HaHdelsberichtew.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
EVGEZONDEN STUKKEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
AanvankMjjk hobben d« arbeideri de nood-
lotugt> govoligen van deze van overheidswegu
geforceerde wijziging in de productieverhou-
djngen niet ondervoniden.
De loonen giingen in stijgende lijn en wisten
»kh zeifs eenigen tijd op het hoogconjunctuur-
*iveau te handhaven, ook toen de malaise haar
intrede reeds had gedaan. Door papieren wetten
worden de econamische wetten echter niet bui-
ten werking gesteld, met het gevolg, dat het
aantal werkloozen steeg tot de ongekende hoog-
te van circa 100.000, en reeds maandenlang op
dit cijfer bleef staan. Waar men aanvankelijk
ineende de werkloosheid te bestrijden door den
arbeidsduur te limiteeren tot 8 uur per dag
(immers voor het werk dat vroeger geschiedde
door vier arbedders, die elk 10 uur werkten, wa-
ren nu nooclig 5 arbeiders die elk 8 uur werk
ten), creeerde men zelf de werkloosheid, door-
dat men de productiekosten opdreef tot een
pedl, waarop concurrentie met het buitenland
in vele gevallen niet meer mogelijk was, en
dat het in koopkracht achteruitgaande publiek
van nieuwe aankoopen, herstellingen enz.
weerhield.
Uit de motiveering der overwerkvergunning
aan de Machinefabriek en Scheepswerf van
Wilton te Rotterdam hlijkt aan de Kamer in-
tusschen, dat de onjuistheid van bestrijding
der werkloosheid door arbeidsduurverkorting
wordt ingezien.
Het wordt in bedoeld schrijven van den
Directeur-Generaal van den Arbeid thans open-
lyk erkend, dat door verlenging van den Ar
beidsduur de productiekosten dalen, de kans
op het verkrijgen van orders grooter wordt en
daardoor de werkloosheid kan worden bestre-
den. Derhalve geen bestrijding der werkloos
heid door de arbeiders korter, maar door hen
langer te laten werken.
Ook voor het loonvraagstuk acht te Kamer
de kwesitie van den werktijd van eminent be
lang. Reeds vele arbeiders hebben, tengevolge
der malaise hun loon zoodanig zien dalen, dat
eer verdere vermindering hunner week-inkom-
aten voor het onderhoud van hun gezin zeer
bezwarend is.
Bantwoord de overheid nu aan haar taak,
door te beletten, dat deze gezinshoofdeu, door
godurende tien in plaats van acht hun arbeid
ter beschikking hunner werkgevers te stellen,
verdere verlaging hunner weekinkomsten voor-
komen
De Tilburgsche Kamer is overtuigd, dat de
groote meerderheid der arbedders, die de ver-
antwoordelijkheid dragen voor het onderhoud
van een gezin er de voorkeur aan geven om
eerage uren langer te werken met behoud van
htm weekinkomen, dan dit weekinkomen ver-
dar be zien dalen met behoud der 48 uren week.
Met alle waardeering voor intemabionale
•amenweriring meent de Kamer, dat het niet
op den weg der overheid ligt, om ter wille van
de Internationale gedachte wier verwezenly-
kmg verder verwijderd is dan ooit te voren (wij
denken slechts aan de door het buitenland ge-
voeaide handelspolitiek) de belangen der Ne-
tUrlandsche arbeiders en der oiulememingen,
waar in zij werkzaam zijn, op te offeren.
De Kamer vraagt of het niet pijnlijk is, dat
Rlburgsclie wevers, die met onze 48urige ar-
beidsweek in onze Industrie geen werk kunnen
vinden naar de Wollenstoffenfabrieken van
Noord-Frankrijk gaan werken 60 uur per week
egen een eindloon van 150 francs? En dat,
terwijl de Tilburgsche industrie emstige con
currentie van de Fransche industrie onder
vindt!
De Kamer meent, dat de bovenomschreven
bezwaren tegen de Arbeidswet 1919 niet wor
den opgeheven door een meer soepele toepas-
sing en het ruimer verleenen van overwerk-
vergunningen. Dat kan voor niemand een basis
zjjn voor het maken eener kostenberekening,
daar hierop niet vast kan gerekend worden,
noch of men die verkrijgt, noch of die niet zal
warden ingetrokken, daar verleenen en ver-
lengen afhankel ijk is van het inzicht van bui-
ten de verantwoordelijke bedrijfsledding staan-
de ambtenaren.
En wat zal vraagt de Kamer het ge
volg zijn, dndien het buitenland eveneens den
door ons bepleiten weg van een langeren
werktijd inslaat? In herinnering brengende,
dat nog vele landen, o.a. het grootste industrie-
land der Vereenigde Staten van Noord-Ameri-
ka, Japan enz. den achturendag in het geheel
niet kennen. Zij ontkent ten sterkste, dat wij
hier gen voordeel van werktijdverlenging zou-
dan hebben, al mocht ook het buitenland tot
een langeren werktijd besluiten.
