BURGERL1JKEN STAND,
IN GEZON DEN MEDEDBBLINGKJBb
INGEZONDEN STUKKEN.
dei firma Wilson vermeld stonden ten
over 1914
f 40.—
1915
95.—
1919
31.—
1920
100.—
1921
100.-
1922
400.—
1923
25.—
1924
130.—
1925
,,470—
1926
400—
1927
,,570—
Totaal f 2391—
welke cijfers door ons in de betrokken rekenin-
gen zijn nagegaan en het volgende overzicht
govern
Leverantien door de firma Wilson
over 1919 436.68
1920 786.20
1921 7022.09 Vz
1923 1230.36
1924 5324.50
1925 5038.26
over 1922 geen bestellimgen.
Den volgenden dag is de Directeur in de ver-
gadering van Burgemeester en Wethouders
orttboden, waaraan hij voldaan heeft. In deze
sitting is genoemde heer emstig over deze
renlaste legging ge&proken met hetzelfde resul
tant, daar hij pertinent verklaarde, dat hij nim
mer provisies of retourcommissies ontvangen
heeft of op eenigerlei wijze in het bezit daar-
van is gesteLd of gekomen.
Tevens vond het college het noodig de vraag
te etellen, hoe het mogelijk was, dat hij in het
begin van het jaar een voorschot had gevraagd
op zyn in uitzicht gestelde gratificatie in ver-
band met de meerdere werkzaamheden, ver
bonden aan de uitbreiding vaij het gasbuizen-
net naar Ter Neuzen en hij nadien een auto
kocht en de f 300.die van gemeentewege
waren verstrekt voor zijn vervoermiddel, door
hem werdhn teruggegeven.
Dit beantwoordde hij, met bewijzen stavende,
dat dit was van zijn particuliere inkomsten van
panden in het buitenland.
Na dit onderhoud is den volgenden dag een
vergadering belegd met de Gaseommissie,
waarin verslag van het een en ander is ge
daan. In die vergadering ward1 een voorstel
aan B. en W. saamgesteld om een commissie
van onderzoek te benoemen, bijgestaan door
een accountant en desnoodig een technicus.
Aan dit advies is geen uitvoering gegeven,
emdat het College van Burgemeester en Wet
houders dit, gezien het justitieel onderzoek,
jiiet gewenscht achtte.
Tot hiertoe is weer gegeven, wat gedaan is,
voordat Uwen raad opdracht gaf om als com-
mcssie van onderzoek verder te werken.
Den 20 October 1927 is de Commissie bij
eikander geweest om het werkplan vast te
stellen.
Daar men niet aan de hand van eenige ge
gevens kon aanvangen hebben wij in de lste
plaats de leveranciers, welke bij het Gasbe-
drjjf in de boeken voorkwamen voor leveran
tien, in een vertrouwelijk schrijven gevraagd^.
te willen mededeelen of van harentwege aan
•nzen Directeur in eenigen vorm provisie of
retourcommissie zijn of warden uitgekeerd of
in het bezit gesteld, en zoo dit in bevestigenden
zin moet beantwoord worden, wij gaarne ver-
namen hoeveel prooenten van leveringen door
ben zijn betaald.
Deze vraag is gesteld aan de volgende leve
ranciers:
1. Steemkolen Handelsvereeniging te
Utrecht;
2. Handelsvereen. „Gasovenbouw" v. h. H.
Bergemedster Jr., Heerlen;
3. Handel Mij. R. S. Stokvis en Zn. te Rot
terdam;
4. D. van den Berg te Dordrecht;
6. Bamag en Didier te Zeist;
6. Oscar Hamerlinck te Ter Neuzen;
7. Imenexco v.h. E. Schulze H. Rijndijk te
Leiden;
8. Rotterd. Brandstoffen Groothandel te
Rotterdam;
9. Gebrs. Polak te VLissingen;
10. Staatsmijnkolen Groothandel te Almelo;
tl. W. C. Sodderland, Den Haag;
12. Polens en Co. te Nijmegen; en
13. de Nederl. Muntmeterfabriek G. Wil
son te Den Haag; welke laatste firma ook door
one is gevraagd om een rechtstreeks antwoord,
amdat wij wel van de zijde van de justitie op
de hcogte waren gesteld van de provisie, die zij
uitgekeerd hebben.
Tevens vonden wij het gewenscht aan die fir
ma te vragen nu een verbintends was getee-
kend met de overige fabrikanten van in Ne
derland vervaarddgde gasmeters, dat zij zich
tegenover eikander verbonden hebben en mits-
dien verklaard hebben, dat door hen geen
steekpenningen in welken vorm ook, noch
direct, nioch indirect aan beambten, werknemer
of andere vertrouwenslieden en afnemers te
zuilen geven, ons te willen mededeelen of do
andiers aan dan Directeur toekomende provi
sie, than® ten bate komt van het bedrijf, van
de overeengekomen levering van minstens 500
lichtmeters per jaar.
