ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Levering Macadam.
No. 7834.
Vrijdag 6 November 1925.
65e Jaargang.
Bekendmaking.
Uit het hoogs Noerden,
A80NNEMENTSPRIJS
60.000 K. G. Lessinische Macadam,
60.000 K. G. Lessinische Macadam,
GEMENGDE BERICHTEN.
Uw Sdioenen Goed
PREDIKBEUBTEN.
Voor binnen Ter Neuzen 1,40 per 3 maanden
Voor Ned. Indie en Amerika /2,70 per 3 maanden
Voor buibm Ter Neuzen fr. per post 1,80 per 3 maanden - Bij vooruitbetaling fr per post f6,60 perjaar -
Voor 't overig buitenland f 3,35 per 3 maanden Abonnementen voor t buitenland alleen bij vooruitbeta.i.ig.
S3 KIX^S^ H3 BXj-A-JP.
Burgemeester en Wethouders van 1ER
NEUZEN, vragen voor 16 November 1925
des namiddags 3 uur, aanbiedingen met
monster voor het leveren van
zwaar 1—3 c.M. franco op wagon
Sluiskil-Brug.
zwaar 13 c.M
franco op wagon
Ter Neuzen.
Weegloon te Sluiskil en te Ter Neuzen
voor rekening van den aannemer.
Ter Neuzen, den 3 November 1925.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. HUIZINGA, BurgemeesteT.
B. I. ZONNEV1JLLE, Secretaris.
Burgemeester en Wethouders van HOEK
maken bekend, dat de niet meer leerpHchtige
jocgens en meisjes die ver'angen deel te
nemen aan het avondonderwijs, zich
daartoe tot en met 30 dezer bij het hoofd
der Opsnbare School kunnen opgeven.
De cursus wordt gegeven gedurende
December 1925 en Januarien Februari 1926.
Hoek, 3 November 1925.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. WOLFERT, Burgemeester.
J. DREGMANS, Secretaris.
CXI II.
Plotseling zijn alle kranten in het bui
tenland en in ons eigen land overstroomd
met een bericht, dat prof. Grimme uit
Miinster bij den berg Sinai een gedenk-
tafel voorzien van een mannenkop
heeft gevonden, waarop een door hem
ontcijferd verhaal staat, waaruit blijkt,
dat die steenen tafel door Mozes is daar-
gesteld uit dankbaarheid, dat de Egyp-
tische koningsdochter hem uit den Nijl
had gered.
Het bericht is afkomstig uit een Jood-
sche vereeniging, waarin deze hooglee-
raar over^ijn ontdekking een lezing heeft
gehouden. Zijn gehoor, dat overbluft is
door zijn fantasie, is er in geloopen en
diensvolgens is de geheele buitenlandsche
en binnenlandsche pers er eveneens in-
geloopen. Reeds zijn afbeeldingen van
de tafel gepubliceerd. Het betreft: oud
nieuws. Het was reeds bekend en prof.
Daniel Volter uit Amsterdam had reeds
in een uitvoerige studie. welke slechts in
vakkringen bekend is, de waarde der ont
dekking vastgesteld.
Helaas staat op dien steen niet wat prof.
