ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN. as l^beii No. 7825. Viijdag 16 October 1925 Paul Kruger 65" -Jaarg'tsxg:. ZHD-HHASX-H] DcAiX Uw Schoenen Goed ABONHEMENTSPRIJS: IZXTinm vo^ve^ v/labletfen. teg&n Keelpi|n geborcn 10 Oct 1825. De Paul Kruger-herdenkimg, die alom in den lande neett plaats gehad, mag zeker reden zijn, om in dit blao een arti- kel aan dezen grooten man te wijden, die door Proiessor Blok (in een te Gronin- gen gehouden redevoering) niet ten on- rechte genoemd is een \Villem-de-Zwij- ger voor Xuid-Afrika. En dan willen wij als onze meening vooropzetten, dat tenslotte de strijd en de worsteling van de Boeren onder Kru- ger en Steyn een dieper medeleven hier in Holland hebben gevonden dan het grootste en gewichtigste gebeuren uit den Wereldoorlog. Toen. bij die V-rij heidsoorlogen in Xuid-Afrika, is ei dooi velem hier te lande meer mee geleden en gebeden dan gedurende de jaren 1914 tot 1918. En ook al hebben wij in Nederland (en niet het minst de menschen in Zeeuwsch-Vlaanderenden grooten wereldoorlog aan den lijve gevoeld de worsteling van de l rainsvalers en Oranjevrijstaters is ons door de ziel ge- gaan. En dat is dan ook de groote reden, die er toe geleid heeft, om alom ook in ons land den honderdsten geboortedag van Paul Kruger te gedenken. Drie maal heeft schrijver dezes den President gezien. De eerste keer was in 1884, toen hij als zevenjarige Rotter- damsche jongen den President met Gene- taal Smit en den eeniaszins bedenkehjicen onderwijs-specialiteit Ds Du Toit, door de Rotterdamsche straten en langs de Rot- terdamsche kaden zag rijden. Wat dat bezoek aan Nederland beteekende, hij heeft er zich als jongen natuurlijk niet om bekommerd, maar de gesprekken. die, naar aanleiding van dit bezoek, in ons ouderlijk huis werden gevoerd, en de bij- zonder warme sympathie van de Rotter- Hammers voor deze drie manneii, die als Deputatie Nederland er. West-Europa bezochten, hebben meer indruk op hem gemaakt dan eenige andere openbare ge- beurtenis in zijn jongensjaren. En vooral Kruger heeft hij toen duide- lijk gezien, zoo gezien, dat hij die typisch boersche en stoere uitdrukking van zijn gelaat nooit meer geheel kwijt is geraakt. Zij stonden toen nog voor hun vollen bloeitijd, de Transvalers, al was de eer ste Vrijheidsoorlog van 1880 tot 1881 glorierijk doorstaan. Daar lag over deze lieden echter niets van trots of praal. Zij waren en bleven mannen van diepen eenvoud, altijd ernstig, altijd waakzaam. altijd als het ware voorbereid op iets ernstigs en geweldigs. dat hun voile energie en al hun kracht zou vorderen, kortom: altijd vroom in den besten zin des woords. Hoe het verder met de Boeren qegaan is het zou dwaasheid zijn, indien wij thans wilden beproeven in dit artikel daar allerlei van te gaan vertellen. Het staat den meesten lezers alles nog wel duidelijk voor oogen. Zestien jaar later op Sinterklaasdag, o December, hebben wij den intocht van Paul Kruger in Den Haag bijgewoond. Wij wilden Kruger niet hier of daar aan een station zien langsrijden, neen, wij wilden hem in de Residentie zien aan- komen. Het was ook zeker een zeer eigenaardige begroeting. Zelden ol nooit zaqen wij Den Haag zoo druk en zoo vol. En een zeer merkwaardige stemming was er onder de menschen: iets opge- ruimds want alien waren blij. dat Kruger eindelijk in Nederland in veilig- heid was; maar daarnaast stond heel veel weemoed en heel veel teleurstelling. 