Feuilleton-vertellingen.
Dam- en Schaakrubriek.
fit m
Hois en Hof.
Pluimvee-rubriek.
25 BOERDERIJEN AFGEBRAND.
In het dorp Strellin, bij Danzig, is Zondag-
ochtend in een boerderij brand uitgebroken.
Door den storm sloeg den brand op naburige
boerderij en over en 25 boerenhofsteden. zijn ge
heel in de asch gelegd.
NOODLOTTIGE BRAND.
Bij een fabrieksbrand te Milaan zijn 4 arbei-
ders om het leven gekomen, terwijl een per-
soon zwaar werd gewond.
BRABANTSCHE BRIEVEN.
Den Haag, 24 Juli 1928.
Menier,
Zooas ge ziet zit
ik in den Haag.
]a. amico, as t
zomer is, dan
mot ik 's in den
Haag qewitst
zijn, anders is
't gjn zomer veur
me. Da-d-hoort
er zoo zeker bij
as 't krulstertje
aan n verken.
En dat et zo
mer is, zulde me
nie teugen spreken. Wa-d-is t werm.
Laat ik oew zeggen, t is gin smoesje,
maar de vaste waarheid, da-d-hier in d n
omtrek duiveneiers uitgebroed zijn deur
de zon. Mevrouw Duif, die mee de teu-
geswoorige mode mee schijnt te doen, wou
gin kinderkes. Toen ze dus d'r eikes
kwijt was, liet ze de boel in den steek.
Meneer Duif piepte-n-'m ok kindjes
krijgen is gin mannenwerk en lot nouw
de kiekens uitkomen deur't gekoester van
de zon 't Hee 'n horke geschild of de zon
had er spiegeleiers van gemokt inplots
van kiekens Maar 't is niks geworren,
want de zon is maar n heel-droge min,
amico Hoe goed ze 't bedoelt, ze kan die
kleine nie den kost geven en zoodoende
was ten slotte heel t gevalletje van de
zon nog veur niks. De erme beestjes zijn
doodgegaan. Da s m'n leste Ulvenhout-
sche ondervinding veurloopig, maar ze
was van dieen aard da'k teugen Trui zee
,,Trui 'k gaai naar de Hollandsche viel
Luumjere, naar de Lichtstad den Haag.
Over ennigte dagen wordt daar op 't Ma-
lieveld de vee-tentoonstelling geopend en
't bloed krupt waar t nie gaan kan
,,Soort zuuk soort", dikte Trui nog wa-
d-aan en mee n uur later zat ik in m'nen
trouwjas en piepte-n-'m. Zoogauw as 'k
in den Haag was he'k 'n aangezichtskort-
je gekocht, mee 'nen postzegel van ander-
halven cent en naar Trui gestuurd veur
ik 't vergeten zou. De veetentoonstelling
op t Malieveld daar he 'k verder m'n
menschen veur. Da lees ik hier s aves
wel in de kranten of ik spaar ze op en
lees ze mee t naar huis gaan in den trein
en kan ik Trui 'n schoon verslag geven
van de krantenmannen. ja, ik gaai hier
tusschen de verkes en de koeien zitten.
*k Weet wel waar ik liever zit, hier
Maar da's zooveul as prievee.
k Zal oew 'nen anderen bak vertellen.
Maandagmergen, om 'n uur of zeuven,
liep ik op Scheveningen en daar was nog
gin kiep te zien. 't Is kasjeweel zoo laat
de lui hier uit de veeren komen. Ik staai
ier pas om half zes op omda k veur
me plezier op stap ben, maar daar zijn
d'r hier verscheijene, die dan pas goed
en wel in de krullen kruipen.