Grimme beweert, maar. ook al stond het
er, dan nog beteekent het niets ter be-
vestiging van het Bijbelsch verhaal, om
de doodeenvoudige reden, dat het geheele
berioht handelt niet over een Mozes,
maar over een Manasse, terwijl vrijwel
alles wat op den steen staat volkomen in
strijd is met het Bijbelsch verhaal. Der-
halve voor iedereen, die de onfeilbaar-
heid van den Bijbel aanneemt en daar-
mede de geloofwaardigheia van Exodus
in de beschrijving van Israels uittocht uit
Egypte en tijdelijke vestiging bij Sinai, is
die steen waardeloos. Dus voor Israelie-
ten, Katholieken en orthodox Protestan-
ten beteekent de vondst niets, omdat het
Bijbelsch verhaal er hoegenaamd niets
mede te maken heeft. Of moderne theo-
logen het gevondene zeer belangrijk zul-
len vinden, is zeer de vraag. Waarschijn-
lijk zal in hun kringen nog niet zoo spoe-
dig worden aangenomen, dat het hier
gaat om een bericht over Mozes. Even-
wel moet men dit eene goed begrijpen:
wie zegt, dat die tafel over Mozes een
geloofwaardig bericht bevat, werpt daar-
mede de autoriteit van het Bijbelsch ver
haal omver. Reeds hierom: de Manasse,
die dezen gedenksteen heeft opgericht,
gelooft niet in een God, maar in twee
goden 1
Er is dus alle kans, dat wij hier te doen
hebben met een bericht over een geheel
ander persoon. Nu is er een omstandig-
heid, die eenigen steun geeft aan de be-
werimg van prof. Grimme. Volgens
Exodus 2 vers 22 heeft Mozes een zoon
Gersom. En nu bericht een verhaal in
Richteren 18, dat de Israelitische stam der
Danieten in de eerste jaren des vesti
ging in Palestina een afzonderlijke eere
dienst heeft gehad, waarbij men een ge-
sneden beeld bezat, dus een dienst waar
bij dus het tweede der tien Geboden van
Mozes werd overtreden. En de eerste
priester was aldaar Jonathan, zoon van
Gersom, zoon van Manasse. Nu wil het
geval, dat in de Hebreeuwsche hand-
schriften (Richteren 18 30) de n in
dezen naam boven den regel uithangt,
alsof de oorspronkelijke sohrijver dus
eerst den naam zonder n zou hebben qe-
schreven en deze n er later als een verbe-
tering was ingevoegd. In dat geval heeft
er in het Hebreeuwsch niet Manassa
doch Mozes gestaan. Men gaf hiervan
de verklaring: Jonathan was kleinzoon
van Mozes, maar oudtijds vond men het
zoo onprettig, dat reeds zijn kleinzoon
zich aan afgoderij had schuldig gemaakt,
dat men die n heeft ingevoegd. Als dit
zoo is, dan is Mozes de eigenlijke naam
van den gfooten leider en is in Richteren
Manasse een verandering uit later tijd.
Prof. Grimme keert het om, want op die
gedenktafel staat Manasse, dus zegt hij,
dat dit de eigenlijke naam van den gods-
diensthervormer was, die nog maar een
keer in den Bijbel voorkwam, terwijl in
later tijd die naam was veranderd tot
Mozes.
Exodus geeft deze voorstellimg: De
Hebreers wonen in Gosen, bij den Nijl.
Zij worden door den Egyptischen koning
verdrukt, die hen veroordeelt tot sla-
venarbeid in het bakken van steenen.
Mozes vlucht vandaar naar de woestijn,
keert terug en bevrijdt zijn volk, dat door
de Roode zee trekt en zich in de woestijn
bij Sinai eenigen tijd vestigt, alwaar
Mozes aan zijn volk de Tien Geboden
en andere wetten schenkt en een strenge
eeredienst uitsluitend voor een God,
Israels God, die met hen een verbond
gesloten heeft, inricht.
Berekend volgens sommige geleerden
heeft de uittocht plaats gehad omstreeks
1490, volgens andere geleerden omstreeks
1300. Hierin is tusschen de onderzoekers
geen overeenstemming.
Uit de steenen tafels negen in getal
schijnt te Blijken, dat er een aantal
Hebreers in slavendienst der Egypte-
naren tusschen 1501 en 1447 werkzaam
waren in de mijnen bij Sinai, zoodat de
aldaar wonenden niet (zooals Exodus
het beschrijft) in vrijheid verkeerden.
Zij bezaten er een tempel. waarin een
eeredienst werd uitgeoefend voor twee
goden: Jahu en Ma'na. Die tempel heet
Serabit, terwijl in Gosen die twee goden
zouden geheeten hebben: Sapdu en Ha-
thor. Die Jahu zou dus zijn Israels God:
Jahweh (of Jehova).
Die Hebreers zouden aldaar geleefd
hebben tijdens de koningen Hatschep-
schut en Thutmoses III.