1 e- leurstelling over den Duitschen keizer, die Kruger te Keulen had doen weten, dat hij den President niet kon ontvangen, omdat hijmoest gaan jagen; teleur stelling ook over al die andere mogendr heden! die niet tusschenbeiden wilden komen. En daarbij kwam toch ook weer een gevoel van blijden trots over onze eigen Vorstin, die op ons oorlogschip ..Gelderland", den 75jarigen President naar Europa had doen terugbrengen. Opgeruimdheid dus en teleurstelling, een gevoel ook van trots, maar toch vooral van weemoed. want hoe vreeselijk was dit. dat Kruger zijn land en zijn volk en zijn Vrouw had moeten verlaten, om hier tenslotte aan te landen, zooals in die dagen de ..Assiette au Beurre het zoo goed teekende: Kruger in een soort oli- fanfekleurige huid aangespoeld op de Hol landsche kust, nu veilig, maar in wat voor berooidheid en nu daar liggende aaffl het strand onder de hoede van onze Koningin Wat is er ook hier te lande toen mee- geleefd in die maanden Elke dag vond ons voor de landkaart, en ndg kennen wij de aardrijkskunde van Zuid-Afrika beter, dan die van onze eigen kolonien, alleen door den oorlog, die 11 October 189® was uitgebroken, en die ons dag aan dag in manning hield, totdat eindelijk het bit- tere eindc kwam. Nog een derde maal hebben wij Kru ger gezien, kort ;na dien tweeden keer. Het was te Hilversum, waar de President een eenvoudig verbiijf bewoonde. Enkele studenten uit een der Academiesteden, hadden aangevraagd om door den Pre sident te mogen worden ontvangen, en dat was toegestaan. Wij brachten die vrienden er heen. Eerj uur voordat zij bij den President zouden worden toege- laten, gingen wij het terreiin eens ver- kennen, en zagen nu Kruger daar voor een raam zitten, achter zijn bijbel. En ook later, toen die studenten bij hem binnen waren gelaten, had hij daar nog precies zoo gezeten, zeiden zij. Zie, dat was Krugers echte houding, en zoo kun- nen wij ons hem het meest levensgetrouw denken en voorstellen. Het viel ons ook bij het lezen van Kruger's gedenkschrif- ten dezer dagen weer op: de bijbel was echt de bron van zijn kracht. En Kruger stelde zich er niet mee tevreden om zooals men dat helaas in kerkelijke krin- gen maar al te veel vindt theoretisch zijn geloof in de inspiratie te betuigen voor een ieder, die het hooren of ook niet hooren wil, neen, hij leefde echt met en uit den bijbel. We hoorden eens van iemand, die het met den President gehad had over de Kaffers. (Een teer punt zoo als men weet.) Maar ook hierbij had Kruger dadelijk zijn bijbel opgeslagen (opengeslagen was niet noodig. want zijn bijbel lag altijd open) en hij had gewezen op die moeielijke passage in Galaten 4. die menig theoloog zoo'n hoofdbreken kost, maar die hem juist een uitkomst bood, dat stuk over de twee verbonden: i het eene van den berg Sinai', tot dienst- baarheid barend, hetwelk is Hagar zooals er staat en dan het verbond met Jeruzalem. dat boven is, en dat vrij is hetwelk is ons aller moeder En zie, nu stond het er immers: De Kaffers, dat waren de menschen, die tot dienstbaar- heid waren geboren. En zegt ook de Schrift niet (Gal. 4 30): „Werp de dienstmaagd uit en haren zoon; want de zoon der dienstmaagd zal geenszins er ven met den zoon der vrije En Paulus concludeert aan het slot van dat hoofd- stuk in Krugers geest al zullen wij niet beweren, dat Kruger concludeerde in Paulus' geest ,,Zoo dan. broeders. j wij zijn niet kinderen der dienstmaagd. maar der vrije Toch, wie nu zou denken, dat Kruger i zijn bijbel gebruikte of ik mag gerust zeggen: misbruikte om daar allerlei mee goed te praten. dat niet door den i beugel kon, die vergist zich deerlijk. Neen. het was zoo: de bijbel was zijin lijf- boek, zijn dagelijksch brood. Hij stond er I mee op, en hij sliep er ook mee in. En als hij niet sliep, ook dan, ja dan juist was Gods woord bij hem. Maar zie. dan was I dit ook een leven, dat bij den bijbel vrij makkelijk kon aansluiten. Het was 'en bleef daar