De Tilburgsche Kamer meent, dat het hier
niet is op de eerste plaats een kwestie van
concurrentie, van achterstand in het buiten
land. De langere arbeidsweek zal ons in staat
stellen goedkooper te produceeren en daardoor
de hoofdoorzaak der huidige malaise de onder-
consumptie door gebrek aan koopkracht te ver-
nietigen. Onze artikelen zijn te duur, het pu
bliek kan ze niet koopen, vandaar de groote
maJaise in het geheele land.
Dat geldt niet alleen de prijzen der goederen,
evenzeer die der diensten. Door de steeds ver
dere opdrijving der tarieven van spoor- en
tramwegen, van post, telegraaf en telefoon,
is het gebruik dezer middelen van verkeer voor
het publiek steeds bezwaarlijker geworden. In
plaats van een reis naar een zaken- of familie-
relatie schrijft men een brief. Men offert ter
wille der kosten de snelheid op en ziet af van
telegram of interlocaal gesprek. En terwijl de
gemeenschap aan bovengenoemde verkeers-
middelen steeds meer gelden ten koste legt,
wordt het gerief derzelve voor het publiek
steeds geringeT.
Op grond van het aangevoerde geeft de
Kamer den Ministers met den meesten aan-
drang in overweging, om, tot herstel van de
geschokte Nederlandsche Welvaart het initia-
tief te nemen tot een zoodanige herzieming der
Arbeidswet, dat deze niet langer een hinder-
paa! is, om tot de noodzakeljjke verlaging der
oroductiekosten in het bedrijfsleven hier te
lande te geraken.
Met betrekking tot die zaak is nog inge-
komem:
Van de Kamer te Vlaardingen ter kennis-
nenung een zeer uitvoerige memorie be-
treffende de arbeidswetgeving, gericht aan den
Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid.
Deze Kamer heeft een enquete gehouden
onder de nijverheid in haar district, waarbij de
volgende vragen werden gesteld:
1°. Heqjrscht er in uw bedrijf werkloosheid
en in hoeverre is dit een gevolg van de
bepalingen der Arbeidswet?
2°. Zou een soepeler toepassing van de Ar
beidswet uw bedrijf in staat stellen den
arbeid te hervatten, met voile capaciteit te
werken, of in het algemeen ten goede
komen
Het resultaat daarvan was dat de Kamer tot
cle conclusde kwam, dat de Arbeidswet te uni
form is, niet soepel genoeg en alle fabrieken
van een categorie te veel gelijkelijk wil be-
handelen, dat zij niet genoegzaam gelegenheid
geeft voor extra krachtsinspanning (over
work) die nu en dan noodzakelijkerwijzc wordt
vereischt.
De conclusie der Kamer is, dat er iets moet
gedaan worden. De toepassing in haar district
is voor nijverheid, handel en visscherjj zeer
aorgwekkend, de werkloosheid tot een nooit
gekende hoogte gestegen, de belastingdruk
schier ondragelijk. Er moet iets gedaan worden
om tot verlaging van de op de bedrijven druk-
kende kosten te geraken, om ons te handhaven
tegen de buitenlandsche concurrentie.
Naar het oordeel der Kamer is een krachtige
opvoering der arbeddsprestatie het meest doel-
treffende middel, die, mits zij niet tot mis-
standen leidt, een zogen voor land en rolk is.
Door de Kamer te 's Hertogenbosch wordt
toegezonden een afschrift van een door haar
tot den Minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid gericht verzoek betreffende het nemen van
maatregelen voor een algemeene verruiming
van den werktijd voor alle bedrijven, opdat on
ze nationale industrie in staat zal zjjn om de
algemeen heerschende malaise en aan toe-
namende concurrentie uit het buitenland het
hoofd te bieden, terwijl die Kamer hare ad-
haesie betuigd aan het adres der Tilburgsche
Kamer omtrent dit onderwerp.
Het Bureau kan niet beoordeelen de toestan-
den, door de Kamer te Tilburg geschetst. Het
acht het ook niet gewenscht, in den breede
op deze zaak in te gaan. Het veronderstelt,
dat dit punt in de laatste tijden de voile aan-
dacht heeft van den betrokken Minister en de
ambtenaren die hem ter zijde staan.
Het is echter wel van meaning, dat sdnds
de invoering der Arbeidswet 1920 de omstan-
dagheden dermate veranderd zijn, dat eene
meer soepele en ruime toepassing der wet, of
eene grondige herziening daarvan, dringend
noodig is, en stelt voor, die meening ter kennis
te brengen van den Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid.
De beer VAN 't HOFF verklaart zich te-
leurgesteld door dit advies van het Bureau.
