8EMEN3DE 8ER1CHTEN.
DE WATERSNOOD.
te Vlissingen en van 1922 lid en voorzit-
ter van de nieuwe Kamer van Koop-
handel en Fabrieken. In Mei 1922 nam
hij als zoodanig ontslag en stelde hij zich
bif de periodieke aftreding niet meer her-
kiesbaar.
■De verdiensten van den overledene
werden van hoogerhand erkend, door zijn
benoeming in 1*894 tot Ridder van den
Nederlandschen Leeuw en in Mei j.l. tot
commandeur der Orde van Oranje Nas
sau.
In het verdronken raadhuis.
In het midden van het dorpje was het
ijs stukgehakt. daar voeren vletjes, langs
het stadhuis, dat nog geheel in het water
lag. De bootjes lagen aan onder het bal-
con, een smal, steil laddertje leidde naar
boven en zoo was de burgemeesterskamer
bereikbaar, nu ingericht als distributie-
lokaal.
Daar heeft de burgemeester verteld
van de schade in zijn dorp: 150 huizen
geheel weg, 250 zeer zwaar beschadigd.
De huizen zullen echter kunnen worden
opgebouwd, al zal het veel kosten, maar
voorloopig onherstelbaar is de schade
van de boomgaarden. De bevolking, in
hoofdzaak behoorende tot den boeren-
stand, is geru'ineerd. Het vee, dat nog is
gered, heeft veel van zijn waarde ver-
loren.
Er zijn nog andere dingen: alle huizen
zijn met hypotheek bezwaard. Het on-
derpand is nu weg en de schuld is dade-
lijk opvorderbaar. De hypotheken zijn
verleend in de jaren van hoogconjunc-
tuur; tot bedragen van f 10.000 a f 12.000
op huizen, welke nu /6000 a f 7000
waard zijn. Zwaar drukken de schulden
j op de boeren
En als er niet voldoende hulp komt,
I zullen de boeren nieuwe bouwschulden
moeten aangaan en zoo zwaar zullen de
lasten drukken, dat zij niet meer in hun
levensonderhoud zullen kunnen voorzien.
Dreumel met de vernielde huizen, de
verloren boomgaarden: wij lieten het dorp
waar van de 3500 inwoners er nu nog
een 600 over zijn in de wat hooger ge-
legen huizen en in de woningen aan den
dijk achter ons en gingen naar Alphen.
Nog millioenen noodig.
En als wij nu heel globaal een becijfe-
ring maken dan komen wij gezien het
bovenstaat tot acht millioen schade.
Zooals zij nif, zeer, zeer ruw valt te
schatten. Maar zij zal wellicht nog groo-
ter blijken. En er zijn meer geteisterde
streken dan het land van Maas en Waal,
al is dat er het ergste aan toe.
Twee millioen is nog nietbij el-
kaar. Het is een begin, maar: de stroom
van gaven mag niet ophouden te vloeien.
En zal dat ook niet
Want het besef van de namelooze el-
lende zal doordringen tot in aller harten,
ook tot die welke nog in het ijs zaten ge-
klonken.
Als de woningen van Maas en Waal,
die kraken en steunen.
En dat geluid klinkt als een zieldoor-
snijdende kreet.
Een noodkreet om hulp
Het dichten der gaten bij Alphen.
Zooals bekend, heeft de genie tusschen
Dreumel en Alphen twee groote ga'en in
den Maasdijk gemaakt. Hierdoor is voor-
komen, dat het water in het Land van
Maas en Waal nog V/2 a 2 M. hooger is ge-
stegen. Het verval van het binnenwater
op de rivier is thans echter zeer gering
geworden en nu bij Nederasselt geen water
via deD Ruffelsdyk het Land van Maas en
Waal meer binnenstroomt, is de tijd aan-
gebroken deze gaten in den dijk weer te
dichten. Men is begonnen het materiaal
voor het dichten van den dijk aan te voeren.