Welnu, die ontdekking is reeds in 1905
gedaan door een Engelsch onderzoeker
Sir Flinders Petrie op den zuidwestelij-
ken kant van Sinai bij bouwvallen van
een Egyptischen tempel. Daar het onmo-
gelijk was de steenen mede te nemen, zijn
de opschriften gefotografeerd en vervol-
gens zijn die steenen onder het zand be-
graven. Het lettertype was onbekend,
maar geleek eenigszins op Egyptische
hieroglyphen. Eerst in 1915 gelukte het
aan Alan Gardiner een aantal letters te
herkennen. Het duurde tot 1922 voordat
het geheele alfabet herkend was als het
oudste Hebreeuwsche letterschrift en de
inhoud der ingebeitelde woorden onge-
veer begrepen is geworden.
Evenwel is de juiste inhoud daarvan
nog volstrekt niet met zekerheid te zeg-
gen. Nu heeft prof. Grimme in een ver-
gadering van Israelieten te Berlijn ver-
haalt, dat ,,zijn hart stistond", toen hij de
volgende woorden ontcijferde: ,,Ik Ma
nasse, tempelhoofd breng dank aan de
faraonische koningin Hatschepschut, om
dat zij mij uit den Nijl redde en mij tot
hooge eer verhief."
Prachtig mooi nietwaar? maarhet
staat er een beetje anders: Er staat niet:
Nijl, doch: mijn. Dus verdedigt prof
Volter, dat deze Manasse was een slaaf
werkzaam in de mijnen bij Sinai en dat
hij is verheven tot opzichter der slaven
en priester. Maar dan is ook in dit
bericht geen sprake van een konings
dochter, die hem zou hebben gered, uit
een rivier, doch wel van een koning, die
hem een hoogere positie heeft gegeven.
Wij hebben dus hier: een tempelhoofd-
man, oud-mijnslaaf, die aan twee goden
offert voor een in de mijnen arbeidend
slavenvolk.
Het spreekt van zelf, dat deze inschrif-
ten behelzen een officieele of historische
waarheid. Wij weten dus, dat die Ma
nasse heeft bestaan en in zijn tijd een
zekere beteekenis heeft gehad, maar wie
zegt, dat deze Manasse dezelfde is als
de godsdiensthervormer Mozes komt voor
de oinoverkomelijke moeilijkheid te staan,
dat dit historisch bericht in flagrante
tegenspraak is met wat het boek Exodus
ons te lezen geeft. De verschillen zijn
zoo buitengewoon groot, dat het onmo-
gelijk is om beide verhalen te combinee-
ren tot een zuiver historisch bericht.
Prof. Volter zegt het ook in zijn boekje
over deze ontdekking, dat de Bijbelsche
voorstelling van Mozes met de historische
figuur van Manasse weinig overeen-
komst heeft. Indien deze Manasse van
Levitische afkomst is geweest, dan is de
waarschijnlijkheid groot, dat hij een zoon
had Gersom en een kleinzoon Jonathan,
die de eerste priester der Danieten zou
zijn geworden, maar dan is hij blijkbaar
een ander geweest dan de Bijbelsche
Mozes, die de steenen tafelen der wet
vervaardigde, waarop de Tien Geboden
gegrift stonden, die do eeredienst voor
jahweh, den Heer Israel., heeft ingericht.
Tot nog toe staat c!us de zaak er aldus
voor: Wij hebbeu eenijje inscripties op
steenen bij Sinai gevonden. Deze zijn ge-
beiteld in het oudst bekend Hebreeuwsch
letterschrift.
Daaruit weten wij, dat circa 1500
de mijnen bij Sinai onder Egyptische op
perheerschappij stonden, dat er een tern
pel was met twee goden ten behoeve van
de bewoners, die in slavernij werkten in
de mijnen. Voorts, dat die inscripties zijn
aangebraoht door het opperhoofd dier
slaven, geheeten Manasse. Die slaven
behoorden tot het Semitische ras, waartoe
ook de Israelieten hebben behoord, maar
of die slaven de voorvaders waren der
Joden, die onder Jozua Palestina hebben
veroverd, is geheel onzeker. Natuurlijk
is deze ontdekking uit een oogpunt van
historie beschouwd even belangrijk als de
vondst een paar jaar geleden van het graf
van koning Tut atich Amen. Het is mo-
gelijk, dat een wetenschappelijke expe
ditie, die naar de plaats, alwaar de tem-
pelrui'ne werd gevonden, zou worden ge-
zonden om nieuwe opgravingen te doen,
er in zou slagen, om met groote zekerheid
uit te maken wat er nu wel op de reeds
gefotografeerde steenen te lezen staat.