in dat leven van Kruger alles zoo aartsvaderlijk. Zeker, wij weten: Paul Kruger heeft in al zijn leed, bij zijn laatste verbiijf in Duitschland, toch den Keulschen Dom nog willen bewonderen, en hij heeft ook eens in 'n luchtballon boven Parijs gezweefd, maar toch: de bij- belsche, en speciaal de Oud-Testamen- tische sfeer was het levenselement dezer lieden. Wij noemden reeds even hun verhouding tot de slaven en de kaffers- wij wijzen ook op hun enormen veestapel. De groote trek van Krugers ouders en verwanten in 1833 toen de President dus acht jaar oud was had plaats met een troep, die ongeveer 20 koppen sterk was. doch die dertio duizend scha- pen telde en eenige honderden paarden en ossen Over de Oranjerivier geko- men. verkocht Krugers vader 3000 scha- pen a f 1.40 per stuk aan een slachfer Elk kind zoo deelt hij zelf mede had in die dagen van jongs af een paar scha- pen, ossen of paarden in persoonlijk eigen dom. En dan zwijgen wij nu maar van Kru gers jachtavonturen. Hij weet het alles, als hij tegen de tachtig loopt. nog heel precies: waar en wanneer hij zijn vierden of vijfden leeuw had geschoten. En elk van die Boerenkinderen leerde onder de hand vain zijn vader lezen en schrijven. En de bijbel was dan het leesboek Aartsvaderlijk was dus hun leven en streven, aartsvaderlijk waren ook de ge- zinnen: Uit Krugers tweeden echt wer- den hem 9 zooms en 7 dochters geboren (van wie er in 1902 nog 3 zoons en 5 dochters in leven waren). Maar dan worden wij ook weer sterk aan Davids leven herinnerd. Zoover ik nog weet (zegt hij in zijn gedenkschrif- ten) heb ik tusschen de 30 en 40 olifan- ten en 5 zeekoeien geschoten. en ik heb zelf 5 leeuwen neergelegd. Hij vreesde leeuw noch olifant, precies zooals David het zei: ,,Uw knecht heeft zoo den leeuw als den beer verslagen; alzoo zal deze on- besneden Filistijm zijn!' Dat en zoo is dus Krugers leerschool geweest. Maar er was nooit eenige barbaarschheid, zoo ver wij weten. In zijn Staatkundig Pro gram bij de eerste Presidents-verkiezing sprak Kruger zich aldus uit: „De naturellen-politiek in een R^pu- bliek met zoo tairijke kaPerstammen, die onder ons en rondom ons wonen, biedt buitengewone moeilijkheden; als grond- Degmsel moet hierbij gelden, dat de bar baarschheid in toom gehouden en door gerechtigheid en beschaaldheid be- neerscht wordt En dat is Krugers pro gram gebleven. Daarbij heeft hij zich b.v. nooit laten vinden tot eenige overheersching van de Kerk over den Staat. Ep toen Burgers na Pretorius president w^rd, en als zoo- danig werd beeedigd, sp^ak Kruger den nieuwen president als volgt toe: ,,Hoog Edele Heer, ik heb mijn uiterste best ge- daan om uwe verkiezing tegen te werken, voornamelijk om uwe, mijns inziens ver- keerde godsdienstige opvattingen; doch nu gij verkozen zijt door de meerderheid, onderwerp ik mij als een goed Republi- kein aan de uitspraak des Yolks, in de hdtop, dat ik later zal mogen inzien, dat gij gelooviger zijt dan ik gedacht heb; in elk geval wil ik u van harte gelukwen- schen Zoo'n royaal geloovige was Kruger. Is het wonder, dat een van zijn lofrede- naars hem liberaal noemde Zeer dank- baar voor benaalde overwinningen zoo staat er in zijn Gedenkschriften te lezen liet hij echter nooit den moed zakken, wanneer hem nederlagen wer- den gerapporteerd. En zelf heeft hij ook verklaard, dat hij ook zelts tegenover het feit, dat de vrede niet was zooals de Bur gers dien gewenscht hadden, toch den moed niet liet zakken. ,,Want", zoo zei- de de President, ,,nog geheel er van af- gezien. dat er een einde gemaakt is aan het bloedvergieten en het vreeselijk lijden van het volk der beide Republieken, ben ik overtuigd, dat God de Zijmen niet