Kwellende pijnen in kiezen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
Vermoedelijk zijn het personen van over
de grens, die deze nachtelijke bezoeken op
hun geweten hebben.
Het politie-onderzoek heeft alleen kun-
nen uitmaken, dat er mannen met grove
schoenen aan hebben deelgenomen en dat
er een auto tot hun beschikking stond, die
ergens op een afgelegen plaats de dieven
heeft opgenomen am hen veilig over de
grens te voeren. Men zou zoo zeggen, dat
de bende van Hoe Verstuift, de Belgische
inbrekers, die niet minder dan 35 dieistallen
en 27 moorden op haar kerfstok heeft en op
het oogenblik voor het Gentsche Ass i sen ho f/
gebracht zijn, nog handlangers heeft die op
vrij.e voeten rondloopen.
INGEZONDEIS MEDEDEELINGEN.
zich ook zal uitstrekken tot Zeeuwsoh-
Vlaanderen, in welk geval hij verwacht, dat
ook Ter Neirzen de eer van een kort bezoek
zat te beurt va fieri, is naar het schijnt nog
niet bepaald.
HOEK.
Zatordag jl. nam. 5 uur, word op de
bovenzaal van den h©er A. Niauwelink,
de jaarvergadering gehouden van de af-
deeiing Ho«k van hct Groenc Kruis, on-
der presidium van den edelachtb. iheer
A. Wolfert. De verslagen van den secre-
taris en den penn.i lgmetjjter deden zien
dat deze vcreetnging in een gunstigon toe-
stand verkc«rt. Zij felt thans pl.m. 475 le-
den. Het bedrag der inkomsten over 1923
was 833,945. De begrootjng voor 1924
werd vastge^teld op een bedrag aan in
komsten en uitgav«n van /950. Op dw
begrooting komt o.a. voor een som van
300 voor aanschaffing van een tweede
hgtent. Van de geldiieening, renteloozc aan-
deelen van 10 gulden, werden de volgende
20 nummers uitgeloot: 13, 25, 52, 112. 50,
71. 16, 44, 58, 105, 114, 83, 95, 42, 1Q1, 107,
87. 98, 4, 91.
Hct periodiek aftn'dend brstuurslid d(
heer Dr. I.. A. J. Dejjer, werd met alge-
meene stemmen herkozen. Moge deze ver-
reniging, die weldr-a vijf jaren zal bestaan
nog vele jar«n met haar nuttig werk voort-
gaan, en hulp bieden aan de lijdenden in
onze gemeente.
ZAAMSLAQ.
Jl Dinsdag is de alhier door mevr. G.
KnijffAlberts, veHoskundige alhier; ge
geven moeder- en baker-cursus geeindigd
Aan dezen cursus is dedgenomen 'door
de dames J. HamelinkVan de Velde, J
H van de Velde, S. Geelhoedt; S. Hame
link cn D. Scheele, alien te Zaamslag;
A. M. van BaalTazelaar te Ter Neuzen
en Santina van der Welle en Jacoba Wa
gon aar van Hoek, terwijl een dame enkele
lessen uit bclangstelling bijwoondc en een
deeineemster zich tijdenis den cursus to-
rugtrok. Ook de burgemeester dezer ge
meente toonde zijn bclangstelling door een
der lessen bij te wonen, alsook een der
raadsleden. Bij de eindles was tegenwoor-
dig dokter Buwalda.
Het is jammer, dat deze lessen niet door
meer moeders zijn bijgewoond. Velen zijn
nog zoo weinig bekend met dc goede ver-
zorging hunner zuigeiingen. Het was een
goed werk, in de richting van de verbe-
tering der volksgezondheid Men zegge
niet: dit zijn alle nieuwigheden. De lessen
werden gegeven door een bcjaarde verlos-
kundige, met bijna 40jarige praktijkerva-
ringen. Dat is dus geen nieuwigheid te
noemen.
De lessen werden belangeloos gegeven
waarin de cursisten aanleiding vonden,
mevr. KnijffAlberts als blijk van waar-
deering voor de genotcn lessen en als aan-
denken aan dezen gonoeglijken cursus bij
monde van mej. Van Baal—Tazelaar een
prachtig tafelkleed aan te bieden.
AXEL.
1 en overstaan van notaris mr. A. H.
Lijdsman te Hulst werden Zaterdag alhier
geveil eenige onroerende goederen uit het
taillissement van den heer P. Buijze al
hier, ingeeolge art. 1223 B. W.
Koop 1 een bouwterrein en ontvvorpen
weg ter grootte van circa 1.04 H.A. ge-
legen achtcr de huizen van de S|tlatipn-
straat. werd verkocht aan de gemoente Axel
voor 7250 gulden.
Koop 2 ten bouwterrein aldaar groot
16 aren, werd toegewezen aan de gemeen-
»e Axel voor 3900 gulden.