Hjj acht den inhoud van het adres der Kamer
te Tilburg van groot belang. Verruiming van
den werktijd is zoowel in het belang van den
weriknemer als van den werkgever. Er wordt
in het algemeen naar verruiming van den
werktijd verlangd, omdat men ziet, dat het
z66 niet gaan kan. Hjj stelt daarom voor aan
het adres adhaesie te verleenen.
De heer NEETESON sluit zich aan bij de
woorden van den heer Van 't Hoff. Hij be-
grijpt niet, dat juist het adres der Tilburgsche
Kamer het Bureau aanleiding geeft gegeven
tot een algemeene beschouwing over de inko-
mende stukken. Het behelst een zaak van
groote beteekenis. Indien met de Arbeidswet
en hare toepassing wordt voortgegaan op de
tot hiertoe gevolgde wijze, zal het voor onze
industrie in het algemeen niet mogelijk zijn de
concurrentie op de wereldmarkt vol te houden.
Ook hij zou aan het adres adhaesie willen be-
tuigen.
De heer NOLSON dacht, dat in de toelich-
ting op het adres van Tilburg het Bureau zijn
standpunt duidelijk genoeg had gemaakt. Het
Bureau wenscht zich ten opzichte daarvan op
een neutraal standpunt te stellen. In het adres
krijgt men een beschouwing van de in-
dustrieelen, van de fabrikanten. Om daarover
een objectief oordeel te kunnen vellen, zou men
ook de andere partij, die der werknemers
moeten hooren. Hjj acht het onjuist, om, zon-
der nader onderzoek aan zoo'n adres, dat een-
zjjdig moet zijn, adhaesie te betuigen. Het
betreft hier een kwestie van sociaal-econo-
mische politiek en als men zich daarover uit-
spreken wil, moet men ook de tegenpartij
hooren. Als dat geschiedde, zou men wellicht
een geheel ander advies krijgen. De Arbeids
wetgeving is een politiek vraagstuk en het was
juist de bedoeling van het Bureau om te trach-
ten de politiek buiten de Kamer te houden.
Als we hiermede begonnen, zouden we wel de
geheele wetgeving kunnen gaan bespreken.
Spreker is van oordeel, dat dit niet de taak is
der Kamer van Koophandel. Deze moet zich in
hoofdzaak bezig houden met de belangen van
haar district en de toestanden, in het Tilburg
sche adres beschreven, doen zich hier niet voor.
Betrof het een industrie in ons gewest, dan
was het iets anders, maar nu weten we daar
niets van, en hij acht het verstandig, dat we
ons afzijdig houden.
De heer VAN MELLE is het niet eens met
den heer Nolson, dat de Kamer in zaken, ra-
kende de sociaal-economische politiek een neu
traal standpunt zou behooren in te nemen. Die
politiek raakt den handel en de industrie en
aangezien de Kamer bestaat uit vertegenwoor-
digers van handel en industrie dient ze met
de gevolgen van die wetten en den invloed
die ze hebben op het economisch leven wel de-
gelijk rekening te houden.
Het blijkt nu vrijwel, dat de Arbeidswet niet
te handhaven is; hij zal niet beweren, dat men
daardoor in de plattelandsgemeenten het meest
gedrukt wordt, daar is de toepassing vrij soe
pel, maar in de steden is het erger, waar de
leaders der Vakbonden voortdurend in de weer
zijn, om na te gaan of niet in een of ander
opzicht van de wet wordt afgeweken.
Uit de vele afwijkingen die reeds worden
toegestaan, blijkt wel, dat de Minister zelf
inziet, dat de wet niet te handhaven is en spre
ker acht ook een zeer soepele toepassing noo
dig. Hij voelt ook veel voor de meening der
heeren Van 't Hoff en Neeteson.
De heer NEETESON moet blijven ontraden,
omtrent het Tilburgsche adres een standpunt
in te nemen. De Kamer kan daarover z. i. geen
oordeel uitspreken, indien ook de andere,
daarin betrokken partij, die der werknemers,
niet gehoord is. Als men thans een oordeel
uitspreekt, kan dit niet anders dan eenzijdig
zjjn. Hjj zou willen voorkomen, dat de Kamer
in de politiek gesleept wordt en door zich hier-
in te mengen komt de Kamer op dien weg. Het
is toch een vaststaande feit, dat de patroons
zich thans in het algemeen bewegen op een
reactdonair terrein. Hij wil hiermede volstrekt
niet zeggen, dat ze ongelijk hebben, maar het
feit bestaat, dat, zooals voor 1918 van werk
nemer -zijde steeds werd gestreefd naar den
8uren dag en andere -oordeelen, er nu van de
zijde der patroons een actie uitgaat in een an
dere richting, een richting die zich ook uit
spreekt in het Tilburgsche adres.
