Dam- en Schaakrnbriek.
Pluim 7ee-rubriek.
Huis en Hof.
cm.
iNGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN.
GARAGE MET AUTO GESTOLEN.
Een rechterlijk ambtenaar te Hammon in
den staat Indiana had een uitvinding gedaan:
een verplaatsbare autogarage, die overal ge-
makkelijk opgesteld' kan worden. Zelf gebruikte
hij zoo'n garage en was er niet weinig trotsch
op.
Toen hij kort geleden 's morgens uit zijn
huis ging om in zijn auto naar zijn bureau te
rjjden, kwam hij tot de ontdekking, dat de
garage en zijn auto verdwenen waren. Dieven
hadden 's nachts de garage genomen en
waren er mee vandoor.
Het spreekt vanzelf, dat men om dit geval
iacht, maar bovendien is het de eerste d'iefstal
▼an een volledige garage, welke in Amerika
is gepleegd.
RATTENBONT.
In het gouvernement Tomsk heeft men een
proef gedaan met het inzamelen van ratten-
vellen, die tot bont zullen worden verwerkt.
In zeer korten tijd waren 3 millioen vellen ge-
leverd, terwijl er uit alle dorpen nog steeds
groote zendingen binnenkomen, zoodat de
eooperatie weigert verdere zendingen in ont-
vangst te nemen. Het rattenbont is zelf goed
uitgevallen, hetgeen des te meer van pas komt,
omdat dit jaar de vangst van eekhoorns ten-
gevolge van de weersgesteldheid zeer slecht is.
ONVERZADIGBAAR publiek.
Wij kennen ze alien: die situaties op een
concert, als het publiek den uitvoerenden kun-
stenaar niet wil laten gaan zonder toegift;
maar wat de luistervink, die eenige dagen ge
leden, onder de thee, Weenen in zijn huiska-
mer haalde, beleefde, was toch niet alledaagsch
Daar speelde George Steiner, begeleid door
het symphonieorkest onder prof. Rudolf Ni-
lius, een vioolconcert van Beethoven en een
van Brahms, mitsgaders een sonate van Hin-
demith. Twee toegiften had het publiek den
▼iolist reeds afgedwongen, het bleef roepen
om meer.
Toen nam de leiding een kort besluit. Zij
liet Steiner... het geheele program herhalen!
En de geestdrift was de tweede maal wel-
•haast even groot als de eerste.
KERSTBOOMEN OP STATIONS EN
STRATEN.
In een aantal Duitsche steden worden sinds
enkele jaren in de Kerstweek op openbare
plaatsen electrisch verlichte Kerstboomen
geplaatst. Dit jaar zullen te Miinchen twee
Kerstboomen prijken en wel in de „Feldherm-
halle" en op de Lenbachplatz. In verschil-
lende Beiersche steden zullen dit jaar ook
Kerstboomen in de stations worden opgericht.
Dit zal o.a. het geval zijn te Miinchen, Gar-
misch-Partenkirchen, Mittenwald, Berchtes-
gaden, Rosenheim enz.
VERDRINGT DE RADIO DE GEWONE
TELEGRAAF?
De persagentschappen in Amerika, die thans
dagelijks ongeveer 5.000.000 woorden langs de
telegraaflijnen en -kabels verzenden, gaan
meer en meer gebruik maken van den draad-
loozen dienst. De federale radiocommissie
heeft onlangs aan de persagentschappen en
de vereenigingen van dagbladen concessie ge-
geven voor den bouw van niet minder dan 16
kortegolf stations
MORFINISTEN.
In Berlijn heeft zich weer een treffend
geval van morfinisme voorgedaan.
Sinds geruimen tijd was de aandacht van de
recherche gevestigd op het doen en laten van
een jongen man, die telkens weer in de meest
verschillende apotheken recepten voor mor-
fine, cocaine en andere verdoovende middelen
aanbood. De apothekers wantrouwden de
recepten wel, omdat er zulke groote dosis in
werden voorgeschreven, maar zij droegen
steeds den naam van een dokter.
Thans is het echter gelukt het mysterie op
te lossen.
De 23jarige jongeman behoort tot een ge-
goede familie en is werkzaam op litterair ge-
bied. Toen zijn verwanten bemerkten, dat hij
verslaafd was aan morfine, lieten zij hem een
kuur volgen, die ook goede gevolgen had.
Nauwelijks genezen, viel het jongmensch ech
ter in handen van een praktiseerend genees-
heer in Charlottenburg, die zelf morfinist
was. Ofschoon hij wist, dat de jongeman pas
een kuur had doorgemaakt, wist hij hem ertoe
te brengen zich weer over te geven aan zijn
hartstocht, waarbij hij zijn slachtoffer hielp
aan de noodige recepten. A1 spoedig werd de
naam van den dokter in de wereld der morfi-
nisten bekend, met het gevolg, dat het weldra
patienten bij dezen stroomde, zoodat hij zijn
overige praktijk kon opgeven.
