6 stamen W°rdt vemorpen met I
besluit te nemen, teneinde in de eerste plaats
de kleine scholen in deze gemeente te helpen.
Met name in de openjbare school te Sluiskil
bevwnd de commissie bij haar laatste bezoek,
dat enkele klassen naar de meening der com
missie overbevolkt zijn, wat op den goeden
gang van het onderwijs niet zonder invloed
kan zijn.
In de samenstelling der commissie kwam
geen verandering. De heer Th. L. A. van de
Bdlt die periodiek aftrad, werd herkozen met
ingang van 1 Januani 1927. De commissie Hvas
aan het eind van het jaar als volgt samenge-
stold
H. J. Colsen, voorzitter, J. C. Jansen, Th. L.
A. van de Bilt, A. Brakman en J. J. Kaan,
secretaris. f t'
De heer COLSEN vraagt, of burgemeester
en wethouders al een denkbeeld hebben of er
voorstel, hoe ze zullen hanidelen met die 2 in
het verslag genoemde kinderen.
De VOORZITTER deelt mede, dat het ver
slag pas Dinsdag is ontvangen en de vergade-
ring van burgemeester en wethouders Maan-
dag heeft plaats gehad, zoodat de wethouders
er nog geen. kennis van hebben kunnen nemen.
Indien zij van meening zijn, dat er in deze iets
rnoet en kan gedaan worden, zullen zij bande-
len of voorstellen doen.
Het verslag wordt ter rvisie gelegd.
r. Een adres van L. v. d. Hemel, J. Tolle-
naar, A. H. de Vos, J. A. Meertens, P. A. Gal-
le, J. Verlinde Gzn., I. P. Casteleijn en P. W.
Crince, luidende als volgt:
Geven met versehuldagden eetbied te kennen
ondergeteekenden assurantieagenten. alien in-
woners van Ter Neuzen;
gezien het raadslbesluit van November 1926,
waarin is 'behandeld een adres inzake het
waarnemen van bijbetrekkingen door gemeen-
teambtenaren,
gezien den uitleg welke de voorzitter aan
de salarisregeldng der ambtenaren wil geven;
„dat deze niet naar den letter moet worden
uitgevoerd", Idoch de bedoeling is, dat geen
bijbetrekkingen van Rijk, provincie of gemeen
te mogen waargenomen,
dat ondergeteekenden verbaasd zijn over
dezen uitleg; daar voor een betrekking aan het
rijk, provincie of gemeente een zekere kennis
wordt vereischt, die een gewioon agentje van
particuliere instellingen niet bezit.
Ook achten zij het onbillijk, dat deze regeling
niet naar den letter wordt uitgevoerd, daar
de salarissen zijn opgevoerd naar de tijdsom-
standigheden, en daardoor het verbod van bij
betrekkingen is ingelascht;
dat ondergeteekenden op agentschapsprovi-
sie moeten werken, dat nog hetzelfde percen
tage bedraagt als in 1914 en voor deze concur
rence erg dupeerend is, terwijl gemeente-amb-
tenaren met hunnen salarissen in deze, de
grootste concurrent zijn te achten, daar het
voor hun een „bijvakje" is.
Daar alle regelingen, Ook de belastingrege-
ling, naar den, letter wordt uitgevoerd is het
toch niet meer dan billijik, dat deze regeling
ook naar den letter uitgevoerd wordt.
Redenen waarom ondergeteekenden uwen
raad beleefd verzoeken, de salarisregeling der
ambtenaren naar den letter te doen uitvoeren.
Naar aanledding hiervan is dngekomen een
schrijven van J. Olij.slager, ambtenaar ter
secretarie, van den volgenden inhoud:
De heeren Van den Hemel c.s. komen thans
nogmaals terug op 'de besprekingen in uwen
raad van 18 November 1926, betreffende mijn
agentschap der Mij. „Holland". Ik voel mij
thans verplicht omtrent deze aangelegenheid
eenige motieven naar voren te brengen ter ver-
dediging van mijn zaak in het bijzonder en van
de belangen der gemeente-ambtenaren in het
algemeen.
Ik begin met u mede te deelen, dat het mij
officieel bekend is, dat de heer Van den Hemel
soUicitant is geweest voor het vacante agent
schap bij het vertrek van den heer De Vos. Ik
heb niet gesolliciteerd, doch ben aangezocht
het agentschap Neuzen waar te nemen. Geen
oogeniblik heb ik ter aan gedacht dit te weige-
ren. Formeel handelde ik niet in strijd met
mijne instructie en materieel was ik tegenover
mjjn gezin verplicht, dit doceurtje te acceptee-
ren. Ik mag veronderstellen, dat de heer
Van den Hemel als eerste onderteekenaar van
de betrekkelijke verzoekschriften, de promoter
in deze is. Op den voet van het vorenstaande
hoop ik, dat uw college te hoog staat, om zich
in deze door de teleurgestelde gevoelens van
den heer Van den Hemel te laten leiden. Dit
wat de moreele zijde van de kwestie betreft.
