ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN. Uit hit hooge Noorden, Spriiujeiv Kaivdeix QGsterbals No. 7869. Vrijdag 29 januari 1926. 66e Jaargang. P ABOK EMENTSPRIJS: B1HEH.SSTEI BT.AD cxix. D0ET UW SCH0ENEN GOED BINNENLAND. BUITENIAND Voor binnen Ter Neuzen 1,40 per 3 maanden Voor buiten Ter Neuzen fr. per post /1,8G per 3 maanden Bij vooruitbetaling fr per post ft)60 per iaar - Voor Ned. Indie en Amerika 2,70 per 3 maanden Voor 't overig buitenland f3,35 per 3 maanden Abonnementen voor 4 buiteniand alleen bij'vooruitbetaling. Dlt blad verschljnt iederen Maandag-, Woensdag- en Vrljdagavond. Wanneer op de lagere school wordt verteld van onzen opstand tegen Spanje, dan worden gewoonlijk vier groote feiten behandeld uit de bevrijdingshistorie van Holland, nl.: den Briel, Haarlem, Alk- maar en Leiden. Dit zijn de vier helang- rijkste gebeurtenissen geweest. Het vijf- de feit van belang geschiedde niet door een wapenfeit, maar door een omwente- ling, nl. het overgaan in 1578 van Am sterdam naar de prinsen-zijde. Echter rondom die groote gebeurtenis- sen groepeeren zich eenige kleinere epi- sodeii, die van minder grooten invloed zijn geweest, maar die in haar gevolgen toch groote waarde hebben voor de be vrijdingshistorie. Ditmaal zal ik ietsl ver- tellen van het ontzet van een klein dorp, thans 350 jaar geleden, dat toch een her- denking waard is, nl. de herovering van Krimpen aan de Lek. Twee jaar te voren werd de toestand voor heel Holland gevaarlijk, toen na het versLaan van het Nassau-leger op de Mookerheide, Leiden door de Spanjaar- den onder Valdez werd uitqehongerd. Ten Noorden waren Haarlem en Am sterdam steunpunten voor de Spanjaar- den. Het geheele platteland ten Zuiden dier steden is weerloos, ook Den Haag is veroverd. Als Leiden valt, zijn er nog slechts in het Zuiden vier steunpunten: Delft, Rotterdam, Dordrecht en Gouda. Dank zij de inundatie, die ter elfder ure slaagt, wordt Leiden op 3 October ontzet. Na ontzaglijke verliezen aan manschappen en geld trekt het Spaansche leger terug, maar om even daarna een nieuwen aanval op Holland van andere zijde te beginnen. De vijand heeft het Y en het Spaarne tot zijn beschikking en hervat nu den strijd met kleine troepen ter voorbereiding van de verovering van de steden aan Maas en IJsel. Die Hollandsche steden moeten groo- tendeels door de burgerij worden ver- dedigd overal gesteund door slechts een handjevol beroepssoldaten, een paar hon- derd man, onder officieren, die nog ge- heel onervaren zijn in het oorlogvoeren. Der krijgsvoorraden zijn gering. Er is weinig geld. Daartegenover staan regi- menten die gevormd worden door krijgs- lieden, die vele jaren dit handwerk heb ben uitgeoefend, ruw volk, dat als een stad veroverd wordt, de weerlooze bur gerij vermoordt, de huizen plundert en in brand steekt, de vrouwen geweld aan- doet, aangevoerd door veldheeren met langjarige krijgservaring. Toch, door uiterste krachtsinspanning en volharding weet Holland en Zeeland zich te bevrij- den, ten koste van veel bloed. Daarna wordt de rest van Nederland bevrijd. In 1575 wordt een nieuwe aanval op Holland begonnen op het Zuidelijk deel. De Spanjaarden widen de rivieren IJsel, Lek, Merwede en Maas vermeesteren en daardoor de steunpunten Gouda, Rotter dam, Dordrecht veroveren, waarmede tevens de Zuid-Hollandsche eilanden verloren zouden gaan. Onder aanvoering van Gillis van Bar- laymont, heer van Hierges, een bekwaam veldheer, slaagt het begin der nieuwe on- derneming, zoodat Dordrecht begint ge- vaar