ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANPEREN.
5L8
Vrijdag 25 April 1924,
64e!-Jaargang-.
m
U
Aankondiging.
Uit het hooge Noorden,
"binnenland.
w_
fliemelteris
1^" m
-M
BU1TENLA8P.
'OS v
7
:E3 EOI&S'X'HI JBJLiJLJD.
Onze abonne's in
het Buitenland worden
dringend verzocht het
verschuldigde abonnementsgeld voor
1 Mei a s. in te zenden. Bij niet
ontvangst voor dien datum wordthet
abonnement gestaakt.
Voor Belgie, Frankrijk cn Duitsch-
land is de abonnementsprijs bij
vooruitbetaling f 3,35 per kwartaal,
voor Amerika en Ned. Indie f 2,70.
DE U1TGEEFSTER.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
HOEK, brengen ter kennis van belangheb-
benden dat te beginnen op 12 JVlel l<»24,
van wege de gemeente eene ALGEMEENE
OPNEMING zal worden gehouden van de
WEGEN en VOETPADEN met deKUNST-
WERKEN.
Hoek, 22 April 1924.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. WOLFERT, Burgemeester.
J. M. DREGMANS, Secrstaris.
LXX11I.
lndien ik mij niet vergis, is het bouw- en
weiland in IMoordelijk Groningen wat de
vruchtbaarheid betreft ongeveer van gelijke
waarde als dat in het land van Axel, dat
wil dus zeggen, dat wel mag worden aan-
genomen, dat in vroeger eeuwen de op-
brengst van Groningsche en van Zeeuw-
sche perceelen wel niet zooveel uit elkaar
geloopen hebben zal. Wij mo-gen dus aan-
nemen, dat de huurprijzen in Groningen
weinig lager dan die in Zeeland geweest
zullen zijn. En nu is onlangs een archief-
stuk uit 1598 te voorschijn gekomen, dat
merkwaardige cijfers bevat. Voor de vele
lezers, die dit blad onder landbouwers en
veehoud-ers heeft, zijn die cijfers zeker in-
teressant. Dat archiefstuk bevat namelijk
het landbezit met de huurprijzen van drie
betrekkelijk kleine kloosters: de drie kom-
manderijen der Johann-iter-orde, gelegen te
Wytwerd, Warfum en Oosterwierum. Van
het eerste klooster is bekend, dat in 1540 er
een zestigtal bewoners, met inbegrip van
het personeel, waren, d. i. een betrekkelijk
klein getal. In 1598 wanneer tengevolge van
de verovering van Groningen in 1594 de
provincie gereformeerd is, bestaat de bevol-
king nog uit twintig personen. Dit zijn zes
non-n-en, een priester, een administrateur,
vier weeskinderen, een krankzinnige freul-e,
drie arbeiders, drie dienstmaagden en een
oude portier. De geldbedragen worden ge-
geven in Embder guldens, de gewone reken-
munt in deze provincie, die iets meer waar
de had dan de gewone Carolus gulden. Wij
leeren nu wat het loon van dit personeel is.
Zij ontvangen kost en inwoning, de drie
knechten ieder ongeveer dertig gulden per
jaar, de drie dienstmaagden ieder ongeveer
zeventien gulden en de oude portier ruim
zes gulden. Misschien zal men op het eerste
lezen- denken, dat dit zeer weinig is. Maar
als men, weet, dat in dien tijd er heel wat
bekwame vakarbeiders zijn, die met vrouw
en kinderen in een gehuurd huisje moeten
leven van een inkomen van minder dan hon-
derd gulden per jaar, dan is voor een on-
gehuwd arbeider dertig gulden met kost en
inwoning een zeer hoog loon. In vergelij-
king met wat men vroeger en thans koopen
kan voor een gulden, mag gerust worden
aangenomen, dat het geld toentertijd min-
stens tien maal meer waarde had dan thans.
0-ok was de g-eleverde kost ongetwijfeld
zeer goed. Er werd vroeger veel en veel
meer vleesch dan tegenwoordig gegeten.
Het vleesch was, omdat er weinig uitvoer
van vee en zuivelprodiucten was, betrekke
lijk goedkoop. Voor een bevolking van 16
volwassenen en 4 kinderen w-ordt jaarlijks
in den herfst een voorraad pekelvleesch op
geslagen geleverd door twaalf koeien of
ossen1, gekocht voor 24 a 26 gulden per
beest.
