Y vtrCdoei -Led&teen
SPORT.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
wordftajezondensierk
het krijgt mooier glans
het wjcrdt vrij van poos
het blijft beter zitten
Hallo Hallo, groot nieuws.
Kindervoorstelling Zaterdag 3 uur.
Volwassenvoorst, beidaavondenom8u~.
De Verovering der Zilvervloot
1626 - 8 Sept. 1928
indien gij het des morgens
inwrijft met een weinig Purol
powB^BffiSHcsafcsee*T-V
RUZIE TUSSCHEN MAN EN
VROUW.
Reeds herhaaldelijk moest de politie
handelend optreden tegenover A. V. al
hier, die in een bui van dronkenschap zijne
vrouw en kinderen het huis ontzegde. Dit
was ook Zaterdagavond jl. het geval. Met
A. V. viel niet te praten en dus nam zijne
vrouw met hare kinderen bij een buur-
vrouw voor dien nacht haar toevlucht.
Een en ander bracht ter plaatse heel wat
volk op de been.
GESIGNALEERDE.
Heaenmorgen werd door een agent van
politie alhier aangehouden de Belg. V. D.,
die in het algemeen politieblad gesigna-
leerd stond, daar hij nog f 5 boete betalen
moest, wegens venten zonder vergunninq.
Na dit geld te hebben afgedragen,
werd hij in vrijheid gesteld.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN"
De beroemde schitterende
Flores-film
zal a.s. Zaterdag en Zondag 15 en 16 Sept.
hier in Ter Neuzen vertoond worden.
'n Heerlijk stuk oorspronkelijk leven bij een
onbeschaafd volk. Prachtige opnamen, leuke
exploitatie. Boeiend van begin tot eind.
Entree voor volwassenen 75 en 35 ct.
Koopt bijtijds Uw kaartjes, bespieekt Uw plaats.
DIEFSTAL
Vrijdagmiddag j.l. ongeveer 4.30 uur
werden door een agent van politie aan
gehouden twee jongens, genaamd D. D.
en F. v. D., beiden alhier, die bij zich
ctroegen een zak gegalvaniseerd ijzer, dat
zij trachtten te verkoopen bij een opkoo-
per alhier, die dit niet wilde doen. Bij on-
derzoek bleek, dat zij dit ijzer ontvreemd
hadden ten nadeele van den heer G. in
deze gemeente en dat zij tevens onder
steenen een belangrijke hoeveelheid be-
trekkelijk dtiur ijzer hadden verstopt, om
dit later weg te halen.
Hun doel was een en ander te verkoo
pen, teneinde aan geld te geraken.
BALDADIG.
Voortdurend bereiken de politie klach-
ten over baldadigheid der jeugd op alle
gebied en wel speciaal ten opzichte van in
aanbouw zijnde gebouwen. Zaterdag
klaagde een aannemer, dat gaten waren
geboord en spijkers waren geslagen in
nieiv e deur- en raamkozijnen. Hiertoe
had men (en hiervan werden kinderen
verdacht, welke gedachte later bleek juist
te zijn) een ladder geplaatst, teneinde op
de bovenverdieping te geraken, waar zich
het gereedschap bevond.
In verband hiermede hield de recher-
cheur van politie dien dag nog aan L. v.
O, welk kind in een dergelijk gebouw een
5root stuk stopverf had ontvreemd en een
amer had geworpen in een speciebak.
Na ernstige vermaning is die jongen
aan zijn ouders teruggeven.
CONG U R RE N TIE.
Door een winkelier alhier werd bij de
politie geklaagd, dat door een firma in
damesgoederen te Middelburg, een mode-
show met verkoop van goederen zou wor
den gehouden in een hotel alhier, waar
eene drankwetvergunning geldt. De poli
tie stelde een onderzoek in, waardoor op
grond der bepalingen van de aangehaalde
wet bedoelde show met verkoop ter plaat
se niet doorgaat, doch in een ander
lokaal zal worden gehouden.
GEVONDEN VOORWERPEN.
De inspecteur van politie te Ter Neu
zen maakt bekend, dat, omtrent onder-
staande gevonden voorwerpen, inlichtin-
gen te bekomen zijn aan de daar achter
vermelde adressen:
Baby-pakje, J. de Lege, Klaassensstr. 5.
Otuaentenmuts, G. W. Verbiezen,
Steenkamplaan 55.
Portemonnaie met inhoud, P. Dieleman,
1 e Kortestraat 11
Tangetje, C. Weststraete, Westkolk-
straat 5.
Rijwielbelastingmerk in etui, F. de Bree,
Vlooswijkstraat 44.