Daat de Kamer zich bepalen tot het gebied
waarvoor zij is aangewezen. Hoe kan men
hier een oordeel uitspreken over de Tilburg
sche wolindustrie, de textielnjjverheid in
Twenithe, de Noord-Hollandsche kaasboeren,
de tabaks- en sdgarennijverheid, alle zaken die
wij hier niet uit eigen ervaring kennen. Die
alien zenden ons hunne adressen, zonder nog
te spreken van die stukken die aan de Kamer
worden toegezonden welke het Bureau niet
eens de moeite waard acht op de agenda der
Kamer te brengen. Als men over die zaken
een uitspraalc gaat uitlokken, behoort daaraan
een onderzoek vooraf te gaan, waarbij men
inlichtingen inwint van de verschillende betrok
ken partijen en anders is het oordeel eenzijdig.
De hier VAN 't HOFF kan hiermede niet
instemmen; hjj ziet geen enkele aanleiding,
dat omcrent deze zaak anderen zouden moeten
gehoord worden. Het adres komt van de Til
burgsche Kamer. Het is z.i. hier goed op zijn
plaats. Het is, al hebben we hier geen wol
industrie, hier evengoed op zijn plaats, daar
ook de industrie van Zeeuwsch-Vlaanderen, zij
moge dan van geringen omvang zijn, even
eens de nadeelige werking van de Arbeidswet
ondervindt. Dat het oordeel der Kamer een
zijdig zou zijn, acht hij volstrekt geen bezwaar.
De Kamer spreekt zich uit, in zjjn samen-
stelling, zooals die is, De Kamer is ingesteld
voor hot bevorderen van de belangen van han
del en industrie en kan zich dus uitspreken
over zaken, die naar haar inzien de belangen
dier takken van ons volksbeslaan benadeelen.
Dat wordt ook hier ondervonden, en daarom
is het adres ook voor onze streek van groot
belang. Dat de Arbeidswet een mislukking is,
is voldoende bekend. Men heeft dat kunnen
waamemen, omdat de minister zelf is begon
nen met werkdagen van 8%, 9 en 10 uren toe
te staan. Hjj heeft zelf gevoeld, dat de wet
niet houdbaar is. Hij meent, dat het juist op
den weg der Kamers ligt, om aan te dringen
op wijziging.
Verlenging van den werktijd is ook in het
belang van de werknemers, omdat die dan
meer kunnen verdienen of althans verlaging
van hun loon wordt tegengegaan en zjj met
hun gezin beter kunnen rondkomen, en alzoo
de koopkracht verhoogen.
Verlenging van den werktijd zal bovendien
onze industrie in staat stellen beter te kunnen
concurreeren met het buitenland, zij zal mede
werken tot vermindering der werkloosheid.
De heer VAN DE WALLE is ook van mee
ning, dat een soepele toepassing of verruiming
van de bepalingen der Arbeddswet voor geheel
Nederiand van beteekenis is, en acht, dat de
Kamer verplicht is, aan het adres van Tilburg
adhaesie te betuigen.
De heer OGGEL merkt op, dat uit het voor
stel van het Bureau blijkt, dat dat toch ook
gevoelt, dat een wijzi'ging van de bestaande
wet gewenscht is. Het acht een meer soepele
toepassing, of grondige herziening noodig.
Spreker gelooft daarom, dat het Bureau en de
heeren die tegen dat voorstel bezwaar maak-
ten niet zoover van elkaar staan.
De heer NOLSON acht die opmerldng juist;
het Bureau doet haar voorstel, zonder verband
met het Tilburgsche adres. Het houdt zich dus
buiten de daarin vervatte particuliere over-
wegdngen.
De heer OGGEL: Het Bureau ziet ook in,
dat de tegenwoordige wet belemmerend werkt;
wij kunnen ook een zelfstandig adres aan de
regeering zenden, aanpassende aan de plaat-
selijke toestanden.
De heer VAN 't HOFF meent, dat, als het
Bureau daarvan doordrongen is, het dan het
meest gewenscht is, adhaesie te betuigen aan
het Tilburgsche adres. Indien men van alle
Kameis hetzelfde verzoek krijgt, zal dit meer
invloed hebben dan ii&dien soms afwijkende
verzoeken worden gedaan.
De heer OGGEL is integendeel van oordeel,
dat een zelfstandig adres meer invloed zal
hebben.
De heer VAN MELLE kan wel meegaan
met de meening van den heer Nolson, dat men
niet aan allerlei adressen en verzoeken adhae
sie kan betuigen, maar men behoort elk geval
on zichzelf te beschouwen. Het besprokene is
van groot algemeen belang. Hij acht het vol
strekt geen veredschte, dat de Kamer omtrent
zulke zaken een neutraal standpunt inneemt.
Hij is het er ook volkomen mee eens, dat er
niets tegen is, dat de Kamer zich in zijn samen-
stelling er over uitspreekt zooals zij dat ziet,
aangezien de Kamer toch is ingericht in het
belang van handel en industrie. Hij voelt er
echter ook meer voor, om een zelfstandig
schrijven te ridden.