In het klooster Warfum schijnt men een
voorkeur te hebben gehad voar varkens-
vleesch, want bij een groot aanta! posfen
van landverhuring staat: ..geeft Embder gl.
met een vet swijn te hui.r". Jammer wordt
de prijs van het varken niet genoemd.
De grootte van het land wordt geregeld
vermeld in „ju-k" (veelal: bouwland' of in
,,gras' Beide maten -komen ongeveer over-
een met een halve Hektare. Het schijnt, dat
een dergelijke maat weiland werd gerekend
voldo-ende te zijn voor het voedsel van e£n
k°e, omdat de prijs van bijv. 5 grazen de-
zelfde is als die van 5 „koegangen". Ook
dit moet niet verwonderen. Voor onzen tijd
is een verhouding van 2 koeien per Hektare
zeer slecht, maar wii, moeten niet vergeten,
dat in dien -ouden tijd de waterafvoer veei
minder goed geregeld was en de bodem nog
lang niet in zulk een goeden cultuurtoestand
verkeerde als thans het geval ia. Van drai
nage was nog geen sprake, en de kunst van
bemestin-g was nog vrij gebrekkig bekend.
Want eerst ongeveer het jaar 1500 is in ons
'and ontdekt. dat stalmest de vruchtbaar
heid verhoogde. en andere meststoffer. ken-
de men niet. Daarbij was het vee vrijwel
uitsluitend aangewezen op gras, hooi en
groenvoer. Onekoeken en aergeiij-K kracm-
voeder was totaai oribekend.
Men vergete ook niet, hoe betrekkeiijk ar-
moedig de meest^ aoerderijen waren inge-
richt, hoe alle landbo-uwgareedschap nog
zeer primitief was. Het meerendeel der ge-
bouwen was nog van hout. Qro-ote schuren
ontbraken in den regei. De meeste grcote
landeigenaars hadden wel groote complexen
land, maar hadden geen geld om de nfzon-
derlijke landerijen te voorzien van flinke
boerdeirijen.
Vandaar dat toentertijd het stelsel in
Groningen algemeen gebruikt werd, dat de
huurder voor ni betrekkelijk lagen nuurprij*
het land huurde voor een tijdperk van zes
jaren, terwijl hij zelf het huis met scliuur of
hooibergen bouwde, terwijl in de aktc werd
opgenomen, dat als de huur na zes jaar
werd verbroken, de landeigenaar het huis
enz. tegen een bepaalden prijs moest afkoo
pen. Dit stelsel veroorzaakte, omdat de
eigenaar gewoonlijk niet in staat was deze
aikoopsom te betalen, dat de huurder
levenslang op de plaats bleef en na zijn
dood de huur op een van zijn kinderen over-
ging. Uit dit stelsel heeft zich in de pro
vincie Groningen het thans bestaande „be-
klem recht" ontwikkeld. De vroegere huur
der („beklemde meier") heeft van de ge-
weldige stijging van de productiewaarde
van den bodem veel meer geprofiteerd dan
de eigenaar van't land.
Wij zien ook van hoe grooten invloed
dij-kdoorbraak in den ouden tijd was op de
productiviteit. Kort voordat deze klcoster-
inventarissen gemaakt werden, heeft n.l. een
overstrooming piaats gehad, waardoor >ook
een aantal perceelen dezer kloosters wer
den getroffem. Welnu, bij al deze perceelen
staat: „overmits de landen lange onder
waeter hebben gelegen ende ontfangen wij
ook geen huir ergo nihil".
De drie knechten, die het klooster Wyt
werd heeft, moeten natuurlijk dat gedeelte
der kloosterlanderijen bewerken, die in
eigen gebruik zijn gehouden, voornamelijk
voor veeteelt, n.l. 55 gras, d. i. 27'/^ H. A.
Verder wordt in deze huishouding gedaan
aan zuivelbereiding en spinnen van wol.