te loopen. Eerst werden kleinere plaatsen o.a. Klundert, Fijnaart. Buren overrompeld. Daarna viel men in Zuid-Holland en ter- wijl gedacht werd, dat het op Gouda ge- munt was, werd opeens zijwaarts ge- zwenkt en het beleg om Oudewater geslagen. In snelle marsch werd deze plaats omsingeld, slechts verdedigd door circa 700 man, waarvan de helft beroeps soldaten. En nu bleek, hoe nalatigheid zich bitter wreekte. De prins van Oranje had bevolen om de sluis bij de stad te openen en het land rond de stad te inun- deeren, waardoor het mogelijk was ge weest een goede verdediging te voeren. Maar de boeren hadden zooveel angst gehad voor het verlies van hun hooi, dat de sluis dichtgebleven was. Thans door deze zelfzuchtige gierigheid verloren die boeren heel wat meer dan hun hooi, ter- wijl het voor Oudewater een ramp werd. Want de vijand overmeesterde terstond de sluis. sloot de stad aan alle kanten in en stelde 28 kanonnen voor een bombar- dement op, waarna de stad werd opge- dacht. Helaas sammelde de burgerij met de overgave, waardoor men allicht een Moard had voorkomen. Twee uur na de Opeisching begon het bombardement, waarop de Spanjaarden storm liepen. Het kleine hoopje verdedigers kon den strijd slechts een uur volhouden. Toen werd de bezettinq overweldigd. Het qeheele Spaansche leger stroomde het stadje bin nen en begon een gruwelijke moordpartij, waarbij een aantal vrouwen en meisjes werden mishandeld, en een groot aantal huizen in brand werden gestoken. Onder de vermoorden was ook de predikant fan Jansz. De baljuw van Kraaiestein ont- kwam door een list: Hij vermomde zich en ging meeplunderen, werd dus niet aan- gezien voor een inwoner, zoodat hij zijn leven wist te redden. Terstond na de verovering van Oude water werd door Hierges snel opgemar- cheerd naar Schoonhoven. Ook hier ging de stad verloren door dezelfde kortzich- tigheid der boeren, gepaard met landver- raad. Ook hier had men het bevel om het land te inundeeren niet gehoorzaamd om- dat de boeren protesteerden wegens hun nog niet gemaaide koren, en dat terwijl men in de onmiddellijke nabijheid had kunnen zien, welk een ramp zulk een nalatigheid veroorzaken kon. Toch kon de prins nog eenige hulp aan de stad zen- den. Vier schepen onder kolonel la Gar de kwamen nog tijdig de haven van Schoonhoven binnenzeilen, een vijfde schip kwam te laat. Maar de sluizen wa ren niet tijdig genoeg geopend, Er liep te weinig water op het land, zoodat de vijand de stad van ddchtbij naderen kon. Het ergste was, dat er verraad plaats had en dat men aan den vijand de geschikte plaatsen heeft aangewezen, om er de ka nonnen voor een bombardement op te stellen. Nadat de beschieting groote schade had aangebracht, besloot la Garde tot tijdige onderhandeling. Hij verkreeg vrijen uittocht en voorkwam daardoor plundering en moord. Nog was Hierges niet meester over de rivieren. Eerst nadat hij de schansen bij Papendrecht en Krimpen aan de Lek had veroverd, alwaar de rivieren in elkaar vloeiden, was hij meester. Zoodra Schoonhoven was ingenomen, werd we- der in snelle opmarsch op deze stellingen losgerukt. Korten tijd later had hij ook deze schansen veroverd. Van Papen drecht uit kon hij naar Zwijndrecht over- steken en Dordrecht aanvallen. Van Krimpen uit kon Gouda en Rotterdam bedreigd, maar ook was de vaart op IJsel, Lek en Merwede in 's vijands handen. Natuurlijk werden aanstonds tegen- maatregelen genomen. Pogingen om de dijken in de Krimpener- en Alblasser- waard door te steken kwamen te laat. Maar terstond werd Zwijndrecht