifde belangen hebben als de S. D. A. P.
in de politiek daarvan gescheiden blijven. Er
komt in dit opzicht ken'.eiing. In Duitschland
en Belgie z et men de katholleke arbeiders
reeds samengaan met de anderen. Ook in de
groote steden van Nederlar.d ziet men d'at. Dit
zal in tcenemende mate het geval zijn. De
Katholieke Staatspartij heeft voor de a.s. Ka-
merverklez'ng ook reeds 4 kwaliteitszetels aan
a.belders ingeruimd. Dit opent den weg voor
het verkrijgen van verschillende sociale wet-
ten, de z'ekt&verzekeringswet, het staatspen-
sioen, staaisbemoe Ing op woninggebied, land-
arbelderswet, verbetering der onderwijswetten,
huwelijkswetten enz. en is men naar sprekers
oordeel op weg naar betere tijden.
j De voorzltter, de beer De Pauw, sloot de
vergadering met een opwekkend woord, om de
vclgende maanden vcor de verk'ez'ngen te be-
nutten voor de r.oodzakelijke propaganda, cn
met een woord van dank aan den spreker van
den avond'.
FRAUDULEUZEN UITVOER.
We vernemen, dat de kommiezen te Sas van
Gent prcces veibaal hebben opgemaakt tegen
zekere L., koopman van Selzaete, wegens frau-
duleuzen uitvoer van een schaap. Men he-eft
getiacht het dier per auto uit te voeren.
DE SCHADE AAN DE ZEEWEItlNGEN.
De bu.tengewone vergadering van het wa-
te.schap Vjiocde n.eft oe^ioten een extra dijk-
g-fcvXi.o. van o per ti.A. te htfien voor her-
s.ei van ue aan ue zcewer.ngen toegeDrachte
scnaue. D.t ue vergadtr.ng v.exd de wensctie-
Ujxjie.d naar voren g&o.acnt de zaak van af-
doenue ve.oeteruig van de zeewermgen krach
tig aan te paKKtn en uaarvoor ean ge.dleening
i c-p lang en t-e.mijn aan te gaan. in de voi-
genat, m Me. te iiouani, vergauering zal daar-
over worden besbst.
BESMETTEL1JKE ZIEKTEN.
Het aantal gevallen van besmettelijke ziek-
ten over ue vte.v van 13 tot en met r9 januari
in a'e prov. Zeeiand bemoeg:
rtb..s typnolaea jou.lCLyphus) Hulst 1,
Ter Neuzen 1.
ivo_dvoux: Kapelle 1, Middelburg 1, O. en
W. Souburg 1, Senoonaijke 2, lersexe 1.
D.phther.tis: St. Annaland 1, Breskens 1,
Goco o, £>ci.e.pen.sse 1.
Gevallen van encephalitis na inenting kwa-
m-en ueze wetk met icr Kenn.s van het dtaats-
toez-cnc op ue oiksgezom.he.d.
ZONDAG 27 JANUARI 1929.
Ned. Herv. lverk.
Ter Neuzen. 9% u., Ds. A. Tlmmerman en
2 u., Ds. A. Timmerman, bediening van
den H. Doop.
Sluiskil. GVs u. en 2 u., dhr. L. Dek.
Hoek. 9 u. en 2 u.. Ds. K. Raams.
Zaamslag. 9 u. en 2 u., Ds. G. van Dis.
Sas van Geul. 9-/2 u., Do. li. A^cioioot van
Houten Roos.
Philippine. 2 u., Ds. H. Akersioot van Houten
Roos.
Gereformeerde Kerk.
Hoek. 9 u. en 2 u., Ds. J. B. Vanhaelen.
Zaamslag. 9 u. en 2 u., Ds. Kok.
Chr. Gereformeerde Kerk.
Zaamslag. 9 u. en 2 u., Ds. Tolsma.
Gereformeerde Gemeente.
Ter Neuzen. 9 u., 2 u. en 5% u., leeskerk.
Axel. 9 u., Ds. A. Verhage van Middelburg
bed.ening H. Avondmaal, 2 u. en 6 u.,
Ds. A. Verhage.
Oud-Gereformeerde Gemeente.
Ter Neuzen. 9 u., 2 u. en 5% u., leesdienst.
Lokaal „Eben-IIaezer".