De antwoorden, die wij van de bovengenoeim-
«e firma's ontvingen, waren niet van. denzelf-
den inhoud, doch wel van dezelfde strekking.
1. Het antwoord van de Steenkolen-Han-
delsivereenigingluidende, „dat naar aanlei-
ddng van ons schrijven werd medegedeeld, dat
zij op vragen als in dat schrijven gesteld, prin
cipled niet schriftelijk konden antwoorden.
Tot het verstrekken van mondelinge inlichtin-
gen verklaarde zij zich gaarne bereid", nood-
aaakte ons om deze aangelegenheid mondeling
verder af te wikkelen, waarvoor de Burgemees
ter en de heer J. de Feijter zich naar Utrecht
feebben begeven, om nadere inlichtingen, waar
ten slotte een ontkennend antwoord \yerd ge
geven, verduidelijkt met de enkele orders, die
van de gasfabriek van Axel waren verwerkt.
2. de Handelsvennootschap „Gasovenbouw"
v.h. H. Burgemeister Jr. te Heerlen antwoord-
de positief, noch direct noch indirect in welken
vorm ook, eenige provisie is of zal worden
uitgekeerd.
3. de Handels Maatschappij R. S. Stokvis
en Zn. berichtten, nimmer eenige provisie op
leveringen, in welken vorm dan ook, zijn uit
gekeerd, noch op andere wijze in het bezit van
genoemden Directeur zijn gesteld.
4. De Firma D. van den Berg te Dordrecht
ffaf kennis, dat aan den Directeur geen mrovi-
sies of procenten zijn uitbetaald geworden.
5. Bamag-Didier te Zeist ontkende aan den
Directeur eenige provisie in welken vorm zijn
of werden uitbetaald, noch door ons Bureau,
*och door de firma's, die wij in Nederland ver-
tegenwoordigen.
6. De Groothandel in Steenkolen Oscar Ha
merlinck te Ter Neuzen, deelde beleefd mede,
«m ieverancier der kolen te zijn, hij steeds de
prijzen zoo concurreerend heeft moeten stellen,
dat het geven van provisie en commissies to-
taal uitgesloten is.
7. De N.V. Internationale Handel Maat
schappij Imenexco te Leiden antwoardde, dat
haar firma reeds uit principe nooit provisies
of retourcommissies geeft en hebben zij ook
den Directeur dezer Gasfabriek deze niet uit
gekeerd.
8. De N.V. Rotterdamsche Brandstoffen
Groothandel te Rotterdam doet het genoegen
deze vraag ontkennend te kunnen beant-
woorden.
9. Gebrs. Polak te Vlissingen berichten be
leefd, dat van hunne zijde aan den Directeur
der Gasiabriek in geen enkele voim provisie
is of wordt uitgekeerd.
10. De Staatsmijnkolen Groothandel „Over-
ijssel" te Almelo moet op den inhoud van ons
schrijven in ontkennenden zin antwoorden.
11. De N.V. Gas- en Waterlelding Mij. W.
C. Sodderland te 's Hage verklaarde op sere-
woord, dat nimmer eenige belofte of g.ft, on-
der welken vorm ook, noch aan den Directeur
van het Gasbedrijf alhder, noch aan eenig per-
soon bij het Gasibedrijf betrokken, is gedaan
of gegeven.
12. De Firma Polens en Co. te Nijmegen
verklaarde gaarne, dat zij. aan den Directeur
der Gasfabriek geen provisie hebben uitge
keerd, noch zullen uitkeeren in welken vorm
ook.
13. Het antwoord van die N.V. Nederl.
Muntmeterfabriek G. Wilson te 's Gravenhage,
hetgeen door Mrs. R. V. Bakker en J. van
Kuijk, advocaten en procureurs te 's Hage,
gezondfen is, luidde als volgt:
„De heer W. Wilson raadpleegt mij naar
„aanleiding van Uw schrijven d.d. 20 October
„No. 22/178, onderwerp: Provisie voor leverin-
„gen aan Directeuren van Gasfabriefcen. Bij-
„gevouwen zend ik U een afdruk van een acte
„conform mijn advies op 1 October door client
„en zijn collega's in Nederland verleden, waar-
„door client blijk geeft zijn voile medewerkimg
„te verleenen, opdat aan het misbruik van
„steekpenningen voor zooverre dit bestond1 een
„elnde wordt gemaakt.
„In verband met deze verklaring heb ik ge-
„meend client te moeten adviseeren de door U
gestelde vragen, onbeantwoord te laten".
Daar deze brief zeker abusievelijk ongetee-
kend was toegezonden hebben wij om onder-
teekende antwoorden gevraagd, aan welk ver-
zoek is voldaan met het volgende schrijven van
dezelfde rechtskundigen, luidende:
„De heer W. Wilson toont mij heden Uw
„schrijven van 25 dezer. Ik zend U hierbij twee
„copieen van de U gezonden brieven, welke
„thans geteekend zijn en voeg daaraan toe, dat
„de heer Wilson met zijn collega's uitdrukke-
„lijk is overeengekomen te handelen, zooals in
„casu tegenover U is geschied. Hij heeft dus
„geen vrijheid om zijn houding te wijzigen".