ver- laat, ook al schijnt dit zoo. Daarom on derwerp ik mij aan den wil des Heeren. Ik weet. dqt Hij het verdrukte volk niet ten onder zal laten gaan. Hij is de Heer, en Hij heeft aller harten in Zijn hand, en bestuurt ze naar Zijnen wil." Doch hoe zou een dergelijk vertrou- wen, een zoo groote moed, en vooral een zoo diepe overgegevenhcid mogelijk zijn geweest zander een alles "overheerschend geloof in Gods trouw en macht Krugers naam blij ft bij duizenden in dankbare zegening. i Krugers ideaal. Krugers hoop. Krugers geloof zullen niet worden beschaamd. Maar vooral zijn groote gelatenheid zij ons ten voorbeeld INGEZONDEN MEDEDEELINGEN. TER NEUZEN, 16 October 1925. VEILING WOONHUIS. Heden werd alhier in het Hotel des Pays-Bas door den ontvanger der Re- gistratie en Domeinen verkocht een huis met erf, aan de Noordstraat no. 67, te Ter Neuzen, groot 2 are 70 c.A. Kooper werd de heer C. Wieland te Ter Neuzen, voor 7100. INFORMATIE- EN REI^BUREAU DER CIE INT. DES WAGON-LITS. Door bovengenoemde maacschappij zal evenals in alle andere hoofdplaatsen der Europeesche landen, te Amsterdam een eigen informatie- en reisbureau openen. Als chef van dit bureau zal optreden on ze vroegere stadgenoot, de heer j. M. de Cooker. SLEEPSCHIP TE WATER GELATEN. Donderdagnamiddag is met goed ge- volg van de werf der N-V. 1 er Neu- zensche Scheepsbouw te water gelaten het 425tons stalen sleepschip ,,Ter Neu zen 28", voor rekening van den heer G. F. P. van der Peijl te Ter Neuzen. De afmetingen van het schip zijn 42.80 X 5.05 X 2.40 M. Het is gebouwd vol- gens het type van het speciaal Belgische sleepschip, z.g. spits. In afwijking hier van is het schip voorzien vam het model Hollandsche luiken, roef en van con- structie sterker gebouwd. zoodat het een combinatie vormt van de Hollandsche em Belgische bouwmethode. Naar wij vertnemen zal de afwerking van roef en kajuit worden uitgevoerd door de meubelfabriek van den heer C. A. Kaan te Ter Neuzen, geheel in eiken- hout. Aangezien in den loop van den zomer van deze in den aanvang van dit jaar in bedrijf gestelde werf reeds een stalen INGEZONDEN MEDEDEELINGEN. .«aaajngaMK'aaiBaaKaa.aa. kraamdekschuit is te water gelaten, was dit het tweede alhier gebouwde nieuwe schip. Er was voor het te water laten veel belangstelling. O.m. werden opge- merkt burg, en weth. der gemeente Ter Neuzen, ingenieur en opzichter van den Rijkswaterstaat, de havenmeester e.a. Naar we vernemen zal op de vrijgeko- men helling terstond de kiel worden ge- legd voor een zelfde soort schip als de ,,Ter Neuzen 28". HET VERDRAG MET BELGIe. Jl. Woensdag werd in het Hotel des Pays-Bas" alhier de van wege den Zeeuwschen tiond van Polaer- en Wa- 1 terschapsbesturen belegde vergadering gehouden, waarin als spreker optrad de heer Ir. J. C. Ramaer, oud-inspecteur- generaal van den rijkswaterstaat, met het onderwerp „Het tractaat met Belgie een ramp voor Nederland De opkomst van vertegenwoordigers van gemeente- en polder'oesturen was druk. De vergadering werd, wegens de uit- landigheid van den voorzitter. op diens verzoek geleid door den heer D. J. Dees, bestuurslid van den Bond. Deze wees er op, dat, omdat vooral Zeeland een pol- derland is, de kwestie van het tractaat met Belgie hier staat in het brandpunt der belangstelling, omdat de belangen der polders zoo nauw bij dit tractaat betrok- ken zijn. Het is daarom toe te juichen, dat de Bond het initiatief nam om door een deskundige eens te doen uiteenzetten wat van het tractaat de gevolgen kunnen zijn, dat dit er zelfs toe leiden kan, dat onze welverzorgde polders, die schatten hebben gekost, ter wille van de eischen van Belgie zouden moeten worden prijs- gegeven. Hij gnf daarop het woord