Kerkhoflaan.
Ter Neuzen. 5% u., Evangelisatie.
R.K. Kerkdiensten tr 1'er Neuzen.
Zondag zijn de H.H. Die isten om 7, 8% en
10 uur. 's Namiddags cm 2 Vi uur Lof.
Zal het a.s. Zondag weer een verloren d'ag
zijn voor de voctoaisport V Het is n.et met
ze..erhccd te zeggen, maar er is toch zeer veel
j kans voor, daar de w.sselmg van het weder
aan zulke scno.nnielir.gin oudirhavig is, dat
hec met te ve.wonue.c.i zou zyn, dat de wed-
stnjuen moeten afgeiast worden, 't zij omdat
de velden onuer ten sneeuwkleed' verscholen
Lggen, dan wel door vorst zoo hard zijn, dat
het met gewenscht is dezs te betreden, wil men
de kans met loopen, daardoor ongeiukken te
verco.zaken. Sedert 30 December is Ter
neuzen n.et meer in het veld gewe.se en daar
om is 't zeer goed te begnjpen dat de spelers
erg v&rlangenu' zijn weer eens tusschen de
kr.jtlijnen te komen om zich met hun tegan-
standers te meten. Zondag a.s. speelt Ter-
n.uzen I haar elfden wedscrijd in de com-
petitie en wel tegen Zeelandia II van Middel
burg, welke club zij de eerste nederlaag be-
zo.gde en nog wel op haar e gen terre.n, zoo-
dat met grond verwacht mag worden, dat zij
ook nu wel in staat zal zijn haar den baas te
blijven.
met derd'e elftal van Terneuzen moet den-
zelfden dag in. Hulst hare krachten meten met
Hulst II. vvaar dit elftal in Hontenisse haren
eersten wecistrijd speelde on deze verloor met
52, cjferen wij de kans der overwinning nog
niet zoo ver weg, daar deze jeugdige spelers
met zulk een vuur zijn bezleld, dat aan oudere
spelers tot voorbeeld zou kunnen strekken.
UITLEVERING GEVRAAGD.
Door de Belgische regeering is de uitleve-
ring gevraagd van O. d. R., oud 23 j., vroe
ger wonende te Maldegem, verblijvende te
Heinkenszand, en thans gedetineerd op grond
van een aanhoudingsbevel van den onder-
zoeksrechter te Brugge, De R. wordt ver-
dacht van diefstal van een rijwiel te West-
cappelle (B.op 7 November 1928.
Donderdagochtend zijn de beide Haagsche
recheroheurs de heeren Hoestra en v. d. Mark,
die belast waren met de overbrenging van den
uitgeleverden Liebermann van Helsingfors
naar Nederland, met hun arrestant hier aan-
gekomen.
De nieuwsgierigen en de journalisten, die
het gezelschap op hot tweede perron van het
Centraal Station afwachtten, zagen hen even-
wel niet uit den trein stappen die te 9.11
aankwam. Om aan mogelijke lastige belang-
stelling te ontkomen, hadden de twee politie-
mannen op bevel van hoogerhand met hun
gevangene den trein te Hilversum verlaten
en van daar het laatste gedeelte van de reis
per auto naar Amsterdam afgelegd. Zij zijn
on-middellijk doorgereden naar het parket
van den officier in het paleis van justice,
waar de sub3tituut-officier van juotitie, Mr.
Reilingh, die in de strafzaak van de Veen-
dammer Hypotheekbank voor de rechtbank te
Amsterdam het openbaar ministerie heeft
waargenomen, den verdachte voor zich heeft
doen geleiden om hem een eerste verhoor af
te nemen. Daarna is hij overgebracht naar
het huis van bewaring aan den Wetering-
schans Hior is de rechtercommiosaris, Mr.
Feenstra, de instructie begonnen, in tegen-
woordigheid van Liebermann's raadsman, Mr.
Giltay Veth.
DE TOESTAND IN DE SUIKER-
INDUSTRIE.
Naar aanleiding van de ietwat alarmeeren-
de berichtea uit de suikerindustrie, die de
sluiting van verschillende fabrieken in uit-
zicht stellen beeft de N. R. Crt. dezer dagen
een onderhoud gehad met de heeren C. Assel-
borgs, directeur der Suikerfabriek Wittouck
te Breda en L. Biickmann ,algemeen adviseur
der Centrale Suikermaatschappij.
