LANDbOUW BLBiCHTE
Medische Rubriek.
n.
1925
416
578
200
56
620
195
52
DE TARWEOOGST DER WERELD.
Het Britsc'h ministeitf'e van lan/d'bouw
iheeft een voorloopig overzidht gepubliceerd,
van de wereldpositie van tarwe. Daarin
wondt de reedis eerider uitgedriuikte verwach-
ting bevestigd, dat de overvloedige oogst
dien Europa het vorige jaar heeft binnen-
geliaald, dit jaar niiet za;l warden her'haald,
maar dat aan den anderen kamt Amerika een
aanziemlijik grooteren oogst zal hebben aan
te wijzen, zoodat het tekort door invoer
gemakkehjk zal kunnen worden geidekt.
In Engeland en Wales wordt een goede
oogst tegemoet gezien; hoewel de beplante
oppervlakte slechts 100.000 acres grooter is,
wordt de oogst geraamd op 28.600.000 cwts
tegen 27,200.Lou cwts in 1925. De ramingen
voor Italie en Spanje geven een stijging
boven het gemiddelde van 1920/24 te zileii,
maar een vermindering vergelelkein met 1925.
Een met-otficieele raming van Frankrij'k en
Duitsohlanid doet verwachten, dat deze
landen dit jaar meer zullen moeten imvoeren
dan het vorige jaar. Roemenie meldt een
goeden oogst, n.il. 59.000.000 cwts, zijnde
3.000.000 cwts meer dan verleden jaar.
Anidere Donaulanden zullen eveneens een
matig exportsurplus hebben. Omtrent Rus-
land valt onmogelijik met eenige zekerheid
te zeggen, of dit land in staat zal zijn meer
dan een onibeteek'emende hoeveelheid uit te
voeren.
in de Ver. Staten wordt 'n oogst verwacht
van 449.000.000 cwts, zijnde 90.000.000
meer dan verleden jaar. Voor Canada
meldt de laatste officeele opgave 170.000.000
cwts; de laatste maand is ernstige schade
aan den oogst toegebracht en genoemd
derm elk dan die uit de koemelk op-
nemen, zoodat bij kunstmatiige vceding
anderhalf a twee uur langer suiker in de
darmen blijft dan bij borstvoeding deze
suiker mi dient den darmbaetenien tot
vcladisel, die daardoor op hun beurt oor-
zaak worden van bovengenoemde darm-
ziekte. Het groate belang van een vlugge
oipname van de suiker door de darmen is
hiermee aangetoond.
Aan den anderen kamt veroorzaakt een
telkont aan suiker in het bloed ondervoe-
ding en vengiftiging, aangezien de sudiker
onontbeerlijk is voor de verteering van
ax der voicidsel. Er onitstaat daardoor een
ziiektetoestandi, bekend onider den niaam
van ziunrvergiiftiging.
De oorzaak van de slechte suikerop-
name uilt anidere dan moedermelk is nog
niet voldoende bekend, maar wellicht
vindt men een vingerwijzing hierin, dat
terwijl bij het gebruik van de wei van
koemelk de opname door de darmen van
de daarin aanweziige suiker te langzaam
gaat, bij het gebruik van verlhitte wei,
waardoor alle daarin aanwezige eiwitten
neergeslagen en verwijderd zijn, de suiker
even snel opgenomen wordt als die van
de moedermelk.
Alles bij ellkaar blijft dit groote feit, dalt
zoowel voor mensch als dier voor de voe-
ding van de pasgeborenen abets boven
moedermelk gaat
Int. Roode Kruis
GEMEENTERAAD VAN AXEL.
Vergadering van Dinsdag 31 Augustus 1926,
des voarmiddags 10 uur.
Voorzitter, de heer F. Blok, Burgemeester.
Tegenrwoordig de leden: M. J. Oggel, M. Kos-
ter, A. E. C. Kruijsse, J. Weijns, J. M. Baert.
cijfer zal dan "oak 507000.000 cwts.* TK'*. Gild®' F" Di?le?®f' J- deIF?«*®r en
dan de overvloedige oogst van 1925. de Feijte^ Secretary de heer J. L. J. Mans,
j rl v, Afwezijg de heeren Fh. J. van Dixhoom en
In het jongste bulletin van net Interna-
tioniaal Landbouw Bureau te Rome worden
van het Noordelij'k halfrond de volgende
cijrers van de tarweoogsten gepubliceerd:
Gemidd.
1926
38S
1920/24
Europa (15 landen) 328
Canada en de Ver. Stat. 630
Azie (4 landen) 205
N.-Afrilka (4 landen) 46
Totaal (25 landen) 1209 1250 1255
Omtrent het Zuidelijik halfrond kan alleen
worden g'ezegd, dat de vooruitzichten voor
den nieuwen oogst in Australde zeer bevre-
d'jgend zijn en dat in Argentinie het weder
tot nu toe nog niet zeer bevredigend is ge-
weest, maar dat thans een gunstige wending
iis ingetreden.