Badcostuum, C. H. v. Gelderen, Nieu-
vvediepstraat 21.
Rijwielbelastingmerk in etui, J. Pijpe-
link, Kanaaldijk P 53.
Lips sleutel, F. Kegels, Tholensstr. 66.
Portemonnaie met inhoud, G. J. v. Kam-
pen, Scheldekade 22.
RIfKSPOSTSPAARBANK.
Gedurende de maand Augustus werden
aan het postkantoor alhier op spaarbank-
bo:kjes ingelegd 17.975,25 en terugbe-
taald 13.454,96; derhalve meer ingelegd
dan terugbetaald 4.520,29.
Er werden 8 nieuwe boekjes uitgegeven
Op staatsschuldboekjes werd afge-
schreven een bedrag van f 400.
ELISABETH DE WITTE.
De oudste inwoonster van ons land,
mej. de weduwe E. AsselmanDe Witte,
te Hengstdijk, is gisteren overleden. Zij
was bijna 106 jaren oud.
EXAMEN HOOFDAKTE.
Geslaagd te Rotterdam voor het examen
hoofdakte de heer P. L. Everaert te Hon-
tenisse.
NED. HERV. KERK.
Door het Prov. Kerkbestuur van Zee-
land is tot den predikdienst in de Ned.
Herv. Kerk toegelaten de heer J. van
Kuike. theol. cand. te Wierum (Friesl.).
MUITERIJ AAN BOGRD.
Vrijdagnacht had te Gent een muiterij
plaats aan board van het Duitsche s.s.
„Patria", liggende in de haven van Gent.
De kapitein Heinrich Lass en een matroos
werden gekwetst. Drie zeelieden werden
aangehouden.
HET VEER OVER DEN MOERDIIK.
De waarn. hoofdingenieur-directeur
van den Rijkswaterstaat in de directie
Noord-Brabant maakt bekend, dat de
stoompont Moerdijk ten behoeve van het
verrichten van werkzaamheden van 17 tot
en met 30 September a.s. of zooveel lan-
ger of korter als de werkzaamheden zul-
ien vorderen, buiten dienst worden ge
steld. Gedurende dien tijd zulJen de af-
vaarten plaats hebben van de oude aan-
leqplaatsen op de heele en halve uren, te
Moerdijk van 6.30 uur vm. tot 11 uur nm.
en te Willemsdorp van 7 uur vm. tot 11.30
uur nm.
Maximum toegelaten gewicht: voor een-
assige voertuigen 2400 K G.; voor twee-
assige voertuigen 4800 K.G.
ZAAMSLAG.
De heer A. Simons, hoofd der bijzon-
dere Herv. school alhier, is benoemd tot
schoolhoofd te Herveld, gem. Andel bij
Nijmegen.
SAS VAN GENT.
Muziekfeest.
Zondag had het jaarlijksche muziek
feest plaats, dat door het muziekgezel-
schap „De vereenigde vrienden' .met me-
dewerking van een vijftal zustervereeni-
gingen georganiseerd was.
Tot de medewerkende vereenigingen
behoorden de Liberale Harmonie, Vrede-
kring en Kunstmin, Katholieke Gemengde
Chorale, alle drie van Selzaete, De ver
eenigde werklieden van Ter Neuzen en
Eikels worden Boomen van Westdorpe.
Na een feestelijken optocht door zoo-
wat bijna alle straten van 't Sas werd op
twee muziektenten het programma afge-
wikkeld.
Tijdens den optocht werden de bestuurs-
leden der deelnemende gezelschappen door
het college van burgemeester en wethou-
ders ten stadhuize verwelkomd, bij welke
gelegenheid de burgemeester de besturen
in welgekozen en hartelijke bewoordingen
verweikomde, waarna de eerewijn werd
aangeboden.
Na de uitvoering der stukken werden
de directeuren door den burgemeester ge-
complimenteerd, terwijl het belangstellend
publiek zich niet onbetuigd liet.
Tengevolge van verschillende omstan-
digheden was de toeloop van belangstel
lend publiek echter niet zoo groot als men
had mogen verwachten.
Feesten hier en sportdemonstraties el
ders schijnen hun nadeeligen invloed te
hebben uitgeoefend en aan de anders zoo
hoog gespannen verwachtingen niet te
hebben beantwoord.
Er moet geconstateerd worden, dat de
sport zijn deprimeerenden invloed doet ge-
voelen op alle kunstgebied; dit bedenke-
lijke verschijnsel doet zich niet alleen in-
dividueel voor, maar wordt langzamer-
hand een algemeen voorkomend verschijn
sel in het maatschappelijke leven.