Maar 'k liep daar dan en kwam as van-
zelf aan de Scheveningsche visschers-
haven terecht. 'n Paar visschers waren
sjuust bezig om d'r schipke veur de vaart
in orde te maken. „Goeienmergen' zee
ik. Ze keken me 'n bietje wantrouwig
aan..goeienmergen", zee ik weer
..Morregen", zeeen ze. „Gade r op
uit?" vroeg ik. Affijn om kort te gaan,
ik stapte al gauw op dek om er wa meer
van te zien. 'k Gaf 'n paar sigaren weg
en die deejen wonderen. Veur t eerst
kreeg 'k overal antwoord op. Keb wel
gemorken, ze zijn daar nie zoo amikaal
as bij ons op Ulvenhout. k Vertelde van
m n eigen bedrijf en zoo en van Ulven
hout e'n van Trui en van Dre den verver
en van d'n kleinen Dre, m'n kleinzeun-
tje en we wieren dikke vrienden. „Heb
je weli'es geveren", vroeg de baas. ,,Ja",
zee ik, „bij ons op Mark, maar nog nooit
op de zee". En, amico, nouw motte me
geleuven, keb op zee gewiest. Toen 'k 'n
uurke ver in de zee was, as eersteklas
passezjier, mee m n botten op n hering-
tonneke, en toen de pier mee 't pawel-
joen op 'n koekepanneke leek, da-d-in
zee stak, toen gong et zoo'n bietje draaien
in m'nen buik. „Visscher", zee ik, „as
't 'n bietje wil, dan gaat alles er uit
,,Ajjet dan meer over boord doet", lachte-
n-ie, Toen kikkerde-n-ik weer op. Maar
da verdijde ding, da schipke, lag gin me-
ment stil. 't Lag net te wiemeien, op-en-
neer en heen-en-weer, as om de leste
restjes van m'n ontbijt los te schudden.
k Docht, 'k gaai maar wa-d-op en neer
loopen, maar da viel om den drommel nie
mee. Of beter gezeet, t viel veul te veul
mee, want in 'n mementje lag ik languit
veurover op m'n snuit, mee m'n oogen in
de visch, die me al hadden gevangen. En
'n krab maakte van die gelegenheid ge-
bruik om me in m'n oor te bijten. Ik kraf-
felde op, zoo goed en zoo kwaad as t gonk
en zocht m'n tonneke weer op. Na die
veurstelling kreeg ik m'n twaalfuurke,
'nen scheepskeek. Da's kost man. Dan
magde wel nen nijptang in oewen mond
emmen, om da goedje te bijten. En droog!
Zeezand is er spek in de pan bij. Keb toen
m'nen trouwjas uitgeschoten en m'nen
boord afgedaan en da ding 'n opduuvel
gegeven dat et krokte. En toen 'k mee
kruimeltjes gelijk da ding naar binnen
geslikt had, toen wier ik weer n heel an-
der mensch.
'k Zee teugen die visschers, ,,as g'ooit
,'s in Ulvenhout komt, dan motte bij mijn
komen. Hier he'k nouw scheepskost, maar
dan krijgde boerekost en dan zumme s
zien wie t dan wint." En me wiemelden
steeds maar verder. t Was er lekker op
zee. iKoel en zuiver. Want as ge altij op
d'n akker zit en dan in den Haag en
Scheveningen rondslentert, dan verlang-
de naar 'n bietje zuivere lucht, Die blau-
we benziene en oliedampen is om de ziek-
te in oew longen te krijgen. ,,Er komp
'n beitje bries", zee de schipper. ,,En wind
ok", zee ik toen en toen begonnen die ke-
rels te lachen as gekken. Bries is wind",
lee er toen eenen uit. „Zegt da dan die-
rekt", zee ik. ,,Maar doe me 'n lol, as 't
nog meer gaat briessen, dan op huisaan
jongens. 'k vuul' er niks veur om in de
plomp te briessen." En 'k haddet nog nie
gezeet, of ik kreeg 'nen golf zeewater
over m'n beste pak, da 'k net zoo goed
in de zee had kunnen waaien. ,,Dat frischt
op, Dre", zee de stuurman. ,,Lop naar de
schans mee oew opfrisscherkes", was
m'n uitnoodiging. ,,Ge begaait heel m n
trouwpak." Maar et droogde nogal gauw
op in den bries, maar toch docht ik, k
wou da k maar op t Malieveld zat, tus
schen de beesten. 't Is me hier te voch-
tig en te wiemelig. Hoe die kerels op r
klompen op zo'n vet, wiemelend vloerke
kunnen staan is mijn n raadseh Ze staan
net zoo vast in dieen visschenglibber as ik
in m'n koeienstal. En elk golfke dat er
kwam, daar gong da zeekasteel bovenop
zitten en zoo sjarrelestonden me over
dieen eindeloozen, natten keekwalk.
Zoo was 't net Ge kent toch wel 'nen
keekwalk. Da zijn die hotsende botsende,
rotzendeschotsende kermisdingen naast de
karresel.
Toen 'k s aves aan den wal kwam,
toen was 't allemaal vrimd dat de boele-
vaar en de kefees en t Koerhaus nie op
en neer gongen. Maar keb dus n zeereis
gemokt en da's meer as Trui me kan na-
vertellen. En gij, amico, g et er n stukske
van oew krant.