Waar in uwe vergadering van 18 November
1926, slechts het agentschap der Mij. „Holland"
een punt van bespreking heeft uitgemaakt,
kan ik het gevoel niet van mij afzetten, dat
deze zaak een persoonlijke kwestie is gewor-
den. Immers, geen enkele uiwer leden heeft in
die vergadering in algemeene zin het bekleeden
van nevenbetrekkdngen, het uitoefenen van een
nevenberoep of het verrichten van arbeid bui-
ten de kantooruren door secretarie-ambtenaren
in het ge<ling gebracht.
Zoolang geen ambtenaar ter secretarie in
strijd handelt met uw besluit van 22 Decem
ber 1916, is elke actie als de onderbavige tegen
die ambtenaren van alien grond ontbloot. Toen
uw besluit voomoemd genomen was, heeft de
heer De Vos direct bedankt voor de betrekkin-
gen ontvanger-griffier van polders, secretaris
van de Kamer van Koophandel, secretaris-pen-
ningmeester van het burgerlijk armbestuur,
doch niet als agent der „Holland", omdat dit
bfuiten de verordening viel. Wat toen rechts-
geldig was, is dit m.i. thans nog. Ik deel u
hierbij dan ook mede, dat ik niet zal bedan-
ken, tenzij orw raad een besluit neemt, waarbjj
alles aan de ambtenaren ter secretarie in het
algemeen verboden wordt, en onder welk be
sluit dan ook zal vallen het agentschap eener
verzekerinigsmaatschappij
Ten slotte teeken ik hierbij nog aan, dat het
agentschap van, eene Verzekeringsmaatschappij
m.i. geen concurreerende betrekking is, omdat
de agent verplicht is posten af te sluiten tegen
eene door de verzekeringsmaatschappij vast-
gestelde provisie Niet de agent is concurrent,
doch de maatschappij zelve. Die concurrentie
bljjft voor de onderteekenaars ibestaan, onver-
schillig, wie het agentschap waameemt.
Ik kan nog niet inzien, waarom een ge-
meente-ambtenaar geen bijverdiensten zou mo
gen hebben, die het agentschap voor de onder
teekenaars toch ook maar opleveren, daar, uit-
gezonderd de onderteekenende rentenier, alle
onderteekenaars niet in het verzekerings-
bedrrjf een hoofdtberoep vinden.
?°ra! niet> als die ambtenaar als gezins-
w jIJne roePing begrijpt.
ordt gesteld in handen van burgemeester
en wethouders om bericht en raad.
3" Behandeling verordening betreffende
lichtbeelden vertooningen.
+.D® ,V00RZITTER stelt aan de orde hervat-
X T ';f' m de vonf?e vergadering geschorste
andekng van de verordening op het geven
verteT.n'ir p^blifk toegankelijke lichtbeelden-
vertooningen in de gemeente Ter Neuzen, te
steT van" de herstemming over het Voor
stel van de heer Van Dijke tot het schrappen
denvoreiI°0r??eSt.?lde artt 3 en 4' waarover in
de vonge vergadering de stemmen staakten.
Voor stemmen de heeren Van Driel, Van
Dijke, Geelhoedt, R. Scheele, Verlinde en Ha-
melink, tegen stemmen de heeren Van Riet,
De Jager, Van Aken, D. Scheele, Van Cadsand,
Freriks en Oolsen.
De verdere artikels der verordening worden
hierna met algemeene stemmen aangenomen.
De heer FRERIKS, die bij de vorige behan-
deling de vergadering moest verlaten, ver-
zoekt nog terug te mogen komen op art. 2, en
wenscht, aangezien hij ook keuring van 't voor
filmvertooningen gebezigde reclame-materiaal
noodig oordeelt, dit te lezen tusschen „films"
en „te beoordeelen" de woorden „alsmede de
voor reclame te bezigen platen of fotografien".
Dit voorstel wordt aangenomen met 8 tegen
5 stemmen.
Voor stemmen de heeren Van Dijke, Van
Riet, De Jager, Van Aken, D. Scheele, Van
Cadsand, Freriks en Colsen; tegen stemmen de
heeren Van Driel, Geelhoedt, R. Scheele, Ver
linde en Hamelink.
De heer FRERIKS merkt op, dat nu wel het
keuren van films verplichtend is gesteld, doer
dat niet is bepaald, dat het vertoonen van niet
goedgelceurde films verboden is.
De VOORZITTER wijst er op, dat dit tech
een logisoh gevolg is van deze verordening en
dat, indien de exploitanten zich daaraan niet
hidden, de burgemeester in de hand heeft dit
te beletten, op grond van de vergunning die
voor het geven van vertooningen noodig is.
De heer D. SCHEELE wil er de aandaoht op
vestigen, dat indien uit de keuring door de com
missie kosten moesten voortvloeien, hij
wenscht, dat burgemeester en wethouders voor
stellen zullen doen, dat die kosten ook door de
bedrijven moeten worden gedragen, doch niet
door de gemeentekas.
De VOORZITTER is van een ander gevoelen,
en meent dat, indien de raad een maatregel
noodig acht in het algemeen belang, hij niet
nog bovendien de kosten van dfen maatregel
moet laten betalen door hen die toch al het ge-
lag betalen. Burgemeester en wethouders ver-
wachten niet, dat de keuring kosten zal ver-
eisehen, tenzij de leden honorarium zouden
vorderen.