Om een uur of acht begon, overeenkom-
stig de gedane weervoorspellingen, de
lucht een bedenkeliik aanzien te krijqen en
ontlaadde zich een langaanhouoend on-
weer.
Het vuurwerkprogramma kon in ver
band daarmede slechts gedeeltelijk wor
den afgewerkt, want het luchtvuurwerk
domineerde, zoodat Natuur de Kunst ook
in dit opzicht in de schaduw stelde.
TUIFlBOUWTENTOONSTELLING
TE SCHOONDIJKE.
Ter gelegenheid van de tuinbouwtentoonstel-
ling, die van wege de Maatschapprj tot bevor-
dering van Ooft- en Tuinbouw in Westelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen te Schoondijke werd ge
houden, tevens ter viering van haar 50jarig
bestaan, was die geheele gemeente in feestdos.
Bij de verschillende ingangen van het dorp
prijkten eerepoorten, terwijl voorts sparre-
groen en guirlandes waren aangebracht, het-
geen bij de wapperende vlaggen aan alles een
inderdaad feestelijk aanzien gaf.
De tentoonstelling zelf werd gehouden op
een groote weide, onmiddellijk bij de kom van
het dorp gelegen. In 7 groote tenten zijn de
talrijke inzendingen van bloemen, ooft-, groen-
ten enz. onder gebracht, terwijl ook nog enkele
inzendingen van bloemen, heesters en boomen
op het open terrein de aandacht vragen.
Uit die inzendingen blijkt, dat Westelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen kweekers van beteekenis
telt. De heeren A. van Uxem te Groede, J. J.
Droog te Breskens, M. W. van der Plassche te
Aardenburg, J. C. Aers te Oostburg, C. M. van
den Broeke te Aardenburg, zijn met mooie in
zendingen bloemen en ooft uitgekomen, terwijl
ook de inzendingen van verschillende liefheb-
bers er zijn mogen.
In eene tent waren saamgebracht de bloe
men, door de leden van de vier afdeelingen der
maatschappij van uitgereikte stekjes gekweekt,
nl. fuchsia's, geraniums en hangplanten, terwijl
ieder der afdeelingen Breskens, Biervliet,
Schoondijke en Oostburg collecties inzonden,
evenals de vereeniging van oud-leerlingen der
cursussen in landbouwhuishoudkunde."
Ook waren er inzendingen van bijen, de ge-
wassenkeuring der Z. L. M., de zaden en poot-
goederen van den Wilhelminapolder, een
fraaien stand van de veilingsvereeniging „Avi-
cultura" te Oostburg, de landbouwwerktuigen
van A. I. Leenhouts te Oostburg enz. enz.
Zooals gemeld was de heer Mr. Kan, Minis
ter van Binnenlandsche Zaken en Landbouw,
bereid gevonden de tentoonstelling te openen.
Hij kwam daartoe Zaterdag herwaarts, en met
hem de Commissaris der Koningin, de leden
van Gedep. Staten Van Dusseldorf en Stieger,
de Voorzitter der Z. L. M. de heer Mr. Diele
man, het lid der Eerste Kamer de heer Jhr.
De Muralt, en verschillende autoriteiten uit de
omgeving en ook uit Belgie.
De Voorzitter der Maatschappij, de heer
Van Zuijen, burgemeester van Breskens, nam
allereerst het woord en memoreerde de ge-
schiedenis der Maatschappij, waarbij hij in her-
innering bracht de stichters, in het bijzonder
den heer G. A. Vorsterman van Oyen, die met
de oprichting dezer vereeniging, ten doel heb
ben het aankweeken van liefde voor ooft- en
tuinbouw, als vak, daaraan verbindende het
kweelcen van bloemen door liefhebbers, bleek
een goeden vooruitzienden blik te hebben ge-
had. Hij deelde mede, dat het H. M. de Ko
ningin behaagd had bij deze gelegenheid den
vice-voorzitter der maatschappij, den heer I.
A. Risseeuw te benoemen tot ridder in de orde
van Oranje-Nassau, terwijl de bode der maat
schappij, die dit is van af haar bestaan, de
gouden medaille van de Oranje-Nassau-orde
kreeg.
Hij verzocht hierna den Minister de tentoon
stelling te willen openen.
Deze deed dat met de volgende rede:
Een van de aangenaamste werkzaamheden
voor den Minister, aan wien de zorg voor de
landbouwbelangen is toevertrouwd, is het ope
nen van tentoonstellingen. Daar toch leert men
de menschen in hun werk, hun organisatie-
vermogen, hun kunnen en doen het beste ken-
nen. De geheele streek pleegt moeite noch kos-
ten te ontzien om voortreffelijk voor den dag
te komen. Het zijn, wat de zeelieden plegen te
noemen, de schoone-hemds-dagen.