Koop 3 een bouwterrein aldaar groot
16.90 aren, werd verkocht aan de gemeente
Axel voor 2000 gulden.
Koop 4 een bouwterrein aid aar gvoot
1.74.85 H.A. werd toegewezen aan de ge
moente Axel voor 14.400 gulden.
Koop 6 open grond met waterput aan
de Stationstraat groot 5.50 aren, weed even-
<<as verkocht aan de gemeente Axel voor
530 gulden.
Vcrder weiland op de Axelsche vfakte.
Koop 7 groot circa 5.83 H.A. word ver
kocht aan gcbr. IJsebaert, landbouwers te
Axel (Sassirig) voor 8764.16 gulden.
Koop 8 groot circa 7.45 \H.A. werd
verkocht aan de firma Ls. van Waesber-
ghe-janssens te Hulst voor 9363.20 gulden
en koop 9 groot circa 7.51.50 H.A. werd
verkocht aan H. E. M. van Acker, land-
bo-uwer te Axel (Zwartenhoek).
ZU1DDORPE.
Bij den rijwielhandelaar St. alhier, bood
Dinsdagmorgen om 10 uur een onbekende,
een zoo goed als nieuw rijwiel te koop aan,
voor den spotprijs van 10 gulden, d't kwam
den nogal oij de hand zijnde rijwielhande
laar verdacht genoeg voor om den in de
werkplaats staande D. een knipoogje te
geven, dat deze op zijn manier uitlegrie als:
„haal de politie".
Toe-n de politie kwam was de man met
het rijwiel echter verdwenen. De gerr.eente-
veldwachter vond dit juist een reden om
aan de zaak wat meer aandacht te schen-
ken, waarschuwde de rijkspoiitie en rrachte
de man op te sporen.
Nabij de Belgische gemeente Wac uebeke
ha aide ze den verdachte in, die opgaf A. d.
B. te zijn, wonende te Wansele Belgie.
Met een list ontlokten ze hem de beken-
ten's, dat hij het rijwiel bij den. landbouwer
V. te Selzaete gestolen had en leveruen hem
daarop aan de Belgische politie uit.
Dit geheele voorval speelde zich in min
der dan een uur tijds at, voor den rijwieldief
zal dit muisje echter wel een nasleep
hebben.
WESTDORPE.
Reeks inbraken.
Nog steeds worden de plaatsen langs de
grens onveilig gemaakt door een beude in-
brekers en dieven, op wie het tot dusverre
aan de politie niet is mo gen gelukken de
hand te leggen.
In het naburige Westdorpe getegen tus-
schen Sas van Gent en Axel werden den af-
geloopen nacht niet minder dan 15 inbraken
gepleegd.
Weliswaar zijn de resultaten door de in-
brekers behaald uiterst gering, d^ch het
feit, dat er eene heele bende nog steeds in
deze regionen haar hand werk drijft, maakt
de menschen ongerust.
die ge doet «werkt» het leder
Uwer schoenen. Wat werkt en
niet gevoed wordt gaat spoedig
ter\ gronde. - Behandel Uvve
schoenen met Erdal, want Erdal
is voedsel voor het leder. - Door
de speciale samenstelling van Erdal
bevat dit alles wat het leder noo
dig heeft - Erdal herstelt het leder
in zijn oorspronkelijken toestand.
PIJNC mm - itUIVCBE tcrpentijn
GEMEENTERAAD VAN AXEL.
Vergadering van Dinsdag 11 Maart 1924,
des voormiddags 10 uur.
Voorzitter de heer F. Blok, Burgemeester.
Tegenwoordig de leden: J. M. Oggel, M. W.
Koster, Ph. J. van Dixhoorn, J. Weyns, J. M.
Baert, A. Th. 't Gilde, E. van de Casteel,
F. Dieleman, J. de Feijter en P. de Feijter.
Secretaris de heer J. L. J. Maris.
Afwezig de heer A. E. C. Kruijsse.
(2. Vervolg).
3. Electrificatie der gemeente.
Ingekomen is een schrijven van de directie
der Provinciale Zeeuwsche Electriciteitsmaat
schappij, die naar aanleiding van een ten ge-
meentehuize op 13 Januari 1.1. gehouden con
ferentie verzoekt bemiddeling te verleenen
voor het aanleggen, hebben en oniderhouden
van laagspanningsleidingen voor de distributie
van ©lectriciteit aan particulieren in de kom
der gemeente.
Het voornemen bestaat, wegens de kosten,
een bovengroiidsch Pet aan te leggen, daar an
ders een rentabiliteit moeilijk door haar zal
te verkrijgen zijn.
Om aan den door Burgemeester en Wethou-
ders uitgesproken wensch, tot het aanleggen
van een ondergrondsch net in de Zeestraat,
Lange Noordstraat en Nieuwstraat te voldoen,
zou de directie willen voorstellen, tegemoet te
komen in de kosten van graaf- en straatwerk.