De heer COLSENMaar de mogelijkheid
bestaat, dat ze wel eens een film voor de com
missie moeten afdraaien. Dat kost toch stroom.
De VOORZITTER acht, dat die kosten ten
laste der bioscopen komen, maar overigens
meent hij, dat er geen kosten, zullen zijn, tenzij
de leden presentiegeld zouden eischen. Burge
meester en wethouders hopen echter een com
missie te krijgen die het voor plezier ctoet en
dan eens een extra filnwertooning kan ge-
nieten.
De verordening wordt hierna aangenomen
met 8 tegen 5 stemmen.
Voor istemmen de heeren Van Dijke, Van
Riet, De Jager, Van Aken, D. Scheele, Van
Cadsand, Freriks en Colsen; tegen stemmen de
heeren Van Driel, Geelhoedt, R. Scheele, Ver
linde en Hamelink.
4. Vaststelling van een rooilijn aan de
Zuidzijde der Kerkhoflaan.
Burgemeester en wethouders, overwegende,
dat het wenschelijk is een iroodlijn vast te
stellen aan de zuidzijde van de Kerkhoflaan,
stellen voor, die vast te stellen overeenkomstig
de ap de bij dit voorstel overgelegde teekening
aangegeven roode iljjn. (Deze lijn is aange-
geven in de richiting der voorgevels van de al-
daar reeds gebouiwde woningen).
De heer FRERIKS vraagt, of deze rooilijn
niet in strijd komt met het uitbreidingsplan
der gemeente.
De VOORZITTER antwoordt ontkennend, de
daar staande haag is de scheiding geweest tus
schen het particulier terrein en de Kerkhoflaan.
De ter plaatse reeds gebourwde woningen zijn
iets naar voren gekomen en burgemeester en
wethouders hebben geen bezwaar, de rooilijn
in de richting Van de voorgevels dier huizen
te houden.
De heer FRERIKS acht het stukje grond,
dat thans verkocht zal worden van weinig be-
teekenis, maar vraagt, of de daar reeds staande
woningen niet in strijd komen met het uit
breidingsplan. Hij acht dit het geval, zooals
hij althanis de uitihreiding ziet, maar kan er
overigens niets van zeggen, omdat den raad
van dat uitbreidingsplan weinig bekend is.
De VOORZITTER verklaart, dat die wo
ningen het uitbreidingsplan niet in de war
sturen.
De heer FRERIKS stelt misschien zijn
eischen te hoog, doch bad zich de Kerkhoflaan
in de toekomst al eens voorgesteld als een
breeder: toegangsweg tot het spoorwegstation.
De VOORZITTER: Da&r denken we daar
niet aan; overigens zou dan toch de Kerkhof
laan nog breed genoeg zijn.
De heer VERLINDE verlaat de vergadering.
De heer HAMELINK merkt op, dat het hem
bij inzage van dit voorstel gebleken is, dat het
strookje grond, door den voorzitter in de vorige
vergadering als zoo ionbeteekenend voorgesteld,
eigenlijk een lange strook is, die in de toekomst
nog heel wat geld zal kosten wegens rioleering
en verharding. Het gevolg idaarvan is, dat de
gemeente het aangrenzend terrein houwrijp
rnaakt, terwijl de eigenaren daarvan de vo
deelen plutkken, en op andere plaatsen de ex
ploitanten van bouwgrond zelf de kosten van
het ibouwrijp maken van den grond moeten
dragen. Hij acht het onjuist, om voor straten
liggende in den toestand als de Kerkhoflaan
bouwvergunningen uit te geven. Het betreft nu
wel een klein stukje, maar later zullen uitge-
breide en kostlbare maatregelen noodig zijn.
De VOORZITTER betoogt, dat het stukje,
dat de gemeente in orde zal moeten brengen
inderdaad niet groat is.
De heer HAMELINK voert hiertegen aan,
dat toch de geheele daaraan grenzende strook
bouwgrond Ibebouiwd zal worden.
De VOORZITTER wp'st er op, dat dit niet
kan, omdat men 50 meters van de begraaf-
plaats moet blijven.
De heer HAMELINK: Maar dat is niet
eeuwig durend.
De VOORZITTER: Er gaan in elk geval
nog een aanta-1 jaren mee heen. Bovendien,
als het uitbreidingsplan, zooals dit gedacht is
tot uitvoering lcomt, zullen we er niet veel
moeite mee hebben. Er moet dan een stuk af
voor de waterleiding en ook voor een dwars-
straat, zoodat er dan zooveel niet overschiet.
Het voorstel wordt met algemeene stemmen
aangenomen.
5. Onttrekken aan den publieken dienst
van grond aan de Kerkhoflaan en ver-
koop van dien grond.
Burgemeester en wethouders stellen voor,
om het door A. Dhert in koop gevraagde stuk
je grond aan de Kerkhoflaan, gelegen tusschen
de op heden vastgestelde rooilijn aan de Zuid
zijde der Kerkhoflaan en de Zuidelijke grens
van genoemde Kerkhoflaan, aan den publieker
dienst te onttrekken en het daarna aan hem te
verkoopen. De oppervlakte is 16 M2. en de
koopprijs 7 per M2.