De dokter is zelf ten slotte door voortdu-
rend misbruik van verdoovende middelen
volkomen tot een geestelijk en lichamelijk
wrak geworden. Toen hij door de rechercheurs
tn zijn woning werd gearresteerd en naar het
politiebureau werd gebracht, sliep hij midden
onder het verhoor in
BELASTIN GS ABOT AGE.
Het is den laatsten tijd herhaaldelijk voor-
gekomen, dat boeren uit dorpen in Holstein
belastingbeambten en gerechtsdienaars aanvie-
len, die belast waren met de inning van ach-
terstallige belastingpenningen. In een geval
had zelfs samenspanning plaats gevonden en
had een aantal boeren beambten met geweld
toelet hun plicht te doen. Men heeft zelfs des
nachts een of andere helsche machine in een
woning van een ambtenaar gelegd.
Dezer dagen is nu een groote vergadering
gehouden door de verschillende autoriteiten,
hurgemeesters, „Landrate", enz.
Algemeen werd het optreden der boeren
acherp veroordeeld. Er werd op gewezen, dat
het steeds boeren betrof, die best betalen kon-
den, maar niet wilden, Daar, waar werkelijk
een noodtoestand aanwezig was, hadden de
belastingambtenaren uit eigen beweging afge-
eien van dwangmaatregelen. Besloten werd,
•dat de burgemeesters enz. zich niet door be-
dreigingen zouden laten intimiteeren, maar dat
men op zijn stuk zou blijven staan.
Intusschen heeft ook de justitie zich met
sommige sabotagegevallen bemoeid en een
onderzoek ingesteld.
ALS TWEE CHINEEZEN RUZIE
HEBBEN.
Als twee Chineezen ruzie hebben, is dat een
eaak waarbij al gauw de openbare orde in het
gedrang komt. Wanneer een Chinees den
toom van een landgenoot gaande maakt, wan
neer zij in vuur geraken, woedend worden,
dan daagt niet de een den ander uit, met hem
een robbertje te vechten, neen, dan daagt hij
tegelijk de geheele familie en den vrienden-
kring van den ander mede uit tot den alge-
rneenen strijd. Dat is nu eenmaal een oud
gebruik in China en het wordt nog altqd bij
alle ruzies in acht genomen.
Zoo gebeurde het onlangs te Sjanghai, dat
een bewaker in een katoenfabriek trachtte,
een arbeider uit Kiangym te beletten de fa-
briek te verlaten omdat hij niet in het bezit
van een behoorlijken pas was. Wat gebeurde?
De arbeider werd razend en beleedigde den
bewaker, een man uit Sjantoeng. Deze laat
ste, niet lui, gaf den ander te verstaan, dat
hjj hem en zijn vrienden en verwanten in een
theelokaal te Tsapel verwachtte. De arbeider
nam de uitdaging aan. Den volgenden dag
verzamelde de bewaker ongeveer honderd van
zijn vrienden voor het *theelokaal. In China
zijn de theelokalen uitverkoren om het tooneel
van de beslechting van zulke geschillen te
zijn. Maar de arbeider was er niet. De ver-
toomde bewaker werd nog boozer, nam zijn
kudde mee en trok naar de katoenfabriek,
waar hij den arbeider en zijn getrouwen aan-
trof. Een werkelijk epische strijd ontspon
zich, waarbij vuisten, messen, knuppels en
stokken een voomame rol speelden. Het eind
van het lied was, dat zeventien personen naar
het ziekenhuis moesten worden getranspor-
teerd, 48 naar de gevangenis gingen en de
overigen zich nog v66r de komst der politie
in veiligheid konden brengen.
WAT DE DUITSCHE OMROEP KOST.
Verschenen is een jaarverslag over het
jaar 1927 van de gezamenlijke Duitsche om-
roepmaatschappijen. De balans sluit met een
bedrag van niet minder dan 22.2 millioen
mark.
De onkosten der verschillende omroepmaat-
schappijen zijn zeer aanzienlijk. Aan zuivere
bedrijfskosten werd ruim 4,2 millioen mark
betaald, aan loonen, huren, verlichting en der-
gelijke algemeene onkosten 5,3 millioen; aan
auteursrechten 5,2 millioen en aan program-
ma-onkosten 7,6 millioen.
Van de luisterbelasting werd door het rijk
een bedrag van 23,8 millioen aan de omroep-
maatschappijen afgestaan, zoodat er een over-
schot is van 1,4 millioen.
Het is te verwachten, dat de exploitatie-
rekening over 1928 nog grootere bedragen zal
vermelden. In het afgeloopen jaar toch zijn
er talrijke zenders, studio's e.d. bijgekomen.