De VOORZITTER meirkt op, dat het den
raad bekend is, dat hierover door Burgemees
ter en Wethouders reeds verschillende confe-
renties zijn gehouden. Ook in den raad is de
zajak besproken, die machtiging verleende tot
het inroepen van deskundige voorlichting en
het uitvoerig rapport van den aangezochten
deskundige, den heer B. A. J. van der Hegge
Zijnen te Utrecht heeft bij de leden gecircu-
leend, zoodat zij daarvan kennis hebben kunnen
nemen.
Het advies van den deskundige is tweeledig,
het beziet de zaak uit het oogpunt van het vor-
men van een eigen bedrijfen in de tweede
plaats omschrijft het welke voorwaarden zou-
den behooren te worden gesteld aan cie P.Z.
E.M, wanneer men haar concessie verleent.
Burgemeester en Wethouders stellen zich op
het standpunt, dat tot het laatste moet wor4en
overgegaan en stellen voor de concessie te ver
leenen op de voorgestelde voorwaarden.
Tot het verleenen eener bijdrage in de kos
ten van een ondergrondsch net kunnen zij niet
adviseeren.
Burgemeester en Wethouders hebben ge-
meend, goed te doen den adviseur uit te noo-
digen deze vergadering bij te wonen, teneinde
zoo noodig de leden vender in te iichten.
Op uitnoodiging van den VOORZITTER
komt de heer van HEGGE ZIJNEN ter verga
dering, en licbt zijn rapport, dat hij 9 Febru-
ari 1.1. aan Burgemeester en Wethouder zond,
nader toe.
Bij het behandelen dezer zaak, is het ook
dienstig te weten wat de gemeente, indien zij
aan de P. Z. E. M. concessie verleent, daar-
mede wegschenkt. Om daaromtrent op de
hoogte te komen heeft spreker becijferd
le. de rentabiliteit van de kom Axel af-
zonderlijk.
2e. de rentabiliteit van de buitenkommen;
3e. de rentabiliteit der geheele gemeente
als een bedrijf.
In de eerste plaats vestigt hij er de aan
dacht op, dat de cijfers die genomen zijn als
uitgangspunt van de verschillende berekenio-
gen gegrond zijn op de uitkomsten van ver
schillende statistieken, waarvan hij er ook bij
het rapport heeft overgelegd, zoodat fie hee-
ren die zelf hebben kunnen controleeren, en op
de ervaringen in de praktijk.
Hij heeft er o.m. de aandacht op gevestigd,
dat de ervaring heeft geleerd, dat, waar een
electrisch bedtijf naast een door de gemeente
geexploiteerde gasfabriek gekomen is, de in-
vloed van dat nieuwe bedrijf zooal merkbaar,
niet ongunstig genoemd mag worden, waaruit
volgt, dat het ook alhier geen bezwaar zal be-
hoeven te zijn naast de gasfabriek een elec
trisch bedrijf te gaan exploiteeren. Wel kan
er bezwaar zijn om aan een ander daartoe con
cessie te verleenen, aangezien dan het gevaar
ontstaat van ongevven.sch.te concurrence, die
tegen iederen prijs in concurrentie met de gas
fabriek stroom ga.at leveren voor verlichtine.
beweeigkracht en verwarmingsdoeleinden. De
gervolgen kunnen dan voor een gasbedrijf wel
ongunstig worden.
De gasfabriek staat er goed voor. Men heeft
vroeger wel eens gemeend, dat, tengevolge van
de oprichting van electrische bedrijven, de gas-
fabrieken gedoemd waren te verdwijnen. Dat
is onjuist gebleken. Waar de afname van gas
voor licht en kracht afnam, nam men ook waar
dat die voor verwarmingsdoeleinden toenam.
Ook is de verwarming met e'ectriciteit moge-
iijk, maar dit is te duur en dit kan niet goed-
kooper worden, welke vindingen op eleUriciteit
ook nog zouuen worden gedaan, in verband
met de warmte-uitstraling van een eeniheid
electrische stroom, die onemdig geringer is aan
che van gas. Dat verschil kan rummer opge-
lost woruen, zegt spreker, even cnmogelijk als
het is, oat een meter ue iengte zou knjgen van
1,50 volgens de tegenwoordige maat.
Een M3. steenkolengas bevat 5000 a 5500
warmte-eenheden, terwyl een Kilowattuur
stroom, die in den regel met 1 M3. gas wordt
vergeleken er slechts 861 bevat.
De toestand der gasfabriek te Axel is blij-
kens de aan spreker verstrekte gegevens bij-
zonder gunstig.