De heer NEETESON kan zich met dit laat
ste ook wel vereenigen, maar is van oordeel,
dat dit dan toch scherper behoort te worden
gesteld, dan het Bureau thans voorstelt. De
Arbeidswet is van groote beteekenis, zjj grijpt
cliep in, in het industrieel en commercieel leven
van ons land en veroorzaakt veel belemmerin-
gen met als gevodg nadeelen zoowel voor werk
gever als werknemer. Indien men een zelf
standig adres richt, behoort dit toch in den-
zelfden geest te zijn gesteld als dat van Til
burg.
De heer VAN DE WALLE sluit zich daar-
bij aan.
De heer DE FEIJTER merkt op, dat de heer
Nolson heeft willen doen uittkomen, dat het
ger bewoordinigen gesteld adres, dan overeen-
komstig het voorstel van het Bureau. Hij
meent, dat men dit haar, nu zij de besprekin-
gen gehoord heeft, wel kan overlaten.
De heer NEETESON zou op een grondige
herziening der wet willen aandringem.
De heer OGGEL kan zich daarmede vereeni
gen, de motieven kunnen worden ontleend aan
de ervaringen in ons gewest.
Met algemeene stemmen wordt aldus be-
sloten.
22. Postcheque- en girodienst.
Het is, naar de meening van het Bureau be-
grijpelijk, dat de geschiedenis van den post-
cheque- en girodienst, die zooveel hoofden
warm maakt, ook niet aan de aandacht der
Kamers van Koophandel ontging en dat de
Kamers, die ondertusschen vergaderd waren,
daaraan hun aandacht wijdden. Wij ontvingen
afschriften van adressen van de Kamers te
Amersfoort, Breda, Zwolle en Utrecht. Ook
bleek uit de dagbladen, dat ook het Bureau van
enkele Kamers aanleiding vond, om zijn mee
ning over het fiasco der centralisatie kenbaar
te maken.
Het Bureau uwer Kamer vond daartoe geen
aanleiding, omdat het reeds tijdig tegen die
centralisatie, die een minder gerieflijke wer
king van den dienst zou tengevolge hebben
heeft gewaarschuwd, doch ten antwoord ont-
ving, dat, al werden meerdere onzer bezwaren
erkend, het voomemen toch tot uitvoering zou
komen, wegens de bezuiniging. Het kon, naar
de meening van het Bureau weinig nut hebben
om dit stadium, nu men alle aandacht moet
schenken aan het liquideeren van de eerste
centralisatie, met reclames aan te komen over
hetgeen gebeurd is.
Het is echter te hopen, dat de Minister van
Waterstaat, na het ontwarren van den tegen-
woordigen toe stand, zich toch geroepen zal
gewoelen maatregelen te nemen om den dienst,
die zoo algemeen burgerrecht begon te verkrij
gen en in zjjn gedecentraliseerden vorm ook
voor "alle deelen van ons land groote gemakken
opleverde, weer in goede paden te brengen en
te populariseeren. En voor dit laatste acht het
Bureau vooral centralisatie het meest noodige,
waaromtrent ook de adressen van andere Ka
mers overeenstemmen. Ook het Bureau is van
oordeel, dat, indien de dienst een tekort op-
levert, een sluitende exploitatie beter zou kun
nen verkregen worden door het niet uitkeeren
van rente van de deposito's, aanvezien de be-
taalde rente niet van dien aard is, dat men
daarvoor deposito's bij den girodienst zou laten
staan, en mocht dat nog niet voldoende zjjn
ook voor het gireeren een matig recht zou
kunnen worden geheven.
Het Bureau stelt voor, in dien zin een zelf
standig adres tot den Minister te richten.
Met algemeene stemmen wordt aldus be-
Sloten.
23. Vaststelling begrooting roor 1924.
De begrooting voor den dienst 1924 wordt
vastgesteld op een eindcjjfer van 7817,05,
met een geraamd batig saldo van f 193,90.
Aangezien de Kamer reeds van af de oprich-
ting ook in zake de salarieering van haar
personeel de grootste soberheid heeft be-
tracht, meent zij geen gevolg te moeten geven
aan de aanschrijving van den Minister van
Arbeid, Handel en Nijverheid, om die jaarwed-
Geestelijke en lichamelijke kracht volgen na
tijdelijk gebruik van Foster's Maagpillen. Dit
geneesmiddel regelt de gal, bevordert de spijs-
vertering, verschaft normale werking der in-
gewanden, en helpt de lever om gezond, voe-
dend bloed te vormen. Alle leden der familie
kunnen dit welbekend huismiddel veilig toe-
passen. Prijs per flacon van vijftig versuikerde
pillen 0,65. Te Ter Neuzen verkrijgbaar bij
de Firma A. van OverbeekeLeunis. 10
i rr.1%. -4. "wnen, dat het den met 10 verlagen, en dringt er op aan,
adres van Tilburg uitgaat van de fabrikanten K„,rr,v,l.;n;r melt He onveranderde iaarwed-
aldaar. Spreker wil er echter op wijzen, dat
het toch uitgaat van de Kamer van Koophan
del als college, welks leden met de toestanden
aldaar wel op de hoogte zullen zjjn. Hij zou
een dergelijk adres willen zenden, toepasselijk
op de toestanden van Zeeuwsch-Vlaanderen.