Ongeveer 10.000 M3 grond, welke uit de
•uiterwaarden wordt gehaa'd, zal daarroor
moeten worden verwerkt Het dichtiogs-
werk, waaraan deze week nog door onge
veer 150 arbeiders wordt begonne j, zal
ongeveer drie weken duren.
Het Land van Maas en Waal over
vijf weken droog.
Intusschen worden de stoomgemalen in
gereedheid gebracht om het Land van Maas
en Waal zoo spoedig mogelijk droog te
malen. De sluizen te Alphen en Dreumel
zijn reeds schoongeruimd en langs dezen
weg kan water op de rivier geloosd worden.
Wanneer over drie weken het dichtings
werk aan den dijk tusschen Alphen en
Dreumel ongeveer gereed zal zijn, dan kan,
onvoorziene omstandigheden voorbehouden,
het Land van Maas en Waal in ongeveer
veertien dagen verder worden drooggemalen,
zoodat dit overstroomde gedeelte van ons
land over omstreeks vijf weken weer ran
het water bevrijd kan zijn.
DE WATERSNOOD-COLLECTE.
Een dure knolraap.
Vroeger, d, w. z. in den gezegenden
voorooriogAchen tijd, kostte een knolraap
als wij het wel hebben 3 a 4 cent. Der-
gelijke kostbare voedingsmiddelen worden
tegenwoordig bjj voorkeur per kilogram
verkocht, zooals dat met de laatste Kerst-
mis ook het geval is geweest met de huis1,
waarbjj men dan nog de kans liep, m=t
nagemaakte roode bessen naar huis gestuurd
te worden.
Yorige week is er echter weer eens een
knolraap niet bjj het gewicht, maar zoo
maar voor de vuist weg verkocht. Echter niet
voor 4 cent, maar bij opboi voor267.
Dit is gelukk g niet de gangbare pnjs,
Deze raap was dan ook een noolraap, een
watersnoodraap, met da opbrengs waarvan
de brave menschen van de groentenveiling
aan den Persoonsdam, het sub-comite voor
den Linker Maasoever te Rotterdam, van
het waters'oed comite, gelukkig hebben
gemaakt.
Voor den kooper een //weldadig" maaltje,
voor aaderen een voorbeeld ter navolging,
om ook op deze wijze bij te dragen tot
verhooging van het bedrag dat uit de
collecten op 29 en 30 dezer en 1 Februari,
als uiting van den Rotterdamschen bur-
gerschapszin, ten bate van de door den waters-
nood getroffenen afgedragen zal worden
(N. R. Crt.)
BENZINEBRAN D.
Te Borne is een vrachtauto van Bever
dam, gedeeltelijk met vaten benzine geladen,
in brand geraakt De vlammen sloegen
huizenhoog op. De auto en de vraeht
gingen verloren.
NEGEN EN ZESTIG JAAR BLJ EEN
FAM 1LIE ALS DIENSTBODE
WERKZAAM.
Een hoogst zeldzaam feit doet zich te
Helmond voor. Daar werd j.l. Zondag mej.
G. van Oorschot 80 j ^ar. Het zeldzame
zit hierin, dat deze 80 ja-ige s:nds haar
elfde jaar, dus gedurende niet minder dan
69 jaren, bij de familie van Woerkom als
dienstbode werkzaam is. Een tweede der-
gelijk voorbleed van dienstbod»trouw is
wellicht in het geheele land niet te vinden.
VOOR 25,000 BUIT GEMAAKT.
Iu den nacht van Yiijdag op Zaterdag
is ingebroken in het kantoor van den graan-
handelaar van der P., te Emdhoven. De
dieven hebben zich toegang verschaf; door
middel van een valschen sleutel. Ze hebben
de brandkast aan de achterzijde openga-
broken en daaruit een bedrag van pl.m.
f 25,000 ges'olen.