Wat de finantieele toestand van Axel betreft
bedraagt de schuldenlast der gemeente
112.965 tegen gemiddeld 4,3 en 9085
aflos. En de welstand der ingezetenen baseert
schr. op de belastbare inkomens. Deze zijn in
1920 bij H86 aanslagen op een bevolking van
5549 inwoners in totaal f 1.777.250, of gemid
deld 1498,50. Ook dit geeft den adviseur een
gunstig beeld, waardoor het welslagen van een
G. E. B. zou zijn verzekerd.
In het tweede hoofdstuk van zijn rapport
heefj, spreker behandeld de raming van het
aantal aansluitiingen en het stroomverbruik.
Hij heeft daarbij alleen gerekend op de kom
van Axel, zonder de straatverlichting', omdat
het hem niet bekend is, of die oak zou worden
omgezet in electrieiteit.
Zijn cijfers wijken af van die welke destijds
door de P.Z.E.M. als raming zijn verstrekt,
zoodat van die begrooting weinig is te gebrui-
ken. Die berust z. i. op reine fanitaisie, en zijn
mergens op gebaseerd. De cijfers van winst en
verlies kloppen niet op ;>e ervaring. Spreker
deelt mede, dat hij bij alje door hem gemaakte
berekeningen van denzelfden basis udtgaat en
het nog niet voorgekomen is, dat deze cijfers
niet uiitkwamen.
Bij de berekeningen van de P.Z.E.M. is al
leen gerekend op den aanvangstoestand, maar
men moet een bedrijf niet daarnaar alleen be-
zien, doch er ook op letten, wat er mettertijd
kan komen. In de meeste gevallen hebben
dergelijke ondernemingen in de eerste jaren
eenig- verlies en later winst.
Indien de gemeente exploiteert, zal zij voor
uitbreiding van het bedrijf ook al eens iets
moeten doen, in het algemeen belang, zonder
dat zulks direct voordeel voor bet bedrijf op-
levert. Dat komt dan ten goede aan de inge-
zetenen die er door gebaat worden. Indien een
concessionaris exploiteert, zal zooiets achter-
wege blijven, daar het deze alleen om winst te
doen is, en die zich geen opofferingen in het
algemeen beilang getroost. Als dus een ex-
ploitatie voor de gemeente voordeel g is, is die
voor een particulier nog voordeeliger.
Nu is de toestand voor Axel bijzonder voor-
deelig, daar de exploitatie terstond reeds een
winst oplevert van f 2000 en na een jaar of 4,
5, 6 een winisit belooft van 15 a 16 duizend gul
den, als men de stroomprijs aanhoudt van 45
cent per K.W.U. voor verlichting, die de
P.Z.E.M. ook voornemens is te berekenen. Dat
is dus een flinke winst.
Dat betreft echter alleen de kom.
In de tweede plaats heett spreker een be-
rekening gemaakt voor eleotrilicatie der ge
heele gemeente behalve de kom, alzoo de bui
tenkommen, boerderijen of waar ook. Die be-
rekening is met zoo gunstig. Dat iigt loor de
hand, omdat het deel der gemeente buiten de
hoofdkom gelegen minder dicht be\olkt is en
de woningen verder uit elkaar staan, men dus
minder aansluitingen op een bepaaldc Iengte
net en het leven ook anders is dan in de kom.
Aanvankelijk zal de exploitatie daarvan een
verlies opleveren van /3850, later dalende tot
i 2100, uitgaande van vgronderstelling, dat
de stroom naar buifen kan worden overge-
bracht met verhoogde spanning uit een cen-
traalstation te Axel. Worden de ouitenkommen
op het hoogspanningsnet der P.Z.E.M, aange-
sloten dan zijn 5 maststations noodig en ver-
hoogen de aanleg en exptoitatiekosten en
wordt het verlies aanvankelijk j 8000, later
5000 per jaar, terwijl ten slotte, als de lee-
ning voor de aanlegkosten is afgelost, de uit-
gaven en inkomsten wellicht zullen balancee-
ren, en het alzoo niet te voorzien is, dat daarop
winst zal komen.
Voorts heeft spreker nog een derde~Lerei<c
ning gemaakt, om na te gaan hoe het zal wor
den als de geheele gemeente wordt geelectrifi-
ceerd. Dan wordt het veel voordeeliger. Dan
kan de stroomvoorziening van uit een cenitraal
punt worden geregeld en alle inwoners die dit
wenischen van stroom worden voorzien. Dan
bereikt men alle buitenkommen en alles wat
er tusschen ligt. Dan kwam spreker tot een
aanvankelijke winst van 3600, stijgende tot
f 20.000.
Dat acht spreker de meest wenscheijjke op-
lossiing.