Ter kenschetsdng daarvan doet hij mededeeling
van een schrijven, hem ter hand gesteld door
den heer De Waal, te Koewacht, die, met het
oog op de malaise in de vlasindustrie heeft
verzocht 10 uren per dag te mogen laten wer
ken. Deze ontving ten antwoord, dat het geval,
bedoeld in de le alinea van artikel 28 der Ar
beidswet hier niet aanwezig was, en de hoofd-
inspecteur dus niet bevoegd was, de gevraagde
vergunning te verleenen. Hoe het voorts gaat
toont spreker ook nog aan, door een bedreiging
met proces-verbaal die hij op 5 September 11.
nog van den inspecteur van den Arbeid ont
ving am ten spoedigste een arbeidslijst in te
zenden, terwijl zijn fabriek reeds sedert Juli
1922 stil ligt, hetgeen dien inspecteur was mee-
gedeeld.
De VOORZITTER meent, dat er bij het
Bureau geen bezwaar zal bestaan, om een adres
in den geest van dat van Tilburg te zenden.
Ook hij is van oordeel, dat de tegenwoordige
wetgeving zoowel voor werknemers als werk
gevers nadeelig is.
De heer THIELMAN meent, dat het toch
meer invloed zou hebben, indien een gelijklui-
dend adres aan de regeering werd gezonden.
In een dezer dagen door hem bijgewoonde ver-
gadering van voorzitters van het Kleinbedrijf
der Kamers, werd juist gemeenschappelijk
overleg bepleit, in het belang van een gelijk-
vormig optreden. Door afwijkende adressen
kan men elkaar tegenwerken.
De heer NOLSON kan niet instemmen met
hen, die de stelling zouden huldigen: het adres
is van de Tilburgsche Kamer, die zal het wel
weten, dus moeten wij er maar adhaesie aan
verleenen. Hij gaat daar niet mee accoord.
Naar zijn oordeel zit de Kamer hier niet om
onze sociale wetgeving te veranderen. Men
dient zich te bepalen tot de belangen van het
district, doch geen verzoeken tot de regeering
te richten om verandering der wetgeving, om
dat een andere kamer dat voorstelt.
Door den heer De Feijter is zooeven den
heer De Waal te Koewacht aangehaabl, spre
ker kent dien niet, misschien is het ook een be-
oefenaar van de huisindustrie in de vlasbewer-
king, waarvan de heer De Feijter vroeger reeds
zoo'n heftig tegenstander bleek. En zoo
gaat het maar voort. Indien de Kamer ergens
over wil oordeelen, moeft ze daartoe in staat
zijn, doch niet een andere Kamer eenvoudig
naspreken. Indien hier moties voorgesteld
worden of verzoeken worden voorgesteld, waar
bij de Kamer zich alleen op een werkgevers
standpunt stelt, zal hij altijd daartegen zijn.
De heer DE FEUTER deelt mede, dat de
heer De Waal te Koewacht een groote vlasserij
heeft, ingeschreven is in het Handelsregister
en wellicht kiezer is voor de afdeeling groot
bedrijf. Die heeft aan spreker het antwoord
van den hoofddnspecteur ter hand gesteld,
juist om daarvan hier aan de Kamer mede-
deeiling te doen, ter kenschetsing van den
toestand waarin we verkeeren.
Hij vermeent, dat overigens het hervatten
van de vlasindustrie niet alleen een belang is
van den werkgever, maar zeker nog meer van
den werknemer. De gemeentebesturen van
verschillende gemeenten in Zeeuwsch-Vlaan
deren zijn nu te saam geroepen, om te over-
wegen op welke wijze steun kan worden ver-
leend aan de vlasindustrie en het desbetref-
fend verzoek gaat niet uit Van werkgevers,
doch van werknemers. De werknemers moeten
ook leven van hetgeen ze met hun werken ver
dienen, de werkgevers hebben ook andere bron-
nen van irikomsten. Het doet spreker genoe-
gen, dat deze hem met name heeft genoemd.
Hij wil er thans op wijzen, dat de heer Nolson
er altijd de politiek bij haalt, maar hij wil dan
de leden der Kamer aanbevelen, laat ons, die
niet zoo politiek aangelegd zijn, er voor trach-
ten te waken, dat wij door de politieke heeren
in onze industrie den hals niet worden omge-
draaid. Als practische menschen behooren we
daartegen op te komen.
De heer OGGEL is ook voor een in krachti-
de begrooting met de onveranderde jaarwed-
den goed te keuren.