Ook is mogelijk, dat er nog meer vondsten
helderder licht verspreiden over een pe-
riode, die vermoedelijk voorafgaat aan
den tijd van den hervormer Mozes. Toch
kan voorloopig niet anders worden ver-
wacht, dan dat hernieuwd onderzoak ons
geen nieuwe berichten zal geven ter aan-
vulling van het Bijbelsch verhaal. Wie
dit laatste aanvaardt als qeloofwaardig en
historisch, zal steeds alles, wat die opqra-
vingen te voorschijn brengen mocht, moe-
ten beschouwen als betrekking hebbend
op een geheel andere historie.
T. g. T.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN,
TER NEUZEN, 6 Nov. 1925.
ZILVEREN HUWEL1JKS JU31LEUM
VAN H. M. DE KONINGIN
- EN GEMAAL.
De in deze gemeente gehouden bus
collecte had een netto opbrengst van 110,72
MIDDELBAAR ONDERWUS,
De minister van 0., K. en W. brengt
in de Staats Ort. van 4 November ter
keDnis dat o a. aan de Rijks hoogere
burgerscholen te Middeiburg, Vlissingen,
Goes, Zierikzee en Oostburg, een literair
economische afdeeling is verbonden.
VOOR BORCULO.
Zooals men zich zal herinneren werd
hier in den loop van den zomer een sport-
feest georganiseerd door de alhier gevestigde
Duivenmaatschapppen met medewerking
van de Voetbalclub„Terneuzen",hetMubek-
gezelschap »De Vereenigde Werklieden
en ffTer Neuzens Mannenkoor", voor steun
aan de Olympiade
Daar het saldo ad 103,20 nog in kas
was, toen een cycloon o.m. Borculo ver-
woestte, besloot het comite het bedrag te
bestemmen voor de getroffem n te Borculo
waarvoor het van den burgemeester, den
heer Jhr. De Muralt, een waardetrende
daukbetciging ontving.
BESMETTELIJKE ZIEKTE.
Het aantal gevallen van besmettelijke
ziekten over de week van 25 tot en met
31 Oct. in de prov. Zeeland bedroeg
Roodvonk Kruiningen 1, Wemeldinge 2,
Diphtheritis Kattendjjke 2, Vlissingen 1.
ONTEIGENING.
lngediend is een wetsontwerp, houdende
verklaring van het algemeen nut der
onteigening ten behoeve van het maken
van een los- en laadplaats en van een
wisselplaats te Draaibrug. Sedert geruimen
tijd al bestaat bij de Stoomtram-Mpij.
Breskens— Maldeghem behoefte aan een
goederen-emplacement vocr ontvangst, op-
slag en laden van beetwortelen bij Draai
brug in de gemeente Aardenburg. Voor
de uitvoering van desbetreffende werken
is toepassing van deOnteigeningswetnoodig.
KABEL WAARDE—WALSOORDEN
Naar we vernemen zijn er voorbereidende
maatregelen getroffen voor het leggen van
een gecombineerde telefoon-teh graafkabel,
van groote capaciteit, tusschen Waarde en
Walsoorden. Deze dient ter verbetering
en vermeerdering van de besta?nde ver
bindingen met Zeeuwsch-Vlaanderen. Het
interllocaal telefoonverkeer met Zeeuwsch-
Vlaanderen heeft zich den laatsten tijd der-
mate uitgebrtid, datde bestaandckabelsgeen
voldoende capaciteit meer blijken te be
zitten om te veel vertrag'ng der gesprek-
ken te voorkomen.
De nieuw te leggen kabel, die door de
firma Felten en Guillaume Carlswerk Actien
Gesellschaft te Keulen Mulheim wordt ge-
leverd en gelegd, is November uit Keulen
verzonden en zal vermoedeljjk in den loop
der volgende week worden gelegd.