NEEM VOORZORGSMAATREGELEN!
E. van de Casteel.
(2. Vervolg.)
7. Electrificatie van de gemeente.
f Gedieputeerdie Staten van Zeeland geven bij
schrijven did. 6 Augustus 1926 te kennen in
j het bij hun sdhirijvien van 28 Juli 1.1., no. 115,
j 2e afdeelinig, overgelegde concept-contract be-
i treffeinde die garanitie voor electrificatie der
i geheele gemeente zoovetr gegaian te zijn als
mogelijk is; verdere tqgeimoetkioiminig is van
hen dan ook niet meer te verwachten.
Zij zien nu binnen 14 dag'en na den verzen-
dinigsdiag van dezen brief (10 Augustus 1926)
bericht tegemoet of de raad het voornoemde
contract wil aanneimen, ja dan neen.
In ihet laatste geval zullen zij.dan de positie
van hun college en van die P. Z. E. M. ter zake
van de electrificatie dezer geimeente nader on-
der het oog zien. Op dlen raad zal alsdan de
j verantwoordelijikheid rusten, als dc electrifi-
1 catie niet plaats heedzooalis thans in, de be-
doeling ligt.
De VOORZITTER deeit mede, dat dit scihrij-
i ven 11 of 12 Augustus 1.1. is ontvangen. Burge-
I meester en We-thoudeis nebben
Een jaarlijiks terugkeerende werkzaam-
heid in het landibouwbodrijif is het uitstrooien
van Norige Salpeter.
Norge Salpeter is onsclhuldiig als men zich vioeger dan heden worden beleigd. Burgemees-
maar streng houdt aan de vooirschriiften, die ter en Wethouders meenen, op g-rond van Je
voor het uitzaaien door de fabrikanten van j reeds, in de vorige vergaderimg gehouden be-
o.aaiover nog stelt
eens naged'acht. De raadsziitt ,g kon niet
deze mestisbof zielven worden gegeven. Doet
m>en dit echter niet, en de practijk leert, dat
de anbeideris het dikwijls te veel moeite vin-
den orn de giegeven voorscihriften op te vol-
gen, dan zijn verwonidiingen en ontstekingen,
die gewoonlijk meerdere weken duren, vrij-
wd niet te vermijiden. De werkgevers die-
nen te zorgen, dat hun a-rbeiders bij het uit-
sprtikinigen te moeten voorstellem niet op de
j aangeboden concept-regeling in te gaan. Trou-
wenis, de raad, heeft zich fedtelijk in de vori
vergaderimg door zijn besluit reeds uitg.
sproken.
De heer DIELEMAN kan, het voorstel van
Burgemeester en Wethouders van harte toe-
juichen. Hij vdmdt dit een zeer sc'herpe brief
en wat die veranitwoordelijkjheid betreft, dat de
strooien zich houden aan de voorschriften, electrificatie der gemeente niel ten voile zal -
die wij hiier la ten volgen:
Zaai kalksalpeter altijd met tot boven den
elleboog ontblooten arm. Hierdoor blijft de
huid droog en vrij vain de mouw, en kan dus
niet stuk sdhuren.
Alleen wanneer lang achtereen gezaaid
moet worden en in het bijzonder bij warm
weder moeten handen en armen boven/dien
met vasalinie inigesmeerd worden,, nadat men
zweet en stof eerst heeft weggiewasschen.
Besciherm bij zulk weer ook de voeten, b.v.
door een stuk jute boven het schoeisel te
binden.
Gebruik een oud pak en een voorschoot
van zakkenigoed.
Wasoh handen, armen en voeten onimid-
dellijik nadat het zaai-en is afgeloopen.
MOEDERMELK EN KUNSTMATIGE
VOEDING.
In dezen tijd van steeds grooter wor-
denide geneigd'nieid bij de moeders, om
haar kinideren niet ze'lf te zoogen, moge
eens de nadruJk gelegd worden op de
groote vcordeelen aan de borstvoeding
veiibonden. Helaas is die ndet altijd mo
gelijk, maar zou toch bij goeden wil veel
vaker toegepast kunnen worden dan wei
het geva'l is.
Het is tot nog toe niet gelukt de koe
melk zoodaniig in haar samenstelling te
veranderen, dat zij zonder bezwaar de
moedermelk zou kunmein vervangen. Het
is den talloozen onider,aoekers mogen ge-
lu'kken, de verscihillenide bestaniddeelen
van de melk, als daar zijn eiwitten, vetten
en koolhydraten af te zonderen. En door
de vehhouding, waarin die vootikomen, te
wijzigen, hebben zij een melk verkregen,
die volgenis hen de moedermelk zeer nabij
komt en goede resultaten bij de zuiigelin-
gen zou geven. Vergeten dient hierbij
echter nieit te worden, dat zij werkten met
zoo veirsch mogelijk verkregen melk en
iniachtnnme der strengste hygiene. De be-
kenide hoogleeraar in de kinderziiekten
Finckelstein heeft eclhter onlangs ver-
klaard, dat de op deze wijze verkregen
melk meer als welke anidere het ontstaan
der bekenide zuigiel'ingenidiarrhee zou ver-
oorzaken. Door velen is het eiwit van de
koemelk als de veroorzaker dezer ziekte
aangewezen, door anderen de kaasstof.