Is het mij dan ook steeds een voorrecht, zoo
eenigszins mogelijk, gevolg te geven aan de
roepstem van een klok, die mij weder ter ten
toonstelling noodt, het verzoek van Schoondijke
was mij een bron van- btjzondere vreugde. En
wel om twee redenen. Vooreerst de ligging.
Moge de reis hierheen al met eigenaardige
moeilijkheden gepaard gaan, geen enkele
evenaart haar in schoonheid. De moeite wordt
dus ruimschoots beloond en bovendien, wie zou
zich niet gaarne eenige inspanning getroosten
om den bewoners van Zeeuwsch-Vlaanderen te
bewijzen, dat zij stellig op medeleven der re-
geering niet minder aanspraak kunnen doen
gelden, dan zij, wier woonplaats men gemak-
kelijk van Den Haag uit, gedoken in de kus-
sens eener spoorweg-coup6, kan bereiken?
Maar er is nog een tweede reden, waarom deze
tentoonstelling een bijzonder cachet draagt. Zij
is georganiseerd door de maatschappij tot be-
vordering van ooft- en tuinbouw. Eigenlijk ge-
zegd is zij dus geen landbouwtentoonstelling.
Toch is zij van groote beteekenis. Een vooruit-
ziend man, die stellig hier nog lang niet is ver-
geten, de heer Vorsterman van Oyen, heeft met
tweeledig doel de vereeniging opgericht:
1. het aanmoedigen van de z.g. floralia-
tentoonstellingen, dus het kweeken van plan-
ten door de burgerij;
2. den beroepstuinbouw te doen opleven.
Het eerste doel is meer idealistisch. Van
oudsher is het kweeken van bloemen een taak
geweest, die den schuonheidszin en de edelste
gevoelens van het menschdom vleide.
Het tweede toont, wat ook de meest ver-
stokte idealist nooit behoort te vergeten: dat,
naast ideeele, ook materieele nooden vervul-
ling vragen. De breede vlucht, die de tuin
bouw in de laatste jaren meer en meer neemt,
wijst er met beslistheid op, dat deze tak van
volksbestaan zich een vooraanstaande plaats
weet te veroveren. Het was dus met waren
staatsmansbiik, dat de oprichter van de ver
eeniging dit tweede oogmerk mede als doel der
vereeniging uitstippelde. Stellig heeft hij ook
voorzien, hoezeer samenwerking dit doel kan
bevorderen.
Het tegenwoordige geslacht kan den voor-
treffeiijken man niet beter eeren, dan door
eendrachtige samenw. rking te toonen, wat de
vereeniging ook op dit gebied vermag.
Het is mijn oprechte wensch, dat deze ten
toonstelling dienstbaar zal blijken aan de ver-
wezenlijking van het grootsche doel. Met dien
wensch, die zeker uw aller instemming zal
wegdragen, verklaar ik de tentoonstelling ge-
opend.
Daarop werden door den Minister en de ver-
dere autoriteiten de verschillende stands met
groote belangstelling bezichtigd. Daarna werd
ook nog een bezoek gebracht aan de landbouw-
school, onder geleide van den directeur, den
heer Van Dijk.
De autoriteiten zijn des avonds vertrokken.
Ofschoon niet van groote drukte kon worden
gesproken, was er toch al veel belangstelling
van de zijde van het publiek en in sommige
tenten kon men zich door de vol-te slechts
langzaam bewegen.
De tentoonstelling werd ook nog gisteren en
heden gehouden. In de gemeente hebben ver
schillende feestelijkheden plaats.
V'OETBAL.
Afdeeling IV.
Competitie 3e klas A.
"o doelp.
c/» *2 s: -S c
p 3= 2. v.—t.
Terneuzen 1 1 2 2-1
Walcheren 1 1 1-2
Goes
Zierikzee
Middelburg II
Hulst
Vlissingen II
Sinoto
Zeelandia II
Het voetbalseizoen, dat gisteren is begonnen
met het spelen van competitie-w^dstrijden, is
door de club „Terneuzen" beter ingezet dan
het vorige.
Ook toen moest zij te Middelburg haren eer-
sten wedstrijd spelen en wel tegen de club
Middelburg II.