Te Woensel heeft in den nacht van
Zaterdag op Zondag een so Jrtgeljjke inbraak
plants gehad, waarbij de dieven uit de
opengesneden brandkast ruim f 300 mee-
namen Deze inbraak had plaats in de
bakkerij Volksbelang", waarin de dieven
door het uitsnijden van een raara binnen-
kwamen.
WANNEER STOOM EN ROOK HET
U1TZICHT BENEMEN.
Even bir'ten Muiden, op den hoek bij paal
12, passeerde da Gooisch", dicbte wolken
uitblazend over den straatweg. Te midden
van die ondoordrirgbare stoomwo'k gingen
twee luxe auto's elkander voorby, maar
raakten elkander even De eene auto draai-
de eenige keeren in 't rond op den gladden
weg; de andere botste tot driemaal toe tegen
de tramwagens, doch bleef ook gelukkig
nog op den gladden weg. Ofschoon de
auto nog al gehavend was, kwatnen de in-
zittenden er slechts met een hevigen schrik
af.
EEN ROMANTI3CHE GESCHIEDENIS.
De rivierpolitie te Rotterdam telt onder
haar werkzaamheden ook het in ontvangst
nemen van verstekelingen, die zich aan boord
van de binnenkomende schepen verstnpt heb
ben. Onder de 192 gevallen van dien aard,
die zij dit jaar te verhandelen kreeg, be-
hoorde ook de volgende romantische ge-
scbiedenis
In de haven van Buenos Aires had zich
een 18 jarige jongedame aan boord van een
zeker schip begeven, om met den tweeden
stuurman in ons land te trouwen. Onder
weg werd zij door den eersten stuurman
ontdekt. die mede op haar verliefd werd en
den kapitein voorstelde, zijn huweljjk met
de jonge dame te sluiteo. De kapitein
weigerde, omdathet musj^ minderjarig was.
De eerste en de tweede stuurman vroegen
beiden te mogen af monster n, teneinde aan
den vasten wat hun strjjd om het bezit der
schoone Spaansche te kucnen uitvechten
De kapitein weigerde ook dit verzoek in te
willigen en heefc de betrokken jonge dame
een meisje van goeden huize aan de
rivierpolitie als verstekelicge overgeleverde
door bemiddeling van den Atgentijnschen
consul is zij na eenigen tjjd weer naar haar
vaderland kunnen terugkeeren. De stuur-
lieden zijn op een ander schip overgeplaatst
dat zulke voor hen gevaarlijke havens als
Buenos Aires niet aandoet.
BR1EVENBUS VERNIELD.
Een parlicuiiere auto, die voor een fiet-
ser moest uitwyken, reed in een grooten
boog van den Nieuwen Binnenweg de Claes
de Vrieselaan te Rotterdam in. Om een
aldaar staande hand wagen te vermijden reed
de chauff-ur het trottoir op en vernielde
daarbij een brievenbus, weiks inhoud op
straat terechtkwam. Onmiddellijk gewaar
schuwde postbeambteu hebben de verspreide
brieven en poststukken verzameld en ter
bestelling naar het hoofdpostkantoor ver-
voerd. De auto kon doorryden.
DE HDWELIJKSGRENS.
Sinds 1913 is de leeftijd waarop de ge-
middelde Europeaan huwt, aanmerkelyk
verschoven Was het voor vrouwen 23
jaar, thans aldus de sombere statistieken,
is het al 27 jaar geworden. Een der oor-
zaken is dat de levensomstandigheden veel
duurder zijn dan voor den oorlog het ge
val was, en ook is het aantal zelfstandig-
werkende vrouwen, dat gaarne vasthoudt
aan persoonijjke vrijheid en een gemakke-
lijksr leven grooter geworden.
DOOR HET IJS GEZAKT.