De koeien, die 't klooster zelf heeft, leveren
niet genoeg op om aan de 20 bewoners vol
doende boter te verschaffen, want op de
rekening staat een post yoor aangekochte
roode boter (mei-boter), „omdat wij met
onse hotter, die wij in't convent karnen, niet
kunnen toekomen". Aangekocht wordt voor
bijna 25.
In dien ouden tijd was het water gewoon
lijk te slecht om het te drinken. Vandaar,
dat het algemeen gebruik is om van gerst
een zeer lichte biersoort te brouwen. Wie
daartoe in de gelegenheid was, deed dat in
eigen beheer, maar ook waren er vele tien-
ta/ien brouwerijen, die aan boeren en bur
gers bier leverden. Het klooster liet dat bier
in eigen huis brouwen en huurde daarvoor
een ketel a 12 per jaar. Johan Backer,
die het bier brouwde, maar ook slootgraver
was, verdiende in een jaar voor het graven
van honderd roeden zwetsloot en het brou
wen samen ruim dertien gulden. Aangeno
men, dat het geld tienmaal meer waard was,
zou een slootgraver in onzen tijd voor hon
derd dertig gulden honderd roeden sloot
willen graven? Ook woont bij de gracht van
het convent schipper Cornelis, die herhaal-
delijk voor 't klooster met h^t schip naar
Groningen is gevaren, voorts heeft hij twee
weken geholpen om mest over' 't land te
brengen en negen dagen om sloot te graven.
Deze verdiende ruim zeventien gulcea
De molenaar heeft gedurende veertien
maanden voor de twintig bewoners rogge
en gerst gemalen men bakte zijn eigen
roggebrood. Hij kreeg voor dezen arbeid
ruim zes en dertig gulden. Glazen of ruiten
zijn kostbaar, want een glazenmaker, die
daarvoor uit de stad moet komen, krijgt
voor twee groote glazen in de zaal, vier
kleine glazen en reparatie aan andere ramen
een som van ruim dertig gulden. De wa-
genmaker ontvangt voor het leveren van een
nieuw rad aan den wagen: een daalder.
Het convent heeft jaarlijks aan de balie
van Utrecht, waaronder het ressorteert, een
contributie van ruim /52 te betalen. Be-
halve de opbrengst van het land in eigen
gebruik, ontvangt het uit een eigen veen te
Wolfsbergen, (Drente) anderhalve schuit
turf. Tellen wij nu alle uitgaven, voor zoo-
verre zij vermeld zijn op, dan blijkt, dat deze
huishouding voor twintig personen jaar
lijks ongeveer 770 heeft gekost.
Onder de verhuurde landerijen treffen wij
een aantal ,,heerden" aan. Er zijn daarbij
die slechts 17)4 H. A. groot zijn, maar ook
plaatsen van 74,56 en 50 H. A., zoodat
reeds toentertijd groote boerderijen in ge
bruik waren. De prijs van het „goed" land
is bijv. voor 30 H. A. honderd gulden, voor
56 H. A. honderd en vijftig gulden. Landen
buitensdijks gelegen, worden verhuurd voor
ongeveer drie a vier gulden de H. A., bin-
nensdijks gewoonlijk tegen lager prijis. 21
H. A. „slim" (slecht) land brengt 54 op.
Hoe belangrijk echter soms de aanslibbing
zijn kan, blijkt uit een post van 6 H. A.,
waarvan \/2 buitensdijks „met sijn aen-
was". Hiervoor wordt niet minder dan
honderd twintig gulden betaald. Maar het
land is nog volstrekt niet altijd in exploita-
tie. Ergens komt deze post voor: ,,Dese
heert landts is grodt 200 grasen (100 H. A.)
ende lecht alsnoch onvruchtbaer ergo nihil".
Voor een andere piaats 30 H. A., die zeer
bezwaard is met dijkonderhoud wordt
slechts 16 huur ontvangen. Maar ook
houdt het klooster rekening met de uitkomst
van het bedrijf, want bij een post tref ik
aan, dat de huur op een betrekkel'jk lage
som is gehouden, omdat de pachter het on-
geluk had gehad het grootste deel van zijn
veestapel door den dood te verliezen. Bij
globale optelling voor de drie kloosters
kriigen wij als opbrengst voor 550 H. A.
bijna f 1500, voor 900 H. A., waarvan ech
ter door overstrooming bijna 400 niets op-
leverde, dus voor ruim 500 H. A. bijna
y00, voor ongeveer 1360 H. A. circa f 3100.