Op ons ander schrijven inzake prijzen leve
ring gasmeters berichtten dezelfde advocaten
ons het navolgende:
„De heer Wilson raadpleegt mij, naar aanlei-
„ding van Uw schrijven d.d. 19 October 1927,
„No. 22/179, onderwerp: Levering gasmeters."
„Naar aanleiding daarvan heb ik de eer U
„mede te deelen, dat de firma Wilson nimmer
„met het oog op de uitkeering van eenige
„provisie aan een directeur van een gasbedrijf
„haar prijs heeft verhoogd."
Teneinde de contra-partij in deze de di
recteur niet® te ontbouden, om zich tegen
aanklachten en vermoedens te verdedigen,
hebben wij dien functionaris in de
le plaats een afschrift doen toekomen van
het aan Uwen raad gericht schrijven van den
heer H. van der Stel te Apeldoom, om hierop
van antwoord te dienen en in de
2e plaats verzocht alle inlichtingen te ver
strekken, die noodig zijn om het gewekte wan-
trouwen weg te nemen en de geuite verdacht-
makingen te vemietigen.
Hierop ontvingen wij het navolgende schrij
ven, dat ons gezien de toon die dat schrijven
iruhbudt, pijnlijk stemde, daar de Directeur in
deze als „besohuldigde" in de gelegenheid ge
steld wordt am zijn onschuld tot klaarheid te
brengen en onze taak niet anders is, dan de
zaak zoo objectief mogelijk tegenover Uwen
Raad uiteen te zetten.
De brief Luidde als volgt:
„Aan den Voorzitter van de Commissie van
Onderzoek, inzake beheer van de Gasfabriek
te Axel."
WelEd. gestr. Heer.
„In Uwe functie van Voorzitter der Com
missie van Onderzoek inzake beheer van de
Gasfabriek, deel ik U in antwoord op Uwe
missive d.d. 21 dezer Dossier 22/180 mede, dat
ik niet van zin ben om op Uwe verzoeken in
dit schrijven vervat uitvoerig in te gaan.
Het is mijn meening, dat de Commissie van
Onderzoek de taak heeft, om objectief en on-
bevangen te onderzoeken, wat haar ter onder
zoek is opgedragen, maar met met behulp van
een insinueerenden dreigbrief, als waarvan
Uwe Commissie mij een afschrift deed toeko
men, afkomstig van een persoon, omtrent
wiens reputatie geheel beschaafd en onbevan-
gen Nederland eene opinie koestert, die waar-
lijk niet onverdeeld gunstig is, iemand te tar-
ten een lang verbeide uitlating te doen".
„Ofschoon het Uwe taak en niet de mijne is
te onderzoeken, of datgene wat mij ten laste
wordt gelegd waar is en wettig en overtuigend
te bewijzen, wil ik U, op Uwe tweede vraag wel
in zooverre antwoorden, dat ik van leveringen,
ten behoeve van de Gasfabriek te Axel, geen
provision genoten heb of geniet."
Hoogachtend,
(get.) K. WIEGHMANN.
Niettegenstaande dit schriftelijk antwoord,
meende de Commissie den Directeur toch in de
gelegenheid te moeten stellen om zijn positie,
waarin hij gebracht is tegenover de Commissie
persoonlijk te verduidelijken.
Het onderhoud met hem, moest door zijn
ongesteldiheid eenigen tijd worden uitgesteld.
Teneinde dit te bespoedigen heeft een bezoek
van de Commissie ten zijne huize plaats gehad.
Het resultaat was, dat hij verklaarde niet
schuldig te zijn aan de corruptie en hij niet kon
instaan voor de verdachtmakingen, die achter
zijn rug geschieden, voorts geen andere inlich
tingen ten zijnen gunste naar voren kon bren
gen, dan dat hij steeds in het belang van en zoo
goedkoop mogelijk voor de gasfabriek gewerkt
heeft hetgeen lo. in de oorlogsjaren wel geble-
ken is door de wegneming van de in de per-
ceelen aanwezige dubbele meters diestijds
in gebruik voor licht- en kookdoeleinden en
deze te bestemmen voor de nieuwe aansluitin-
gen, waardoor een belangrijke som op aan-
schaffing materialen is bespaard geworden en
dat in dien duren tijd; 2o. wat overigens met
eventueele vergelijkingen van onze grondprij-
zen met die bij andere gasfabriekan zal beves-
tigd worden.
Deze vergelijkingen hebben wij achterwege
gelaten, om'dat ons gebleken is, dat geen ver-
schil van grondprijzen wordt gemaakt door
leveranciers voor bedrijven waar wel provisie
in ontvangst wordt genomen en voor die waar
deze zijn of worden geweigerd.