Toen echter kreeg zij klop met 20, terwijl
nu de overwinning werd behaald met 2—1. Het
cijferverschil is wel niet groot, doch wel het
den wedstrijd winnen of verliezen, en als men
verder bedenkt, dat de beste kracht van de
achterspelers door omstandigheden nog niet
aan dezen wedstrijd kon deelnemen, dan mag
men zeker tevreden zijn, vooral waar het hier
den kampioen van het vorige seizoen betreft.
Onze club moet echter zich door dit voorloopig
succes niet in slaap laten wiegen, doch van
meetaf trachten de eerste plaats op de rang
iest in te nemen opdat het niet meer mogelijk
zal zijn, dat zij door een andere club zich den
kampioenstitel ziet ontgaan.
Te kwart voor twee laat de scheidsrechter
beide elftallen opstellen, waarbij blijkt, dat
„Walcheren" volledig is en Terneuzen" met
een invaller speelt. Reeds dadelijk ontwikkeld
het spel zich aan beide zijden op een zoodanige
wijze, dat er elk oogenblik gevreesd wordt dat
een der beide doelen doorboord zal worden. Het
spel ging geregeld op en neer maar toch was
.Terneuzen" in de meerderheid en kon dit voor.
de rust nog met een fraai doelpunt van haar
linksbuiten demonstreeren. De rust ging in
met 10 voor „Temeuzen". Kort na de rust,
was het „Terneuzens" rechtsbinnen die het
tweede doelpunt plaatste. Dat „Walcheren"
er nu alles op z6tte om de eer te redden is te
begrijpen en ongeveer 10 minuten voor het
einde werd door haar ook gescoord. 21. In
dezen stand kwam geen verandering en de
overwinning was verdiend.
Gisteren speelde het tweede elftal van
.Terneuzen" een vriendschappelijken wedstrijd
te .S",s van Gent tegen ,,Sas van Gent II". Deze
wedstrijd werd door haar gewonnen met 41.
Wanneer dit zoo voort gaat zullen de resul-
taten heel wat bevredigender zijn dan't vorige
jaar. Weldra begint ook voor hen de compe
titie, laat ze nu toonen, dat het haar meer
emst is, dan het vorige jaar, daar het er toen
tenminste op leek, dat het enkel en alleen
speelde ,,voor de lol", daar het geen enkelen
wedstrijd heeft kunnen winnen.
Het tweede elftal kan zich best met ver
schillende tegenstanders meten, maar het moet
eerst beginnen den wil te toonen om door een-
dracht te winnen.
Piet Heyn, Piet Heyn,
Piet Heyn, zijn naam is klein,
Zijn daden benne groot
Hij heeft gewonnen de Zilvervloot.
Inderdaad, de naam van den ,,zeeschrick van
Delftshaven" is klein, maar groot waren zijn
daden, zelfs zonder de Zilvervloot, want in
militair opzicht was deze daad van weinig be
teekenis. Het is overbekend, hoe Piet Heyn
zelf er zich aan ergerde, dat 'men, waar men
zijn vroegere, veel vermeteler daden zoo geheel
over 't hoofd had gezien, van dit feit zooveel
ophef maakte. Toch heeft het nemen der Zil
vervloot een diepen indruk gemaakt en de
blijdschap daarover is niet alleen een uiting
van hebzucht geweest: de stadhouder, de offi-
cieren en manschappen van de vloot, de be-
windhebbers en aandeelhouders der West-
Indische Compagnie hadden alleen part aan
den buit; de rest had toe te kijken; dat die
rest nog zoo lustig zong, was ook uit vreugde
over den slag, die den Spanjaard was toege-
bracht, een slag, gevoelig in financieel opzicht
en daarom voor de Hollanders m66r waard dan
een overwinning te land of ter zee. Bovendien,
het veroveren van de Zilvervloot was zoo ge-
makkelijk niet; men had er al zoo vaak op ge-
loerd, het was al zoo dikwijls mislukt. Twee
jaren te voren (9 September 1626) was zelfs
de Zilvervloot Piet Heyn in de straat van Flo
rida langs zijn neus voorbij gevaren en hij had
geen vinger durven uitsteken, om wat van die
schatten te bemachtigen.
„Het doet mij wee, zoo schoone occasie voor
bij hebben moeten laten gaan door mancke-
ment van seeours", schreef naar aanleiding van
deze ontmoeting de vlootvoogd 10 Nov. 1626
aan de Bewindhebbers der West-Indische Com
pagnie. Zoo was er aldoor wat geweest; nu
eenS ,,manekement van seeours", dan weer
dit en dan weer dat, maar de Zilvervloot had
men nog nooit te pakken gehad. Want den
Spaanschen koning lag alles aan het veilig
binnenkomen zijner schatten gelegen. Een uit-
gebreide dienst was georganiseerd om den vei-
ligen overtocht te verzekeren. Het was ge-
woonte, dat alle schepen, die waren of zilver
voor den koning vervoerden, van Carthagena
en Porto Bello, van Honduras en Vera Cruz
(waar ook de waren van de Philippijnen wer
den aangebracht) te Havana samenkwamen.