Het was alweer Finckelstein, die de on-
juistheid hiervan aantoonde. Hij bewees
door piroefnemingen, dat indien de koe
melk den zuigeling niet goed bekomt, de
menscfaelijke moedermelk evenmiin ge-
sohikt is, om er het kalf mede te voeden.
Weliswaar is hiiermede het vraagstuk
niet opgelo'St, maar het brengt de; oplos-
sing toch nader. Het bloedomderzoek van
zuige'lingen met regelmatige tusscihenpoo-
zen verricht heeft uitgewezen, dat de dar
men veel vlugger de suiker uit de moe-
j geschieden, die kan de raad ten voile van zich
werpen, want die berust geheel bij de P. Z. E.
M. en eieni groot gedeelte van het colle. e van
Gedeputeerde Staten. De raad kan dit alleen
i betreuren, doch kan z.i. ndet ingaan op het con-
j tract van Gedeputeerde Staten en behoort zich
te houden aan zijn eerste besluit.
De heer WEIJNS betreurt geheel den loop
dezer zaak waarvan het gevolg zal zijn, dat
een deel der gemeeinte nooit electriciteit krij-
gen zal. Hij zou er voor zijn het aanbod van
Gedeputeerde Staten alsnog aan te nemen; hij
acht dit de eenLge weg om de geheele ge-
meenite van electriciteit te voorzien en een an-
dere weg zal veel meer kositen.
Men moet wei bedeniken, dat, aangezien Ge
deputeerde Staten niet ingaan op het voorstel
van den gemeeniteraad, zij meenen, dat het te
weiniig is en zij langs anderen weg meer zullen
kunnen beredken. Indien het verrekenen van
de gepresenteerde 23.000 garantie per jaar
plaats zal hebben volgens den wensch van Ge
deputeerde Staten, is het vensohil met hetgeen
de gemeenteraad wilde toch niet zoo groot, dat
maakt alleen een paar jaar intrast uit, doch het
zal ten slotte niet meer kositen dan nu in de
toekomst het geval zal zijn. Volgens dat plan
zouden ooik de leidingen, in de voornaamste
straten ondergrondsch komen en in de araclere
straten bovengrondsch, hetgeen toch ook wei
niet zoo erg is, indien men nagaat, dat er ver-
sahillende plaatsen. zijn waar alle® boven
grondsch is. Dat is dus ook maar een klein
bezwaar.
Het voorstel van burgemeester en wethou
ders wordt aangenomen met 7 tegen 2 stem-
men.
Voor stemmen de heeren P. de Feijter,
't Gilde, Oggel, Kruijsse, Koster, Baert en
Dieleman; tegen stemmen de heeren J. de Feij
ter en Weijns.
8. Vergunning overeenkomstig art. 70e.
van her Reglement op de Wegen en
voetpaden.
Ingekomen is het volgende schrijven, d.d. 8
Aug. 1.1., van den directeur van de P. Z. E. M.:
In verhiand met het besluit van hiet college
van Gedeputeerdie Staten verzoeken wij u be-
leefd ons hinnen 8 d'agen de veirgunning te ver-
teenen, die wij vroegen bij schrijven, van 15
Nov. 1923, en waaraan wij uw college herin-
merd'en op 27 November 1923 en 17 April 1926.
Het schrijven dd. 15 Nov. 1923. luidt als
volgt:
Naar aanleiding van het onderhoud op 13
dezer te uwen gemeentehuize verzoeken wij u
beleefd uwe bemiddeling te verleenen voor het
verkrijigen van toestemming voor het aanleg-
gein, ihebben en ondterhouden van laagspan-
nings geleidiingen voor dte distributie van elec
triciteit aan particulieren in de Ikom der ge
meente.
Het voomemen bestaat wegen® de k osten
een bovengironidscih net aan ite leggen, daar an-
dlens een rentabiliteit moedlijker voor onis te
verkrijgen zal zijn.
Om aan den door u uitgesprolken wenisch tot
het aanleggen van een ondergrondsch niet in de
Zeesitraat, Lange Noordstraiat, Station'ssitraat
en Nieuwstraat te voldoen, zouiden wij u wife
voorstellen tegemoet te komen in de kosten
voor graaf- en straatwerk.
Voorts is nog ingekomen een schrijven van
Gedeputeerde Staten van Zeeland, d.d. 19 Aug.
1926, luidende als volgt:
Naar de directeur der P. Z. E. M. ons metda-
diaait, heeft deze, hoewel hij daiaroim met spocd
veraocht, vian uw college niag niiat de verg-un-
niiing verkregen, welke hij, op ,gronid van art. 70,
litt. e, van bet Wogenreglament, belhoeft tot
het graven in eenil'ge wegen in uwe gemeente
voor dten aanleg van eleetriciteitsweiken.