Een 11-jarig jongetje en een 13-jarig
meisje van een seinhuiswachter aan den
Vlijraschen overweg bij Dsn Bosch zjjn
Zondagmiddag 30 meter van den kant op
het overstroomde land door het ijs gezakt.
Met groote moeite en met levensgevaar
kon men hsn over het broze ijs bereiken
en aan den wal brengen. De jongen was
toen reeds door de koude be'.weken, en
het meisje is kort da3rna gestorven.
STINKBOMMEN IN HAAGSCHE
BIOSCOPEN.
In de bioscooptheaters City en Asia in
Den Haag zjjn Zaterdagavond een aantal
stinkbommen gaworpen, bij elkaar wel een
50 a 60. Waarschjjnlijk is dit gebeurd
door stakende musiei of door hup hand
langers In Asta heeft het geval geen
ordeverstoring ten gevolge gehad. In de
City bioscoop werd uit het publiek ge-
schreeuwd en o.a. „duikbooten" geroepen.
De schreeuwers werien onmiddellijk uit
de zaal verwijderd.
De directies hebben tegen het werpen
van stinkbommen maatregelen getrofien
EEN INGENIEDR VERMIST.
De DuTsche ingenieur S W„ werkzaam
aan de Maaskanalisatie te Belfeld, is Zater
dagmirgen, per motorfiets met zijspan van
Nijmegen naar Belfeld vertrokken, waar
hij echter niet is aangekomen. Ook is
hij niet te Nijmegen teruggekeerd. Hij
had 1300 gulden bij zich ter uitbetaliug
van loonen.
EEN ERFENIS VOOR DE D1EREN
Een rijke weduwe mevrouw Grevegrady,
te Londen heefi by laatste wil bepaald, dat
van hiar fortuin, dat op 600.000 pond
sterling wordt geraamd, 500.000 pond ster
ling zal worden besteed tot het oprichten
van een stichllng tot het onderbouden en
beschsrmen van dieren.
Het schynt de bedoeling te zijn, een
dierenkolonie op een eiland te vestigen,
waar zjj geheel in vryheid, zonder door
menschen te worden last'g gevallen, kunnen
leven.
De rest van't vermogen ongeveer 100.000
pond sterling is vermaakt aan dienstperso-
neel, fam'lieleden, ziekenhuizen enz.
DE ZEEMEEUWEN.
De Engelsche sprotvisschers, die te Dael
binnenvallen, klagen bitter over de ver-
liezen, die zij lijden door de zeemeeuwen,
die tengevolge van het ongunstige weer
razend hongerig, aanvallen doeu op de
vangsten. Zy verklaren dat de zee als het
ware bezaaid is met meeuwen, die de
schepen, wanneer zij ter vangst uitvaren,
onder afschuwelijk en oorverdoovend ge-
krijsch eenvoudig volgen en later, wanneer
de visschers hun netten inhalen, daarop
neerstrijken en de vischjrs gulzig verslin-
den. De meeuwen schromen ook niet wan
neer de visschers naar land terugvaren, een
aanval te doen op de boot om daar hun deel
van de vangst op te eischen. Zij volgen
zelfs de vischzendingen naar de stations
en de fabrieken.
CHARLEY THE CLUBBER.
In Toltdo, in den staat Oh:o, verspreidt
een woesteling onder de bevolking van het
stadje schrik en ontsteltenis. De man
heefc zich den bjjnaam van /./Charley the
Clubber" verworven en doet in zijn optre-
den denken aan .Jack the Ripper", die
jaren geleden White Chappel zoo in rep
en roer bracht. Deze man beeft in minder
dan een jaar tijds niet njinde- dan zeven
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
Lijders aan aambeien kunnenniet beter
doen dan Foster's Zalf aan te wenden, welke
onmiddellijk verlichting schenkt. Inderdaad
een probaat geneesmiddel. Per doos 1,75;
per tube 1.—. 5
vrouwen vermoordhet laatste slachtoffer,
de twee-en-veertigjarige Miry Handley,werd
Dinsdagochtend in de buurt van haar huis
met verbrijzelde schedel ge /onden. Totnog-
toe kon de politie tegen .Charley" geen
vo'diende bewijs in handen kry'gen om hem
vast te houden. De laatste dagen zoekt een
met stokken, hooivorken en andere wapens
voorziene menigte naar hem. Vele vrouwen
in Toledo durven na het invallen van de
duisternis begrypelykerwjjs hun huizen niet
verlaten.