Wij zien dus voor klei-landen een gemid-
delde huuropbrengst, die per H. A. nog
geen drie gulden is. En wanneer wij nu
wet en, dat enkele plaatsen in deze inven-
taris zoo met naam worden aangeduid, dat
wij met zekerheid kunnen aanwijzen, welke
bnerderij oudtijds kloosterland geweest is,
dan kunnen wij dour te vragen naar de
tegenwoordige huurpnizen komen tot ver-
gelijking. Welnu er -:;n perceelen, die circa
1920 zijn verhuurd voor f 250 per H. A., dus
waarvan de huurprijs bijna honderd maal
grooter is. Dat beteekent, dat tengevolge
van verbeterde cultuur en van gewijzigde
prijzen voor de productem het land in den
loop van ruim drie eeuwen een waarde
verkregen heeft, die tienmalen grooter is
(omdat het geld tienmaal minder waarde
heeft). T. g. T.
EERSTE KAMER.
Vengadering van Donderdag.
De heer Rink (v.-b.) had een nationaal
kabinet wenschelijker geacht dan deze re-
geering, steunende op de coalitie. Hij
vraagt meer openhartigheid betreffcnde de
oplossing van de crisis en de onmogelijk-
heid tot vorming van een nationaal kabinet.
Hij zegt zooveel mogelijk steun toe, wan
neer het kabinet langs, nationale lijnen re-
geert en afziet van specifrek rechtsche
maatregelen. Het Kamervotum van 26 Oc
tober beteeken zijns inziens, dat de uitvoe-
ring van de Vlootwet moet wachten, tot een
sluitend budget is verkregen. Hij kan zich
niet vereeniigen met de ontslagverleening
aan huwende ambtenaressen.
De heer Rink gaat accoord met de in-
trekking van artikel 40, maar is tegen een
wettelijke regeling om de rechten, van arti
kel 40 te ontleenen, ongeldig te verklaren.
De heer Van Lanschot (r.-k.) bespreekt
de vertrouwelijke samenwerking tusschen de
rechtsche partijen, waarop het kabinet
steunt. Hij vraagt n Vere inlichtingen be-
treffende de bezuinigingsplannen van den
heer Wibaut.
HET PLAKKEN VAN RENTEZEGELS.
Door de vereemiging „Handelsbelangen"
te Scheveningen, is een request aan den
Minister van Arbeid, Nijverheid en Handel
vejzonden met het verzoek het plakken van
rentezegels op te heffen en daarvoor in de
piaats te stellen een belastingwet in den
geest van de verdedigingsbelasting. Adres-
sante wijst erop, dat daardoor veel kosten
zouden worden bepaard, terwijl tevens aan
de bedrijven wordt tegemoet gekomen, zoo-
als het landbouw- en reedersbedrijf, welks
producten marktwaren zijn, zoodat de op
brengst afhankelijk is van wat de koop-
lieden willen betalen.
DE WESTER-SCHELDE.
Men meldt uit Brussel:
De Minister van Openbare Werken zal
Maandag in den ministerraad de maatrege
len meedeelen, welke genomen zijn om den
toestand op de Schelde te verbeteren. Deze
maatregelen zijn reeds aan de Koning mee-
gedeeld, die ze heeft goedge'keurd. Zij
strekken tot het instellen van een commis-
sie onder voorzitterschap van Boliengier,
hoofd-ingenieur van de Antwerpsche ha
ven, waarvan verder deel zullen uitmaken
De Gevaert, hoofd-ingenifur van bruggen
en wegen (waterstaat), Bouckaert en Me-
lotte voor openbare werken en Pierrard,
Bultinck en Mouru voor het zeewezen, wel
ke commissi'e.belast zal zijn met het op-
sporen van de oorzaken van de jongste ver-
zandingen, het nagaan van de verantwoor-
delijkheid ten deze en het ontwerpen om
dergelijke verzandingen voortaan te voor-
komen.
DE NIEUWE BEZUINIGINGEN OP HET
ONDERW1JS.