Wij moodigen u met aanidranig uit, binnen
8 dagen na den verzendinigisdatum van dit
scihrijven (21 Aug. 1926) eene beslissiing op dit
verzoek te nemen en ons daarvan mededeeling
te doen en zullen aannemen, wianneer ons bin
nen dien termijn uwe definiitieve beslissing niet
bere'kt, dat gij weigeirachtig zijt daartoe over
te gaan.,
Wij zullen alsdan, aan de hand van de be-
sitaande bepalingen van wet en reglement zelf
de totstandkoming van de noodige vergunning
bevordleren.
In hunne toelichting schrijven, Burgemees
ter en Wethouders, dat van de zijde der P. Z..
E. M. reeds herhaaldelijk is aanigedrongen om
tie vergunning als bedoeld in art. 70e van het
Reglement op de Wegen en Voetpaden, ten-
einde in verschillende straten welke ge
noemd zijn in den ligger van wegen en voet-
i paden, t.w. Stationstraat, Lange Noordstraat,
Hoogestraat, Kcrte Weststraat, Zuiddam en
Lange- en Korte Weststraat laagspannings-
leidingen aan te leggen, te hebben en te hou
den voor de distributie van electriciteit aan
particulieren in de kom dezer gemeente.
Het college heeft altijd op het standpunt ge-
staan om eerst te traohten overeenstecmming
te verkrijgen met Heeren Gedeputeerde Staten
over de electrificatie van de geheele g-e
meante, alvorens op dit schrijven te antwoor-
den.
i De eindfoeslissing over de mogelijkheid van
j de electrificatie van de geheele gemeente, die
in deze vergadering genomen zal worden, zal
i i hun vermoeden zoodanig zijn, dat de aan-
j biedinig van heeren Gedeputeerde Staten ver-
worpen wordt.
Ten slotte rust op het college den plicht om
op d,e aanvrage te beschikken, nadat de raad
j als onderhoudspliohtige in deze is geihoord.
Het college staat op het standpunt om deze
vergunning te verleenen, met inachtneiming van
j d'e eventueele naar voren gebrachte bedanikin-
j gen van den raad.
De VOORZITTER geeft te kennen, dat het
schrijven, van de P. Z. E. M. is gericht aan
Burgemeester en Wethouders, die de vergun
ning bedoeld in art. 70e van het Reglement op
de Wegen en Voetpaden moeten geven. Zij zijr,
echter zoo vrij geweest dit te leggen bij de
stukken voor den raad.
Zij hebben dezen brief reeds beantwoord
met de kennisgeiving, dat zij bereid zijn de
vergunning te verleenen, doch eerst den raad,
als onderhoudspliohtige, moeten hooren. Dit
laatste moet volgens het aangehaald artikel
van het Reglement op de wegen en voetpaden
geschieden. Dat hooren van den raad doen
Burgemeester en Wethouders nu op dit oogen-
blik.
Burgemeester en Wethouders zijn voor-
nemenis daarna de definitieve vergunning te
verleenen, onder te stellen voorwaarden.
De heer DIELEMAN verklaart, dat hem
daze toelichting niet duidelijk is. Veronder-
dat de raad het eens niet met Burge
meester en Wethouders eens is, om de vergun-
ninig te verleenen. Zullen Burgemeester en
Wethouders dat dan toch doen Hoe moet
spreker deze behandeling van dit punt ver-
staan
De VOORZITTER herhaalt, dat Burgemees
ter en Wethouders de vergunning op grond van
het Reg-Iement op de Wegen en Voetpaden
moeten verleenen; zij moeten echter ook, al
vorens die vergunning te verleenen, den on-
deihoudsplichtige hooren. De onderhoudsplioh
tige is de raad, die hooren zij nu. Indian de
raad zich in een of anderen zin uitspreekt, dan
kunnen Burgemeester en Wethouders daar
rekenhng mede houden.
De heer DIELEMAN meent, dat, al.s het toch
gebeurt, hoe de raad er ook over oordeelt, de
behandeling wei gestaakt kan worden, want
dan zit men hier zoo maar.
De VOORZITTER wijst er op, dat nooh de
raad,, noch Burgemeester en Wethouders er
ietis aan kunnen doen, de vergunning moet ge
geven warden.
De heer DIELEMAN vraagt of Burgemees
ter en Wethouders wei alles goed hebben on-
derzocht, of de gemeente in deze machteloos
is em het niet hadden kunnen wiorden tegen-
gqgaan, dat de P. Z. E. M. zonder concessde
van gemeentawege is overgegaan tat het leve-
ren van stroom te SluiskAl en Drie Schouwen.
De VOORZITTER: Ja, daar konden we niets
aan doen.