Vandaag he 'k gezwommen. In de
ben-miekst. Maar daar zijn meer over-
winning en-ter-zee te behalen, amico, as
op zo'nen heringklomp.
En ik kan er niks aan doen, maar k
zie liever die zeenimfen in d'r kleurige
badpakskes as die botjes en schol.ekes die
op apegapen leggen, amico. Man, wa-d-
adden ze n plezier, toen ik daar aan kwam
stappen. 'k Dee dierekt mee, da snapte
en al gauw sting ik in d'n kring en dee
jen z'n spelleke waardeur ik kopke onder
geraakte. Ze wouwen me „nemen maar
ik dee of ik zeeziek was en dochtnou
kan ik zonder liegen aan Trui vertellen,
da 'k tusschen de verkens gezeten eb.
Amico, ik schei d'r af. Keb oew dit
briefke geschreven in d'n Vergulden Vos
op Scheveningen, kamer 13.
Ik gaai m'n schoenen buitenzetten, die
poetsen ze veur me zonder veul vieren-en-
vijven zooas op den hof altij en mergen
gaai ik weer verder op avvetuur. Dus,
amico, wel te rusten
As altij, de beste groeten van oewen
toet a voe
DRe.
D A M M E N.
LXXXV.
De strijd om het wtereldkampioenschap
dammen, in Augustus 1912 te Rotterdam ge-
houden en waarin de Hollandsche spelers
Herman Hoogland en J. de Haas domineerden,
bracht tal van theoretische nieuwtjes. Een
daarvan was de 1822 zet, toen voor het eerst
door De Haas toegepast in de Fransche ope
ning (zie de partij in de vorige rubriek).
De Fransche grootmeester Dr. Molimard
kwam met een gloednieuwe studie in de Hol
landsche opening, waarvan niemand minder
dan Herman Hoogland het slachtoffer werd.
Zal het in den aanstaanden wereldkamp de
Nederlandsche Kampioen A. K. W. Damme
zjjn, die zijn nieuwe theorieen in de practijk
zal brengen, evenals Hoogland en Molimard
in 1912 deden? Uit de volgende partij mag
blijken, hoe sterk Dr. Molimard' was en onge-
twijfeld nog is. Het was in 1912 J. de Haas,
die den genialen Franschman twee nullen be-
zorgde en alleen daardoor ontging aan Moli
mard de titel van wereldkampioen.
Na zijn tweede verliespartjj tegen De Haas
verliet hjj met tranen in de oogen de speelzaal.
Hier volgt de bewuste partij, waarin Moli
mard den eersten prijs-winner verpletterde.
Wit. Zwart.
Herman Hoogland. Dr. Molimard
1. 33—28 18—23
2. 3127 20—24
3. 3430 17—21
4. 39—33 12—18
5. 3731 21—26
Dit was een afwjjking van de
oude theorie. Zwart komt tot de
inleiding van zijn studie.
6. 44—39 26X37
7. 42X31 14—20
8. 41—37 20—25
9. 46—41 25X34
10. 40X20 15X24
11. 45—40 10—14
12. 3934 6—10
13. 43—39 7—12
14. 49—43 10—15
15. 50—45 1420
16. 47—42 1—7
17. 31—26 9—14!
Werd destijds voor een foutzet
gehouden. Is in wezen echter zeer
stefk
Zwart vlecht hier een combinatie
in den stand, die juist door de
positie zoo goed verborgen blijft.
34—30 4—9
Laat wit rustig naar veld 25
gaan.
19. 30—25 1117
De val staat open, wit heeft
slechts toe te happen om zijn eigen
ondergang te bewerkstelligen.
20. 27—21
Vliegt er inderdaad in.
2016X27
21. 32X21 23X32
22. 37X28
Hier zou 38X27 wel niet zulk
een vernietigende uitwerking gehad
hebben als de tekstzet, maar wit
was er door in onoverkomelijke
moeiljjkheden geraakt, die het ver-
lies slechts tijdelijk hadden kunnen
afwenden.
22. f18—22
Wit is nu verloren. Er dreigt
schijfwinst voor zwart door 24
29. Dat is slechts op een manier
te verhinderen, ml. door 39—34. En
daar is het zwart nu juist om te
doen geweest I
Men bestudeere nu eens aandachtig het dia
gram en beproeve, zonder de schyven aan te
raken, den schitterenden damzet te vinden,
waarmee zwart de party, na 3934, ineens
uitmaakt. We zouden, naast Dr. Molimard,
18.
slechts een enkelen speler kunnen noemen, die
in staat is, zulke geraffineerd'e listigheden in
het spel te vlechten, n.l. Is. Weiss, de oud-
wereldkampioen, de all-round speler, de grond-
legger van de beroemde Fransche combinatie-
school.