door de prinsentroepen bezet met acht vendels voetvolk en driehonderd ruiters, waardoor het oogentblikkelijke gevaar voor Dor drecht werd afgewend. Doch veel grooter gevaar dreigde van Krimpen uiit. Men begreep in Holland, dat dit steunpunt terstond aan den vijand ontnomen worden moest. Want van hier- uit kon een aanval op het hart van Hol land worden gedaan. Ook was de ge heele scheepvaart stroomopwaarts onmo- gelijk geworden. De prins besloot tot in- grijpen. Deze krijgsonderneming werd toevertrouwd aan een juist uit Duitsch- land aangekomen edelman, wiens eerste wapenfeit dit zijn zou: graaf Filips van Hohenlo. Hij was op een traktement van 5000 gulden benoemd tot des prinsen lui- tenant. Deze benoeming bleek een geluk- kige te zijn, want in het vervolg van den oorlog toonde Hohenlo zich herhaaldelijk een uiterst geschikt aanvoerder. Bij dit zijn eerste krijgsbedrijf had hij zich te ver- weren tegen niemand minder dan den zoon van den hertog van Alva, Fernando de Toledo, een van de meest ervaren en onverschrokken veldheeren van het Spaansche leger. Aan weerszijden van de Lek werden troepen opgesteld om de dijken te bezet- ten. Bij Ouwerkerk werd de dijk door- gestoken om met kleine schuiten ook over het land te kunnen varen, terwijl natuur lijk de doorgestoken dijkgaten met sche pen moesten bewaakt worden en alle toe- gangen naar Krimpen zoo afqezet, dat daarheen geen toevoer van levensmidde- len enz. plaats hebben kon. Van uit Gouda, alwaar jonkheer Adriaan van Swieten het bevel voerde werden de noo- dige manschappen met houweelen, spaden enz. gezonden om het noodige graafwerk te verrichten, terwijl de prins van Oranje zich te Rotterdam vestigde en van daar uit zorgde voor de uitvoering en toezen- ding van alles wat noodig was voor dit krijgsbedrijf. Van weerszijden werd de strijd gevoerd met een aantal kleine sche pen, terwijl het land rondom gei'nundeerd was. Maar in den scheepsstrijd waren als van ouds de Hollanders, die op het water tehuis waren, de baas. Fernando beproef- de veertien dagen achter elkaar, het win- terweder en de stormen trotseerende, met de Spaansche ruiterij op te rukken om Krimpen te ontzetten, maar dit kon hem niet gelukken, omdat de prinsenschepen hem een behoorlijke opmarsch beletten. Eindelijk in Februari 1576 was de be- zetting van de drie schansen, die de Span jaarden er hielden, zoo uitgeput door hon- gersnood, omdat men alle toevoer had weten af te snijden, dat men tot de capitu- latie besloot. Men stond den vijand toe om met zijn handwapenen af te trekken en met opgerolde vaandels, maar men moest de kanonnen, munitie enzoovoorts achter- laten, Zoodat de geschiedschrijver der Staten Pieter Bor schijft: „hetwelk geen kleine victorie voor Holland en Zeeland wias, want daarmede werd die hoek ver- zekerd tegen de aanslagen van den vijand. De Spanjaarden beschouwden het als een groot verlies want zij hadden zich zeker gewaand Holland te kunnen ver overen." Zoo werd door de herovering van een klein dorp de nieuwe aanval der Span jaarden op Holland gestuit en daardoor v/erden drie steder- Gouda. Rotterdam en Dordrecht weder be eiligd. T. g. T. HET CARNAVAL. prikkelt blgkbaar in vele INGEZONDEN MEDEDEELINGEN. Dr. J. C. DE MOOR f Woensdagavond is plotseling te Assen overleden den bekenden kanselredenaar Dr. J. C. de Moor, predikant bjj de Gere- formeerde Rerk te Utn cht. Dr. De Moor presideerde de vergadering van de Commissie, die van prae-advies zal dienen over de vraag of er genoegzame reden was voor het uitschrijven van