EEN MINIATUURONDERGRONDSCBE
SPOORWEG.
Onder Louden is een miniatuur onder-
grondsche spoorweg voor het vervoer van
brieven en postpakketten in aanbouw. De
uitvoering van het plan zal 1.600 000 pond
sterling kosten en tegen het einde van het
jaar geheel gereed zijn.
Een dubbel stel rails wordt in een on-
dergrondsche tunnel, welke 9 voet in door-
snee is, aangelegd, waardoor alle hoofd-
postkantoren van Londen met elkaar ver-
bonden zijn. De automatische ortreinen"
zullen een snelheid van 35 mijl per uur
bereiken. Er worden 90 wagens gebouwd,
elk 13 voet 6 inches lang. E!ke wagen
zal een halve ton aan post etc. kunnen
dragen, zoodat, wanneer alle treinen in
gang zjjn, een gewicht van 45 ton aan post
kan worden vervoerd. Eik uur kunnen 30
treinen rijden, hoewel natuurlijk dat aantal
niet steeds bereikt behoeft te worden, daar
zulks afhangt van de hoeveelheid post; die
moet worden vervoerd.
Het resultaat van deze nieuwe inrichting
zal niet alleen een groote besparing in tjjd
zyn, doch ook in kosten voor paarden en
auto-tractie en personeel.
INGEZONDEN STUKKEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Ter Neuzen, 26 Januari 1926.
Mynheer de Redacteur,
Met meer dan gewone belangstelling nam
ik de laatste dagen inzage van Uw blad.
Tevergeefs zochten wy hierin een verweer van
de Directeur der P. Z. E. M. tegen het ingezonden
stukje uit Zaamslag over het dooven der straat-
verlichting op oude jaar. Waar deze zaak
urgent is, en de Directeur der P. Z. E. M. het
antwoord schuldig blyft, (na eerst deze zaak
in het publiek te hebben behandeld) neem ik
aan, dat Zaamslag hierin recht heeft, zoo dat
men van de gestie der P. Z. E. M. een zonder-
linge indruk krygt.
Waar thans de Gemeenteraad van Ter Neuzen
Donderdag e.k. moet beslissen over een stroom-
leveringscontract met de P. Z. E. M. voor de
rioolbemaling, verdient het myn inziens dubbel
aanbeveling dat men op het „Kapitool" dubbel
voorzichtig is in het nemen van een besluit
in verband met bovenaangehaald feit, en
denkende aan de lichtpaal op het „Zwaantje"
a fl. 2,50 per jaar.
U Mijnheer de Redacteur dank zeggend voor
de plaatsruimte, teekend,
Hoogachtend,
Uw. dw.
v. T. K. d. H.
POLITIE.
Op het bureau van politie zijn als ge-
vonden gedeponeerdeen paardenzweep,
een kinderhandschoen, een kinderredicule
en een huissleutel.
Reehthebbenden vervoegen zich aldaar.
WISSELKOERSEN.
Amsterdam, 27 Januari 2 uur.
Berljjn 59,25 59.35
Parys 9,30 9,31
Brussel 11,32 11,33
Weenen (per 100 sch.) 34,75 34,50
Vreemd Bankpapier.
Duitsch 59,25 59,55
Fransch 9,30 9,31
Belgisch 11.32 11,33
Oostenrjjksch (perlOOseh.) 34,75 34,50
SCHEEP V AARTBE WEGIN G.