Bovendien is gedurende de laatste maanden
het aantal zenduren zeer toegenomen. Te
Hamburg, Bremen, Stuttgart en Breslau kwa-
men nieuwe studio's, terwijl nieuwe zenders
werden opgericht te Brunswijk, Schwerin,
Dusseldorf, Keulen, Halle, Maagdenburg en
Flensburg. In totaal telt Duitschland thans
ruim veertig plaatsen met een speciale studio,
waar regelmatig concerten of lezingen gehou
den worden. Tenslotte werden bijna overal
ruimere lokaliteiten door de verschillende
omroepmaatschappijen betrokken, hetgeen het
beste bewijs is voor den nog steeds toenemen-
den bloei.
HULP, DIE MEN KAN MISSEN!
Een slecht ziende juffrouw uit Nieuwer-
Amstel liet op straat een rijksdaalder vallen.
Zij vroeg een jongen haar bij het zoeken te
helpen. Na even te hebben gezocht raapte
de jongen het verloren geld stuk van den grond
en vroeg:
Is dat de knaak
Ja, zei verheugd de juffrouw.
Nou, tabe dan, tante, klonk het, en weg
reed de jongen op z'n fiets.
het bord. Als volgt had Wit onmiddellijk
gewonnen
1. 37—28 18—22
Dit is Zwarts eenige zet.
2. 28X8 36—41
3. 8—24 4146
Op 4147 volgt 2415.
4. 2419 4641
of 37 of 32
5. 195 en wint.
Alzoo twee blunder-partijtjes en een blunder-
eind3pel, alles zeer leerzaam, vooral voor be
ginners.
DAMMEN.
Blunders uit het Amsterdamsche tornooi.
Dat ook meesterdammers en, erger nog,
zelfs grootmeesters hun tijdelijke inzinkingen
hebben en op een gegeven oogenblik alle
partij-doorzicht en inzicht schijnen te missen,
blijkt uit de volgende ,,partijtjes", die men
eerder van beginnelingen afkomstig zou.
wanen dan van spelers, die meedongen naar
den wereldtitel. Naspelen dezer om hun (van
grootmeesters niet verwachte!) naieveteit
leerzame partijen kan een troost zijn voor
hen onder onze lezers, die wel eens een „bok
schieten", en daarom, naar we hopen, een
vingerwijzing om den moed vooral niet te
spoedig te verliezen. Dwalen is immers
menschelijk!
Het openingszetje in de eerste partij hebben
we in onze rubriek meer dan eens behandeld
en er in tal van partijen tegen gewaarschuwd.
A. Wit. Zwart.
M. Bonnard J. F. Kuqer
1. 32—28 18—23
2. 3329 23 X 32
3. 3VX28 16—21!!
4. 39—33 21—27
5. 31X22 19—23
6. 29X18 12X32
7. 38X27 17X30
8. 35X24 20X29
en met twee schijven winst kostte het Zwart
weinig moeite de partij te winnen.
Van Bonnard, toch buiten twijfel een groot-
meester met alle kwaliteiten, die daarvoor
gesteld kunnen worden, was het een onbegrij-
pelijke fout, waarvan Kuijer intusschen han-
dig profiteerde.
B. Wit. Zwart.
J. H. Vos. M. Bonnard.
1. 33—28 18—23
2. 39—33 12—18
3. 44—39 7—12
4. 50—44 1—7
Thans volgt een voortzetting, waarover on
langs in een onzer groote bladen een studie
gepubliceerd is door den heer J. P. Geensen
te Ter Neuzen, die daarin aantoonde, dat be-
doelde voortzetting foutief is. We hopen
daar spoedig nog eens op terug te komen.
5. 34—30 20—25
6. 30—24
Hierom gaat het in de openingsstudie van
den heer Geensen en hierom zal het in deze
partij gaan. De beantwoording is aan Bonnard
echter vertrouwd.
6. 19X30
7. 35X24 14—19!
8. 40—35 19X30
9. 35 X 24 914
10. 28X19 14X23
11. 3228 23X32
12. 37 X 28 1822
Zwart behandelt dit spel geweldig sterk.
13. 41—37 16—21
14. 31—26 1126
15. 37—31 4—9
16. 4540 1014
17. 4641 5—10
18. 4034 1420
Thans was 3429 gedwongen, maar Wit
maakt een tweede fout, die van Vos haast
onverklaarbaar is en een waardevolle schijf
kost.
19. 3430? 20X29!
20. 33X24 22X33!
Dwingt schijfwinst af.
21. 39X28 25X34
22. 2822
Doet de deur dicht! Wit is er hopeloos uit.
22. 17X28
23. 26X17 12X21
24- 3126 1014
25. 26 X17 1419
Wit gaf het op.
C. Tenslotte een eindspel uit de partij Weiss
(Wit) tegen Molimard (Zwart).
De stand van de partij was:
Zwart: drie schijven op 12, 18 en 36.
Wit: twee schijven op 23 en 29. Dam op37.
Wit aan zet gooide de winst weg door 37
32 te spelen. Zwart maakte remise door
achtereenvolgens 18—22 en 2227, enz.
waarna schijf 36 naar dam liep.