Op de vraag waarom hij, ondanks de ver-
dachtmaking door de firma Wilson am zijn
naam te noemen in de boeken van uitgekeerde
provision en retourcommissien toch nog advi-
seert tot aankoop van meters van de firma
Wilson, deelde hij mede, dat zijn naam niet kan
voorkomen in dat bewuste boek, daar hij nim
mer die gelden ontvangen heeft. Tevens ver-
zekerde hij, dat de Justitie wel de overtuiging
zal hebben of krijgen, dat deze gegevens uit die
boeken niet betrouwbaar zijn.
Vervolgens, dat hij het Gemeentebestuur en
de Gaseommissie zal blijven adviseeren met
op den voorgrond te stellen personen van zaken
te scheiden om steeds de gasmeters van
Wilson te betrekken, gezien de ervaring met
andere fabrikaten, dat dit steeds de beste zijn,
welke in aanschaffing wel iets duurder zijn,
doch in het gebruik goedkooper, vanwege de
geringe slijtage en beperkte reparation.
Ten slotte is in onze Commissie nog de vraag
naar voren gekomen om den heer Kenis de
vertegenwooichger van de firma Wilson d.e j
met het uitreiken der provisies was belast te
hooren, doch hebben deze gedachten prijs ge- j
geven, omdat de overtuigde bewijzen, ons toch
niet in onze handen zullen gesteld kunnen wor
den.
Tot hiertoe hebben wij ons onderzoek uitge-
strekt, waarvan wij in het vorenstaande ver
slag doen.
Gezien de resultaten van het onderzoek mee-
nen wij te concludeeren, dat men niet met
overtuigende bewijzen heeft kunnen constatee- j
ran, dat de Directeur der Gasfabriek in strijd i
heeft gahandeld met artikel 9 zijner instructie,
luidende:
„Behalve de hem toegekende jaarwedde met
het genot van vrije woning, vuur en licht,
worden door hem geene andere emolumenten
provisien van welken aard ook, genoten.
Dergelijke inkomsten verkregen wordende,
moeten zonder eenige uitzondering worden
verantwoord ten bate der fabriek."
Axel, 19 Januari 1928.
De Commissie van Onderzoek.
(Volgen de handteekemngen der leden).
AFZiONDERLIJKE NOTA van een lid der
Commissie.
Naar de meening van een der leden van de
Commissie had men in moeten gaan op het
aanbod van den heer Van der Stel om zonder
daaruit voortvloeiende bijzondere onkosten de
door hem schriftelijk uitgesproken beschuldi-
gmg van den directeur nader te bewijzen,
waartoe gezien de tevoren gevoerde corres
pondence en het daarop volgende onderhoud
gerceoe aanleiding was."
„net komt dut lid onbegrij.pelijk voor, dat
de Commissie (zoomin als de raad) niet den
pLcht heeft gevoeld zich door den heer Van
tier Stei of diens juridischen adviseur heeft
laten assumeeren, temeer waar door een der
ieuen van de Commissie de waarde der hulp
van een deskundig raadsman terdege werd be-
grepen, echter, al was dit niet om het onder
zoek naar de eventueele corruptie in de hand
te werken, doch om den directeur te bescher-
men.
Door dit lid zijn in ieder geval buiten de
Commissie van onderzoek zaken gebracht van
welke zulks pertinent verboden was door de
door den Voorzitter opgelegde geheimhouding,
tegen welk feit door genoemd lid emstig werd
gepiotesteerd daar dit er niet weinig toe heeft
bijgedragen, dat het geheele onderzoek moest
misiukken,
Naar de meening van dit lid is het dan ook,
gezien de tegenwerking van verschiillende zij-
den maar het beste, dat aan het onderzoek
der Commissie als zoodanig een einde komt.
Alvorens de Commissie een conclusie uit-
spreekt, zal zij het resultaat van het onder
zoek der Justitie dienen af te wachten, terwijl
het geenszins buitengesloten is, dat op andere
wijze gestreefd zal worden naar opheldering
van verschillende thans duistere feiten.
•Naar de meening van dit lid kan dus in het
tegenwoordige stadium nog minder van een
rehaibilitatie van den directeur sprake zijn, als
van een schuldigverklaring.
De VOORZITTER zegt, dat hij gemachtigd
is namens de commissie te verklaren, dat de
commissie van onderzoek naar de vermeende
corruptie van den directeur der garfabriek,
niet met overtuigende bewijzen heeft kunnen
constateeren, dat de directeur in strijd heeft
gehandeld met art. 9 zijner Instructie welke
luidt:
„Behalve de hem toegekende jaarwedde, met
genot van vrije woning, vuur en licht, worden
door hem geen andere emolumenten, provisien
van welken aard ook genoten. Dergelijke in
komsten verkregen wordende, moeten zonder
eenige uitzondering worden verantwoord ten
bate van de fabriek."
De heer 't GILDE staat erop, in het open-
baar zich nog nader omtrent zijn ingediend
minderheidsrapport te verklaren. Hij betreurt
dat de commissie, niettegenstaande men ken
nis droeg van het feit, dat de directeur in 1924
zich tevoren met Burgemeister en Wilson in
verbinding had gesteld voordat het rapport
door den heer v. d. Stel; want niemand minder
dan deze heeft het rapport van de uitbreiding
naar Ter Neuzen opgemaakt voor de leve
ring van ovens en buizennet.