De heer OGGEL merkt op, dat Burg; mees
ter en Wethouders voor de buitenwegen ook de
poideribesturen hebben moeten hooren evenals
nu de raad, maar als dat hooren heeft plaats
gehad, kan de uitvoering niiet worden tegen
gehouden. Men kan nu zijn meening zeggen
over de te stellen voorwaarden.
De heer KRUIJSSE wijst er op, dat de raad
Burgemeester en Wethouders in deze geen op-
dracht kan geven. Zal het college echter reke-
ning houden met een uitgesproken meening
van den raad
De VOORZITTER: Zeer zeker!
De heer KRUIJSSE stelt in het lioht, dat
ondenhoudspiliichtigen, indien Burgemeester en
Wethouders een besluit nemen., dat niet over
eenkomstig hun wensch is, in beroep kunnen
gaan bij Gedeputeerde Staten, doch dit z,ou
naturlijk in dit geval niets helpen,, en daarom
was het misschien verstandiger maar naar
'huis te gaan. Men kan er toch ndets aan doen.
Overigens wijst hij er op, dat men n:et uit het
oog moet verliezen, dat die verplichting vol
gen® het Reglement op de Wegen en Voet
paden alleen betreft het verleenen van de ver
gunning voor het leggen van kabels. Met die
vergunning heeft de P. Z. E. M. nog niet het
recht stroom te leveren aan de ingezetenen.
De VOORZITTER: Ze hebben een provin-
ciale ooncessie verkregen oveireenkomstig art.
8 der Provinciale Electrioiteitsverordening.
Daar zijn we dus aan koud.
De heer KRUIJSSE is het daarmede nog
ndet eens; nog Dimmer is onomstootelijk vast-
gesteld, dat die verordening recbtskracht be-
zit. Hij zou er veel voor gevoelen om zich
daartegen met een beroep op den rechter te
verzetten en heeft er weinig zin. in zich als
een schaap naar de slachtbank te laten voeren.
De heer DIELEMANIndien Gedeputeerde
Staten aan de P. Z. E. M. concessie verleenen,
geven ze die aan z khz elf. Kunnen we geen
betere oplossing vindem?
De VOORZITTER: Indien de raad meent,
dat geen vergunning moet gegeven women,
dan moeten we van het besluit van Gedepu
teerde Staten in beroep gaan bij de Kroon.
Indien ze dan komen am te graven moeten we
zeggen: „stop!" en mididels den rechter laten
uitimaken of de provinciale electrioiteitsver
ordening rechtskracht bezit.
De heer KRUIJSSE: Indien we zouiden be-
letten de kabels te leggen, wordt het een
rechtszaak.
De heer OGGEL betoogt, dat de P. Z. E. M
indertijd is opgerieht om de geheele streek tc
voorzien van electrische stroom. Men href: -
nu hier al ,3r jaar met? gesulUkeld, cm e~
vcorziening te krijgen hetzij van wege de ge
meente of door het sluiten eener overeankcmst
met de P. Z. E. M. maar men is er niiets verde^
mede gekomen, en thans staat de P. Z. E. M.
gereed om het eigener beweging aan te vat ten,
waarnaar een groot deel der inwoners verlan-
gend uitziet, terwijl die voorziening bovendien
zal geschieden zonder eenige risico voor de ge
meente. Hij meent, dat het nu bezwarend zou
worden, indien de raad dit nog langer zou wil-
len tegenhouden. Hij zou nu de bewoners, die
dit naar eigen wensch willen in.richten niet
langer van de stroomlevering verstoken, willen
laten, en hen niet langer achterstellen bij de in
gezetenen van de andere gemeenten in de om-
geving en hen voor de verlichting met gas wil
len laten voortsukkelen. Wat is er toch ge-
makkelijker, dan dat men am licht te hebben
maar aan een knopje behoeft te draaien.
Hij maant den raad aan than® een iu .3;
standpunt in te nemen. Er is getracht op al-
-e mogelijke andere wijzen de belangen der ge
meente in deze zoo goed mogelijk te dienen,
noch de raad staat than® aan het eind van zijn
pogen en zal in het belang van de ingezetenen
die zich wenschen aan te sluiten het verstan-
digst doen er zich thans maar bij neer te
leggen.
De heer KRUIJSSE is het met dit betoog
met eens. Indien men de hisborie dezer zaak
nagaat, moet men zich heninneren, dat het
eigenlijk daarover gaat, dat ook de buiten de
kom wonenden aansluiting zullen krijgen. In
dien men alleein rekening had gehouden met de
kombewoners, dan was de kwestie al lang van
de baan, maar het gelieele streven van den
raad iheeft zich steed® gericht op huln voor de
buitenmenschen. In deze vergadering is het
relfs nog gelbleken, dat de heeren Weijns ein J.
k Feijter ter wiile van volledige electrifica
zelfs zouden willen aanvaarden de voorwaar
den van Gedeputeerde Staten. Indien de raad
nu echter de gelegenheid geeft om zonde:-
meer in de kom te beginnen, zal het gevolg
worden, dat alleen de kombewoners het krijgen
maar de buitenmenschen er in de eerste jareri
niet meer aan denken moeten, dat ze electri
sche stroom zullen krijgen.