Onder sterk escorte werden ze vervolgens van
daar naar Europa gebracht. Zoodra er een
vtjandelijke scheepsmacht in de West-Indische
wateren verscheen, werd hiervan dadelijk be-
richt gezonden aan alle havens, die door
Spaansche schepen bezocht werden; al deze
moesten dan hun lading aan den wal in veilig-
heid brengen. Waren de schepen eenmaal op
weg van Havana naar Spanje, dan moest het
al een sterke macht zijn, die ze met kans op
succes kon aanvallen, te meer omdat in den
regel van uit Spanje een aantal oorlogsschepen
de zilvervloot nog tegemoet gezonden werden.
In 1628 besloten de bewindhebbers der
W. I. C. een nieuwe poging te wagen. Spanje
begon zich weer verbazend te roeren; de in-
neming van Breda bedreigde de veiligheid der
Nederlandsche gewesten; in 1624 ondernamen
de Spanjaarden een uitgebreiden strooptocht
door den Achterhoek, de Veluwe en Groningen;
in 1627 drongen Spaansche troepen zelfs door
op Zuid-Bevelandzelfs werden in Spanje
plannen beraamd om ons te treffen in de ziel
onzer negotie, in den Oostzeehandel. Het was
dus zaak voor de Hollanders zich tot tegen-
aanval uit te rusten en een van de krachtig-
ste middelen, waarmee men het Spanje kon
lastig maken, was wel het afsnijden van den
zilveraanvoer uit Amerika.
Voor de leiding van deze onderneming was
Piet Heyn de aangewezen man; niemand was
beter dan hij bekend in de West-Indische wa
teren; van de gelegenheden, die daar beston-
den om buit te behalen, had hij bepaald studie
gemaakt, zooals meermalen gebleken was.
De vloot, voor het jaar 1628 uitgerust, telde
31 schepen en was bemand met 2767 matrozen
en 900 soldaten; de royale betaling en de rijke
buit op vorige tochten verkregen, had een keur
van zeelieden op de vloot gevoerd; ook onder
de officieren waren vele bekende namen, o.a.
Loncq, Bankerts en Witte de With. Naar het
schijnt wist de admiraal bovendien op voor-
treffelijke wijze de tucht te handhaven.
Den 20sten Mei was eindelijk alles voor de
afvaart gereed en kon men van Texel vertrek-
ken. Zonder noemenswaardige avonturen zeil-
de men langs de Engelsche en Portugeesche
kust en zonder Madeira of de Kanarische
eilanden aan te doen, wat de gewone route
was, werd koers gezet naar de West-Indische
wateren. Na een voorspoedige reis ankerde
men den lOen Juli voor het eiland St. Vincent,
waar men de vloot van versch drinkwater en
brandhout voorzag, terwijl aan elk der op-
varenden een aantal bananen werd verstrekt.
Elf dagen later werd de tocht voortgezet; men
vermeed de Noordkust van Zuid-Amerika, om
geen Spaansche schepen tegen te komen, en
zette koers naar Hispaniola (Haiti), welks
zuidpunt vijf dagen later in zicht kwam. Langs
de schaars bewoonde Zuidkust van Cuba ging
het nu WeStwaarts naar de Pinos-eilanden.
Men begon thans in de streken te komen, waar
men de zilvervloot ontmoeten kon, zoodat de
noodige toebereidselen werden gemaakt. Men
had den besten moed, want alles wees er op,
dat de aanwezigheid van de vloot vrijwel on-
opgemerkt was gebleven. Toch was er wel iets
van bekend ge worden; te Carthagena al thans
waren tijdingen binnengekomen, welke van de
uitzending van de schepen aldaar deden afzien.
Wel waren er twee galjoenen uit Honduras
vertrokken ,doch deze waren, nog v66r Piet
Heyn in West-Indie was aangekomen, opge-
vangen door het eskader van Pieter Adriaansz.
Ita, die toevallig ten Noorden van Cuba kruis-
te. Beide galjoenen werden op den len Aug.
vermeesterd en de rijke lading werd als buit
naar het vaderland gezonden. Ook de vloot
van Mexico dreigde Piet Heyn te ontspappen.