Het voorstel wordt aangenomen met 11 stem-
men tegen 1.
Voor stemmen de heeren Van Driel, Van
Dijke, Van Riet, De Jager, Van Aken, D.
Scheele, Vein Ccidscinid, Geelhoedt, R. Scheele,
Freriks en Colsen; tegen stemt de heer Ha
melink.
(Wordt vervolgd.)
KAMER VAN KOOPH. EN FABRIEKEN
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
TE TER NEUZEN.
Vergadering van Zaterdag 19 Maart 1927.
De vergaderirug is door den Voorzitter ge-
opend met de volgende rede:
Bijzondere persoonlijke omstandigheden,
naar ik met goeden grond mag vertrouwen
van tijdelijken aard, waren oorzaak, dat onze
eerste vergadering in 1927 plaats heeft op een
tijdstip, dat we dit jaar reeds sinds eenigen tijd
zijn ingetreden.
Ik reken ons gelukkig, dat we dit weer zijn
begonnen met denzelfden kring waarmede we
het vorige aanvingen ten ik wil deze gelegen-
heid nog aangrijpen am U met de Uwen ook
in 1927 alle goeds toe te wenischen, op al uwe
paden, en welslagen met uwe ondernemingen.
De goede gewoonte getrouw, wil ik voorts
een terugblik werpen op het afgeloopen jaar,
op onze werkzaamheden en weergeven mijne
indrukken omtrent den toestand van handel en
nijverhedd, in het bijzonder voor wat betreft
het gebied onzer Kamer. Niettemin zijn daar
aan bezwaren verbonden, omdat die indrukken
zoo moeilijk ontier woorden zijn te brengen,
wegens het gemis, om het zoo eens te noemen,
van vaste lijnen. Er zijn 'bedrijven wier resul-
taten in verscbillende perioden van het verloo-
pen jaar een uiteenloopend aspect vertoonden.
Door alle ontvangen berichten, loopt eenzelfde
draad over groote moeilijkheden die worden on-
dervomden, er wordt, niettegenstaande die
moeilijkheden, ook gewag gemaakt van uit-
breiding van zaSken en tevredenheid, maar er
worden in gemist symptonen van voldoening
over verkregen resultaten, er zit geen vaste
ondergrond in, ik 'mis daarin als bet ware een
vertrouwen. op de toekomst.
Als we de zaken in het algemeen overzien,
geloof ik niet, dat de toestand aan het eind van
1926 veel verschil maakt met dien aan het eind
van het daaraan voorafgaande, maar juist dit,
het uitblijven van verbebering, want als we
blijven stilstaan is er achteruitgang kan de
reden zijn, dat het vertrouwen op de toekomst
vermindert, dat men dit niet meer durft uit-
drukken, en al tevreden is als het heden aan
beseheiden vei-wachtingen beantwoordt.
Op een punt komen versohillende bezwaren
samen: den druk van het buitenland. En d.:r
druk wordt in een grensstreek, als deze onder-
vonden zoowel door onze industrie als door
den groot- en kleinhandel. En het is niet steeds
de lagere valuta in andere Ianden, die dezen
druk verwekt, daarvoor worden verschillende
omstandigheden gerapporteerd. Blijvend zijn
de klachten omtrent de ongunstiger verhou-
dingen voor onze industrie met betrekking tot
de toepassing der sociale wetten in ons land,
tegenover die in het buitenland, daarbij komen
de lagere tevensstandaard in het buitenland
en de lagere loonen, waarmede men zich daar
tevreden stelt, en voorts ook de bescherming
die verschiliende industrien in het buitenland
genieten, terwijl men van alle landen de over
produce tracht af te zetten, naar het kleine
N-ederland, dat zijn grenzen daarvoor vrij
openstelt. En die vreemde industrien zijn,
door de bescherming, door den steun dien z
in eigen land genieten, des te beter in staat
am hunne producten tegen lagere prijzen op
onze markten te brengen. Door die invasie
word.t echter onze eigera i nidus trie verdrongen
en wordt dit met de niet te onderschatten
jaarlijksche toeneming onzer bevolking oor
zaak van de steeds ditbreidende werkloosheid,
die, in plaats van af te nemen, steeds in ster-
kere mate naar voren dringt en de aandacht
vraagt onzer Regeering.
Ik wil volstrekt niet beweren, dat ons land
in het algemen zijn vrijhandelsstelsel zou moe
ten laten varen, dat vraagstuk is maar niet
met een handomdraai op te lessen, daaraan
kleven ongetwijfeld ook bezwaren en gewaren,
maar toch moet men zich meer dan vroeger
de vraag stellen of ook onze Regeering niet
naar middelen tot tegenweer moet gaan om-
zien.