De heer v. d. Stel had men moeten hooren
en hij sluit zich hieromtrent geheel en al aan
bij een zijner medeleden, daar het er niet toe-
doet wie Van der Stel of Kenis zijn.
Het gaat om het groote euval der corruptie
en de belangen van duizenden belastingbe-
talers. Spreker protesteert ten sterkste tegen
de slappe houding van den raad en zal zich
voorbehouden nadere andere stappen te doen
in de richting van opheldering.
De VOORZITTER merkt op, dat een en an
der in algemeene termen in het rapport is
weergegeven en zou liever niet verder afdalen
in allerlei onderdeelen waarover het rapport
geloopen heeft.
De heer OGGEL wijst er op, dat het rapport
en de nota nu ten slotte zijn vastgesteld en
dat daaruit blijkt, dat men niets heeft kunnen
bewijzen.
De heer VAN DIXHOORN zal op het rap
port geen aanmerkingen maken, maar moet
toch verklaren, dat, alhoewel hem niet de
schuld van den directeur is gebleken, er toch
dingen in voorkomen, die niet recht duidelijk
zijn, zooals het weigeren van antwoord door de
betrokken firma Wilson.
Door den heer Van der Stel zijn openlijk
verklaringen afgelegd. Het zou daarom z.i. op
den weg van den directeur liggen, om deze
kwestie door de justitie te laten uitmaken.
Er zijn leveranciers die geweigerd hebben te
voldoen aan een verzoek om inlichtingen. Dit
lijkt toch verdacht, daar zit iets in.
De heer OGGEL vindt het jammer, dat een
lid van de commissie van onderzoek in de
openbare vergadering gaat verklaren, dat hij
met tevreden is over het onderzoek, als zou
dit niet naar behooren zijn geschied. Spreker
had het kenbaar maken van zijn bezwaren
meer op zijn plaats gevonden, wanneer hij dit
in de <mmmissie-vergaderingen had gedaan;
deze uitlating geeft niet de noodige waarde aan
het rapport; daarbij moet spreker nog mede
deelen, dat de heer 't Gilde in de laatste ver
gadering nog een antwoord heeft gekregen,
toen hij met een dergelijk bezwaar over de uit-
breidingswerken naar voren kwam. Hierop is
wel degelijk gezegd, dat de directeur, zonder
gegevens van leveranciers van buizen, en die
van ovenbouwers geen berekening kon maken
voor de uitbreidingsplannen, terwijl het aan-
wijzen van een adviseur buiten den directeur
is geschied, nadat de directeur der gasfabriek
te Tilburg, en die van Leiden was gevraagd,
daarvoor de heer Bruinwold Riedel is aange-
zocht. De firma Wilson heeft, volgens den
heer Van- Dixhoorn geen antwoord gegeven.
Teneinde hierop een pertinent antwoord te
krijgen, zou men gebruik moeten maken van
de hulp van tusschenpersonen, die op vermoe-
den werken, hetgeen niet zonder bezwaar is uit
te maken, wat wel de wensch van den heer
't Gilde zou zijn geweest, doch de geheele com
missie, uitgezonderd den heer't Gilde had geen
behoefte of was huiverig om met den heer
Van der Stel in aanraking te komen, daar deze
zelf corruptie heeft gepleegd.
De VOORZITTER acht het ongewenscht
om personen te noemen.
De heer OGGEL voortgaande herhaalt: Nog
te meer wenschten de leden dezen heer niet,
omdat de heer Van der Stel's reputatie niet
hoog is te noemen, daar deze persoon voor der
gelijke handelingen in de gevangenis hesft ge-
zeten. Daarna heeft hij zijn stilzwijgendheid
verkocht aan verschillende gasdirecteuren, en
ten slotte onder den schijn van het algemeen
belang te dienen verschillende feiten in het
licht werpt, wat aan verschillende directeuren
hun betrekking heeft gekost. Spreker is van
meening, dat hij dit doet in zijn eigen belang,
omdat hij voor elke conferentie een zeker be-
drag vraagt, zoo ook in Axel. Volgens ge
voerde correspondentie zou hij den Burgemees
ter en den heer 't Gilde ontvangen voor eene
conferentie in Den Haag, waar hij toch
moest wezen. Op de vraag van den Burge
meester, wat de kosten waren uit deze con
ferentie voortvloeiende, antwoord de hij, dat
geen kosten hieraan verbonden waren, terwijl
hij later een nota indiende van 18,60, zoodat
eigen belang wel degelijk blijkt.
Be j heer VAN DIXHOORN zegt, dat den
heer Oggel naar zijn meening wel wat te veel
omihaal van woorden gebruikt. Hier ligt toch
een brief, waarin de directeur aangeklaagu
wordt niet correct gehandeld te hebben, vol
gens hem zou het de zaak van den directeur
zijn om Van der Stel voor deze aantijging bij
de justitie aan te klagen.