Deze was den 21sten Juli 5 galjoenen en 30
kleinere schepen sterk van Vera Cruz af-
gevaren en had dus gemakkelijk de veilige
haven van Havana kunnen bereiken. Zij werd
echter eerst door windstilte opgehouden, daar
na door tegenwind en averij genoodzaakt terug
te keeren, waardoor achttien kostbare dagen
verloren gingen, zoodat zij den 8sten Augus
tus eerst opnieuw vertrekken kon. Op het
oogenblik, dat de Hollandsche vloot dus bij de
Westpunt van Cuba, kaap San Antonio ver
scheen, waar men de schepen ging schoon-
maken (57 Aug.), lag de Zilvervloot nog
goed en wel in Vera Cruz.
Natuurljjk was dit alles op onze vloot onbe-
kend gebleven; en hoopte echter nog trjdig ge-
noeg gekomen te zijn om de Zilvervloot te
ontmoeten en bleef daarom de wacht houden
bij kaap San Antonio.
Dit bleek evenwel zeer moeilijk door de
sterke, in oostelijke richting gaande stroomin-
gen, waardoor de schepen voortdurend afdre-
ven. Daarop werd besloten naar de Tortuga's
te zeilen, een kleine groep eilandjes ten westen
van Florida. Men vond hier twee kleine Spaan
sche visschersvaartuigen, welke visch aan de
Zilvervloot als zoodanig hadden zij de Hol
landsche vloot aangezien wilden verkoopen.
Van de opvarenden hoorde men, dat de vloten
van Porto Bello en Mexico dagelijks werden
verwacht en dat de Spanjaarden ,,bij hun ver-
trek gansch geen kondschap van onze vloten
hadden".
De volgende dagen waren stormachtig met
hevige onweders. Bovendien werden de sche
pen onophoudelijk door den stroom in ooste
lijke richting voortgedrevenden 24sten Aug.
lagen zij voor Havana, den volgenden dag
zagen zij zelfs den Pain de Matanzas, 70 K.M
oostelijker ,,'t welk haer seer verwonderde en
beducht maekte". Op den 29sten Aug. werd
men een zeil gewaar; het bleek een bark, die
zes dagen te voren door den gouvemeur van
Havana afgezonden was, om de schepen van
Porto Bello en Vera Cruz komende, te waar-
schuwen, dat er kapers op de kust waren. De
vermeestering van dit schip bracht wat aflei-
ding in den saaien en moeilijken kruistocht,
moeilijk vooral door het stormachtige weer en
den zwaren stroom, die de vloot dreigde te
verspreiden.
Zoo verliepen weer een negental vervelende
dagen en reeds begon men aan eenig succes
te wanhopen, toen in den nacht van 7 op 8
Sept. een vreemd vaartuig te midden van onze
schepen kwam drijven; door den kapitein van
de „Witte Leeuw" aangeroepen kreeg men in
het Spaansch antwoord, waarop onze matrozen
van vreugde in de handen klappend uitriepen:
,,'t zijn Specken!" Na het lossen van een paar
schoten werd het schip genomen en de op
varenden deelden mee, dat de Zilvervloot op
komst was; dezelfde stroomingen, die onze
schepen zooveel last hadden bezorgd, hadden
de Spaansche mijlen ver voorbij de veilige
haven Havana gedreven.
Bij het krieken van den morgen zag men
te lij meer schepen, waarop dadelijk jacht werd
gemaakt. Zij bleken alle geladen met verfhout,
huiden, cochenille en indigo. Intusschen kwa-.
men in den wind nog een aantal schepen op-
dagen; het bleken vier galjoenen en twee an
dere schepen te zijn, die't roer in allerijl naar
den wal wendden, en door de onzen zoo snel
mogelijk werden vervolgd. Het plan van den
Spaanschen admiraal was de baai van Matan
zas binnen te loopen en daar hij een groo-
ten voorsprong had op de vloot van Piet
Heyn het grootste deel van de lading in
het nog woeste kustgebied te verstoppen. On-
gelukkig trof toen de Spanjaarden een ernstig
ongeval; hun schepen liepen op een ondiepte.
waarvan zij het bestaan niet kenden; zij kon-
den dus niet langs den wal aanleggen en even-
min met hun kanonnen den ingang der baai
bestrijken.