Op Brond van vorenstaand betoog en de in
het rapport vervatte uitvoerige berekeningen
en ramingen, komt spreker tot de volgende
conclusie:
Er is naar gestreefd, om, uitgaande van in
sooitgeilijke bedryven verkregen resultaten en
zeer voorzichtige ramingen tot een betrouw-
baar en niet geflatteerd resultaat te komen,
waartoe o.a. alle aanleg- en uitgaafposten
hoOft werden opgevoerd en de ontvangsren ge-
drukt, o.a. door niet te rekenen op winst vooi
materiaalieveringen, boeten, kosten van her-
keuringen e.d., die per jaar altijd nog c-en niet
te verwaarioozen bedrag uitmaken.
De drie beschouwde gevallen: Axel alleen,
de buitenkommen alleen en de geheele ge
meente gecombineerd, zijn alle met dezelfde
goed gemotiveerde cijfergegevens beiekend,
zoodat de resultaten ook onderling in de juiste
verhouding staan en dan blijkt, daaruit: dat de
exploitatie van Axel alleen terstond een zui-
vere winst oplevert van f 2087, later 15688;
exploitatie van de buitenkemmen alleen met
hoogspanningsaansluiting op de P.Z.E.M. aan
vankelijk een verlies geeft van 8000, later
f 5000; idem met centrale voeding een aanvan
kelijk verlies geeft van f3850, later 2100
exploitatie van het geheel een aanvankelijk
zuivcre winst van /3865; later f 19.960.
Nu moet man bij de beschouwing dezer re
sultaten in het oog houden, dat het ra,mingen
zijn, die, hoe nauwkeurig ook afgeleici, toeh
altijd nog voor wijziging vatbaar zijn. Die wij-
zigingen kunnen eclrter onmogelijk zoover
gaan, dat een winst tot verlies zou worden,
of omgekeerd. En zoo kan dan ook uit boven-
staande met zekerheid worden afgeleid, dat
aan de exploitatie van een gemeentelijk elec
trisch bedrijf voor de geheele gemeente, ab-
soluut geen risico verbonden is, evenmin als
aan een gemeentelijk electrisch bedrijf voor de
kom van Axel alleen, dat daarentagen een ex
ploitatie die tot de buitenkommen beperkt
blijft, zeer waarschijnlijk lange jaren een ver
lies zal opleveren en een sluitende rekenang
wel het allergunstigste zal zijn, dat men voor
een verre toekomst verwachte.n mag.
Besehouwt men deze resultaten nu in het
Mcht eener concessie aan derden, dan valt
daaromtrent te ze;:"gen, dat, indien een con
cessie gegeven wordt voor de kom van Axel
alleen, niet alleen aan den concessionaris een
winstgevend object cadeau gedaan wordt, doch
tevens, dat het daardoor voor de gemeente
practisch onmogelijk gemaakt wordt, de bui
tenkommen ooit zonder verlies van electrieiteit
te voorzien. Wil men derhalve een conees.de
verleenen, dan zal die in bet belang der inve-
zetenen niet beperkt mogen blijven tot de kom
Axel, doch zal deze voor de geheele gemeente
moeten gelden. Daar echter, zooals berekend
werd, de winsten van een bed'rijf vBor de g
heele gemeente, juist door die concentratie
nog belangrijk grooter worden en na verloop
van eenige jaren naar de 20 mille kunnen gaan
loopen, zal het gemeentebestuur ernstig te
o\-erwegen hebben, of het al dan niet daartoe
zal besluiten, waarbij ook bovendien nog
drieerlei te bedenken is, t.w.
a. bij eigen exploitatie komen de winsten,
ook wanneer geen tariefverlaging plaats heeft,
vol ten goede van alle ingezetenen, terwijl bij
een concessie slechts een gering deel der ove -
winst ten goede komt, niet van alle ingezete-
nen, doch alleen van de aangeslotenen en het
andere de gemeente verlaat;
b. bij eigen exploitatie zal al spoedig een
flinke tariefverlaging toegepast kunnen wor
den, wat weer stimuleerend op het gebruik
werkt, doch bij exploitatie door de P. Z. E. M.
zal die tariefverlaging wel tot het uiterste be
perkt bl.ijven;
c. bij eigen exploitatie blijft men l eer en
meester in eigen huis, terwyl men bij conces-
sieverleening een gast binnenhaalt, die wel
licht zou kunnen blijken schadelijk voor de
gasfabriek te zijn.
Mocht de gemeente eventueel besluiten tot
het verleenen eener concessie, dan is wel ge
bleken, dat dit voor den houder dier concessie
zulke groote voordeelen beteekent, dat de ge
meente in het stellen der voorwaarden waar-
lijk niet al te gul behoeft te zijn.
Deze concessie is behandeld in het laatste
deel van bet rapport.
De VOORZITTER wil thans de gelegenheid
openstellen om het eerste deel van het rapport,
betreffende eigen exploitatie door de gemeen
te, te bespreken.