de buitengewone Synode en of de Synode in de zaak- Geelkerken nk haar geheel zal kun nen beslissen. De hoogleeraren Beuwman en Kuyper dienden van advies. Plotseling werd Dr. De Moor onw> 1 en moest de vergaderirg worden geschorst. Des aronds kwam de ontroerende tijding dat Dr. De Moor in den vooravond over leden was. De afgevaardigden naar de Generale- Synode waren alien diep onder den indruk van dit plotseling sterfgeval. TEGEN Het gebrek streken van West-Duitschland, zich tegen de vroeger zoo losse carnaval vieringen te verzetten. In het Rijnland, de voornaamste Duitscne burcht van het carnaval, worden ernstige pogingen aangewend om het geheel te verbieden. De opper-president der provincie, dr. Fuds, heeft hiertoe zich wel niet verbonden, maar tich zijn sterke sympathie reeds uitgesproken en hand- having van 3lerk beperkende bepalingen beslist toegezegd. In Wurttenberg is een gelijke poging in het werk gesteld door den meer dan 200,000 leden tellenden Evangelischen Volksbond, enz. UIT DEN HE1LSTAAT. De Russische mtdewerker van „Het Volk" ontleect aan het versing van het jongste congres van de Russisihe vak e.eenigingen eenige gegevens over stakingen. Wie mocht denken, dat stakingen als verzet tegen //kapitalistische uitbuiting" alleen in „b urgeois staten" vootkomen, vergist zich deer ijk. In 1924 waren er in Sosjet-Rusland 4134 stakingen, in het eerste haifjaar van 1925 reeds 3427. Het gaat dus creseecdo. Alleen in Moskou, onder de ongen dus van de Kremlin- machtigen, waren in 1924, 1.027.900 ar- beiders bp stakingen betrokken, in het eerste haifjaar van 1925 reeds 1.144 883. Ook dat crjfer behoeft geen commentaar. Als hoofdoorzaak van de onfe redenheid der arbeiders in Sovjet-Rusland wordt ge- noemd het geringe loon als tweede oorzaak de veelvuldige vernrnderingen van het karige loon voor verschillende bolsje- wisHsche doeleinden Wonderlijke tegenstellingde hooge eischen, die de communlstieche propagan- disten in kapitalistische" staten stellen en de slechte positie van den Russisch- n arbeider in den communistischen heilstaat. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN. schrale lippen, jli kloven en derge- iijke winterpla- gen zijn pijniijk en staan leelijk. Verrassend die ongemakken genezen den verzachtenden AKKER's Men meldt uit Utrecht aan de N. R. Crt.: Dr. de Moor werd zeer bemind in zijn gemeenre. Te Utrecht was zijn wijk de Tolsteegbuurt en omgeving, waarin hij onlangs de Zuiderkerk medo hieip stieh'en. Ook als wijkpredikant was hij een geziene persoonlijkheid en niettegenstaande zijn drukke bez;gheden kon hij den tijd vinden voor getrouw huis- en znkenbezoek. Het plotseling overlijden van dezen evangelie- die aar heeft dan ook zijn gemeente met groot Ledwezen vervuld. De Generale 8ynode der Gereformeerde Ke ken zal zich bij de begrafenis van den J. C. de Moor door haar compleet mode- ramen doen vertegenwoordigen, terwijl aan de deputatie zal worden toegevoegd de rec*or der thfologische school te Kampen en een vertegenwoordiging der theologische faculteit der Vrije U:.ivers'teit. Velen in onze omgeving zullen z:ch dezen hoog-t bekwamen redenaar nog we hericneren, daar de vereeniging voor Christelijke winterlezingen alhier eenige jaren geleden het' voorrecht had dezen spreker in haar midden te zien, waar hij in de Gereformeerde Kerk een lezing hield over #Het Boek Job". HERTROUWEN VAN 00RL0G8- WEDUWEN IN ENGELAND. A an het einde van den wereldoorlog had Groot-Brittannie voor niet minder dan voor een kwart millioen oorlogsweduwen