De tegenslag bracht de grootste verwarring
aan boord der Spaansche schepen, spoedig ge-
volgd door muiterij en dienstweigering, vooral
toen de Hollanders naderden en de booten uit-
zetten om te enteren. De geheele situatie was
juist naar den zin van Piet Heyn, die niet van
plan was om onnoodig geweld te gebruiken:
het kwam er op aan de schatten zoo spoedig
mogelijk te vermeesteren. Nadat een paar
salvo's met musketten de Spanjaarden vol-
doende gelntimideerd hadden, werd lijfsbehoud
aangeboden, indien zij zich overgaven en dit
gaf den doorslag bij de verdwaasde en muiten-
de bemanning der Spaansche schepen; vlug
werden zij vervolgens aan wal gezet. Om
nachtelijke plunderingen te voorkomen liet de
admiraal het meerendeel der matrozen naar
hun schepen terugkeeren. Na op alles orde te
hebben gesteld, ging ook Piet Heyn naar zijn
eigen schip terug, ..danckende Godt voor de
goede victorie".
Met het opkomen van den vloed raakten de
galjoenen vlot, waarop de ankers werden uit-
geworpen. De andere prijzen waarvan er en
kele bij Havana waren achterhaald, werden
ook naar Matanzas gebracht; de Spanjaarden
die er op werden aangetroffen konden eerst
niet gelooven wat er gebeurd was en kregen
tranen in de oogen; ook zij werden aan wal
gezet met voedsel voor drie dagen.
Een voile week lang, van 1017 Sept. had
men werk met lossen. Bij het opmaken van
den inventaris bleek de buit te bestaan uit
185.000 pond zilver, 133 pond goud, 22.836
huiden, 253 kisten suiker, 2270 kisten en balen
indigo en cochenille, 37 pond muscus, 7 pond
amber en 1000 parels; verder gouden ketenen,
benevens een aantal kostbare snuisterrjen, al
les te zanjen een waarde van pl.m. 12 millioen
gulden. Bij het tellen van het gemunt geld
kwam het voor, dat een papegaai, blijkbaar op-
gewekt door den klank van het goud, begon te
roepen: victoria, victoria, o que beneva", het-
geen veel vroolijkheid verwekte. Maar nog
aangenamer werd de stemming, toen tegelg-
kertijd een scheepje met Spaanschen wijn als
prijs werd opgebracht, zoodat aan alle schepe-
lingen een extra dronk wijn kon worden ver
strekt.
Het was zaak van niet te lang te toeven.
Elk oogenblik toch kon men worden aange-
vallen door de vloot, die van Carthagena
kwam. Daarom werd de zaak zoo snel moge
lijk afgemaakt en den 17den Sept., twee uur
v66r zonsopkomst, werden de ankers gelicht en
zette men koers naar het vaderland.
Terwjjl de vloot huiswaarts zeilde, zette de
vlootvoogd zich aan de aangename taak om in
Missive aan onze Heeren en Meesters" ver-
slag van het gebeurde te doen. Dit kostbare
stuk werd zorgvuldig in een kistje, met een
compagnie-wapen voorzien, verpakt, toever
trouwd aan den kapitein van het snelvarende
jacht „de Vos" met uitdrukkelijken last om,
zoo het eenigszins te vermijden was, geen en
kele haven aan te doen. Een duplicaat van
dat verslag werd toevertrouwd aan den kapi
tein van het jacht „de Ooievaar", die ,,de Vos"
vergezellen moest. Reeds den 15en Nov. liep
„de Ooievaar" te Rotterdam binnen en was de
eerste, die de blijde tijding in het vaderland
bracht, dat ditmaal de Zilvervloot genomen
was.
De huiswaarts zeilende vloot was echter nog
verre van de veilige haven; weken achtereen
had men met zware stormen te kampen en
werd de bemanning door ziekte geteisterd. Op
het eind van November begonnen de eerste
schepen in onze havens binnen te vallen, doch
de hoofdmacht kreeg eerst den 3en December
de Engelsche kust in zicht, waar Piet Heyn
de Staatsche oorlogsschepen ontmoette, die uit-
gezonden waren om de vloot voor de Duinker-
kers te waarschuwen. Daar de vloot geheel
uiteengedreven en de bemanning zoo afgetobd
was, ,,dat men een gevecht zeer gevaarlijk
achtte", besloot Piet Heyn de Engelsche haven
Falmouth binnen te loopen; hier vemam hij,
dat ook een achttal van zijn schepen te Ply
mouth waren binnengekomen, zoodat de vloot
voor een groot deel terecht was. Nadat men
de bekomen averij hersteld had en de beman
ning weer op haar verhaal was gekomen, ging
den 5en Januari 1629 de vloot onder zeil; de
schepen uit Plymouth voegden zich erbij, even
als de landschepen onder Evertsen, die den
schat convoyeerde en zonder ongevallen werd
het vaderland bereikt; den lOden Januari
kwam de Amsterdam" voor Hellevoetsluis.