Stand van de partij na den 22sten zet van
zwart
ZWART 1 2 3 4 5
16
26
36
46
WIT
Ieder 15 scliijven.
In dezen stand kon wit niet 4034 spelen,
daar zwart dam zou halen door 2924 (wit
gedwongen 34X23); 22—27 (21X32), en 17—
22
Ook dit trachte men op het diagram te vol-
gen In de party volgde
23. 3934 22—27
24. 21X32 17—22
25. 28X17 12X21
26. 26X17 24—30
27. 35X24 19X46
Wit gaf op.
Deze maand verschijnt de 2e geheel gewij-
zigde en herziene druk van het Standaard-
werk „Het Damspel", door J. de Haas en Ph.
Bassefeld in de bewerking van A. K. W.
Damme. De prijs bedraagt slechts f 1,50.
Bestellinen op dit werk worden aangenomen
door de Firma P. J. van de Sande te Ter Neu-
zen, terwijl ook aan schrijver d'ezes de toezen-
ding verzocht kan worden.
Met de verschijning van dit deel is de trilogie
van den Nederl. Kampioen A. K. W. Damme
compleet. Kennismaking en bestudeering kun
nen we ten zeerste aanbevelen.
Nadere inlichtingen verschaffen we gaarne.
De namen dezer deeltjes zijn
1. „ZwartWit." Pry's f 1,25.
2. „Voor het Dambord." Prijs 1,50.
3. ,,Het Damspel". Prijs 1,50.
Alle geschreven door A. K. W. Damme.
J. J. K.
SCHAKEN.
Uit een match HeemskerkDe Kleijn.
De Schotsche opening.
De uitslag van deze match is oris nog niet
bekend. Echter toont onderstaande levendige
partij, die ons welwillend ter publicatie werd
afgestaan, dat onze oud-stadgenoot P. M. de
Kleijn, niet zonder kans den meest gezienen
schaker van Zeeland heeft uitgedaagd. Kam
pioen" zouden wij haast zeggen, indien we van
hem zelf niet vernomen hadden, dat hij
deze eer moet deelen met twee clubgenoo-
ten, die tegen hem zoowat gelyk spelen. De
heer De Kleijn was vroeger lid van de Schaak-
club „Ter Neuzen", waar hij wegens zijn pittig
spel tot de gevaarlijksten moest gerekend
worden. In contact met de Middelburgers is
hij echter ver vooruitgegaan en, zoo wij ons
goed herinneren, nummer vier van de compe-
titie geworden.
Een en ander blijkt wel uit de partij, die van
grooten vecht- en combineerlust getuigt.
Wit: P. M. de Kleijn; Zwart: J. F. Heemskerk.
1. e2e4 e7e5
2. Pglf3 Pb8c6
3. d2d4 (Schotsch) e5Xd4
4. Pf 3 X d4
Men kiest de Schotsche opening meestal om
haar rijken combinatorischen inhoud. Men
moet ze natuurlijk vooraf grondig bestudeeren.
Tegen geroutineerde positiespelers biedt ze,
volgens Aljechin, het voordeel, dat men er niet
voor al te moeilrjke, zwaarwegende positio-
neele problemen komt te staan: de combinatie-
mogelijkheden zijn daartegen een veiligheids-
klep die goed werkt. Men kan er althans zon
der moeite mede op remise spelen, tegen een
slechten combinatiespeler zelfs op winst. Het
aanhoudende kleine voordeel dat Wit in het
Spaansch en vooral in het Damegambiet heeft,
de schitterende verrassingskansen van 61ken
aard die hem het moderne damepion-spel
biedt, moet Wit in het Schotsch echter geheel
missen.
4. Rf8c5
Maar hier worden wij ook met de bedoelin-
gen van Zwart in kennis gesteld. Met dezen
zet begeeft hij zich resoluut op het pad der
combinaties, die hem natuurlijk goed bekend
zijn. Was Wit's keuze van het Schotsch trou-
wens niet een uitdaging op combinatiespel en
is Rc5 niet het oprapen van den handschoen?
In ieder geval volgt er weldra een waar duel
in combinatiekracht.