De heer 't GILDE acht het buitengewoon
droevig dat den heer Oggel in strijd met de
straks gemaakte afspraak zooveel omhaal van
woorden gebruikt.
Hij staat verstomd van diens naieviteit om
trent de in de gaswereld heerschende usance's.
Er ligt hier, zeer terecht is dit door den heer
Van Dixhoorn betoogd, om de hier gedepo-
neerde aanklacht van v. d. Stel die de directeur
op advies van een advocaat (en na het verraad
van den heer Claessens) niet durft aan te
klagen.
De heer Oggel heeft hem een verwijt ge
maakt, dat ik den directeur zijn onho.felijk-
heid verweet over het niet ontvangen van fit-
tersibaas-sollicitanten en noemde dat een be-
leediging dezen morgan, en nu gaat hij zelf
iemand die zich niet kan verdedigen hier, zoo
als de heeren v. d. Stel en Kenis beleedigen.
Is wat aan den heer't Gilde niet geoorloofd
is wel geoorloofd aan den heer Oggel als le
wethouder.
Spreker doet hierbij een vlammend protest
hooren tegenover de insinuatie dat den beer
v. d. Stel zijn stilzwijgendheid aan de gas
directeuren zou hebben verkocht. Dat is een
vuige lasterdaad en hij tart den heer Oggel
buiten de raadszaal zooiets van v. d. Stel te
zeggen.
Hij weerspreekt dat den heer v. d. Stel niet
opzettelijk naar Den Haag zou zijn gekomen.
Deze had dien dag op zijn programma alleen
het onderhoud met hem en den Burgemeester
en moest 's anderendaags in het naburige
Wassenaar zijn.
De heer Oggel vermag niet te zien het
groote nationaal belang van de bestrijding der
corruptie en heeft zijn kleinzieligheid in dezen
getoond door zich met den heer Claessens, die
de heele zaak heeft verraden, een onwaarach-
tige strijder tegen de corruptie te betoonen.
De heer OGGEL protesteert tegen deze be-
schuldigingen.
De heer CLAESSENS protesteert hiertegen
eveneens en vraagt den heer 't Gilde een en
ander te bewijizen. Hij kan integendeel bewij
zen, dat de heer Bruinwold Riedel hier is ge
komen op uitnoodiging van den Burgemeester,
buiten weten van den directeur.
De VOORZITTER deelt mede, dat eenige
heeren zijn uitgenoodigd om voor het uitbrei-
dingsplan bestek en teekening te maken. Toen
men meende in den heer Van Mierio den juis-
ten man gevonden te hebben, heeft deze ge
vraagd het werk te mogen overdragen aan zijn
zoon, hetgeen niet gewenscht werd geacht.
Daarna is iemand uit Leiden aangezocht,
wien het werk echter te omvangrijk voorkwam.
Spreker heeft toen den heer Van, der Hegge
Zijnen bij een bezoek aan Axel om raad ge
vraagd en deze heeft den heer Bruinwold Rie
del, te Utrecht, aangewezen. Aan dezen is
daarna, in overleg met de gaseommissie, de
opdracht gegeven.
De heer CLAESSENS wijst er nog op, dat,
ind'.en men zou meenen, dat de directeur rela-
ties had met de firma Wilson, het toch vreemd
moet schijnen, dat dan de heer Van Reekum
de buizen leverde. De correspondentie, waarop
de heer't Gilde doelde, is ook gavoerd voor de
aunneming van het werk, zoodat dan, als het
om provisie te doen was, de directeur wel alle
aannemers had moeten aanschrijven. En daar
van is toch niets gebleken.
De heer 't GILDE zal hiervan niets meer
zeggen, nu de gebruiken onder aannemers en
fabrikanten zijn bekend geworden.
De heer P. DE FEIJTER is zeer verwonderd
door de bespreking van de leden der commis
sie in deze vergadering. Z-e hebben een rapport
opgesteld, verklaren alien met hun handteeke-
ning, dat er geen bewijzen van schuld zijn, en
nu hoort de raad van hunnentwege toch weer
verwjjten, dat er schuld is, al wordt geen enkei
feit genoemd waaruit zou bljjken, dat de direc
teur schuldig of strafbaar is. Eigenaardig is
het, dat de heer 't Gilde, die het rapport mede
heeft onderteekend, nu critiek gaat uitoefe-
nen op de wijze waarop het onderzoek gevoerd
is. De stukken zijn alle ter tafel geweest en
hij kan niet aannemen, dat de directeur, die
toch ook al een jaartje ouder wordt, de com
missie zou bedriegen.