24. Vrachttarieven op den spoorweg Meche-
lenTer Neuzen.
Van den heer E. Lockefeer te Hulst is een
klacht ingekomen, naar aanleiding van door
den stationschef te Hulst hem in rekening ge-
brachte vracht voor een zending van Roosen-
daal naar Hulst. Die vracht was beiekend:
RoosendaalEsschen 3,75, EsschenClinge
8,30 en ClingeHulst f 13,39.
Daaruit blijkt, dat de spoorwegmaatschappij
MechelenTer Neuzen een veel hooger tarief
berekent dan de Hollandsche sporen, hetgeen
adressant zeer onbillijk en bezwarend voor-
komt. Hij verzoekt de Kamer in deze hare
tusschenkomst te verleenen tot het verkrijgen
van een betere regeling.
De heer VAN DE WALLE vult dit schrijven
aan met de mededeeling, dat de handel van
Hulst daarvan veel nadeel ondervindt. In vele
gevallen wordt van uit Belgie geadresseerd aan
het grensstation Clinge en moet "alsdan van
Clinge tot Hulst een hooge vracht betaald
worden.
De VOORZITTER geeft te kennen, dat hier-
aan niet veel te doen is. De tarieven zijn goed-
gekeurd door de bevoegde autoriteit en vast
gesteld in verband met de toestanden in Bel
gie: De berekening voor het vervoer tusschen
Clinge en Hulst komt zoo hoog, omdat de
spoorwegmaatschappij het recht heeft de fran-
ken te berekenen tegen 48 cent, zooals zij ook
verplicht is de in franken uitgedrukte loonen
op het Nederlandsch gedeelte tot dien koers
uit te betalen.
De heer NOLSON wijst er ook nog op, dat
voor de verzending tusschen Esschen en Clinge
is geprofiteerd van den lagen frankenkoers.
Het is echter voor den handel "aadzaam om
alle zendingen voor de stations in Zeeuwsch-
Vlaanderen franco te doen zenden, dan krijgt
men die dure verrekendng niet. De heer Locke
feer had ook aldus moeten handelen.
De heer VAN DE WALLE deelt mede, dat
hij en anderen in Belgie steeds opgeven, dat
hun de spoorvrachten moeten gezonden worden
franco Hulst, doch in de meeste gevallen zendt
men niet verder franco dan het grensstation.
De heer NOLSON meent, dat de handelaars
daar tegen bij hun leveranciers maatregelen
moeten nemen. Hoe het ook zij, deze toestand
is een gevolg van de toestanden door de lage
valuta in 't leven geroepen. Men kan er zich
op de door hem genoemde wijze tegen wapenen.
En de handelaars in het algemeen kunnen
daarvan ook nota nemen.
Besloten wordt, aan den heer Lockefeer hier-
van mededeeling te doen.
(Wordt vervolgd).
DE N.V. MIDDENSTANDSCREDIETBANK
VOOR TER NEUZEN IN LIQUIDATIE.
Blijkens de verslagen in de dagbladen heeft
de heer Loeff, Ddrecteur van de Centrale Mid-
denstandsbank te Amsterdam in de aandeel-
houders vergadering van bovengenoemde bank
gemeend zijn reeds vroeger gedane uitspraken
omtrent de accountantsverklaring, alsmede een
in zaken het bedrijf Nob els over het jaar 1921
uitgebracht rapport te moeten handhaven.
Ik zsie mij genoopt naar aanleiding hiervan
het volgende op te merken.
In de in het laatst van Februari gehouden
aandeelhoudersvergadering heeft de heer
Loeff, blijkens de dagbladverslagen bet vol
gende in het midden gebracht:
,,De heer Loeff gaf te kennen, dat hij geheel
„buiten de zaak staat en hier alleen gekomen
was om op te bouwen, dat hij niets behoefde
„te verbloemen en ook niemand wilde veront-
„schuldigen. Hij verklaarde, dat de commis-
„sarissen geregeld de hun bij statuten opge-
„legde verplichtingen tot het houden van ver-
„gaderingen en controle zijn nagekomen, doch
„dat zij, door de gestes van den directeur niet
,yhebben kunnen nagaan, dat deze credieten
„verstrekte boven het door hen toegestane be-
„drag waardoor b.v. het hoogst toegestane
„crediet ad f 35.000 met het viervoudige is
„overschreden".
Uit het in de openbare terechtzitting, in de
zaak tegen den voormaligen Directeur, ver-
handelde, leest men in de dagbladen:
Uit het requisitoir van den Officier van
Justitie:
„De schuld is in de eerste plaats bij beklaag-
,yde, maar wat te denken van een president-
„comnussaris, die buiten het medeweten van
„zijn mede-comznissarissen om, zelf groote cre-
„dieten weet te krijgen."