Vernamen we niet dezer dagen uit daghlad-
berichten, dat ander den druk van de buiten-
landsche concurrentie een bekende industrie te
Maastricht haar bedrijf zoodanig zag vermin-
daren, dat zij moest overgaan tot een massa-
ontslag Daarnaast kan ook gewezen worden
op de berichten, dat de Philipsindustrie te
Eindhoven door de sterke Yerhooging van het
invoerrecht op haar product in Frank rijk, ge-
noodzaakt zal zijn een deel van haar bedrijf
naar dat land over te brengen, daardoor in ons
land de werkgelegenheid verminderende. Van
dergelijke verplaatsing Ivan industrien, tenge-
volge van bescherming in het buitenland zijn
ook in het verleden meerdere voorbeelden aan
te wijzen.
Van concurrentie uit het buitenland, die vev-
mindering van werkgelegenheid tengevolge
had, kunnen we ook in het gebied onzer Kamer
spreken. Ik behoef daarvoor te nauwernood te
wijzen op de viaslbewerking, die voor enkele
jaren nog tal van menschen brood gaf, doch
thans zoo goed als verloopen is, en in het be
lang waarvan we ons bij vernieuwing tot de
Regeering hebben gewend, en die thans weer
een onderzoek heeft ingesteld. Doch ook tij-
dens de laatste campagne der suikerfabrieken
kon men iets dergelijks waarnemen. De uitzaai
van dit product was toch reeds veel minder
dan het jaar te voren en de fabrieken hadden
geen grooten toevoer te verwachten. Door den
in het najaar hoogeren prijs der suiker en ge-
steund dor een premie per kilogram geprodu-
ceerde suiker, was het aan Fransche fabrieken
mogelijk voor aanvuilling van hun campagne-
voorraad hier 'n kwantum suikerbieiten weg te
koopen, tegen prijzen. die bij het contracteeren
in het voor jaar door de Nederlandsche fabrie
ken onmogelijk kon. worden betaald en die ooS
de cooperatieve fabrieken op hun voile cam-
pagne niet konden uitkeeren. Het gevolg was
echter een korte en omvoordeelige campagne,
met vroeger ingetreden werkloosheid voor een
groot deel der bij die campagne betrokken
werklieden. Meerdere industrieelen in het ge
bied onzer Kamer, die, dank zij hun doorzicht
en energie hun bedrijiven op peil weten te hou
den, tegen dien buitenlandschen druk in, geven
als hun gevoelen te kennen, dat deze tot groo
ten bloei zouden komen als hun zaken in het
buitenland waren gevestigd of onder dezelfde
voorwaarden konden produceeren.
Lettende op al deze omstandigheden, kan er
dus, al zijn er met het oog op de omstand.ig
heden redenen tot tevredenheid, nog geen spra-
ke zijn van welvaart voor onze geheele natie.
Wanneer ik thans kom tot de bijzonderhe-
den, valt aan te stippen, dat de aanvoer van
hout voor de haven van Ter Neuzen, die over
1925 buitengewoon groot was, is teruggeloopen
en ook die van ijzer ibij het daaraan vooraf
gaande jaar achterbleef. De uitvoer is echter
sterk toegenomen. Voeren over 1925 met la
ding 76 schepen naar zee, het vorig jaar was
dit 311. Op die vermeerdering was voor een
deel van invloed de kolenstaking in Engeland,
daar 96 schepen met kolen geladen vertrok-
ken, doch voor het grootste deel was dit te
danken aan. den uitvoer van steen over deze
haven, daar niet minder dan 110 schepen daar-
mede geladen van hier uitvoeren-, metende ge-
zamenlijk 135.956 scheepiston. Vooral dit laat
ste mag als een verblijdend teeken w^rdr
aangemerkt, daar dit geen gevolg is van ab-
normale omstanidheden, wat van dern kolenuit-
voer wel gezegd moet worden, doch van de uit-
bredding der zaken van de N. V. „De Hoop",
handel in bouwmaterialen, een vennootschap
die onder leading van hare energieke directie,
door de gestadige uitbreiding der zaken voor
de werkverruiming in Ter Neuzen van zeer
groote beteekenis is geworden. Uit den rui-
men omzet blijkt, dat ook in het buitenland
groote Vraag is naar de artikelen dezer firma.
Dit voor zoover de zeewaart betreft.
De binnenvaart kan als stationair worden be-
schouwd. Als gevolg van de kolenstaking was
de invoer van kolen per binnenschip groot, n.l.
130 met een inhoud van 101.148 scheepston.
Van de uitgevoerde ladingen noem ik 79 met
gebakkensteen, 523 met natuursteen en 22-5
met meststoffen. Op deze laatste ladingen zij
in het bijzonder gewezen, omdat dit alhier
verschepen een gevolg is van het feit, dat een
onzer ijverige expediteursfirma's deze nieuwe
bron heeft weten aan te boren en depots van
meststoffen heeft weten te verkrijgen, hetgeen
ook als een bron voor werkverruiming ter
plaatse moet worden aangemerkt.
Wat voorts de toekomst voor het havenbe-
drijf brengen zal, is nog :een open vraagstuk.
De speciale spoorwegtarieven zijn voor de
haven van beteekenis. Aangezien deze in het
laatste jaar zij.n vastgekoppeld aan het bij de
Eerste Kamer thans in behandeling zijr.d
Nederlandsch-Belgisch Verdrag moeten we nog
afwachten, maar de beslissing is aanstaande.