te zorgen. Ondanks het feit, dat toch ook reeds voor bet uit1 reken van den ooHog in En- geland, evenals trouwens in alle Europeesche landen, een zeer belangrpk „vrouwenover- schot" bestond, blijkt thans uit de cjjfers van het Britsche ministerie voor de Pen- sioenen, dat van deze 250.000 oorlogs weduwen inmiddels een kleine 100.000 zjjn hertrouwd. Het weduwenpensicen eindigt bij het aangaan van een nieuw huwelijk door de pensirentrekkende, doch dan keert de Staat een som 'neers uit. Voor vrouwen onder 45 jaar bedraagt deze som circa 429 gulden. DE BEGRAFEN1SPLECHTIGGEDEN VOOR KARDINAAL MERCIER TE BRUSSEL. Het stoffelijk ovf-rschot van kardinaal Mercier is Donderdagochtend plechtig van het aartsbisschoppelijk paleis naar het station te Mechelen overge' racht, om daar per extratrein te worden vervoerd naar Brussel, dat het uiterlijk heeft van diepen rouw. Een ontzaglijke, ingetogen menigte verdringt zich langs den weg. Aan het station werd het stoffelijk over- schot door koning Albert en kroonprin^ Leopold ontvangen en daarna langs het graf van den Onbekenden Soldaat naar de katbedraal gereden. In den stoet bevon- den zich, behalve de konirg en zijn zoon, de buitenlandsche en Beigische kardinalen en bisschoppen, de vertegenwoordigers der vreemde naties, de civiele, militaire en geeste'ijke autoriteiten en patriotische or- ganisaties. Langs den weg i rachten de troepen de eerbewijzen. In de St.- Gudula werd een grootsche en piechtige m s an Requiem gecelebreerd, waarna de lijkrede werd uitgesproken. DE BELG1SCHE KAMER HULDIGT MERCIER'S NAGEDACHTENIS. De Beigische Ivamer heeft e<-n welspre- kend huldebetoog aan de nagedachtenis vaE kardinaal Mercier gehoord van haar socialis tische voorzitter Brunet. Uit naam der regeering sloot de premier Poullet zich hierbi) aan. Hij heeft daarna bij het bureau van de Earner een wetsontwerp ingediend ter zake van de dekking der kosten voor de rationale begrafenis op Donderdag a.s. Van dit wetsontwerp was een spoed ont- werp gemaakt. Het werd aangenomen met 9o tegen 2 stemmen (die der communisten) en 5 onthoudingen (een socialist, en de 4 fronters). Uit .naam van de fronters heeft De Clercq hulde gebraoht aan het kerke- lijk gezag an kardinaal Mercier, doch wij kunnen, a'dus zeide hij ons niet vereenigen met de politieke beteekenis, we ke doorde Beigische regeerirgs'eiders aan den arbe'd van den overledene wordt gehecht. Wij oetreuren het, dat de groote kerkvorst de belangrijkheid van de Vlasmsche idee niet heeft begrepen, of dat eerst aarzelend heeft gedaan. In den Senaat werd het wetsontwerp aangenomen met 85 tegen 2 stemmen (die der socia'isten). TER NEUZEN, 29 Januari 1926. GEMEENTERAAD VAN TER NEUZEN. In de Donderdag gehouden raadszitting herdacht de voorzitter de verschillende rampen waarmede ons vaderland in het afgeloopen jaar werd getroffen en hoe men zich thans allerwege opmaakt om het ondervonden leed der slachtoffers van den watersnood zooveel mogelijk te ver- zachten. De economische opleving, waar op voor de gemeente wordt gehoopt bleef nog uit en er was zeer veel werkloosheid. Dit heeft ten slotte ook invloed op den stand der gemeente-financien en zoo zal, tengevolge van het betrekkelijk sterk ge- daalde totaal inkomen der ingezetenen, ter voorkoming van een tekort in de gemeen- tekas een vermenigvuldigingscijfer van vermoedelijk 1.62 moeten vastgesteld worden, terwijl de omstandigheden noodig kunnen maken, dat het nog hooger moet worden gesteld. Bij het beheer der ge meente zal dus bedachtzaamheid noodig