De Tijd schrijft:
Er is op gewezen, dat in de Memorie van
Antwoord imzake de onderwijsplannen geen
berekening van de te verwachten besparin-
gen is medegedeeld.
Naar wij vernemen, zullen de verminde-
ringen van het totaai bedrag der salarissen
met 16J4 pCt. en de wijziging van art. 28
(beperking van het aantal door het rijk te
vergoeden leerkrachten tot een onderwijzer
per 48 leerlingen) een besparing van
34 millioen opleveren. Daar echter de
afvloeii'ng der leerkrachten een vijftal jaren
zal duren, heeft men de totale bezuiniging,
die het 48-plan brengt, behalve dus het be
drag, dat aanstonds vifordt gevonden door
verlaging der salarissen, over vijf jaar ver-
deeld te denken.
DIRECTEUR-GENERAAL DER
POSTER1JEN EN TELEGRAFIE.
Bij Kon. besluiit is aan den hoofdinspec-
teur der posterijen en telegrafie W. D. Nol-
ting op zijn verzoek eervol ontslag verleend
voor de langdurige en belangiijke diensten
door hem in zijn betrekking aan den, lande
bewezen, en is in afwachting van een be-
slissing omtrent de reorganisatie van het
staatsbedrijf van de posterijen, de telegrafie
en de telefonie tijdelijk benoemd tot direc-
teur-igeneraail der posterijen en telegrafie
W. D. Nolting, een en ander met ingang
van 22 dezer.
DE TOESTAND.
President Coolidge heeft aan de versla-
gen der deskundigen een sterken rugge-
steun gegeven door zijn verklaring in een
openbare rede dat indien een definitieve
regeling van het1 Duitsche schadevergoe-
dingsvraagstuk afdoende verzekerd werd,
hij de bijeenroeping van een internationale
oonferentie zou bevorderen, overeenkom-
stig die van Washington, teneinde de wa-
peningen (te land en in de lucfnt) te be-
perken en plannen (er hand te neme'n voor
de codificatie van het internationale rechtT
Als verklaring van een man die zoo go«d
als zeker candidaat gosteld zal worden
voor het presidentsdhap der Vereenigde
Stajten, heeft dez|e uitljabng, scjhrijft rde-
N. R. Crt., de beteek«nis van een program,
dat veelbeljovende vooruitzidhten opent
voor de medewerking van de Vereenigde
Staten aan den vrede der wercld. De oon
ferentie van Washington heeft zeer reeele
uitkomsten gehad, die de wereld gord dui-
delijk zijn geworden door het sloopen of
tot' zinken brengen van kapital'e oorfogs-
schepen. Het stukslaan van land- ep lucht-
wapens zou de wereld, hoe dan ook,
meer in de richting van den vrede voeren
dan het aanmaken van nieuwe wielke on-
dernomen heet te worden tot verzekering
van den vrede of het sluiten van steeds
nieuwe defensieve bondgenootschappen,
die kansen openen voor uitbreiding van
eenmaal ontstane oonflicten. De conferentie
zelf is intusschen van later zorg. Voor het
oogenblik is echter van overwegend be-
lang dat president Coolidge de mogelijk*
heid van haar bijeenroeping afhankelijk
maakt van de definitieve regeling van het
schadevergoedingsvraagstuk. Dit is als een
nieuwe en zeer te pas komende wenk van
Amerika aan Europa om het verdienstelijke
en hoopgevende werk, dat de deskurdigen
voltooid hebben, achteraf niet te gaan ver-
broddelen.
Ramsay MacDonald heeft in een Paasch-
rede gezegd dat het land de eerste twee
jaar een al'gemeene verkiezing bespaard
diende te worden. M«n kan daarin een
aanwijzing zien, dat hij op grand van de
onrust die in de liberale gelederen heerfecht
thans bereid is tot een schappelijker tak-
tiek. Want werd zijn regeering voortstu-
rende in den totdusver gevolgden koers,
uit den zadel gelicht door een motie van
wantrouwen, aangenomen met de vereenig
de stemmen van oonservatieven en libe-
ralen, dan ware moeilijk te zien hoe zulk
een algemcene verkiezing te vermijden zou
zijn. Er zullen ook na liet sluiten van e«n
bestand met de liberal®n, nog genoeg
moeilijkheden voor de arbeidersregeeving
overblijven, als daar zijn het vergoedings-
vraagstuk en de regeling van de verhou
ding tot Frankrijk, het kalmceren van hare
eigen volgelingen aan den extremistischen
vleugel enz. Een nieuwe moeilijkheid duikt
thans op in verband met de kwade noten
die gekraakt worden over de te Londen
begonnen oonferentie tusschen vertegen-
woordigers. van Ulster en den Vrijstaat
over de regeling van de Iersche grens.