Ik wensch daarover thans niet veel meer te
zeggen. Ongetwijfeld zou de aann-eming voor
de zeevaart van Ter Neuzen weer een breeder
verschiet openen, en als zoodanig voor de wel
vaart van die haven een voordeel zijn, doch het
spijt mij, ondanks alles als mijn indruk te
moeten weergeven, dat de aanneming van het
verdrag in den tegenwoordigen vorm zoowel
uit gewestelijk als uit nationaal oogpunt mij
niet gewenscht voorkomt. De leden der Eerste
Kamer hebben in deze een groote verantwoor-
delijkheid en staan voor een moeilijke beslis
sing. Na hetgeen vroeger van hier uit, ook
met medewerking der Kamer is gedaan, ter
inlichting van de leden der Staten-Generaal,
kon verder het verloop worden afgewacht.
Behalve den handel in meststoffen, was er
hier ook nog steeds een levendigen handel in
steen voor oeververdediging.
In de vlasfabrieken werd nog een deel van
het jaar gewerkt, maar tegen het eind van het
jaar bleek meer en meer, dat dit geheel op een
eind zou loopen.
De ged.urende 1925 gestichte soheepswerf
Ter Neuzensche Scheepsbouwmaatschappij
heeft steeds druk werk, zoowel voor nieuwbouw
als herstelling. In den loop van het jaar werd
ook een bij die werf behoorend droog dok vol-
tooid, dat zeker aan het bedrijf en het gemak
der scheepvaart bevorderlijk zal zijn, doch
waarvan jammer is, dat, bij de lengte en
breedteafmeting die dit dok iheeft, ook de diep-
te niet grooter is. De hoogte van den dorpel
is slechts 90 c.M. beneden kanaalpeil, hetgeen
te gering moet worden geacht voor de sche
pen die in verband met de andere afmetingen
daar zouden kunnen dokken.
Voor de suikerindustrie zijn de vooruitzich-
ten in het laatst van het jaar verbeterd, door
den gestegen suikerprijs. Het was echter een
te korte campagne, het kwantum ontvangen
suikerbieten was te klein en het suikergehalte
te laag.
In den loop van het jaar, toen de vooruit-
zichten minder gunstig waren, en men reeds
began te spreken over maatregelen om een
verdwijnen der beetwortelcultuur te voorko-
men, aangezien de prijs die dp grond van den
suikerprijs kon besteed worden de kosten van
t eel en niet zou loonen, heeft de regeering
naar het schijint ingezien, dat zoo mogelijk po-
gingen dienen te worden aanigewend om deze
ook voor den landbouw zoo beteekenende in
dustrie te behouden, en heeft zij een interde-
partementale commissie benoemd, om die kwes
tie nader te bestudeeren, en is ook gebleken,
dat zij ruiet afwijizend staat tegenover een ver-
zoek van de groote vereenigdngen op land-
bouwgebied om het initiatief te nemen voor
het tot stand komen eener Internationale rege
ling, in den geest van de vroegere suikereon-
ventiie.
De spiegelglasfabriek te Sas van Gent ken-
de een deel van het jaar drukte en werkte op
voile capaciteit, later, toen ook een der ovens
een herstelling noodig had, werd het bedrijf
met 2 ovens normaal voortgezet. De resultaten
voor de phosphaatfabrieken waren ook niet on-
gunstig.
Aan de cokesfabriek te Sluskil, die in hoofd-
zaak voorziiet in de bahoefte der leden van
hare cooperatie werd aaugevangen met het
bouwen van nieuwe ovens, waardoor de capaci
teit zal verdubbelen en 500.000 ton kolen per
jaar zullen kunnen worden verwerkt, benevens
een economische exploitatae zal worden ver
kregen.
De berichten omtrent de te Breskens geves-
tigde fabrieken van biscuits en, suikerwerken
blijiven nog gunstig. Hoewel zij een harden
strijd hebben, worden die bedrijven, met name
der firma Van Melle, nog steeds uitgebreid.
Ook voor de tricotagefabrieken in Hulst en
omgevdng is het teen voorrecht, dat zij zich
tijdig modem hebben ingericht en daarom nog
steeds aan de concurrentie het hoofd kunnen
bieden, al houdt die uitbreiding van zaken
tegen.
Voor de kleinere bedrijven in het algemeen
kan niet gezegd worden, dat de omstand-ig-
heden afwijken van die van het jaar te voren.
Daarop zijn dikwijls plaatselijke omstandig
heden van invloed, en deze kunnen niet als een
algemeen verschijnsel gelden. Wel kan no?
worden aangestipt, dat het jaar met redelijken
hoop werd begonnen, dooh de dalende valuta
ongeveer in het midden des jaars, die de be
volking van Zeeuwsoh-Vlaanderen naar ov<
de grens trok, in de verwachting daar „koop-
jes" te kunnen doen, den omzet algemeen zoo
deed dalen, dat als het ware een noodtoestand
ontstond, en de Kamer het ook noodig aohtte
de Regeering daarop te wijzen met verzoek
zoo noodig tusschenbeide te komen. De stabili-
satie van de Relgische frank heeft in dien
toestand eenige verbetering gebracht, al zit bij
het publiek ,,de trek naar het Zuiden" er nog
wel voor een deel in.