De heer DIELEMAN is, ofschoon het wel
wat lang geduurd heeft voor het kwam, de
commissie dankbaar voor het rapport. Het be-
vredigt hem ook, dat het voor den directeur
gunstig is uitgelbracht, met uitzondering dan
door den heer 't Gilde, die er zich in besloten
vergadering mee vereenigt, doch zich in deze
openbare vergadering al£ een minderheid open-
baart, die, naar sprekers meening, in strijd is
met de goede zeden. De raad kan de commissie
dankbaar zijn, maar ook den directeur. Hij
acht het noodig, dat die man in zijn eer wordt
hersteld. Er is niets waaruit een positieve be-
schuldiging kan worden afgeleid.
De VOORZITTER geeft te kennen, dat die
gedachte in het rapport is neergelegd.
De heer OGGEL vraagt nog het woord.
De VOORZITTER meent, dat er geen aanlei
ding bestaat, het rapport nog verder te be-
spreken.
De heer OGGEL wenscht het woord voor
een persoonlijk feit. De heer't Gilde heeft hem
direct beschuldigd. Hij zal niet op al diens ge-
schetter ingaan, maar-als deze zegt, dat spre
ker een onwaardig strijder tegen de corruptie
zou zijn, dan wil hij er op wijzen in deze toch
niet alleen te staan, doch dat hij in zijn op-
vatting alle leden der commissie aan zijn zijde
heeft, terwijl de heer 't Gilde alleen staat.
Uit de gegevens, aan de commissie overge-
legd, heeft men moeten zien, dat den directeur
niets wat op corruptie trekt, kan worden ver-
weten, doch dat deze steeds heeft gewerkt in
het belang der gemeente en der gasfabriek.
1 Spreker vindt het jammer, dat de heer't Gilde
!door zijn spreken in de openbare vergadering
probeert om de kracht aan het rapport te ont-
nemen, doch h\j spreekt de hoop uit, dat de
1 meening, door de gaseommissie in gunstigen
zin uitgesproken, ook bij het publiek gevestigd
j zal blijven.
De heer 't GILDE verklaart daarover j.l.
Vrijdag zijn meening reeds te hebben gezegd.
1 Hij wijst voorts op zijn goed recht om een
minderheidsrapport in te dienen en wil dit nog
STOP DIE RHEUMATIEK!
Verwaarloos nimmer de geringste aanval
van rheumatiek. Die kan u maamdenlang pijn
en ongemak kosten. Ofschoon weinig men-
schem bij vochtig of koud weer geheel van
rheumatiek bevrijd blijven, behoeft deze kwaal
niet die kwelling te zijn al-s het geval is. De
oorzaak is gewoonlijk urinezuur, en zooals be
kend, is het de taak der nierem om dit urine
zuur en andere schadelijke bestanddeelen uit
het bloed te filtreeren. Men kan derhalve in
het algemeen zeggen, dat men bevrijd kan
blijven van rheumatiek, als de nieren gezond
en geregeld werken.
Bij slecht weer en na een gevatte koude, of
als ongewone inspanning de nieren verzwakt
heeft, is derhalve de eenige veilige weg om de
werking dezer allerbeLamgrijkste organen te
veirsterken. Daarvoor wordt geen middel ster-
ker aanbevolen dan Foster's Rugpijn Nierem
Pillen, want tenzij de nieren gezond zijn en
goed werken, hebt gij kans niet van rheuma
tiek verschoond te blijven. Verzuim geen kost-
bare tijd. Neem Foster's Pillen zoodra gij de
minste rfieumatisohe pijn voedt; wek de trage
nieren op en versterk ze, en bevrijd u zoo-
doende van nierverschijuselen als rugpijn, spit,
ischias, rheumatiek en die ellendige urine-
stoomissen.
Verkrijgbaar (in glasrverpakking met geel
etiket let hier vooral op) bij apotheken en
drogisten a 1,75 per flacon. 36
Te Ter Neuzen bij Firma A. van Overbeeke
Leunis, Axelsohestraat en Westkolkstraat.
wel even onderteekenen. Dat is niet in, maar
voor de vergadering gebeurd. Niettegenstaande
heeft biji onder voorbehoud, dat het justitieel
onderzoek eerst moest zijn afgeloopen, geen
bezwaar tegen onderteekening van het rapport
der commissie.
De VOORZITTER maakt bezwaar den heer
't Gilde verder te laten spreken, aangezien i«
afgesproken, dat ieder hierover slechts twee-
maal het woord zou voeren.
Daar geen der andere leden verder het woord
verlangt, of hoofdelijke stemming vraagt, acht
hij dit goedgekeurd met algemeene stemmen.
Hij sluit de vergadering door het uitspreken
van het dankgebed.
(Buiten verantwoord el ijkheid der Redactie.)
Axel, 7-2-'28.
Mynheer de Redacteur!
Nog steeds het slachtoffer zjjnde van het
eerzuchtig optreden van den heer 't Gilde, die
de ons toekomende plaats in den Axelschen
Raad nog steeds bezet houdt, zijn we gedwon-
gen, ons van tijd tot tijd tot U te wenden om
eenige plaatsruimte in Uw blad. Deze maal i»
het naar aanleiding van het gevoerde debat en
de gestelde vragen van den heer't Gilde die
ze inmiddels was vergeten over het verbod
van opvoering van de film „Potemkin".