Men plaatse den gegeven stand nu weer op
Oplosserswedstrjjd.
Wedstrijdprobleem No. 5.
Auteur S. J. Schaareman (Delftsche Courant).
Zwart: 6, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 19, 24, 35.
Wit: 26, z7, 28, 31, 33, 38, 40, 43, 50.
Oplossing.
Wit. Zwart.
1. 43—39 35X44
2. 26—21 17X37
3. 2722 18 X 27
4. 28—23 19X28
5. 33X42 44X33
6. 38X16 en wint. De eerste twee zet-
ten zijn verwisselbaar.
Wedstrijdprobleem No. 6.
Auteur P. Kleute Jr., Den Haag.
Zwart: 9, 12, 13, 15, 34, 40. Dam op 1.
Wit: 20, 22, 23, 26, 27, 28, 31, 38, 49.
Wit wint schitterend door 26—21 (Zwart
15X24); 49—44 (40X49); 22—17! (49X32);
17X39 (Zwart nu 1X33 over de stukken 23.
39, 31, 21 en 28, en moet op 33 blijven staan,
daar hij niet tweemaal over schijf 39 slaan
mag); Wit slaat met de overblijvende schijf
door 27X29 de twee zwarte dammen en wint
op den zet!
Een pracht-compositie in het bekende
Kleute-genre.
Ter oplossing:
Wedstrijdprobleem No. 13.
Zwart: 2, 4, 7, 8, 10, 14, 17. Dam op 12.
Wit: 18, 19, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 31, 34, 35,
38, 41, 43.
Wit speelt en wint.
Wedstrijdprobleem No. 14.
Zwart: 3, 8, 9, 10, 14, 16, 20, 23, 24,
25, 29.
Wit: 18, 21, 26, 27, 32, 33, 37, 38, 39, 42,
44, 47.
Wit speelt en wint.
Oplossingen s. v. p. v66r of op 29 Dec. a.s.
Correspondence: J. L. te Groede. Uw
remisespel van bij-oplossing probleem no. 1
is niet juist. In plaats van 2621 als 8e zet
moet wit 4742 spelen en er is voor zwart
niet aan verlies te ontkomen. Op 1721 slaat
wit 26X17 en wint door overmacht.
J. J. K.
SCHAKEN.
Conipetitie Middelburg.
Ziehier een partij uit deze competitie, ge-
speeld tussehen onzen oud-stadgenoot den
heer P. M. de Kleijn, vroeger secretaris der
Ter Neuzensche schaakclub, en den heer
Strooband.
Wit: Strooband; Zwart: De Kleijn.
1. e4, c5 (Siciliaansch) 2. Pf3, Pc6, 3. b3,
(Wit speelt .modern". Hoewel wij de laat
sten zijn om zoo iets af te keuren, zien wij
toch gaame een ,,mariage de raison" tussehen
den modernen stijl en de positiewetenschap
tot stand komen. In deze partij zullen wij
tevergeefs op deze echt wachten) Pf6, 4 e5.
(Wij moeten deze verstoppmg van de fian-
chetto-diagonaal alh8 door een eigen pion
aanvaarden als een van die positiegebreken
waarmede de modeme stijl wel nog raad
meent te weten.) Pd5, 5. Rb2, e6, 6. c4, (er
heeft een spel-incident plaats uit de Aljechin-
opening. Men vergelijke de andere partij.
De zet d4 had er ook hier bij gehoord). Pf4,
(op b6 of c7 mocht het paard niet gaan, daar
dan de witte aanval tegen de rokade te
machtig werd. Echter lijkt ook Pe7, gevolgd
door het tegenfianchetto op g7, gezond), 7.
Pc3 (van nu af achten wij d4 mogelijk en
geboden. Zie 7. d4, cXd4, 8. PXd4, PXe5,
9. Pb5, Pfg6, 10. Pd6, of anders.
Doordat dit achterwege blrjft, ver-
krijgt het witte spel een eenigszins wille-
keurig en reeds verloren karakter), Pg6, 8.
Pe4, Re7, (Pf6t was niet te vreezen. Daarom
had Zwart door Dc7 reeds een pion kunnen
winnen, met goed spel. Doch wel beschouwd,
verliest hjj niets door te wachten, gezien de
geest van de witte speelwijze, welke d2d4
blijkbaar ignoreert), 9. Pg3, 00, 10. De2
(eene omslachtige ontwikkeling en een derde
schoonheidsgebrek: de dame v66r den looper;
tenslotte door en door foutief) bG, 11. De3,
Rb7, 12. Rd3 (nu heeft Wit wel troepen in
het veld, doch de dame staat slecht: zij be
hoort 6f een onmiddellijke taak 6f veel terrein
te hebben zoodra zij haar oorspronkelijke
plaats verlaat en zich buiten de eigen linies
waagt), 12.... Dc7, 13. 00, Tad8, (Zwart
staat nu uitmuntend), 14. Tael. (Geheel be-
vredigende zetten heeft Wit niet meer) d6,
(iets sierlijker en dwingender was d5 met de
dreiging d4 en een gewonnen eindspel. Wit
kon dan door cXd5, eXd5, e5e6 toch niets
verrichten, wegens d5d4, en de complicaties
leiden eerder tot winst, overigens tot ruil,
hetgeen in de kaart van Zwart is. Daarom
was Wit dus tot 15. eXd6 e.p. gedwongen,
zonder keuze), 15. eXd6, (nauwelijks beter
was RXg6, gevolgd door d2d4 omdat na
ruil Wit, via de d-baan won), 15...