De drie wereldkampioenen zijn het er over
eens, dat de sterkste voortzetting, nl. die
waarmede Zwart de keuze van het Schotsch
door Wit tot een van kansen ontbloote opening
stempelt, (de voorzet behoort een voordeel te
zijn!), is 4... Pf6. Weliswaar ontstaat er dan
na de meest logische zetten een typische re-
misecombinatie voor Wit. Doch wanneer men
ze kent, is deze te omzeilen. Ze moge hier
volgen, zooals door Aljechin tegen Dr. Lasker
te Moskou in 1914 gespeeld: 4... Pf6, 5. Pc3,
Rb4, 6. PXc6 (niet prettig, maar gedwongen,
daar 7. Rd3 den pion e4 moet verdedigen),
(bXc6, 7. Rd3, d5, 8. eXd5 (weer gedwon
gen, daar 8. e4e5 tot een winnenden aanval
van Zwart, met Pg4 en Rc5, zou leiden),
8... cXd5, 9. 0—0, 0—0, 10. Rg5, Re6 of c6),
11. Df3, Re7, 12. Tfel, h6, 13. RXh6, gXh6,
14. TXe6, f Xe6, 15. Dg3t, Kh8 (niet Kf7,
wegens 16. Dg6tt), 16. Dg6, en remise door
eeuwig schaak. Ook Romanowski tegen Capa-
blanca te Moskou in 1925 forceerde soortge-
lijke remise.
5. Rcle3 Dd8f6,
De oude, tot complicaties leidende variant!
Meer positioneel wordt 5... Rb6 geacht, waar-
o'p Wit met 6. Pc3! Pge7, 7. Re2 en 8. Dd2
de lange rochade moet voorbereiden en dan
„handelen".
6. c2c3
Hier was 6. Pb5 de zet van Blumenfeld,
waarover nader.
6d7d6
Gewoonlijk geschiedt 6... Pge7, niet alleen
om d7—d5 mogelijk te maken. maar vooral
Zwart's onmiddellijke korte rochade. Door den
tekstzet wordt het zwarte spel voorloopig uit-
sluitend tegen den witten Koningsvleugel ge-
richt, hetgeen ons in een Schot, waar Zwart
het centrum voor zich kan opeischen, in t al-
gemeen niet bekoort. Doch men heeft hier
vermoedelijk weer met een psychologisch mo
ment te doen: de gebruskeerde opzet van een
rochadeaanval tegen Wit. Deze uitgedaagd,
gaat met gelijke munt terugbetalen en zyn
stukken eveneens op den Koningsvleugel con-
centreeren.
7. Rfle2
Anders had Wit het klassieke gevaar dat
over den Schot zweeft, kunnen overwegen en
7. Pb5 met voordeel kunnen spelen, dreigende
Pc7f. Zwart had dan de volgende vuurwerken
onder het oog moeten zien:
I. 7... RXe3, 8. fXe3, Dh4t, 9. g3, DXe4,
10. PXc7|, Kd7, 11. PXa8, Dxhl, 12. Dg4t,
13. DXg7 14. Df8f enz., of
II. 7... RXe3, 8. fXe3, Pge7, 9. PXc7t,
Kd7, 10. PXa8, Dh4f, 11. g3, DXe4, 12. Pd2,
Dxhl, 13. Dg4f, f5, 14. DXg7, Tg8, 15.
DXh7, TXg3, 16. 0—-00 en indien TXe3,
dan Rh3; indien Tgl, dan e4 enz.
In ieder geval kon Zwart de dreiging PXc7t
niet meer zonder nadeel pareeren. Het is dan
ook in verband met deze varianten dat 6...
Pge7 geboden lijkt, teneinde door de korte
rochade aan alle gevaar te ontkomen.
(Wordt gevolgd.)
Eindspel.
In de partij Dr. von NiissEuwe bespraken
wij een zwakkeren zet van Euwe, die als een
begin van een ,,depressie" moest worden be-
schouwd. Toch bleef Euwe lang voldoende
goed staan om te winnen. In den stand:
Wit: Kgl, De4, Tdl, Pf5, p: a2, b4, g3, g4.
Zwart: Kf8, Dg5, Td8, Pg6, p: a7, b6, f7, h5.
kon Zwart na 1. gXh5 nog winnen door, in-
plaats van Dxh5? TXd2! te spelen:
1... Te8! 2. Df3 (het eenigste, daar zoowel
DXf5 als DXg3 en Telf dreigen) 2... Pe5!
(Telf gaat nog niet wegens Kf2, terwijl nog
steeds Da8tt dreigt. Op het anders wel mooie
2... Pf4 kan TXd2 volgen, waama Telf, 3.