(M. Crt.)
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
„Hebben jullie een kattegenwoor-
dlg „J>i hoe weetjedat?" „Qat
kan ik zien aan al die krabben op
je hand Waarom doe je er niet
wat Kloosterbalsem op. Ik gebruik
'taltijd voor de kinderen als za zich
geschaafd of geschramd hebben
AXEL.
De kantoorfcediende le Kl. K. M. van
Houte te Axel (post- en telegraafkantoor)
is met ingang van 16 November a.s. ver-
plaatst naar Amsterdam (Postkantoot).
ZUIDDORPE.
De omhaling voor de heroprichting der
fanfare „Ons Genoegen" heeft 667,80
opgebracht
KOEWACHT.
De landboawerskntcht E. C., die onlangs
in den Ferdinanduspolder door het over-
slaan van zjjn wagen onder een voer beet
wortelen terecht kwam, is thans zoo verre
hersteid, dat hij bet ziekenhuis te Sjuiskil
heeft kunnen verlaten en de volgende week
aan het werk kan gaan.
In Belgie schijnt veel georek te zijn
aan veevoeder, tenminste dagelijks komen
landbouwers zelfs van uren in den omtrek
naar hier om suikerbietbladert n en koppen
op te koopen. Dagelijks ziet men tal van
volgeladen wagens en karren naar de grens
rijden. Dit bietenafval is een welkom
voedsel voor het vee en werkt gunstig op
de melkgift. Van het inkuilen van deze
bladeren met pulp, zooals men dat doet
in sommige plaatsen in het westen van
N.- Brabant en op sommige Belgische dorpen
hoort men hier niet.
HONTENISSE.
Met ingang van 1 Dec. a.s. wordt de
belastingambtenaar P. Kieviet van Sel-
lingen verplaatst naar Bontenisse.
BRESKENS.
In verband met de steeds dalende graan-
prijzeD klaagt de Bitssiaansche bevolking
er over, dat de bakkers hun prijzen niet
verlagen. Een zeker persoon heeft thans
het iniliatitf genomen brood u t Belgie
aan te "oeren, en zio is er reeds enkele
malen een wagen geweest, we ks inhoud
gretig van de hand ging.
Men beweert, dat de qualiteit van het
brood zeer goed is terwijl het prijsverschil
op een gewoon brood 6 cts bedraagt.
Zondag 8 Nov. 1925.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
RECHTSZAKEN.
Door het gerechtshof in Den Hasgwerd
uitspraak gedaan in de zaak tegen E. B. K.,
bakker te Axel door den polijierecbter te
Middeiburg wrgens mishandelihg van zjjn
hirsvrouw tot 2 weken gtv. veroordeeld.
Deje straf werd thans door het Hof
voorwaardelijk opgelegd, met een proef-
tjd van 2 jaar.
DRONKEN AUTOBESTUURDERS.
In de vergadering van den gemeenferaad
van Noordwqkerhout bet ft de heer Van
Noort gezegd dat er tcestanden heerschen
bij den autobu dieisl Katwijk—IJmuiden,
waartegeu krachtig ditnt te worden cpge-
komen. Meeimalen komt het voor dat de
bestuurders in dronken loestend de aufo-
bussen besturen, wat tengevolge het ft dat
er some woest wordt ge eden en de autc-
bussen slingevend ever den weg gaan.
Nog Zaterdag is daardoor in de gemeente
iemand aangereder. Een passsgier uit
Noordwjjk is onderweg maar uitgestapt,
omdat bij zjjn leven in de bus niet larger
veilig achtte.
De heer Oostveen bevestigde dit. Ook
spr. is het bekend, dat er in de autobussen
van deze onderneming schandeiijke dingen
gebeuren, vooral wanneer de pas met be-
houden teelt te IJmuiden binnergevallen
visschers worden vervoerd. Er wordt dan
in de autobussen flink getrae'eerd en de
chauffeurs worden daarbij niet vergeten.
Spr vond dat aan dit onverartwcoide'jjk
gedoe een eind behoorde te komeD.
De burgemeester zegde een nauwgezet
onderzoek toe.