En indien de raad door zijn recht zou kun
nen beletten, dat de P. Z. E. M. hier kabels
komt leggen om stroom te leveren in de kom,
zou daarvan, bet gevolg kunnen zijn, dat Ge
deputeerde Staten op hun besluit moeten
terugkomen en de electrificatiie zoowel buiten
als hinnen aanvatten, waardoor ook de buiten
menschen zouden geibaat zijn. In hun belang
moet er thans tegen op gekomen worden.
De heer OGGEL merkt op, dat ze toch ook
buiten de gemeente wei stroom zullen brengen.
De heer 't GILDE: Hoewel deize kwestie
zoo zoetjes aan ieder de keel moet gaan uit-
hangen, wou ik toch ook bij deze gelegenheid
een duit in het zakje doen. Reeds lang ben ik
de meening toe gedaan, dat voor Gedeputeerde
Staten ten. opziohte van deze kwestie niets te
dol is. Ik zal het daarom niet heibben over hun
tweeveudiige rol bij deze gelegenheid, het dua-
lisme waairdoor de heele wanverhoud/ d
ergerlijkste wantoeistand is ontstaan, man wil
mij beperken tot het strikt zakelijke van het
aan de orde gestelde schrijven, en de no
ontstane toestand. Het valt licht te beg. ijpen
daarom, mijnheer de Voorzitter, dat ik mijn
over den eu,velen moed van Gedeputeerde Sta
ten niet meer verbaasd, waar zij de schu'd van
de opnieuw ontstane vertraging bij de onder-
handelinigen weer maar a bout portant op het
Axelsche gemeentebestuur werpen. Maar de
vrijmoedigheid waarmede zij dit doen, de uit-
tartende bouding die zij daar bij aannemen is
toch wei teekenend. En al schijnen zij met hun
ultimatums van 11 Aug. waarin zij binnen 14
dagen van den raad bericht eisohten of deze
het contract wil aannemen ja dan neen, op den
geheelen raad, ja zelfs op Burgemeester en
Wethouders niet den minsten indruk te maken,
ik bewonder hunne brutaliteit, diat zij in dat
schrijven durven zetten, dat alsdan de verant
woordelijikheid op den raad komt te liggen, in
dien nl. de electrificatie niet plaats heeft zoo-
als thans in de bedoeling ligt.
De Voorzitter houdte mij ten goede, dat ik
een schrijven van de P. Z. E. M. vereenzelvig
met een van Gedeputeerde Staten, maar voor
mij en zoo zachtjes aan voor elk, is dat het-
zelfde. Gedeputeerde Staten lieten toen deze
termijn zoowat verstreken was hooren, dat zij
van de P. Z. E. M. waren medegedeeld, dat de
gemeente nog niet geantwoord had op hun
vraag om de vergunning bedoeld bij art. 70'e
van het Wegenreglement, noodig voor het
graven in eenige wegen onzer gemeente voor
den aanleg van electrische werken,
Andermaal werd de gemeente binnen 8 dagen
met aand.rang uitgenoodigd een besluit op dit
verzoek te nemen en zij nemen en zij namen
aan, wanneer binnen dezen termijn van 8
dagen bij hen geen bericht was, wij weigerach-
tig geacht zouden worden te zijn daartoe over
te gaan, nl. tot het geven van de vergunning.
Alsdan zoo schrijven, zij zullen, zij aan de hand
van de hestaande bepalingen van wet en regle
ment zelf de tot standkoming der noodige ver
gadering bevorderen. De feiten nu, mijnheer
de Voorzitter zijn er, diat het niiet opgaat voor
deze heeren „de beleedigde onschuld" uit te
hangen en de gemeente de sohuld van alles te
geven. Burgemeester en Wethouders hebben
dit maar al te wei begrepen naar het schijnt
en hebben den raad er niet voor bij een geroe-
pen in spoedeischende zitting en dat is ook
maar het best. Ik zou beslist den dag zegenen,
dat ik met Burgemeester en Wethouders samen
op kon trekken om op de voor de gemeente
meest gewenischte manier de tot standkoming
van de electrificatie te helpen bevorderen.
Zoo ik zei, de houding van Gedeputeerde
Staten als beleedigde onschuld, is een zeer
piotsierlijke houding. Immers in de vergade
ring van 29 Juli lag bij de ingekomen stukken
het schrijven van Gedeputeerde Staten, inhou-
dende mededeeling, dat zij de electrificatie be
reid waren te bevorderen met eem gelii>-
stroomprijis in het te electrificeeren gebied
van ten hoog'ste 45 cent voor licht en ten hoog-
ste 20 cent voor kracht. Wanneer van de zijde
der gemeente een garantdestelling -van
230.000 verzekerd werd over 10 jaar met de
bepaling, dat indien in eenig jaar de 23.000
werd overtreden restitutie of ontheffing van
dat meerdere zal geschieden een en ander met
definctieve af rekening na afloop van het 10-
jarige tijdvak. De gemeente was er vast en
zeker op in gegaan, ware het niet, dat de Gede
puteerde Staten zelf een blauwe Maandag
later ontrouw waren geworden aan hun eens
gegeven en, op schrift gesteld woord en met
voor de gemeente onaanniemelijke voorwaarden
voor den dag was gekomen.