RXdG (zeer juist: een meerdere bezetting
van diagonalen die dwars liggen op die bezet
door den tegenstander blijkt in het algemeen
het meeste spel te bevatten), 16. RXg' (een
desperaat offer. Wit dreigt, bij gebrek aan
beter, met KXg7, Ph5f, Kh8, Dh6 mat te
geven of winstspel te erlangen. Doch hij is
verloren: de dreiging 16... Rf4, 17. De2, Pc4
met winst is niet te keeren), 16... Rf4 (na-
tuurlijk! gegeven in de positie blijkt de zet
tevens de parade tegen de combinatie), 17. De2,
KXg7, 18. Ph5t, Kh8, 19. g3, Re5, 20. Pga,
f5 (terecht bruskeert Zwart nu het spel, in
het juiste bewustzijn van zijn ruime positie-
meerderheid), 21. PXe6, Dd7, 22. PXe8,
TXe8. (Thans zijn Zwart's vier kleine figuren
oppermachtig), 23. Rc2, Pd4.
Wit geeft op. Zie: 24. Ddl, Pf3f, 25. Khl,
PXelf enz.
Een welverdiende overwinning!
De heer De Kleijn, zoo voortgaande, dient
alleen nog zijn uithoudingsvermogen (dat in
andere partijen soms nog te kort schiet) te
stalen, om in de eerstvolgende competitie
onbetwist no. 1 Middelburg te worden!
Competitie Ter Neuzen.
In de volgende partij zien wij Wit, den
heer J., de Aljechin-opening op den 12den zet
onjuist voortzetten, waardoor zijn tegenstan
der, A., initiatief en spoedig voordeel ver-
krijgt.
1. e4, Pf6, 2. e5, Pd5, 3. c4, Pb6, 4. d4, d6.
5. f4, Rf5, 6. Re3, e6, 7. Pf3, (voorbarig)
dXe5, 8. fXe5, Pc6, 9. Pc3, Re7, (met Rg4
kon Zwart reeds het betere spel bekomen. Zie
9... Rg4, 10. Re2, RXf3, 11. gXf3 anders
volgt PXc4 11... Dh4f, 12. Rf2, Df4 met
stellingsoverwicht), 10. Re2, 00, 11. 00, f6
(de zet van Colle), 12. a3 (een zwakke zet)
fXe5, 13. dXe5 (ruil door 13. PXe5 enz. was
beter om terrein vrij te maken voor de wer-
king der zware figuren) Pd7, 14. Db3 (op zoek
naar tegenkansen: het ligt niet in Wit's tem
perament om te ,,verdedigen". Op Rf4 kon
volgen: Rc4fKhl, Rg6, Rg3, Re3 en hoe Wit
ook combineert, zijn e-pion is verloren), 14...
Po5 (nemen op e5 was bezwaarlijk wegens
op tijd Tadl. Daarentegen bood 14... Rc4,
15. RXc4, PXc4, 16. Ddl, Pd3! eveneens on-
maddellijk voordeel. De heer Aron is echter
overtuigd dat slaan op b7 voor Wit noodlottig
zou zijn, en daar Wit aldaar zijn tegenkansen
sch'jnt te zoeken, laat Zwart hem liever de ge-
legenheid om zulks te doen. De overblijvende
zwarte looper is tegen e5 immers ook bruik-
baar, zoodat deze pion op den duur toch valt),
15. RXco, RXc5t, 16. Khl, Pd4, 17. PXd4,
DXd4. (Ook 17... Rxd4 lijkt speelbaar, b.v.
18. Tadl, c5, 19. DXb7, Tb8 enz., doch is
overbodig ingewikkeld), 18. Fh4. (Evenmin
afdoende is Tadl, DXe5, Td7 Rd6 18...
DXe5, 19. DXb7. (Na PXc5 was de partij
met 6en pion minder nog een tijd speelbaar),
19. Tab8. (Zie ook 19... Re4, Db3, RXg2t, KX
g2, DXe2f en wint), 20. DcG (Zie Df3, Rd6,
21. Dg3, DXe2 en wint) Rd6, 21. c5 (prac-
tisch nog het beste: Zwart kbn het mat
immers overzien. Op g3 volgt Re4f), 21...
DXh2 mat.