EEN OUDE GRAFKELDER?
Maandagtnorgen heeft de h°er Brruwer,
land^ouwer te Zejien (Drente) bp het graven
van een aardappelkuil in zijn tuin eerige
dikke veldkeien op pl.m. 0.5 M. bereden
het maa'veld geworden. Dirfct heeR hp
hiervan kennis laten geven aan bet Prov.
Museum van Oudheden te Assen, waarop
dr, A. E. van Gififen, conservator van ge-
noemde instelling, ren voorloopiar onderzoek
daar ter plaatse heeft ingesteld en geeoc-
stateerd, dat men hier te doen heift met
een vermoedeljk ouden grafkelder. Be-
sloten is, deze plaats in het begin van
het volgende jaar aan een nader onderzoek
te onderwerpen, (Ass. Ort.)
ONZEDELIJ KE BEDOEL1NGEN
Maandsg w-rd, zoo rneldt de Tel de
poiitie te Heerlen gewaarschuwd, dat zich
ia den trein, die uit het NooMen kwam,
iemand be vond, wHke vevdacht werd ziih
aan or tvoSring van m'nde'jarigen te hebben
schuld:g gemaakt. Bij aarkomsf werd de
be'rokken pers on aangehouden Hrt bleek
de 54 jar ge M. te zijn uit Haarlem, han-
de'sreiziger van beroep, die zich in gezel-
scbap van een dame naar Heerlen begeven
had. Ontvoerirg kon hem echter niet ten
laste worden gelegd, doch tegen hem werd
proces-verbaa) opgemaakf wegens het bij
zich hebben van een negenta! pornogrtfische
foto's, die hjj in den trein openlpk ver-
toond had (art. 240 W. v S.). Bovendien
bleek genoemde M. in da Limburgsche
bladen een adverientie te hebben geplaatst,
waarin meisjes gevraagd werden, om als
standdame op de van 4 9 November fe
Heerlen te houden R 1. A.-teutoonsteiling
dienst te doen. Een negental meisjes was
in deze annonce getreden en bevonden zieh
in cafe Central om zich aan te bieder.
De meisjes zijn daarop door de poHtie ge-
waarschuwd. Er wordt nog e n onderzoek
NEUZENSCHE COURANT
AWE*
Ned. Herv. Kerk-
Ter Neuzen !H u- en S u l)s. A. Timmerman.
Woei.sdag 11 Nov., 'savonds 6 n., Ds. G. A.
van der Hooft van Oversehie, in het be
long van Chr. Vulksonderwijs.
Slulekil.
Hoek.
Zaamslag.
Axel
Sasvan Gent.
Philippine.
Kijkuit.
Hoek.
9i u. en 2 u., dhr. L. iiek.
9 u. en 2 u., Ds. E. Raams.
9 u. en 2 u., Ds G. van Dis.
9 u., en 2 u., Ds. R. van Dugteren.
9J u., Ds. 11. Akersloot van Houten
Roos.
2 u., Ds. H. Akersloot vail Houten
Roos.
s Avonds half zes, Ds. G. van Dis van
Zaamslag.
Gereformeerde Kerk-
9 u. en 2 u., Ds. J. B. Vanhaelen.
Chr, Gereformeerde Kerk.
Zaamslag. 9 u. en 2 u., Ds. Tolsma
Gereformeerde Gemeente.
(Vlooswijkstraat).
Ter Neuzen. 9$ u., 2 u. en 51 u., leeskerk.
Ond-Gereformeerde Gemeente.
Vloos w jj kat ra a t
Ter Neuzen. 9J u„ 2 n., en 5* u., leeskerk.
ROOWABAK
R00DE-5IER
NIEMBJER
Lokaal „Eben.Haezer".
(Kerkhoflaan.)
Ter Neuzen. 6J u., Evangelisatie.
Axel
Gereformeerde Gemeente.
(Weststraatl
9 u.. 2 u. en 6 n., Ds. A. A'erhage van
Middeiburg.
R. K. Kerkdienaten te Ter Neuzen.
Zondag zijn de H. H. Diensten om 7, 8$ en 10 uur.
Namiddags om half drie Lof.