Op het schrijven uit de vergadering van 13
Juli was de raad in overgroote meenderhetd
ingegaan. Mijn liefste wat wil je nog meer
zou het hebben moeten klinken, doch neen de
P. Z. E. M. komt in de gedaante van een
schrokikige Gij® met ongehoorde eischen en de
geimeente aanvaardt. deze niet ten voile. Is ds
houding van deze heeren nu niet potsderlijk als
ze de gemeente nu, zij het ook onder allerle"
dreigementen voorkomen als de beleedigde on
schuld.
Burgemeester en Wethouders heb.ben naar
het schijnt eenige rnaling gehad aan den ulti-
matumstijl van de beide hier ter tafel liggendf
brieven en den gestelden termijn kalm 'ater
verstrijken. Toch heeft het mij gr-iroffen, da'
hun prae-advies zoo uitermate onduidelijk en
geheiimzinnig is. Er wcrdt geen duidelijke taal
in gesproken. Er staat: ,,Ons college heeft
altijd op het standpunt gestaan om eerst te
trachten overeenstemiming te verkrijgen met
heeren Gedeputeerde Staten over de electrifi
catie van de geheele gemeente, alvorens op dit
sohnjven te antwoorden". Wat willen Burge
meester en Wethouders hiermee zeggen Wil
len zij thans misschien in deze vergadering
met een voorstel komen om de geheele ge
meente geelectrificeerd te krijgen? Ik heb het
al halt verondersteld, maar mijn idee is, dat
zij dan openlijk daarvan in hun prae-advies
daarvan hadden moeten getuigem. Verd-er lees
1 dat de eindbesliissing over de inoig^elijkh©id
van de electrificatie van de geheele gemeente.
die m deze vergadering genomen zal worden
naar ons vermoeden zoodaniig zal zijn, dat de
aarubiedrng van heeren Gedeputeerde Staten
verworpen wordt. Ook hier geen duidelijke
tea Van een aanbieding van Gedeputeerde
Staten kan hier toch geen sprake zijn! Zij bie-
den niets aan, zij gelasten, dreigen en Vergen
yergunning van ons. En het zijn Burgemees
ter en Wethouders die spreken over een eimd-
besliisising. Ja, mijnheer de Voorzitter. Hoe
dikwijls hebben jullie al niet gedaoht, dat er
een emdibeslissing was en hoe vaak hebt u de
gemeente al gelukgewenscht, de hoop uitspre-
kende „dat het genomen besluit voor de ge-
mec Re tot heal en zegen zou zijn". Het stemt
mij waarlijk treurig te moeten zeggen, dat
men in dezen niet anders meer dan mistrouwig
kan zijn, een gevolg van de vele sMnkscbe stre-
ken, die al met ons uitgehaald zijn. Ik wou
even, vastnagelen, dat hier niets aangehc en
wordt, maar dat de P. Z. E. M. enkel ver un-
mng vraagt als bedoeld in artikei 70 van het
reglement op wegen en voetpaden, teneinde in
de verschillende strate-n laagspanningsleidiii-
gen aan te leggen voor de levering en distribu
tie van stroom. Dat is geen aanbieding doch
een in den vorm van een eisch gesteld gebod
ot' ultimatum. Een eisch om naar bun e'gen
willekeur zonder voorwaarden en vorm van
proces hier stroom te brengen. Mijnheer de
Voorzitter. Let wei, de P. Z. E. M. vraagt al
leen vergunminig voor het aanleggen van laag-
spanningsnetten, over concessie voor het leve
ren van electriciteit aan particulieren wordt
met gerept en dat is voor de raad juist de
hoofdzaak! Of om eens een sterk voorbeeid
te nemen vinden de heeren het een ideale toe-
stand, dat het hier*straks als in Hulst gaat,
waar de eene electriekverbruiker in de kom
voor ean K. W. U. 45 cent foetaalt, terwijl "een
straat, vender een andere verbruiker 50 cent of
nog meer voor een K. W. U. moet betalen
Zonder concessdewoorwaarden het is duidelijk
wordt hier een dergelijke toestand gesohapen
en ik gel oof, clat mi em,and in den raad er a,an
denkt daaraan ^mede te werken. Wij moeten
ons ahsoluut niet laten initiimideeren door de
heeren van de beleedigde onisohuld. De P. Z.