Sir James Craig zou, naar verluidt, niet
tot een tegemoetkoming bereid zijn die
op afstand van thans tot Noord-lerl,and
behoorend gebied zou neerkomen en de
Vrijstaters moeten evenzeer besloten zijn,
te staan op wat zij als rechtmatige aan-
spraken beschouwen.
lndien de bijeenkomst niet tot bevredi-
gende resultaten leidt, acht men het waar-
sohijnlijk dat de Vrij^taatsche regeering
de Britsche zal verzoeken art. 12 van het
Iersche tractaat ten uitvoer t® leggen en
den voorzitter te benoemen van ae oom-
missie voor de grensafbakening, waarin de
Vrijstaat reeds zijn vertegenwoordiger heeft
benoemd. Weigert d* Noordelijke regee
ring haar eigen vertegenwoordiger in die
oommissie aan te wijzen, dan zouden de
Vrijstaters zich op het standpunt plaatsen
dat de oommissie van tweeen ..jiminers
den voorzitter en het Vrijstaatsche lid) het
rccht heeft, de grens te regelen. Bij be-
twisting van de wettigheid van zulk een
procedure, door Noord-Icrland, moet de
Britsche regeering het advies inwinnen van
de raadslieden der Kroon en valt dat ad
vies tegen Ulster uit, dan zal dit de be-
slissingen der commissie niet erkennen e.'i
zich waarschijnlijk met de wapens tegen
elke afscheuring van gebied verzehten. In
het andere geval is het mogelijk dat de
Vrijstaatsche regeering, die toch al niet
eitru meer staat, aftrccar en zou de loop
der gebcurtenissen koren brengen op den
molen van de anti-Engelsch gebleven repu-
blikeinsche, partij in den Vrifstaat. Het
tractaat van Londen, dat door Lloyd Geor
ge's staatsmanskunst tot stand is gebracht,
is indertijd beschouwd als een Engelsch-
Iersch vredestractaat. Maar gelijk schier
(4k vredestractaat moet de uitvoering ervan
pas aantoonen, of het werkelijk vrede
brengt. Nu de bepaling over de grensre-
geling effi ct moet krijgen, is men tot het
neteligste punt voor zijn uitvoering gena-
derd. En andermaaf kan de •verhouding
van Engeland tegenover Ierliand daarbij
in gevaar komen.
HET DUITSCHE GRONDBF.ZIT IN
LETLAND.
Naar de „Koln Ztg.'' uit Riga bericht
is dezer dagen door den Landdag van Let-
land besloten, het Duitsche grondbezit zon-
der eenige schadevergoeding te onteige-
nen. Door dit besluit zijn eigendomsrechten
die 70 jaren lang bestonden, afgeschaft.
Het blad schrijft, dat dit besluit herinnert
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN,
p een
mmii
aan den ergsten tijd van den bolkjewisti-
schen terreur in Rusland, terwijl zulk een
besluit in het huidige Rusland (ten opzichte
van Duitsch eigendom) niet mt®r zou voor-
komen.
Het blad meent voorts, dat de Lettische
staat door deze chauvinistische wraakne-
rning op de Duitschers nog minder dan
sovjet-Rusland er aanspraak od kan maken
een rcchtsstaat te Zijn.
In Polen is het besluit van den Lettischen
Landdag met voldoening ontvangen, waar-
uit blijkt, dat men daar dezelfde plannen
heeft, n.l. vernietiging van den eeuwen-
ouden kolonisatie-arbeid der Duitschers in
het Oosten.
TER NEUZEN, 25 APRIL 1924.