Een normaal verloop: bij geisoleerde pion-
nen wint de partij die het initiatief verovert.
Men zou verkeerd doen met niets dan
blunders in het witte spel te zien. Integen-
deel, Wit, die om zijn pittig probleemspel
bekend staat, taxeert voortdurend. Een ver-
liespositie (met den pion minder) tracht hij
onder het scheppen van tegenkansen zoo lang
mogelijk te vermijden. Zoodra zij een vol-
dongen feit is, heeft het voor hem geen be-
teekenis, hoe hij verloren staat (mat of ach-
terstand, zetdwang enz.): het is toch verlies,
al of niet uitgespeeld. Deze denkwijze moge
meer consequent dan practisch zijn en te
geringschattend de verrassingskansen af-
wijzen, die een ,,wisse" maar taaie ondergang
biedt, zij is de juiste, die ook de meesters
toepassen (zie o.a. de derde match-partij
CapablancaAljechin!). De ware taak is
dan ook dezen trant van grootscheepsche
taxatie met een taai uithoudingsvermogen
te laten gepaard gaan.
Vragen, deze rubriek betreffende,
kunnen door de abonne's worden ge-
zonden aan Dr. te Hennepe, Dier-
gaardesingel 96, Rotterdam. Post-
zegel van 7% cent voor antwoord in-
sluiten en blad vermelden.
EEN ERNSTIGE WINTERZIEKTE.
Over Diphtherie en Snot en Kwakzalvers-
middelen.
Feitelijk ben ik met de beschrqving dezer
ziekte wel wat laat en had ik er al eenige
maanden eerder over moeten spreken. Er is
echter zoo geweldig veel te bespreken, dat de
keus vaak moeilijk wordt en dan pakt men
aan wat het meest voor de hand ligt. Er komt
nog bij, dat het zeer moeilijk is z.ch geheel in
te denken in de eischen die de lezers hebben
Dit viel me vooral op bij deze z.ekte. We zijn
de laatste jaren zoo geweldig doordrongen
van het nut der inentingen tegen deze ziekte
en er is zooveel over geschreven in binnen- en
buitenland, dat ik min of meer het idee kreeg
dat iedereen de ziekte wel kende en dat het een
minder belangrijk onderwerp zou zijn. Nu ach-
teraf zie ik dat ik me leelyk vergist hab en
krijg ik hoopen brieven van menschen, die
blijkbaar van deze ziekte nooit een beschrij-
ving gelezen hebben en er geheel vreemd voor
staan. Dat is geweldig jammer, want als er
een leelijke, schadelijke ziekte is, dan is het
deze en als er een ziekte is waartegen we met
succes kunnen inenten, dan is het ook deze.
Verder is deze ziekte wetenschappelijk zoo
interessant, omdat zij oils aan de gevreesde
menschenpokken doet denken, hoewel zij daar
toch in de praktijk weer weinig mee te maken
heeft. Zelfs voor niet-kippenhouders is het
diphtheriepokken-probleem ook nog interes
sant, vooral waar we in den laatsten tijd sterk
verhoogde belangstelling zien voor deze ziek-
ten die verband houden met menschenziekten.
Als een van zulke ziekten heb ik al de pluim-
vee-tuberculose besproken en een ander voor-
beeld op dat gebied dat op het oogenblik weer
in allerlei vakbladen en zelfs in de groote pers
zeer in de mode is, is de z-g. bacil van het z.g.
besmettelijk verwerpen der runderen.
Misschien ga ik daar toch nog wel eens over
praten, want door al deze eigenaardige vond-
sten in den laatsten tijd komt de diergenees-
kunde steeds meer naar voren bij de gezond-
heid's- en ziekteleer van den mensch.
Maar laten we ons nu eerst eens tot de
diphtherie zelf bepalen. Ik wil eerst even ver-
tellen, dat dit vreemde woord, dat we echter
alleen als „diphtheriti.s" kennen van het
Grieksche „diphthera" afkcmt, wat „vlies" be-
teekent. Het is dus een ziekte waarbij zich
vliezen en wel gele, in de keel en den mond
vormen, die vaak tot verstikking aanleiding
geven.
Nu is de geneeskunde gewoon de naam eener
ziekte aan te duiden door den uitgang „itis",
bijv. stomaitis-mondontsteking, gastritis-
maagontsteking, enteritis-darmontsteking.
Zoo zou dus diphtheritis beteekenen ontsteking
der vliezen, wat groote nonsens is, want niet
het vlies is ontstoken, doch dit is juist een ge
volg van het ziekteproces. Vandaar dat men
de ziekte ..diphtherie" behoort te noemen en
niet „diphtheritis". De kippenhouders spreken
meestal van snot, een erg vies klinkend
woordje, maar dat heusch nog zoo gek niet
is, want in het beginstadium zijn de kippen
net of ze geweldig verkouden zijn en loopt
het vocht hen uit neus en oogen. Later vor
men zich dan de gele vliezen pas en soms zit-
ten deze alleen maar in de luchtpijp, zoodat
men ze niet eens ziet en de kip stikt, zonder
dat men de verschijnselen opgemerkt heeft.