De beer 't GILDE: Met stijgende belong-
stelling zal elk, die voelt, voor de on.twikkeling
van een bloeiend economisch leven in onze
streek, het actueel geworden vraagstuk der
electrificatie gevolgd hebben. En naarmate
de verschillende gemeenten de voorziening in
de behoefte van beter licht of van hulpbron-
nen voor kracht meer of minder gevoelden,
was ook de belangstelling der bewoners meer
of minder.
In onze gemeente Axel, waar wij ons in het-
onbetwist gelukkig bezit eener gasfabriek ver-
heugen, leek het aanvankelijk, dat de bevol
king vrij onverschillig stond tegenover even-
tueele electrificatie, althans in zyn groote
meerderheid. Door verschillende omstandig-
heden is echter de oorzaak ontstaan, dat deze
kwestie opnieuw hier aan de orde is gekomen
en thans het veigevciderd stadium is ii.getre-
den, dat de benoeming tot edn technisch ad
viseur noodzakelijk is gebleken en wij thans
diens rapport hebben kunnen bestudeeren en
voor ons hebben liggen.
Hoedanig nu de beslissing zijn zal, die uit
dit rapport voortvloeit, zooveel is zeker. tenzij
de raad zich tegen i-edere daarin geopenbaard
wijze van electrificatie mocht verzetten, het-
geen ik denkbeeldig acht, zooveel is zeker, dat
de gemeente den raad dankbaar zal moeten
zijn voor het besluit tot het benoeinen van
iemand die te dezer zake de bekwaamheid van
„goede technische voorlichting geven" bezit en
die op een jarerilange theoretische zoowel als
practische ervaring kan bogen.
De gevraagde adviezen zijn verre te prefe-
reeren boven de ongevraagde van het soort.
dat wij den laatsten tijd hier ter plaatse in
druk en gesprek vernemen, ook al kosten ze de
gemeente eenig geld.
Ik wil echter de politiek absoluut buiten deze
zaak laten, die daarvoor te hoog staat.
Ik acht het ondenkbaar, dat de raad zich
tegen iederen geopenbaarden vorm* van elec
trificatie zal verzetten. Dit zou bijna onzuinig
zijn! Voor licht en kracht beide toch, is de
toekomst aan de electrieiteit. De beperkte pro-
ductie, voortvloeiende uit momenteel beperkt
gebruik zijn oorzaak, dat de pryzen te hoog
zijn. Juist om deze redenen zijn wij soc. dem.
voonstanders van een arbeidsbedrijf, omdat v.
in de toekomst niet geheel en al afhankelijk
zullen zijn van een of ander particulier mono
polie. Alleen moet het arbeidsbedrijf zoo ge-
organiseerd en geleid worden, dat het minstens
even goed functionneert als een particulier
bedrijf, hetgeen helaas nog niet altijd en over-
al het geval is.
Of echter in dezen abnormalen tijd een ge
meente of een groep verbruikers zich van elec-
trischen stroom zullen voorzien, hangt natuur-
lyk af van de pryzen in vergelijking met an
dere lichtbronnen, als gas, petroleum, etc.
Op het platteland zijn deze prijzen altijd wa
hooger dan van gas, waartegenover stoat, dat
electrisch licht veel beter en zindelijker en voor
beperkte ruimte ook veel gezonder is.
Dit is, m. d. v. in het kort mjjn principieel
standpunt tegenover de aanhangig gemaakte
electrificatie, waar ik een warm voorstander
van ben.
Hoe men nu in Axel, met een hoogspan
ningsnet of langs kabels (met of zonder bijbe-
taling door de gemeente) wil aanleggen, het
komt tenslotte neer op den prijs die door de
verbruikers moet betaald worden. De laagste
prijs waarvoor de P.Z.E.M. in Zeeuwsch-
Vlaanderen levert, komt op 45 e. per K.W.U.
terwijl die, voor zoover mij bekend is, stijgt
tot 60 c. per K.W.U. in kleine verafgelegen
gemeenten, hetgeen mede afhangt van de door
die gemeenten gegarandeerde minimum-
afname.
Een en ander thans over het voor ons lig-
gend rapport. Ik zal mij zorgvuldig voor on-
juiste of voorbarige kritiek wachten en mij ter
dien opzichte tot geen steen des aanstoots ma-
ken. Wij, als leeken, moeten oordeelen naar
het verhandalde in de Statenvergadering en de
Ter Neuzensche gedachtenwisseling tussche
deskurudigen van onverdachten huize, waarvan
eene op het oogenblik in ons midden verkeert
en die schepper is van het voor ons liggend
rapport.
Uit dat alles weten wij voldoende, dat deze
kwestie voor een leek te teer is. Het is daar-
om dat ik dankbaar ben voor de buitengewoon
bevattelijke manier, waarop het rapport is
samengesteld. Deze is zoodanig dat het, naar
ik meen, niet mccdlijk is een opinie te vormen.
Indien wij tot oppervlakkig oordeelen ge-
neigd zouden zijn geloof ik, dat wij direct zou-
den besluiten over te gaan tot de stichting van
een G. E. B. Dat is de eerste maar niet de
eenige weg die wordt aangewezen.