Voor Ter Neuzen 25 Jan. Eng. s.s. WATER
WAY, 2053 M3., kolen, Blyth.
26 Jan. Ned. s.s. TRIDUIS, 1195 M3., yzer,
Antwerpen. Eng. s.s. WESTMINSTER BRIDGE,
1443 M3., ledig, Newhaven.'
Van Ter Neuzen 26 Jan. Eng. s s. WATER
WAY, 2053 M3 ledig New-Castle.
VanSluiskil: 25 Jan, Ned. s's. SCHIELAND,
6372 M3., ledig. Leith.
Voor Gent: 25Jan. Eng.s.s. JOYCELLEWEL-
LYN, 4093 M3., kolen, Cardiff. Fransch s.s.
BORDEAUX, 7693 M3., ledig. Bordeaux, Eng.
s.s. TPIE EMPOROR, 1771 M.. pekkolen, Glasgow.
Lettisch s.s. VELTA, 6650 M3., vlas, Riga.
Belg. s.s. EDMOND VAN BEVEREN, 733 M3.,
ledig, Ostende.
26 Jan. Eng. s.s. TRINGA, 5461 M3.. stukgoed,
Manchester. Lettisch s.s SKAUTS, 6003 M8.,
kolen, Leith. Eng. s.s. TEELIN HEAD, 2554
M3., kolen, Ayr. Noorsch ss. EK, 2817 M3.,
papierpap, Drammen. Fransch s.s. NICOLAS
NOBERT, 2998 M3., ledig, Rotterdam. Noorsch
s.s. LYSLAND, 3779 M3., pyriet, Thamshavn.
Eng. s.s. FERNANDA, 3711 M3., kolen. Ayr.
Van Gent: 25 Jan. Spaansch s.s. ORDUNTE
MENDI, 11185 M3., yzer, New-Port. Fransch
s.s. JANINE, 6636 M3,, kolen, Rouaan.
26 Jan. Duitsch s.s. BAVARIA, 2799 M3.,
ledig, Antwerpen. Fransch s.s. SENORA, 13427
M3., restand, Havre. Eng. s.s. WHARFE, 2585
M3-, stukgoed, Goole.
A. C. LENSEN'S STOOMVAART-
MAATSCHAPPIJTER NEUZEN.
s.s. HELENA vertrok 26 dezer van
Montevideo naar Las Palmas voor
orders.
s.s. MAGDALENA in lading te Bar
ry voor Frey Bentos.
s.s. TERNEUZEN in lossing te Gent.
De* groote vernieling,
Een noodkreet om hulp.
Een verslaggever van het Alg. Hbl.
\V"at het water heeft gespaard, zal
he* ijs vernielen".
Zoo ongeveer schreven wij op 15 Jan.,
na een omzwerving door het ontredderde
land van Maas en Waal
Sedert is het water verder gezakt, een
heel stuk. Het ijs is neergebroken, afge-
knapt, het heeft boomen en stukken muur
mede omlaag gesleurd, in afgrijselijke
kracht.
In de laatste dagen van de afgeloopen
week hebben wij weer een tocht door het
zwaarst geteisterde gedeelte van Maas
en Waal gemaakt, ditmaal onder leiding
van den Commissaris der Koningin in
Gelderland, Mr. S. baron van Heemstra,
die er prijs op had gesteld de vertegen-
woordigers van de pers nog eens iets te
laten zien. De heeren Walrave Boisse-
vain, voorzitter, en Mr. J. A. van Sons-
beeck, bestuurslid van de Algemeene
Watersnood-commissie, maakiten den
tocht mede, evenals de heeren A. M.
Kuysten, -inspecteur der Volksgezond-
held in Gelderland, leider van het Bouw-
bureau en kapitein Werner, districts-
commandant van de marechaussee.
Het vernielde Dreumel.