Hoe de pluimveehouders de ziekte zien, kan
men uit de volgende brieven, die ik dagelijks
krijg, ervaren.
Een lezer uit Zevenhuizen schrijft mij:
„Een paar weken geleden waren de kippen
wat snotterig, maar nu is het een ware zieke
boel en gaan er zeer velen dood." Deze lezer
vond dus de snotterige kippen niet ziek, doch
spreekt pas van een ziekte als ze sterven. Dit
vindt men heel vaak onder de pluimveehouders,
zoo zelfs, dat een oud kippenhouder mij op een
lezing over pluimveeziekten eens verklaarde:
„Zoo'n „snotje", dat moeten alle kippen door-
maken.' Zoo iets bij wijze van kinderziekte
zeker? We zullen wel spoedig zien, dat zoo'n
snotje meestal het begin is van veel ellende
en schade en we er direct bij moeten zijn. Een
ander schrijft: „Ik stuur u een doode k-'p voor
onderzoek, het is snot of diphtherie, doch het
verschil van die twee is voor mvj niet goed te
ond'erscheiden. Ik zou graag de middelen aan-
wenden ter genezing of voorkoming, daar alle
middelen door mij aangewend uit de vakbladen
van pluimvee falen, wat voor mij verbazend
teleurstellend is, want het kost geid voor nie-
mendal." Voor mij is het veel teleurstellender,
dat een lezer van mijn artikelen gebruik maakt
van kwakzalversmiddelen, en tevens bliik+
h eruit, wat ik ook zoo vaak betreur, dat
n!u'mve=bladen advertence's opnemen van
kwakzalversmiddelen en daardoor hun lezers
VOOR VROUWEN.
Vrouwen vooral, hebben nu en dan behoefce
aan de hulp van Foster's Rugpijn Nieren Pil-
len. Vanaf de vorming tot voorbjj den middei-
baren leeftjjd treden in het vrouwelijk organis-
me voortdurend veranderingen op, die veei
inspanning van de nieren vorderen. Eveneens
in het kritieke tijdperk en in de maanden voor
en na de geboorte van kinderen, krijgen de nie
ren veel extra werk te doen. Het is daarom
geen wonder, dat vrouwen zoo vaak lijden aan
rugpijn, afmattemde pjjnen, waterzuchtige
zwellingen, hoofdpijn, duizeligheid, zonuw-
achtigheid en urinestoornkasen.
Vrouwen behooren te weten, dat de nieren de
gewichtage levenstaak hebben om de onzuivere
stoffen uit het bloed te filtreeren. Als de nie
ren verzwakt of overspannen zijn, wordt de
bloedsomloop gei'nfecteerd en het geheele ge-
stel aangedaan, waardoor spit, blaasontsteking,
rheumatiek, lendezwakte enz. kunnen ontstaan
Foster's Rugpijn Nieren Pillen zullen voor
vrouwen in tijd van nood een zegen blijken.
Zij worden aanbevolen door vele dankbare,
verstandige vrouwen, die haar herstel en wel-
zijn aan het tjjdig gebruik van dit versterkend
niermiddel te danken hebben.
Verkrijgbaar (in glasverpakking met geel
etdket let hier vooral op) bij apotheken en
drogisten a f 1,75 per flacon. 33
Te Ter Neuzen bij Firma A. van Overbeeke-
Leunis, Axelschestraat en Westkolkstraat.
veel schade bezorgen. De schade zit n.l. hierin
dat de menschen hun geld aan deze middelen
verknoeien en dat ze, wat nog veel erger is,
verzuimen de juiste maatregelen te nemen en
dus de ziekte voortwoekert en nog veel meer
schade doet. Dit zien we uit bovenstaande
brief duidelqk. De schrijver zegt verder: „Ik
heb er al zes hennen afgezonderd die het heb
ben en nu zijn er al zooveel, dat ik geen kans
zie het daarmee te keeren. Ik heb 225 kippen,
waarvan 160 jonge en van de jonge hennen is
volgens opgaaf het hok te klein (aha, hier
komt al een klein aapje uit den mouw). Ik zou
nu eens een middel van u wenschen te ver-
nemen, dat niet faalt, want met al mijn lezen in
de pluimveebladen zit ik steeds in de zieke
kippen. De artikelen door u gegeven, houd ik
met graagte bjj, om de andere geef ik nie-
mendal."
Erg vriendeljjk voor mij, dat is zeker, en ik
hoop, dat mijn advies het goede vertrouwen
niet geschokt heeft, hoewel de andere artike
len toch heusch ook wel de aandacht waard
zijn.
Zelf heb ik gruwelijk het land aan alles wat
er taai uitziet en ik geef meer om een gezel-
lig, leerzaam kletspraatje, dan een droog zeer
geleerd betoog, dat ik zelf niet eens kan lezen.