Kh2 nog niet afdoende is).
Zooals men zich herinnert, beging Zwart
met 1... DXh5 de tweede fout, waarop 2.
TXd2 voor Wit de partij herstelde.
Nu ging door een derde fout: 2... Te8?
3. DXe8, KXe8, 4. Pg7 en 5. PXh5 de partij
voor Zwart verloren, terwijl het logisch ver-
volg had kunnen zijn: 2. Dg5, 3. TXd8, DXd8,
4. Dd5, Dxd5, 5. cXd5 met den volgenden
stand
abcdefgh
Een uitvoerige analyse veroorlooft de vol
gende conclusies:
1. Wit's vrije pion is te ver vooruit, dus
voorloopig zwak;
2. Zwart's meerderheid van pionnen op
den damevleugel is in verband daarmede een
gemakkelijk te hanteeren wapen om Wit te
verhinderen den vrijen pion naar dam te ge-
leiden;
3. Wit heeft niettegenstaande dat, het ini-
tiatief en den aanval;
4. Zwart houdt remise.
Wij dragen dezen stand ter bestudeering op
aan onze lezers en geven de volgende maal
enkele varianten, om zich een begrip van dit
soort spelen te vormen en enkele grepen te
leeren kennen.
Eenige Cactussen geschikt voor kamercultuur.
Wij hebben in ons voorgaand artikel beloofd
eenige soorten van cactussen eens nader te
bekijken en aan te geven, hoe ze te behande-
len. Uit den aard der zaak kunnen we niet
meer dan een greep doen uit de talrijke soor
ten. Als zoodanig komen hier alleen in aan-
merking die soorten, welke weinig ruimte in-
nemen en die geen al te hooge eischen stellen,
wat de verzorging betreft.
Tot de meest verspreide cactussoorten be-
hooren de Opuntia's. Het eenige bezwaar van
deze soort is, dat ze nogal tamelijk veel ruim
te innemen en dat ze weinig bloeien. Als een
der vroegbloeiende soorten hiervan noemen we
de Salmiana. Het is een struikachtig op-
groeiend plantje, met sterk bedoomde Sten
gels. Deze dooms hechten zich zeer gemakke
lijk in de huid vast en veroorzaken dan niet
zelden het afbreken van een geheel stengel-
deel, terwijl dit tevens aanleiding kan zijn tot
een pijnlijke ontsteking der huid. Ze groeien
uitstekend in zandige, kalkrijke aarde. Neem
de pot vooral niet te groot. Te voedingrijke
bodem doet de Stengels te lang uitgroeien, het
bloeien wordt minder en de mooie gedrongen
vorm der plant gaat verloren. be geelgekleur-
de bloemen met hun rood gespitste bloembla-
deren, welke bovendien een roode rugstreep
vertoonen zijn ongeveer 3 c.M. lang en ver—
schijnen aan de uiteinden der Stengels. Na den
bloei vormen zich roode besvruchten (zaad-
loos), welke eenige jaren aan de plant kunnen
blijven zitten en waaruit nieuwe Stengels ont-
spruiten.
Een geheel bekende soort is de Zweepcac-
tus, welke veel als hangplanten worden ge-
kweekt. Ze verlangen een vlakke pot met
bladaarde en klei en zoodra de plantjes reeds
een jaar oud zijn, pronken ze al met enkele
roode bloempjes. Hoe ouder de plant, hoe
rijker de bloei. Na het bloeien (voorjaar)
wordt de plant naar buiten gebracht op een
weinig beschaduwde plek en tamelijk vochtig
gehouden. Alvorens de nachtvorsten komen,
halen we de plant weer binnen en plaatsen
haar voor een zonnig raam. Is eenmaal de
plaats goed uitgekozen dan laten we haar
daar rustig staan, aangezien veranderen na-
deelig is voor het bloeien. In het begin van
Januari beginnen we heel langzaam aan weer
wat meer water te geven.
Voor den liefhebber met beperkte ruimte
zijn de Echinocactussen de meest gewenschte.
De meeste dezer soorten blijven klein en kun
nen dus met heel weinig ruimte volstaan.
Een groot voordeel is ook, dat ze over het al-
gemeen weinig zorg vereischen, toch mooi
bloeien en als ze uitgebloeid zijn, ons oog we-
ten te boeien door haar kleurige dooms en
vormrijkheid.