De tweede weg is het vaststellen eener over-
eenkomst of contract met de P. Z. E. M. vol
gens welke electrieiteit aan de ingezetenen zal
moeten geleverd worden.
Burgemeester en Wethouders kunnen geen
vrijheidl vinden een voorstel te doen tot het
eerste, wel om concessie te verleenen oo nader
vast te stellen voorwaarden, wat ook de meest
gewenschte weg is volgens mijn conclusie.
Ik ben van meening, en dat is myn beschei-
den oordeel als leek, dat de cijfers al te opt.i-
mistisch zijn en geloof, dat het maximum-
aantal aansLuitingen te Axel verre beneden
het geraamde gemiddelde door den heer v. d.
Heigge Zijnen zal blijven- Tusschen haakjes
een kleine opmerking naar aanle'ding van de
b°rekening van de salarissen van personeel en
bijslagen op salaris va.n directeur en fcoekhou-
der der gem. gasfabriek, bij eventueele
oprichting van een G. E. B., dat dan onder
eenhoofdige leiding zou komen. Hier komt
den beer v. d. Hegge Zijnen tot een totaal van
3550,hetwelk moet zijn f 4550.Met den
g"ingsten tegenslag zal de aanvankeiiik ge
raamde zuivere winst, zoodanig gereiluccerd
tanden en aangezicht, verdrijft men door
Sanapirin-Tabletten (Mijnhardl). Koker 75 ct.
Bij apoth. en drogisten.
Sanapirin-Tabletten zijn verkrijgbaar bij
J. R. Piatteeuw, Noo,dstraat J.
worden, dat ze waarlijk nihil zal zijn. Maar
voomamelijk geloot ik, dat Axel' eerst na
lange jaren aan het alge iaon gemidd. 'ie aan
tal aansluitingen zal komea, v >ar i t-t voor
later ge.aamde winstojjier ook n t gewettigd
is. Axel zal op den rege. een ujtzonderidg
maken, wesh. Ive ik de risico bij de .'tichting
van eeri G. E. B. het grootst acht.
Verder meen k. dat Bvi ge .eester en Wet
houders ten onrecnte spreicen van het luerbij
vastgesteld ontwerp-con:u:i. Dit wo iL m.i.
eer.-t art kelsgewijs behandeld.
Met lie oog op lie a - itiseh optreden
van de zijile van de P. Z. E. lu., waarover nog
gewag gemaakt word I, raad :k aan een stevxg
en onwankelbaar standpunt in te nemen, maar
niet het onzinnige van de 1 E M. te
eischen, waardoor de zaak op e'en ;e jdens-
weg wo'd; gesclioven en no,r. eioc- -.mlicten
niet uit zul.en blijven en een w; srhou-
d ng onts aal lk zal vooi het voorstel van
Burgemee ier en Wethouders stemmen.
De heer WE1JNS heeft met g< n ken
nis genomen van het rapport, doch heeft op-
gemerkt, dat reken.ng is houden met een
rente' tan 4% Is dat met wat laag? Al
wat wat de gemeente meer moet bet; n, mis-
schien 5 of 5% V< drukl. de expio iatie en
maakt het verlies grooter of de winst kleiner.
Hij wijst op Amsterdam, dat nog een leening
uitschryft van 6
De VOORZITTER meent, dat het een groot
verschil maakt, en men Axel net met Amster
dam moet vergelijken, Axel s, tat er finan-
cieel oneindig beter voor.
De heer WE1JNS ge o I oh niet, dat men
hier voor minder dan 5 leenen zal,
De heer HEGGE ZIJNEN wijst er op, dat
Zaamsia. voor 414 heeft geieend,
De heer DIELEMAN wil ook iets vragen.
Hij hoort er over spreken, dat de gemeente,
als zij zelf exploiteert, een winst maakt van
f 2000 van de kom en /3850 als geheel de ge
meente geelectrificeerd wordt. Dit laatste is
zeker het verkieslijkst. Maar, vraagi, hij, waar
kom die winst vandaan? Toch uit de zakken
der verbruikers, alzoo der burgers en daarom
acht ik die winst, denkbeeld g, het is dan meer
een verkapte belasting. Hij is het er met den
heer 't Glide over eens, dat de aansluitingen
alhier beneden het middelmat ige zullen blijven.
De VOORZITTER merKt op, dat, als hier
van winst wordt gesproken, dit voortspruit uit
de berekenirig van een hep dim stroomprijs.
As stralf mocht blijk on, dat d> gemeente voor
het exploiteeren van het di f met minder
toekomt, kan ook de stroomprijs veHaagd
Worden, evenals zulks bi.i de gasfabriek ge-
schiedt, daar het ndet de oedoel "g is, dat de
gemeente winst maakt.