Dat die film in besloten kring is opgevoerd,
is zeker in weerwil van den heer 't Glide's
eerste vraag, waarin den Burgemeester verant-
woording wordt gevraagd voor het tolereeren
(toelaten) in besloten kring. De zaak werd
dus door hem aldus gesteld: Openbaar of niet.
Wat practisch beteekent: niet. Het zij hem
gegund. Evenals zijn beroep op de „traditio-
neele geestesvrijheid". Iemand, die om per
soonlijk belang een politieke vereeniging mond-
dood maakt, moet men wat vergeven. Ook al
zegt zoo iemand dan nog met lef maling aan
de politiek te hebben. Wat de heer 't Gilde
er van in den Raad zeide, was grootendeels
in strijd met zijn vragen, welke vrijwel bestaan
uit zinledige frasen. De heer Dieleman gaat
over't geval nog al te keer; echter meestal op
gezag van Dr. Beumer, den bekenden burger-
wachteling!
Wat hij er zelf van weet, is blijkbaar al heel
weinig.
Wat hij er van zegt is bovendien nog on-
waar. Men ga echter niet te ver met het op-
hitsen der autoriteiten tegen ons. Ook hier
zijn grenzen. Waarom verteit de heer Diele
man, dat de Afd. Axel der S. D. A. P. maar
7 leden telb? De S. D. A. P. is hier niet in
't geding. De vertooning geschiedde op ver-
antwoordelijkheid der modeme vakbeweging.
Dat weet hij toch? Als hij dan toch wat
wenschte te vertellen, waarom zegt hij dan niet
dat de S. D. A. P. in Nederland in 25 jaren tijds
van 2 op 24 zetels in het parlement is geste-
-gen en dat in dienzelfden tijd de A.-R.-partij
(zijn partij) van 24 op 13 zetels is ghdaald. Dit
heeft er everuveel mee te maken, en is veel
dichter bij de waarheid. Om belangstellendesn
gerust te stellen, ben ik gemachtigd mede te
deelen, dat de Afd. Axel der S. D. A. P. gezon-
der is dan ooit; haar ledental is bijna nooit
grooter geweest en groeit gestadig.
Met dank voor de plaatsing.
C. HAMELINK.
HOEK.
Geboorten. 23 Jan. Suzanna Janneke, d.
van Gelein Platteeuw en van Suzanna Huijssen.
j Overlijden. 6 Jan. Karel de Koeijer, oud
56 j., z. van Pieter en van Maria Heinsdijk
(beiden overl.). 19 Jan. Maria Keukelaar,
echtg. van Daniel Pladdet.
WESTDORPE.
Geboorten. 25 Jan. Hilda, d. van Alfred
Franciscus van Bastelaere en van Maria Chris
tina de Grof. Olga Celina Marie, d. van Oscar
Marie Joseph van Waes en van Maria Anna
Catharina de Nijs.
Overlijden. 29 Jan. Melanie Dellaert, oud
79 j., wed. van Jacobus Bemardus Wjjne.
SINT JANSTEEN.
Huwelijks-aangiften. F. Frankevjjle, oud 30
j., jm. en A. M. Verschelden, oud 25 j., jd.
P. L. Mortier, oud 22 j., jm. en I. J. de Backer,
oud 20 j., jd. L. J. Thuij, oud 19 j., jm. en G.
L. Saman, oud 19 j., jd. J. F. Seghers, oud 20
j., jm. en J. M. van Bunder, oud 20 j., jd, P.
A. Aerts, oud 22 j., jm. en L M. Geerts, oud
24 j., jd. P. Schuren, oud 31 j., jm. en A. M.
Thuij, oud 24 j., jd. P. Geerts, oud 22 j., jm. en
A. Maas, oud 24 j., jd. A. P. Weemaes, oud
25 j., jm. en A. C. Kant, oud 24 j., jd.
Huwelijks-voltrekkingen. A. de Witte, oud
21 j., jm. en P. B. de Rechter, oud 16 j., jd. Th.
J. C. Dumoledn, oud 30 j., jm. en R. M. Hes
ters, oud 32 j., jd. F. Frankevijle, oud 30 j.,
jm. en A. M. Verschelden, oud 25 j., jd.
Geboorten. M. C. Bouwens-Vercauteren,
z.; M. M. WaelputLauret, d.; E. C. J. van
den BergenDobbelaar, z.; A. M. Danckaert
De Bot, z.; A. M. J. van AckerVerhaegen,
z.; M. L. PeetersVan Waesberghe, z.; M.
PoppeVan Campen, d.; L. M. d'Hooghe
Storp, z.; A. C. van LentBurm, z. en d.; M.
C. d'HoogheVan Remoortere, z.; L. Herre-
weijersPierssens, d.
Overlijden, J. B. B. de Cock, oud 22 j.,
i ongeh.; J. F. Letens, oud 72 j., ongeh.; E. A.
I van Helstand, oud 46 j., echtg. van S. A. M.
Stevens.