Enkele dezer soorten bloeien reeds als kleine
planten en naarmate ze ouder worden, bloeien
ze steeds rijker, Een heel mooie soort hier
van is de Rebutia minuscula, welke in Mei en
Juni bloeit met steenroode bloempjes, ontstaan
aan het onderste gedeelte der plant. Het
merkwaardige hierbij is, dat de eerste bloem-
knoppen zich ontwikkelen aan de van het licht
afgekeerde zijde. Dit is de reden, waarom de
pot vanaf het voorjaar tot na het bloeien; niet
i gedraaid mag worden, want dan gaan heel
vaak die bloemknoppen verloren. Wordt de
j plant na het bloeien gedraaid, dan bloeien ze
het volgende jaar aan de andere zijde. Het
j voortkweeken dezer soort is zeer eenvoudig.
In de eerste plaats verschijnen aan den voet
der plant een groot aantal jonge plantjes, ter-
wijl de oude plant na het bloeiert zaad rondom
bloeien reeds in het tweede jaar. Een werke-
lyk fraai effect bereikte men door ze te plan-
ten in een groote vlakke schaal. Bescherming
tegen al te felle stralen der middagzon is
noodzakelijk, ook in het voorjaar.
Tot de veel voorkomende en geliefkoosde
soorten behooren de Echinopissoorten. De
Echinopsis, de bolvormige cactus, heeft het
echte oer-type van den cactus bewaard. Hierin
treffen we zoowel de goedkoope als de veel
duurdere soorten aan. In de kamer gekweekt
worden ze bij voorkeur voor een raam op het
Zuid-Oosten geplaatst, waar ze zonder de pot
te draaien, tot na het bloeien blijven staan.
In den zomer matig vochtig en 's winters na-
genoeg droog. Heeft de plant eenmaal ge-
bloeit, dan wordt dit iederen zomer rijker her-
haalt.
Het stekken en enten der cactussen kan
deze maand nog plaats hebben, terwijl ook de
overjaarsche zaailingen kunnen worden ver-
plant.
Vragen, deze rubriek betreffende,
kunnen door de abonnd's worden ge-
zonden aan Dr. Te Hennepe, Diergaar-
desingel 96c te Rotterdam. Postzegel
van 7% cent voor antwoord insluiten en
uitdrukkelijk blad vermelden.
Een en ander over eendenhouderij.
Over het algemeen wordt er in ons land zeer
veel over de kippenhouderij geschreven en be-
trekkelijk weinig over de eendenhouderij. Dit
is eigenlijk wel opmerkelijk daar Nederland
toch in verschillende streken een echt water-
land is en veel gelegenheid biedt om eenden in
hun natuurlijk element te houden.
Laat mij direct beginnen met te zeggen, dat
de modeme leg-eend absoluut geen zwem-
water noodig heeft, noch om veel te leggen,
noch in den foktoomtyd. De modeme legeend,
waaronder ik dan versta de Reebonte en witte
loopeend en de Khaki-Campbell-eend hebben
geen zwemwater noodig.
Men treft in ons land wel van oudsher de
z.g. boereneend aan, een soort tamme, wilde
eend, doch die reken ik niet tot de legeenden,
al kunnen zij soms onder gunstige omstandig-
heden ook nog al aardig leggen.
De eendenhouderij werkelijk als bedrijf
werd veel in Waterland beoefend, doch dit be
drijf was gebaseerd op betrekkelijk goedkoop
voer (mais en ondermaatsche visch) en de ge-
wone boereneenden, die in Noord-Holland nog
weer min of meer verdeeld waren en dan wit-
borsten, spreeuwkoppen, krombek-eenden enz.
genoemd werden. Dit bedrijf ging vooral toen
de voerprijzen laag waren tamelijk goed en
een eend die ongeveer 120 eieren legde kon
zich al rendabel maken. Tegenwoordig ziet
men in Landsmeer en elders al veel deze een
den door kippen of door moderne legeenden,
vervangen, omdat het ouderwetsche bedrijf
niet loonend meer is. Door de fouten die dit
bedryf te Volendam aankleefden is er te Vo-
lendam in de laatste jaren geweldig veel geld
verloren en zijn vele eendenhouders dan ook
diep in de schulden bij particulieren en de re-
geering geraakt. De fouten van dit bedryf
gaf ik toen in 1921 aan en gaf ook de middelen
ter verbetering aan, doch tot heden is er wei
nig verbeterd en zijn vele eendenhouderijen te
Volendam dan ook verdwenen, de eigenaars
in de schulden achterlatende.