Is Dreumel zijn wij eerst geweest, het
eens zoo aardige dorpje uit den West-
hoek van Maas en Waal, dat nu is ver-
worden tot een armelijke rui'ne, vreese-
lijker, ontzettender dan Borculo. Daar
viel tenmin9te onder de puinhoopen nog
wat weg te halen; kleeding was te red
den. De vernieling heeft er vijf minuten
geduurd. Toen was het voorbij en bijna
onmiddellijk kon aan het herstel worde"
begonnen. Het was zomer
Het ongewone van de cycloonramp
prikkelde tot ongewone liefdadigheid: er
is ruim voldoende geld binnengekomen.
Borculo en de andere getroffen dorpen
zullen het leed te boven komen.
En nu Maas en Waal. Winter Een
voortvretende vernieling, weken lang nu
al en het einde is er nog niet. Zeker, ook
nu komt de hulp, de gaven vloeien, het
millioen is reeds een eind overschreden.
Maar wat beteekent dit cijfer, als we
hooren wat noodig zal zijn Misschien
zal binnenkort twee millioen binnen zijn,
en wij zullen dankbaar zijn, maar
maar: er zal veel, veel meer noodig zijn
Dreumel
Burgemeester A. A. J. van Erp ontving
de gasten en noodigde hen uit voor een
tocht door het dorp over het reeds smel-
tende ijs. Het water was reeds zoover
gezakt, dat de broze korst op den weg
rustte. Gevaar was er dus niet, al waren
hier en daar nog gaten van een meter of
meer diep, waar water in stond. Een der
tochtgenooten heeft dat trouwens op on-
prettige wijze ondervonden.
Een wegwijzer van den A. N. W. B.
in het ijs. de armen door afdruipend ijs
bedekt Hier moest dus een kruispunt
van wegen zijn. Waarneembaar was
slechts een eindelooze vlakte van vuil
grauw sneeuwijs. Troosteloos.
Burgemeester van Erp strekt den arm
uit en wijst: De Bergsteeg, de Lage Weg,
en Velgert, drie straten waaraan huizen
hebben gestaan. Er is niets, maar dan
ook niets meer te zien, dan de vlakte...
Een bord: ,,Van Rossum's Boomkwee-
kerij". Alle boomen spoorloos verdwe-
nen. Wat verder op, een boomgaard.
De vruchtboomen steken een eind boven
het ijs uit.
Maar in de kronen hangt, zwaar, het
ijs, het trekt de takken naar beneden en
het heeft de stammen gekliefd, zoodat de
boomen waardeloos zijn geworden en on-
verbiddelijk zullen moeten sterven.
De tocht ging verder langs bouwvallen
verlaten huisjes, door het ijs uit elkaar ge-
rammeld. Een scheefhangend dak op
een stukje muur, druipsteengrotten van
ijs voor de deuren.
Tot de kerk liepen wij over het deinen-
de ijs. De kerk is drooggebleven, het por-
taal heeft tijdelijk als veestal gediend.
De pastoor stond voor de poort, ver-
telde van het leed in het dorp
De ellende van Appeltern.
De wandeling naar het Maasgebied
wekte indrukken van hopelooze vernie
ling. Ten gevolge van het ingestroomde
water zijn de dijken aan de binnenzijde
afgeknaagd. En de huisjes aan den dijk,
die al boven het water uitsteken, waren
vernield; binnenmuren gebroken, tot puin
ineengestort. Het verhaal dreigt eentonig
te worden: weer een vernield huis, weer
gekliefde boomen, ook voorbij de uitlaat-
gaten in den dijk, waardoor het water nu
nog slechts langzaam wegvloeide
Roeibootjes onderhielden de verbinding
tusschen de dijkstukken.
Bij Alphen hetzelfde troostelooze beeld.