aan den heer Ramaer. Deze ving aan met, aan de hand eener kaart van' Zeeland, eenige mededeelin- gen te doen over de geschiedenis der Schelde en hetgeen daarmede verband houdt. Hij wees er op. dat de doorvaart tusschen Zuid-Beveland en Noord-Bra- bant voor de vaart naar de Rijn in 1867 reeds niet meer bruikbaar was, dat de schepen uit Belgie toen voeren door het Sloe en de Zandkreek en dat dus het graven van het flinke kanaal door Zuid- Beveland, toen het Kreekrak werd af- gcdamd voor de vaart van en naai Antwerpen een groote verbetering was. Als gevolg van het aan Nederland in 1839 door de groote mogendheden opge- legde tractaat ontstond hier de onaan- gename omstandigheid, dat men op de Nederlandsche rivier ook moest gedoo- gen het beloodsen door Belgische lood- I sen. Door het in de 15e eeuw door i Philips de Goede ingestelde hof van Mechelen werd bepaald, dat de grens I tusschen Vlaanderen en Zeeland zou zijn de Zuidkust van het water; vandaar dat j de Schelde en de Wielingen als zuiver Nederlandsch gebied te beschouwen zijn. Er bestaat ook nog een andere vaar- weg naar zee, ill. de Sardijngeui, doch spreker wijst er op. dat die in 1850 nog I 700 IvI. breed was en thans slechts 100, 1 zoodat het niet onmogeliik is, dat na j verloop van tijd de Wielingen de eenige geul zullen vormen om vanuit de Schel- de de Noordzee te bereiken. Zooals men weet, verkeerde Belaie in 1919 in een overwimningsroes en stelde j het verschillende eischen, ook tot af- stand van Nederlandsch gebied. Onze Minister van Buitenlandsche Zaken. de heer Van Karnebeek. heeft die eischen. i ook die tot het sluiten van een defen- sief verbond, met kracht afgewezen en daarvan is dan ook afgezien. Men meen- de echter dat het tractaat van 1839 I moest worden herzien, aangezien daarin o.m. ook bepaald is, dat Belgie meutraal moest zijn. Die herziening is voor Ne- j derland van geen beteekenis, want Bel- gie is nu eenmaal niet neutraal meer, dat behoeft dus niet in een nieuw con- j tract te worden .bmschreven. 1 Heeft, zooals gezegd. Minister van i Karnebeek onze hoogheidsrechten met i bekwaamheid verdedigd. zoo stelt des te i meer te leur al wat hij bij het nieuwe tractaat aan Belgie heeft toegegeven.. Gelukkig heeft dat contract, zoolang het niet door de Staten-Generaal is goedge- keurd. geen rechtskracht. Hij zegt ge lukkig. wamt dit tractaat is een eeuwig edict, waar we nimmer van af kunnen komen, en dat ten zeerste in strijd is met verschillende Nederlandsche belangen. Er is te veel toegegeven. Spreker liet de kwestie over het gra ven van kanalen rusten. om zich te be- palen tot het deel van het contract dat deze vergadering meer in het bijzonder zal interesseeren. ml. het beheer over de Schelde. De belangen der visscherij zijn door den liter Mr. fokker, voorzitter van het visscherijbestuur in de dagbladen reeds uiteengezet. De bezwaren van het Schelaebeheer zijn bij spreker gelegen in de samensteliing der commissie en de regeling der besiissing, bij gemis aan- overeenstemming, en voorts dat alle kosten van de werken op het Nederlandsch gedeelte ten laste van Ne derland komen. Hij wijst op den toestand van het vaax- water in de Wester-Schelde. Bij Bath is dit, zooals bekend, zeer nauw. Hij schat de kosten van de in 1924 daar uit- gevoerde baggerwerken op 4 ton. Die kosten kwamen ten laste van Belgie, maar ze dienen ook uitsluitend Belgische belangen. Spreker voorziet een steeds meer en meer verzanden der Schelde, omdat er te weinig waterafvoer van boven is, om bij eb het met den vloed binnenwaarts ge- vloeide zand weer af te voeren. Er moet aan de Schelde veel water worden ont- trokken om o.m. tegen te gaan de ver- zouting van het kanaal van