Bij dat onderhoud werd verzekerd, dat van
het stopzetten der fabriek in Breda, die uit-
sluitend als raffinaderij werkt, geen sprake
is. En voorts werd met de grootste stellig-
heid ontkend, dat de maatschappij uit Enge-
land groote winsten trekt.
Wij staan u er borg voor zoo werd gezegd,
dat al kwam er geen cent dividend uit Enge-
land, onze bietenprijs dit jaar toch 16 zou
zijn. Die prijs is n.l. uitsluitend bepaald in
verband met onze binnenlandsche belangen.
Wie iets anders beweert lastert.
Maar als u 16 voor de bieten kunt betalen
of dat genoeg is weten wij natuurlijk niet
waarom kunnen de cooperaties dat dan
niet?
We zeiden u reeds, was het antwoord, dat
enkele cooperaties wel dezelfde prijzen zullen
betalen. Dat andere dat niet kunnen, ligt
aan hun bedrijfspolitiek. Zij beschouwden
een industrie net als een landbouwbedrijf en
zagen niet in dat een landbouwer, die aan-
deelen in een cooperatieve suikerfabriek
neemt daardoor industrieel wordt en dus in-
dustrieele politiek moet voeren d. w. z. in
goede dagen reserves vormen. In plaats van
te zeggen, als onze maatschappij brjv. 20
voor de bieten betaalde: de bietenprijs is f 20
en alles wat ik door deelneming aan een
cooperatieve fabriek er meer voor krijg, is
industrieele winst, d. w. z. dividend plus re
serves, he-eft men de geheele opbrengst als
bietenprijs beschouwd en die ook uitgekeerd.
Natuurlijk keken dan de landbouwers, die
aan onze maatschappij geleverd hadden, zuur,
en het gevc-lg was natuurlijk, dat hc-e langer
hoe meer landbouwers naar de cooperaties
overliepen. Daardoor werd en met de bieten
bebouwde oppervlakte onmatig vergroot en
moest telkens de cooperatieve fabriek uit-
breiden. Geld voor de uitbreidingen had men
niet; dit moest dus geleend word-en en zoo-
doende zitten enkele cooperaties tot over haar
ooren in de schuld.
Onze maatschappij werd door de coopera
tieve politiek voor de vraag gesteld of die po
litiek te volgen, of er in te berusten, dat de
bieten naar de cooperaties gezogen werden.
Had zij den eersten weg gevolgd, dan zou dit
er toe hebben geleid, dat in sommige jaren
nog veel meer bieten uitgezaaid zouden zijn
en in slechte jaren de terugslag in uitzaai
nog veel grooter zou zijn geweest. Zij gaf er
dan ook de voorkeur aan, een bietenprijs te
betalen, die geen verband hield met wat de
cooperaties betaalden, maar waarvan de basis
was de verhouding tot andere landbouwge-
wassen, de kans van bietenexport naar het
buitenland en de vermoedelijke ontwikkeling
van den suikerprijs enz. Van de verkregen
winsten kon worden gereserveerd en dank zij
deze reserves kan onze maatschappij thans
66k wat doen voor den landbouwer nu die in
nood dreigt te geraken. Dat onze maatschap
pij dat kan is ook haar eigen belang: zij
krijgt thans meer bieten dan wanneer zij een
volstrekt niet loonenden prijs moest betalen.
Natuurlijk heeft de gevolgde politiek 66k
haar schaduwzijde gehad. Het wegzuigen van
de bieten door de cooperaties en de voort-
durende vergrooting van cooperatieve fabrie
ken maakte, da.t onze maatschappij een te
groote fabriekscapaciteit dreigde te krijgen,
die niet gebruikt werd, d. w. z. er dreigde
voor haar een groot kapitaalverlies; de op-
richting van de cooperaties schiep n.l. geen
nieuwe werkgelegenheid, maar verplaatste die
werkgelegenheid slechts.
Dat dreigende kapitaalverlies was natuur
lijk voorzien bij het bepalen van een bedrijfs
politiek, welke van die cooperaties afweek.