Voor zoover het den handel in eetwaren e,d.
betreft, waarop de Warenwet van toepassing
is, wordt den,wensch vemomen, dat de keu-
ringsdienst strenger toezicht zou kunnen hou
den op hetgeen in die branche over de grens
wordt gebracht door leurders, aangezien deze
door met artikelen van mimdere kwaliteit te
leuren d-e middenstandens een ongelijke con
currentie aandoen. Er zijn verschillende arti
kelen waarvan de eischen in on:s land hooger
gesteld worden dan in Belgie.
Een nieuw teuvel voor den middenstand is
de daling der onitvangsten wegiens verminde-
ring der koopkracht van de arbeidersbevol-
king, door de toenemende werkloosheid. Voor
enkele jaren kwam dit slechts in enkele plaat
sen met een groote arlbeidersbevolking voor,
doch in den afgeloopen winter begon men dit
allerwege te voelen, Blijkens een nog onlangs
in verband met het verzoek der Kamer met be
trekking tot de vlasbewerking ingesteld onder
zoek was het aantal werkloozen in- Zeeuwsoh-
Vlaanderen ongeveer 2(700.
Gedurende een deel va.n het jaar was er veel
bedrijvigheid in de ibouwvakken door nieuw
bouw en waren werkkraohten moeilijk te krij
gen. Sinds het najaar is die bedrijvigheid ,over-
gegaan in stilstand. Ik hoop, dat dit tijdelijk
zal zijn wegens het jaargetijde.
Ofschoon voor de landbouwers de vooruit-
zichten aanvankelijk niet zoo gunstig waren,
hadden deze ten slotte geen reden tot klagen.
De prijs van erwten en zaden was goed, die
van aardappelen en graan tamelijk. Suikerbie
ten waren minder dan anders verbouwd. Er
was dit jaar vooral een drukken handel in
aardappelen naar Frankrijk.
De tramlijnen in Zeeuwsch-Vlaanderen on-
dervonden, voor wat het goederenvervoer be
treft ook den invloed van den ingekrompen
teelt van suikerhieten. Voor de Zeeuwsch-
Vlaamsche was dit met circa 128.000 ton een
nadeelig verschil met het vorig jaar van on
geveer 30.000 ton en voor die van Hulst
Walsoorden met ruim 14.000 ton van ongeveer
5000 ton. Toch werden nog bevredigende be-
drijfsresultaten verkregen.
Het personenvervoer was voor de Zeeuwsch-
Vlaamsche met ruim 283.000 ongeveer 33.000
hooger dan het jaar te voren, voor die van
HulstWalsoorden met ruim 80.000, ongeveer
10.000 lager dan in 1925.
De Zeeuwsoh-Vlaamsche tram stelde dit jaar
op haar reeds voor goederenvervoer bestaande
aansluiting van Drie Schouwen naar Moerbeke.
ook een passagiensdiienst in, hetgeen een goede
verbdnding daarstelde naar het centrum van
Belgie, terwijl voorts uitsluitend voor goede
renvervoer werden aangelegd zijlijnen van
Zaamslag naar Kampersche hoek en van IJzen-
dijike naar StroopuLt. Verder werden de noo-
dige voorbereidingen getroffen en onderhande-
lingen gevoerd voor het doortrekken der lijn
van Hoof dpi aat.
Omtrent de lijn- BreskensMaldeghem zijn
mij nog geen cijfers bekend, aangezien volgens
een daglbladbericht aan aandeelhouders zal
worden voorgesteld de bij haar traditioneel ge
worden 9 dividend uit te keeren blijkt, dat
het haar wel ging. Zij breidde haar dienst uit
met nieuwe lijnen' van Breskens over Groede
en Nieuwvliet naar Cadzand, in aansluiting op
de lijn naar Qostlburg, en van Cadzand over
Retranchement naar Sluis.
Met betrekking tot de spoorwegmaatschap-
pij MechelenTer Neuzen zij aangestipt, dat
het passagiersvervoer voor de stations op het
Nederlandsch gedeelte vrijiwel stationair was
aan het voorafgaande jaar. Het aantal ver-
trokken passagiers was van Ter Neuzen 19.694.
Sluiskil 4736, Axel 16.494, Kijkuit 3197, Hulst
60.697. Het aantal aangekomen reizigers gaat
parallel aan die cijfers.
Het goederenvervoer was voor Ter Neuzen
met 155.990 ton aanvoer ongeveer 50.000 ton
hooger dan het jaar te voren, voor Axel met
38.238 ton ongeveer verdubbeld, voor Hulst
met 27.942 ton circa 2000- ton hooger. De uit
voer was van Ter Neuzen 154.490 ton, of circa
12.000 ton hooger, van Axel met 329.351 ton
(daaronder zijn begrepen de cokes der fabriek
te Sluiskil) 30.000 lager en van Hulst met
26.587 ton 2000 ton hooger.