E. M. is en blijft een maatschappij en ten
slotte zal er een rechter zijn die de P. Z. E. M.
op zijn plaats terug zal brengen, want het
staat voor mij als een paal boven water, dat de
maatschappij de P. Z. E. M. oak al stellen Ge
deputeerde Staten zich er voor of er achter
voor het leveren van stroom aan particulieren
concessie van de gemeente moet hebben. Daar
aan dienen wij als gemeente vast te houden
omdat het de eenige manier is zoowel voor
haarzelf als voor hare ingezetenen naar behoo-
ren, te waken. Dit is zeer noodzakelijk tegen-
over elken concessionaris, inzonderheid echter
tegienover de P. Z. E. M. Ware het ook niet,
dat hier zulk een wantoestand gaschapen was
door de samenikoppeling van Gedeputeerde
tjtaten. Commiissarissen er zou geen denken
meer aan zijn, dat wij nog iets met de P. Z.
E. M. zoud'en willen te maken heibben. Iedere
andere particuliere onderneminig zou gewis
voor de P. Z. E. M. gaan. Van meet af aan
heeft de raad zich unaniem verklaard te-gen
het nemen van de vette brokken alleen, en nu
de 230.000 garantie die eerst door Gedepu
teerde Staten is aamvaard en later weer is ver
worpen van de baan is, nu kan men vrij aan
nemen, dat zij alleen de vette brokken zullen
nemen. Volgens de gewisselde stukken tus-
schen de gemeente en de P. Z. E. M. is door
deze laatste reeds eerder aan de gemeente
ooncessie gevraagd voor de stroomlevering.
Ik heb daarvan een staatje gemaakt en wil
om niet al te veel tijd te vergen aan den Voor
zitter verlof vragen dit op te mogen nemen in
de notulen em enkel verwijzen naar de belang-
rijikste feiten.
Zoo b.v. bet schrijven van 8 October '23 toen
van terzijde door de P. Z. E. M. vemomen was
dat de gemeente ,,voor de kom" den, aanleg
van leidingen zou willen toestaan. Verzocht
werd toen de voorwaarden daarvoor te willen
mededeelen. Op 25 Oct. een brief van de
P. Z. E. M. waarin deze schreef: Indien de
voorwaarden (deze waren juist door het ge
meentebestuur aan de P. Z. E. M. gevraagd)
matii'g zijn, hopen wij in Axel stroom te leve
ren. Den 15 November '23 kwam de P. Z. E. M.
terug op een plaats gehad hebbend oiniderhoud
met Burgemeester en Wethouders en verzocht
aan deze bemiddelinig voor het verkrijgen van
toestemming voor het aanleggen, hebiben en
onderhouiden van laagspanningsleidingen voor
de distributie van electriciteit aan particulie
ren in de kom der gemeente.
Burgemeester en Wethouders antwoorden 15
Nov. '23, dat de verzochte medewerkdng eerst
kon worden, verleend indien eem concept-acte
van concessie was ontvangen. Tegemoetko-
ming in d;e kosten zou alleen aan den raad kun
nen worden voongesteld, voarzoover het betrof
de kosten van onderhoud der bestrating. Op 27
Nov. '23 antwoordde de P. Z. E. M. met de in-
diening van een ooncept-vergunning waarin
slechts het recht gevraagd weird leidingen op
het grondgebied der gemeente aan te bren
gen, terwijl de gemeente de kosten van het on
derhoud zal dragen. Over die stroomlevering
aan de gemeente werd met geen woord gerept.
Op 22 Dec. d.a.v. verklaarde de P. Z. E. M.
zich te kunnen vereeniigen met de volgende
punten, die blijfcbaar bij een op 20 December
plaats gehad hebbend onderhoud te berde ge-
braoht zijn le er wordt eonces'sie verleend
voor stroomlevering aan particulieren. 2e. Er
wordt vergunning gegeven voor het aanbren-
gen van hoog en laagspanningsleidingen. 3e.
Bij o,ndergrond®che leidingen geschdedt het
onderhoud der bestratingen door de gemeente.
4e. Over boven- en onidergrondische leidingen
zal telkens in gemeen overleg beslist worden,
evenals over de plaatsen van kabels en mas-
ten. 5e. Werd verzocht tot spoedige afwikke-
liin-g aangezien de P. Z. E. M. binnen zeer kor-
ten tijd aan enkele afnemers stroom zou willen
leveren. Hierop beriohtten Burgemeester en
Wethouders 15 Jund '24, dat de heer Van der
Hegge Zijnen geimachtigd werd om voor de
gemeente over een eventueele concessie te on-
derhandelen. De P. Z. E. M. antwoordde 18
Juni '24 hierop woordelijk o.a.: „Indien U
onder onze concessie-aanvraag om vergunning
voor het aanleggen, hebben en onderhouden
van electrische geleidingen in, op en boven de
gemeentegronden en eigendommen, dan begnj-
pen wij niet, waarom wij met een electro-
technischem ingenieur te maken krijgen,^ daav
dit eerder het werk voor een bouwkundige is.
Indien u onder een concessie-aanvraag ook wilt
begrijpen het recht van stroom te leveren bin
nen de gemeientegrenzen, dan mogen wij u in