Dit bedrijf is gebaseerd op het voeren der
eenden met visch en wel: kleine vischjes uit
de Zuiderzee z.g. „nest" en kleine (hoofdzake-
lijk) platvisch uit de Noordzee z.g. „puf".
Later is men „nest" en „puf" ook wel door
mosselen gaan vervangen, een methode waar
mede ik proeven genomen heb en de bruik-
baarheid van aangetoond heb. Door deze
vischvoedering is dit soort bedrijf nauw ver-
bonden aan het probleem der Zuiderzee-droog-
making, Als over een paar jaar de Zuiderzee
geen visch genoeg meer oplevert, wordt het
voedsel nog schaars.
Het ,,puf"-probleem is ook zeer moeilijk, daar
een deel der visschers beweert, dat door het
wegvangen van de kleine platvisch in de
Noordzee, de grootere visscherij ook enorme
schade lijdt. Het instellen van een puf-verbod
zou echter weer op groote practische en eco-
nomische moeilijkheden stuiten, zoodat men
daartoe ook niet gemakkelijk over kan gaan.
Nu tegenwoordig de maisprijzen zoo gewel
dig hoog zijn is dit soort bedrijf heelemaal niet
loonend meer met de gewone Noord-Holland-
sche eenden en komt men dus voor groote
moeilijkheden te staan in de eendenhoudende
plaatsen van Waterland.
Ik wrjs er op, dat het mislukken veel aan
de soort der eenden ligt, want als men te Har-
derwijk aan den tegenover Volendam liggen-
den oever der Zuiderzee komt zal men ver-
baasd staan over de reusachtige eendenhou
derijen die daar in de laatste jaren gevestigd
zijn. Deze eendenhouderijen liggen te Tonsel,
tusschen Harderwijk en Ermelo, op den dro-
gen, hoogen, witten zandgrond en blijken met
mais en Zuiderzeevisch (of garnalen) wel te
rendeeren. Zij werken echter met de door mij
als legeenden genoemde soorten en hebben in
den beginne wel met de Noord-Hollandsche
eenden begonnen, doch deze direct afgeschaft
toen zij vergelijkingen konden gaan maken
met de modeme legeenden.
Tevens bewyzen deze bedrijven de waarheid
van mijn stelling, dat deze eenden geen zwem
water noodig hebben. Ik mag gerust zeggen,
dat ik vanaf 1921 toen ik met de proeven in-
zake eendenhouderij begon, een der grootste
propagandisten geweest ben voor de goede
eendenrassen en veel tot de uitbreiding der
eendenhouderij bijgedragen heb.
Vandaar dat ik, vooral in het buitenland
bekend ben als een eenden-specialist en dat ik
nu deze positie, na eerst den boel aan den
gang gebracht te hebben, moet gaan gebrui-
ken om de eendenhouderij, die op onverstan-
dige wijze hier en daar opgevat, weer in de
normale banen te krijgen. Ik heb steeds het
voor en tegen tegenover elkaar gezet en tel-
kens de menschen gewaarschuwd toch vooral
voorzichtig te beginnen en langzaam uit te
breiden.
De meeste menschen vergeten, dat eenden
houden heel ander werk is dan kippen houden
en dat een goed kippenhouder van eenden
vaak niets terecht brengt in den beginne. Een
eend is een heel ander dier dan een kip en al
kan men nu een eend, zooals ik door lang-
jarige en uitgebreide proeven bewezen heb,
goed zonder zwemwater houden en met droog
meel voeren net als een kip, daarom is de eend
nog lang geen kip en stelt aparte eischen. Het
water is voor de eend het natuurlijke element
en de onnatuur van het verblijf op het land
kunnen wij alleen tot voordeel aanwenden als
we zorgvuldig allerlei kunstgrepen toepassen,
waar we bij kippen op het land geen last van
hebben.
Vooral onder de tegenwoordige voederprij-
zen moet men al heel voorzichtig zijn om aan
de eendenhouderij veel geld te besteden en
daarom besluit ik, die als een der grootste pro
pagandisten beschouwd wordt en ook als een
goed kenner (wat ik in mijn eigen oogen ook
wel ben met de noodige dosis verwaandheid)
met een waarschuwing, om goed voor en tegen.
te overwegen voor men aan de eendenhouderij
begint. Als men nu gewapend is met de noo
dige voorzichtigheid, dan zullen we de vol
gende keer eens zien, wie nu w51 en wie niet
in de termen valt eenden te gaan houden.
Dr. TE HENNEPE.