zijn. Hij deed ten slotte een beroep op aller medewerking om, met waardeering van ejkanders meening, zonder af te dalen in kleinigheden of persoonlijkheden, sa- men te werken tot het nemen van beslui- ten die kunnen strekken tot bevordering van het algemeen belang. Door den Ontvanger der Reqistratie en Domeinen te Hulst is op gedane aanvraaq bericht, dat het speelterrein bij de N. j. Hartestraat dooT hem mag verkocht wor den voor f 2500. Burg, en Weth. stelden voor niet tot aankoop over te gaan, daar zij in de gemeente geen speelterrein noo dig achten, ook met het oog op den finan- cieelen toestand der gemeente. Door eenige leden werd er op gewezen, dat het speelterrein wel degelijk in een behoefte voorziet en noodig mag geacht worden. Ook is, als men de waarde van het terrein beschouwt, de koopsom niet hoog te noe- men. doch bij de vaststelling van het stra- tenplan was dit speelterrein er in opge- nomen en verdisconteerd en de totale kos ten van aanleg. terwijl de gemeente voor- gespiegeld is, dat het haar met de straten zou worden overgegeven. Voorgesteld werd Burg, en Weth. uit te noodigen bil- liiker voorwaarden te bedinqen, welk voorstel werd aangenomen. Het verslag van de commissie, die de door den heer Hamelink in de raadszitting genoemde klachten betreffende den admi- nistrateur der centrale heeft onderzocht, gaf aanleiding tot een breedvoerige en weer minder verkwikkelijke discussie. De heer Van Riet betoogde dat, aangezien er van de genoemde feiten niets bcwczcu is. hij volkomen het recht had op te treden zooals door hem in de vergader.ing van 12 Nov. is gedaan, aangezien fr: er '~..,,-ror die bier door d~ heeren Hamelink, Ver- linde en Colsen gelasterd was. heeft mee- nen te moeten verdediqen, en dat al her- geen hem toen naar het hoofd geslingerd is onbehoorlijk was. Door de heeren Ver- linde en Colsen werd tegen die aanfiiging geprotesteerd. daar zij ceen feiten hebben genoemd of beschuldigingen hebben geuit, terwijl de heer Hamelink er op wees, dat men zich omtrent het eenige feit, dat on derzocht is thans kan vers'chuilen, dat de tweede er bij betrokken persoon inmiddels overleden is, doch een knecht van dezen een andere verklaring heeft afoeleqd, dan de betrokken belanghebbende voor de commissie. Hij is nog immer bereid deze zaken met den heer Van Riet in openbare vergadering te bespreken en neemt dan even goed als hier voile verantwoordelijk- heid voor zijn woorden op zich. Het was nu ten slotte de heer Colsen die zich door den loop der besprekingen warm maakte. doch de voorzitter hield ditmaal de touw- tjes nauwer vast en hamerde de discussie af. Het naspel dezer kwestie werd door den heer Hamelink geannonceerd tegen de volgende raadsverkiezing. Aan den heer D. Daane Bolier werd wegens vertrek naar elders eervol ontslag verleend als lid der commissie van toezicht op het M. O. Een voorstel van Burg, en Weth. om hun college een crediet te verleenen van f 1000 voor het laten vervaardigen van een uitbreidingsplan der gemeente. door tusschenkomst der Vereeniginq van Ne- derlandsche gemeenten, is na toelichting in besloten vergadering met algemeene stemmen aangenomen. Aan de N. V. ,,De Hoop" werd ver- gunning verleend tot het leqgen van 9 NEUZENSCHE wumammummmmMmaummmKa URANT en aarabeien. die niet bijt, de huid ienig maakt en herhaliisg v.jci-- kornt. Onovertroff .-n bij wonden, jicht, rlieunia- tiek, hni'iuitsiag Overs! verto-ijf- fciar tn uorcc- lemer. no?ton ■wr.;-.5C"

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1926 | | pagina 1