De gemeente Appeltern, welke de dorpen
Alphen, Maasbommel, Alfhorst en Appel
tern zelf omvat, heeft 250 totaal vernielde
huizen; het aantal zwaarbeschadigde wo
ningen is grooter, wellicht het dubbele.
„Wellicht", want alle schade is nog niet
met zekerheid vast te stellen.
Op het gemeentehuis van Appeltern, in
het dorp van Maasbommel. ontving bur
gemeester A. M. van Teeffelen de bezoe-
kers. Ook hier weer verhalen van het
bittere leed, maar toch ook, zooals trou
wens overal elders, dankbaarheid voor
de hulp, aan de militairen, die zoo krach-
tig hebben gewerkt, aan de marechaussee
en zeker niet minder aan de Rijkspolitie,
die waken voor de veiligheid, opdat er
nog niet wordt geplunderd in de arm-
zalige resten
De vernieling waart overal rond, het
einde van het leed is niet te zien.
En telkens weer de indruk: hier zal nog
veel, veel noodig zijn
Schade-ramingen.
De heer Kuysten maakte een paar be-
cijferingen: totaal in Maas en Waal ge
heel vernield 500 woningen; zeer zwaar
beschadigd ruim 600 woningen.
Een nieuwe waning zal gemiddeld
4000 kosten. Zeker, er zijn krotjes ver-
dwenen, die misschien nog qeen f 600
waard waren. Maar dat is geen maatstaf.
De nieuwe huizen moeten toch aan mini-
male eischen voldoen en tweede-
handsch huizen zijn nu eenmaal niet mo
gelijk.
Vijfhonderd huizen ad gemiddeld
f 4000 maakt 2.000.000.
Een ruim 600 huizen zijn zeer zwaar be
schadigd: geraamde reparatiekosten ge
middeld f 3000, maakt weer bijna 2 mil
lioen.
Vier millioen gulden dus alleen aan
huizen En alleen in Maas en Waal
Maar er zal veel meer noodig zijn dan
herstel der huizen. Voor duizenden gul
dens hooi is verloren; veevoeder is er fei-
telijk niet meer. Voorraden aardappelen
zijn weg; het gezaaide winterkoren, het
verdronken vee. En het geredde, dat mis
schien nog sterven zal.
Dit is allemaal schade, welke nog niet
onder cijfers is te brengen, omdat de
juiste gegevens nog ontbreken, maar wel
ke zeker met een millioen niet is goed te
maken.
En dan, het ergste, de boomgaarden.
Boomgaarden van f 20.000 a f 25.000 zijn
waardeloos geworden, bij tientallen.
De schade zal hier moeilijk berekenbaar
zijn. Met nieuwe boomen zijn de getrof
fenen niet geholpen, want de ionge aan-
plant zal in de eerste jaren tien wel
licht geen oogst opleveren, welke de
gaardeniers in de gelegenheid stelt in hun
onderhoud te voorzien. Toch zullen de
menschen moeten leven.
Een oplossing is nog niet gevonden,
maar hoe zij ook zal uitvallen, qeld zal er
voor noodig zijn. Nu hebben alle getrof
fenen niet alles verloren, sommigen heb
ben ook bezittingen, b.v. in effecten, wel
ke niet in waarde zijn achteruitgegaan.
Zij kunnen nog leven.
Maar zij vormen toch een kleine min-
derheid. Heel wat hadden ook hun geld
belegd in hypotheken, waarvan het on-
derpand nu is verdwenen en op de hypo-
theeknemers is niets te verhalen. Weg
alweer.
De groote massa der bevolking heeft
niets meer en de bronnen van inkomsten
zijn afgesneden. Daar moet worden ge
holpen. Alweer een paar millioen wellicht.
Van een 2000 huizen zijn de inboedels
waardeloos geworden; met eenvoudige
meubels zal kunnen worden volstaan.
Maar er moet toch iets zijn
Bjeden. Laten.
Londen 12,11 \'4 12,ll3/4