Voor de lijn GentTer Neuzen was een toe-
nemend verkeer te boeken. Het aantal aange
komen en vertrokken passagiers was voor Ter
Neuzen 47.475, tegen 33.152 in 1925, voor Sluis
kil 4038 tegen 2405, voor Sluiskil brug 14.465
tegen 8456, voor Philippine 3603 tegen 2281
en voor Sas van Gent 65.841 tegen 55.299.
Het goederenvervoer van en naar Ter Neu
zen steeg van 69.360 ton in 1925 tot 144.804 in
1926, voor Sluiskil van 3740 tot 5364 ton, en
voor Philippine van 10.764 tot 13.425 ton.
Voor Sas van Gent daalde het ook vermoe-
delijk onder den invloed der minder uitgezaaide
bieten van 180.240 tot 170.333 ton, en voor
Sluiskil brug van 9590 tot 9474 ton.
De cijfers van den stoomlbootddenst op de
Wester-Schelde waren vrijwel stationair met
die van het vorig jaar. Op de lijn Breskens
VlissingenBorsseleTer Neuzen v.v. wer
den vervoerd 255.463 passagiers, waarvan on
geveer 200.000 alleen komen voor rekening van
den dienst BreskensVlissingen.
De lijn Ter NeuzenHoedekenskerkeHans-
weert vervoerde circa 40.000 passagiers, die
van Walsoorden naar Hansweert ongeveer
58.000.
De cijfers van het vrachtgoederenvervoer zijn
voor de twee eerste lijmen iets hooger, voor
laatstgenoemde wat gedaald.
Met betrekking tot de werkzaamheden del
Kamer zij aangestiptt, dat in het Handelsregis-
ter werden ingeschreven 55 zaken, terwijl 20
werden opgeheven. Op 31 December 1.1. was
het laatste dossdernummer 1699.
Er werden 407 inlichtingen verstrekt, tegen
546 in 1925, terwijl werden afgegeven 1688
certifieaten van oorsprong of andere verklarin-
gen, tegen 1980 in het jaar te voren.
Versohillende belangen vroegen onze aan
daoht. Met betrekking tot den ferrydienst
tusschen Breskens en Vlissingen was het aan-
genaam te Vememen, dat van wege 's rijks-
waterstaat aangevangen is met 'het maken
van aanlegplaatsen voor de door de provincie
in de vaart te brengen ferryboot, zoowel te
Vlissingen als te Breskens. Omtrent de boot
zelf kan worden meegedeeld, dat deze in aan-
bouw is op de scheepswerf van J. K. Smit
te Krimpen aan de 'Lek en tegen Juni de vol-
tooii'ng kan worden tegemoet gezien. Het schip
zal zijn ingericht voor het vervoeren van 20
auto's, terwijl het draagvermogen zal kunnen
worden 'opgevoerd voor het Vervoeren van
auto's met vracht tot een, gewicht van 10 ton.
De passagier^hutten zullen op het promenade-
dek worden gebouwd en de boot zal te-vens
1000 personen kunnen vervoeren. De voort-
stuwende kracht zal worden geleverd door 2
Dieselmotoren M. A. N. van 500 E. P. K., ter
wijl het schip zal worden voorzien van voor-
en achterroer en 4 schroeven. Uit deze mede-
deelingen blijkt welk een groote ommekeer dit
voor den dienst tusschen Vlissingen en Bres
kens zal fbeteekenen.
Een tweede zaak, in verband met de ver-
keersmiddelen was die met betrekking tot de
verandering van trein 1063 tusschen Roosen-
dnal en Vlissingen van snel- en stoptrein,
waardoor het reizigersverkeer, benevens het
aanvoeren van post- en dagbladen naar Z.-
Vlaanderen in den avond leelijk in het gedrang
kwam. Zooals bekend, is die verandering in-
gevoerd op verzoek der Middelburgsche Kamer,
die voor de reizigers naar Middelburg en Vlis
singen, 'die wat vroeger met trein 11
wilden reizen, ook een aangenamer en comfor-
tabeler reizen wenschte te verzekeren. Zij
drong er daarom op aan van trein 11, tusschen
Roosendaal en Vlissingen, sneltrein te maken.
Dit is in het geheel geen insinuatie, zooals de
voorzitter der Miiddelburgsche Kamer het
wenscht te doen voorkomen, doch een feit,
Nog dezer dagen is in een oonferentie door af-
gevaardigden der Middelburgsche Kamer vol-
mondig erkend, dat het alleen om een snel
trein te doen is, afgedaCht van dte vraag, of
die 'een half uur vroeger of later rijden zal.
Een practise!! motief werd tegenover de groote
bezwaren die van deze regeling voor Zeeuwsch-
Vlaanderen (en ook voor deelen van haar eigen
gebied) het gevolg zijn, niet aangevoerd. Ik
wil volgaarne aannemen, dat die bezwaren in-
dertijd bij het doen van het verzoek niet zijn
voorzien. Toen haar daarop echter van wege
een hierbij betrokken administratie gewezen
werd, is door de Middelburgsche Kamer toe-
gegeven, dat er bezwaren waren of zouden ont-
staan en dat zij beter gedaan had eerst eens
te overleggen. Ondanks die erkenning is de