Voortzetting in het volgende artikel.
Dr. TE HENNEPE.
WINTERWERK, BOONENKEVER EN
GIETEN DER KAMERPLANTEN.
De werkzaamheden in den groententuin wor
den allengs minder. De laatsie bezigneden be-
staan u.t spitten, bemesten, het opiuimen van
zieke piantendeeien en het in winterbedden
leggen. Deze laatste zorgen verzekeren ons,
dat we in het komende voorjaar vroegtijdig
klaar staan, als dit noodig is.
Voor het zoo ver is, h'eoben we dus ruim-
schoots den tijd, om een plan te ontwerpen,
wat we wenschen te zaaien en waar we dit
zullen zaaien in den turn. Het zonder naden-
ken bezaaien van het eene bed na het andere,
zonder het mmste overleg, mag misschien
wel wat gemakkelijker zijn, doch onvoordeelig
is het zeker ook. Behalve de noodige wisse-
ling hebben we ons tevens rekenschap te geven
we.Ke groente het hoofdgewas zal vormen en
weike als tusschengroente dienst zullen doen.
Altijd trachten, waar mogeljjk, te combinee-
ren, waarbij de eene groentensoort de andere
direct opvolgt en waardoor een veej grootere
opbrengst wordt verkregen. Bij de bemesting
moet hierbij natuurlijk rekening worden ge
houden.
Onder de winterzorgen resorteert ook de
verplichting om zaaizaad te bestellen en in-
dien we een deel dezer zaaizaden zelf kweeken,
om dit goed te bewaren. Kweeken we zelf
zaaizaad, dan nemen de meesten veiligheids-
halve een zoo ruime voorraad, dat er veelal
een deel overblijft. Is er het volgend jaar wei
nig gewonnen en zijn goede zaaizaden duur,
dan wordt er lustig geprutst met overjarig
zaaizaad. De manier van bewaren zegt in dezen
alles en daarom is het heel goed mogelijk, dat
het bij A gelukt, wat bij B finaal op een mis-
lukking uitloopt. Het is niet mogelijk precies
te zeggen hoelang de verschillende zaden hun
kiemkracht behouden, daar dit afhangt van d'e
wijze hoe het wordt bewaard, doch in het al
gemeen verdient het aanbeveling elk jaar
nieuw zaad te nemen van uien, prei, schorse-
neeren, erwten en boonen. De erwten en ook
de tuinboonen moeten we zorgvuldig inspec-
teeren op de aanwezigheid van de erwten- of
boonenkever, een rakker, die heel wat schade
kan veroorzaken. Bq de erwten en boonen zijn
soms donkere vlekjes waar te nemen en als
we deze voorzichtig losmaken, komt het ke-
vertje voor den dag. Deze kevertjes zijn te
bestrjjden door een geringe temperatuursver-
hooging, waardoor ze hun schuilplaatsen ver
laten. Waar de voorraad zaaizaad voor een
tuin betrekkelijk gering is, is wegvangen en
dooden der kevertjes heel wel mogelijk.
GIETEN. Ondanks het feit, dat we reeds
meerdere malen het gieten der kamerplanten
uitvoerig hebben beschreven, blijkt toch
steeds weer, dat dit voor zeer velen nog altjjd
een struikelblok is.
In het kort zullen we nogmaals d'e hoofd-
zaken geven.
Giet niet in het wilde weg, doch doe dit met
overleg en geef in den winter zoo weinig mo
gelijk. Bloeiende planten verlangen meer vocht
dan de niet-bloeiende, doch in het algemeen
is de winter de rustperiode der planten.
Planten met harige bladeren hebben meer
water noodig dan die met leerachtige- en vet-
tige bladeren. Giet alleen met water dat op
kamertemperatuur is gebracht, gebruik bij
voorkeur hiervoor regenwater, daarna leiding-
water en als ook dit ontbreekt, dan pomp- of
putwater.
Gedurende den winter alleen 's morgens
gieten. Giet zooveel mogelijk op den grond en
giet bij cyclamen nooit in het hart. Dit geeft
groote kans op rotting, met al de gevolgen
hiervan. Spons de bladeren geregeld af, niet
alleen de bovenkant, doch eveneens de onder-
kant. Dit is juist een geliefkoosde plaats voor
allerlei bacterien en ziektekiemen. Sla de
planten geregeld gade en het uiterlijk zal ons
spoedig zeggen of gieten noodzakelijk is. Ook
tikken tegen de pot is een goed hulpmiddel.
Bij doffe klank is de aarde nog voldoende
vochtig en een holle klank zegt ons, dat de
aarde is uitgedroogd en dat er ruimte is ont
staan tussehen pot en kluit. Gieten we dan
en het water loopt er van onderen weer even
vlug uit, dan de heele plant in een emmer
met water zetten, om uitdrogen te voorkomen.