Gent naar Ter Neuzen en andere vaarten en wa- terleidingen in Belgie die aan de kust uitkomen. Wat de werking der natuur in bet vaarwater der Schelde zal tengevolge hebben, is met geen zekerheid te voor- spellen, maar het kan in de toekomst wel 100 millioen kosten, om het vaarwater op peil te houden zooals Antwerpen dat noodig heeft. Spreker acht het te ver gaand. dat Nederland aan zulke offers zou bloot staan in het belang van een concurremt van hare eigen havens. Volgens de tegenwoordige regeling wordt er aan Belgie vergunning gegeven tot baggeren, mits men 500 M. uit de oevers' blijft, een afstand waarop gere- kend wordt dat de oeverwerken geen hinder van het baggeren zullen onder- vinden. De volgens het tractaat in te stellen commissie heeft echter alleen te lettem op de belangen der zeevaart en zij heelt ?een rekening te houden met de oevers. ntegendeej, zij kan nog werken gelasten binnen de bandijken en ook werken be- letten buiten de zeedijken. Indien zij het in het belang van het vaarwater noo dig oordeelt, moet b.v. de krib bij Wal- soorden worden opgeruimd. Die com missie wordt als macht gesteld boven de polderbesturen, boven gedeputeerde sta- ten, zelfs boven de kroon, en zijn daar- door onze hoogheidsrechten op de Schelde en de oevers voor altijd naar de maam. En hoe zal het met*de beslissingen dier commissie gaan. Indien men nagaat hoe in 1867 door de Belgen bezwaren werden gemaakt tegen het leggen van een dam door het Kreekrak. hetgeen van niet de minsten nadeeligen invloed op de Schelde is geweest, kan men ook nagaan hoe het verder gaan zal. In die commissie krijgen zitting 3 Ne~ derlanders en 3 Belgen, terwijl de voor zitter geen beslissende stem heeft. Die commissie zal het naar te vermoeden is weinig eens zijn. Dan krijgt men de be siissing in een commissie van 5 personeD, waarvan slechts 1 Nederlander lid mag zijn, doch waarvan de voorzitter, die dan hoogstwaarschijinlijk de besiissing zal heboen re geven, afwiSselend wordt be noemd door den koning van Spanje of dien van Denemarken, die wel een lands man zullen kiezen. Aangezien men in beide landen geen polderland heeft zoo als wij dat kennen, zal die voorzitter niet als een deskundige kunnen worden beschouwd. Deze moet zich bovendien binnen een maand er in werken en be siissing geven, terwijl indertijd de des kundige die door den Czaar van Rusland was aangewezen voor beslechting van het geschil tusschen Nederland en Frankrijk over grensregeling in Suriname er 3 jaar over deed. Spreker vreest, dat het flux de bouche dat den Belgen eigen is, dezen in die commissie onwillekeurig overwicht zal verzekeren. Hij wijst er voorts nog op, dat indien een Nederlander op de Schelde door een Belgisch schip zai worden aangevarcu, dezer zaak eene meer algemeene actie hij dezen niet meer voor den Nederland- schen rechter kan dagen. doch zijn recht kan gaan zoeken in Belgie. Het geen hij wel eens hoorde van hen die ervaring hebben van de behandeling van zaken door de Belgische rechtbanken is niet bemoedigend. Ten slorte geeft hij als ;ijn meening te kennen dat het Verdrag zooals het thans bij de Kamer is ingediend niet be- hoort tot stand te komen en zoodanig- moet worden herzien. dat rekening ge houden wordt met de betrokken Neder landsche belangen, Door den spreker werden hierna eeni ge hem gestelde vragen beantwoord. De voorzitter. de heer Dees, dankte den spreker voor zijn heldere uiteen- zetting en sprak de hoop uit, dat de aan- wezigen alien zouden willen meewerkea om te doen datgene wat mogelijk is, om een ongev-'izK'de totstandkow no va" "'e*' Verdrag te voorkomen, en daartoe het

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1925 | | pagina 1