De heer DIELEM AN viaagt of er over deze
si -ik n wat ligt heen- in wore de gas
fabriek - nog lang n'el \v, ze zou /unnen
zijn en het ware wellicht bei" de aandacht
eerst eens te wijden a i n"' u er fa
i nscho.n
hier zoo hard eke sell 1 nt begeeren. H'j
meent, al u v; rf- i -
De lieer VAN DIXHOORN verkiaart, dat
het hem aanvankelijk speet, dat h> n do stub
ken moest lezen, dat Bui-geme .e en Wei-
hor voo 'Sti ten vp n voor
rekening der gepieente to i m< i. Hi} un hun
standpur ten deze u et ypan. nil nen de
\oori van een di an ge rocpt en
men leest dan z,in rapport, da aan uelijk-
toid iet te wenschen over.ua. nu." - en ook
begin", r uv r,t i Daar
om bevreemdt het spreicer, dat ze.onds ;ks dat,
voorstf - cot ie i eenen. De cij
fers zijn zeer duid- ijk en -pe en een
gunstig resultaat. Waarom stellen Burge
mee- ei Wethoude - et voc- er op in te
gaan? Het is hem volkomen onbegrijpelijk,
daar But gemeesier en Wethouders geen mo-
tieven voor hun afwijkend voorstel meedeelen.
Door den heer Dieieman is gevraagd waar
de wins \audaan moet komen en dat net, om
dat die uit de zakken der \erbruikers. <ier bur
gers, kom een verkapte heiasi ug i 't Is
best mogelyk, maar sp.eker vindt dat nog niet
zoo afkeurenswaard. Intege tueel, in plaats
van zich blind te staren op de inkon t.en ver-
kregtn uit d ecte belas. zou -.,«gen-
deel veel voor te zeggen zyn, dat de v meente
inkomsten verkreeg uit door lit-' gwxpioi
teerde bedrijvon, Indien de en het
geen ze uit het bedriif gen s I en r te duur
betalen, is daar niets tegen. Als de meente
bedrijven exploiteerde met een wi .!s hier
is geraamd, zou daarmede de hoofd- yke om-
slag die nu 75.000 bedran-.L s worilen
venminderd, zoodat dan lang- andu n kant
door -de ingezetenen we m mi ni» i etaald
worden.
Zou dat dan zoo onbilliik zijn
Hij heeft van den beginne af het betoog
van den heer Hegge Zijnen gevolgd, en zijn
meening, om de zaak von: rekeninv van de ge
meente te houden en zelf te expeeren, ,s
nog niet veranderd.
Spreker wenscht daarom voor te stollem, in
te gaan op het adv van di n hi degge
Zijnen en de geheele gemeente voor ickening
der gemeente zelf van e.'c-cl.- .schen room te
voorzier.
Terecht is er door den adviseur ook op ge-
wezen, dat men dan geen concurrent der gas
fabriek binnenhaalt, maar een bes ..ermrr
Geeft men concessie, dan kriigt men V'1 een
concurrent. Spreker ai-bt het ook r ict ge-
wenscht, de voordeelen die hii mede te behalem
zijn, aan derden af te staan.
De heer J. DE FEIJTER viaagt, hoeveel in
totaal zou moeten geieend worden voor aan
leg in heel de gemeente.
De VOORZITTER: f 100.000.
De heer J. DE FEIJTER merkt op, dat d
som hem wel wat afschr 1 o" dat b
anderszins toch ook gelc oft, dat het v nsche-
lijk is, dat de gemeente het zeb oof doet. lets
anders is het ook, dat de P. Z. E. M nod.'
te bespreken concessievoorwaarden r el za
aanvaarden en dan staat alles weer op losse
schroeven. Doet de gemeente het zf f an zul
len ook alle buitenmenschen kuunei aansiu'-
ten, hetgean niet het geval zal word n bij
ploitatie door de P. Z. E. M. Indien de ge
meente het doet, zullen 90 der bewmu s
althans kunnen aansluiton.
De VOORZITTER wijst er op dot Burge
meester en Wethouders in de door en ter
vaststelling voorgestelde conces-d- .orwaar-
den hebben vastgelegd, da' ook de buitenw-■<-
ken moeten worden aangesloten.
De heer J. DE FEIJTER erkent d-d, m? o
vreest. dat de P. Z. E. M. zal fcegge-n: dat doe
ik niet! Wordt de behoefte aan e'rc'F-.rV- >n
stroom in deze gemeente in tenia id ov
dan zou spreker den knoop willen d.oo bakken
en tot eigen exploitatie besluiten- Of d;e be
hoefte bestaat, is echter de vraag. P~ vo-lga
week was een vergadering w Erin--vbelA-:-
den bij het verkriigen van electrischen drenn
:n een deel der gemsente onge-oenen.
waren 25 menschen uitge.nood:gd, doch er