EEN HERINNER1NG AAN HET
REGEERINGSJUBILEUM VAN
H. M. DE KONINGIN.
De commissie, die alhier het vorig jaar
leiding gaf aan de feestelijkheden ter vie-
ring van; het zilveren regeeringsjubileum
van H. M. de Koningin Wilhelmina had een
ervaring, die zeldzaam aan dergelijke com-
missies ten deel valt. Toen men voor de
feestviering stond, besChikte men slechts
over een bescheiden bedrag, doch kon voor
d'e verschillende sub-commissies een zooda-
nig bedrag beschikbaar stellen, dat het
voorgenomen programma kon worden uit-
gevoerd.
Bij de afrekening na het feest bleek even-
wel, tot verrassing der leden, dat de pen-
ningmeester een niet onbeduidend bedrag
als voordeelig saido had kunnen boeken.
Enkele sub-commissies hadden n.l. niet al-
leen niet beschikt over de hun toegedachte
subsidie, doch zelfs een saldo als opbrengst
harer verrichtingen den penningmeester ter
hand gesteld. Voornamelijk als maatregel
van ordt waren enkele feestelijkheden tegen
lage entree toegankelijk gesteld en vooral
het sportfeest op het sportterrein had een
niet Qnaanzienlijke bate geleverd.
Bij de besprekingen omtrent de wijze
waarop aan het saldo der commissie een
bestemming zou worden gegeven, rees het
denkbeeld, voor een deel daarvan iets aan
te koopen en der gemeente aan te bieden,
dat als blijvende heninnering zou kunnen
dienen aan het jubileum.
De keuze viel daarvoor op een portret
van H. M. de Koningin, en aapi de heeren
Van Hasselt, Nolson, en De Windt van Mer-
kesteijn, leden d'er commissie, werd ver
zocht de uitvoering van dit besluit voor te
berenden.
Woensdag j.l. waren door de commissie
die leden der commissie met hunne dames
ten stadhuize in de raadzaal genoodigd,
v/aar ook tegenwoordig was het college van
Burgemeester en Wethouders, voor de aan-
bieding van het geschemk aan de gemeente.
De voorzitter der commissie, db heer L. J.
Geel'hoedt, memoreerde, naar aanieiding
van daaromtrent in het publiek vernomen
vragen, de aanieiding tot de aanbieding van
dit geschemk, zooals wij die hierboven heb
ben geschetst en onthulde daarop het por
tret, een levensgroote uitbeelding van H. M.
de Koningin gezeten op den troon. Het
goedgelijkend portret is geschilderd door
den Haagschen schilder F. de Bruin, en ge-
vat in een fraaie, passende vergulde lijst,
en mag incferdaad een sieraad worden ge
noemd.
De heer Geelhoedt sprak de hoop uit, dat
het gemeentebesuur dit geschenk der com
missie zal willen aanvaarden, en een eere-
plaats geven in de raadszaal waar het naar
hij hoopt tot in lengte van dagen zal mogen
prijken.
De burgemeester, de heer Huizinga, gaf
namens burgemeester en wethouders te
kennen, door den gemeenteraad gemr.chtigd
te zijn dit geschenk der commissie. dat hij
beschouwt als een geschenk der burgerij,
omdat de commissie deze vertegenwoordig-
de, te aanvaarden. Hij aanvaardt met groot
genoegen dit portret van H. M. als een sym-
bool van de liefde en hoogachfing die de
bevolking dezer gemeente onze f.ands-
vrouwe toedraagt. Hij sloot zich aan bij den
wensch van den heer Geelhoedt. dat het
portret nog vele jaren- de raadszaal zal mo
gen versieren, al knoo-pt hii daaraan den
wensch vast, dat dit in d-e to-ekomst zal kun
nen worden een ruimere, meer passende
omgeving.
De plechtigheid' was hiermede beeindigd.
Van w-ege het gemeentebestuur werd toe-
gezegd. dat het voornemen is te bevorderen,
dat het geschenk op nad'er te bepalen dag
voor de imrezetenen ter bezichtiging zal
worden gesteld.
UITSLAG AANBESTF.DING.
Woensdag werd alhier door den archi
tect L. de Bruijne in het Hotel de Com
merce, ten verzoeke van den heer J. 1 Ver-
linde, aanbesteed: h-et verbouw-en van een
v'i
a
Fl'iif'fi !e