Dat desniettegenstaande tot die afwijkende
politiek werd overgegaan, kwam, omdat
zekerheid bestead, dat men het kapitaalver
lies voorkomen kon en tevens nieuwe werk
gelegenheid kon scheppen. Fabrieken, die tot
nu toe alleen bieten verwerkten en slechts
enkele maanden in het bedrijf waren, werden
tot raffinaderij-en verbouwd en als raffinade
rij in bedrijf genomen, waardoor zij het ge
heele jaar konden werken: voor een tweetal
andere fabrieken bestond de mogelijkheid, ze
naar Engeland over te plaatsen.
Het hoofdbelang onzer maatschappij werd
zoodoende raffinaderij. Ook hierbij bleek ech
ter, dat men de toekomst niet voorzien kon.
Twee jaar geleden wierp het plan-Tarafa
roet in het eten en in 1928 doemde de be-
scherming der Engelsche witsuikerin-dustrie
3 raffinaderijen tot stilstand, m. a. w. dreigt
thans opnieuw kapitaalverlies.
Nu hebben de raffinaderijen nog haar ge
heele installatie voor bietenverwerking en be-
grijp-elijkerwijze is onze directie tot de toe-
standen elders zich wijzigen, lets waaraan wij
niet wanhopen er zeer op gesteld, de stil-
liggende fabrieken weer in bedrijf te krijgen
en wel ditmaal voor bietenverwerking.
Door nu een bietenprijs van f 16 in uitzicbt
te stellen, hoopt zij thans in omgekeerde rich-
ting het p-roces van we-gzui-gen van bieten te
doen plaats grijpen, n.l. naar hare bedrijven.
Wij hopen, dat het na deze uiteenzetting
duidelijik zal zijn, dat niet het landbouwbe
drijf maar alleen het belang van zeer enkele
tot over de ooren in schulden stekende coope
ratieve fabrieken, deze fabrieken om bescher-
ming en steun doet roepen.
Ulvemhout, 22 Januari 1929.
Menier,
't Wintert knap-
kes, amico, 'n
g4ef winterke.
't Mag er dan zoo
nouw en dan 's 'n
bietje tusschen-
deur dooien, maar
alles en alles bij-
mekaar leet er
bier nouw toch
al vanaf Nuuwe-
jaar 't ijs op de
slootjes. En't ziet
er zoo vuil en
smerig uit van
st-of en takskes en steenen en zwartgeworren
sneeuw, da ge echt kun zien; da leet 'r ok nie
van 6en nachje. En da's altij 'n teeken van
'nen fermen winter, as 't ijs zoo on-proper d'r
uitziet. En de velden leggen d'r bij, amico as,
as, ja, 't is gin schoon woord as klets-
koppen. Hier en daar 'nen kwak bevroren
sneeuw waar zoo nouw en daa 'nen vergeel-
den en verflensten savcojekool tusschen staat
as 'n zeldzaam horke op 'nen kalekop. Ze
staan d'r bij as kaktussen, zo6 lillek! Schots
en scbeef as zattemannekes mee afgezakte
gezicbten
Neee, mooi zie-g-et sneeuwkleed er niemeer
uit. Nouw er allc-maal stuk"ken uitigedooid
zijn, lijken et wel op 'n versleten tafellaken
vol gaten en waar maar weinig op te bespeu-
ren valt van bikkesement. Eremoei troef!
De wegen, die telitens tot pap dooien en
dan weer bevriezen, zijn aamper te begaan.
Ge brikt er mee oew klompen gewoonweg d'n
hals over as ge toevallig op zo'nen hard-be-
vroren kluit trapt, terwijl da ge dfenkt dat ie
halfzac-ht is en da-g-er sjuust lekker vast in
zult kunnen stappen.
Daar mctte ok zoo mee oppassen as ge 'n
potje bent wiesten kaartspeulen in de „Gou-
wen Koei". Want och, hoe gaat da-d-ee?
'n Pintje bier bij 't binnenkomen en eentje
veur 't weggaan en nog ennigte daar tus-
schenin en dan is 't heelemaal oppassen ge-
blazen over die bevroren klonters. En ik mot
oppassen, amico, da 'k nie mee 'n kepotte
neut3 of 'n gat in m'nen bo-ofd uit de „Gouden
Koei" thuiskoom. Dan mok Trui direkt van
'n pdetsje 'nen donderslag!
Zoo hadden me 'n paar dagen gelejen zuur-