„De accountant zond sedert September 1918
Jed ere 3 maanden aan commissaris Van de
„Sande, een rapport, en steeds werd gewezen
„op groote ongedekte credieten. Commissaris-
„sen wisten het dus goed. Dit was ook het ge-
„val door correspondentie met de Amsterdam-
„sche Centrale."
Uit het pleidooi van Mr. Dieleman:
„De verdediger wijst er op, dat de commis-
,,sarissen in het jaarverslag over 1921 nog de
,ybank ophemelden, terwijl zij toch reeds door
,,den accountant herhaaldelijk waren gewaar
schuwd.
Aanvankelijk werd geregeld per week, toen
„per maand, later nog minder vergaderd; in
,,1921 alleen 26 Med, en toen niet meer voor 12
„Februari 1922."
„Uit de rapporten (van den accountant) wis-
„ten de commissarissen reeds Juli 1918, dat de
„ongedekte credieten te hoog werden. De ver-
„gaderingem bleven uit, althans notulen zijn
,,niet te vinden en in de wel gehouden verga-
„deringen werd over de credietnemers niet ge-
„sproken."
Ten aanzien van het in de dagblad verslagen
genoemde, door den heer Loeff onjuist ge-
heeten verslag, over't laatste boekjaar (1921)
moge ik opmerken, dat over dat jaar dividend
is uitgekeerd, waarin door den heer Loeff
werd bewilligd, zulke ondanks mijn verslagesi
en tegen mijn advies.
Hoe de heer Loeff, waar de zaken zoo stom-
den in de bovengenoemde algemeene vergade
ring ponder iemand te verontschuldigen" op
deze wijze de aandeelhouders heeft meenen tn
moeten voorlichten, mag bevreemding wekke*.
De onwaarachtigheid is te duidelijk! En welke
waarde. onder deze omstandigheden te hechten
aan de overige verklaringen van dezen heer?!
De heer Loeff komt thans nadat al het bo-
venstaande ook aan buitenstanders bekend ge
worden is, wederom met de hierboven aange-
haalde uitlatingen. Deze beweringen zijn even
onhoudbaar als de hierboven geschetste, ea
ligt het dan ook aan hem de juisthedd zijner
meeningen te bewijzen.
Middelburg, 1 November 1923.
B. K. KRAAIJEVELD.
Rotterdam, 5 Nozembar 1923.
VEEMARKT.
A.angevoerd werden 294 vette runderen,
173 vette- en graskalveren, 1846 schapen
en laenmerea en 715 varkens.
De noteering was als volgt
Koeien le kw. /1,121/, tot 2e kw.
/1,10 tot y 1,05 3e kw./I,—tot/0,95;
Ossen le kw. 1,10 tot 1,052e kv.
1,tot 0,95 3e kw. 0,85 tot
0,75 Kalveren le kw. /1,50 tot /1,80
2e kw. 1,35 tot 1,10 3e kw. 1,
tot 0,90; Schapen le kw. 0,90 tot
/1,05 2e kw. /0,85 tot /0,75 3e kw.
0,65 tot 0,55 Lammeren 1,05
tot 1,20 2e kw. tot
Varkens le kw. /0,82 tot 0,86 2e kw.
0,80 tot 0,76; 3e kw. /0,74 tot
0,70 licht soort 0,75 tot 0,78.
"Vet vee met redelgken handel in alle
kwaliteienprima soorten iets boven no
teering. Schapen en lammeren werden
beter verhandeld dan de vorige week daar
de pr{jzen iets vaster waren. Varkens
met tamelijken handel wegens geringen
aanvoer dientengevo'ge de prjizen iets hooger
FiJNE ZADEN.
Ljjnzaadvoer 18,tot 20,
Bruin Mosterdzaad 40,tot f 42,
Geel Mosterdzaad 28,tot 30,
Karwjjzaad /128, tot/130,— Kanarie-
zaad 20,— tot 21,— Koolzaad
21,tot 23,Zaa'lgnzaad /20,
23,Blauwmaanzaad 44,tot
45,Buitenl. Boekweit f 8,75 tot
-
VLAS.
AangevoerdBlauv 6150 KG., 1,25
tot /1,60. Zeenwsch wit 2300 K.G. 0,90
tot 1,20 Hollandsch Geel 2100 K.G.,
1,25 tot 1 60, Groningsch 1000 K G
1,20 tot 1,60.'
AARDAPPELEN.
Zeeuwsche Blauwe 5,40 tot 5,80
Zeeuwsche Bonte 5,40 tot 5,80
Zeeuwsche Eigenheimers /4,20 tot /4,50,
Blauwe Eigenheimers 3,75 tot 4,50
Brielsche Eigenheimers 4,50 tot 5, -
Poters /2,70 tot 3
Bravo's 4,75 tot 5,50
Red Star 4 tot 4,25
Limburgsche Inluitrie 3.50 tot 3,60
Alles per H.L
E1EREN.
Zeeuwsche en O/ermaassche dooreen
/12,tot 14-.
AJUIN.
Tameljjk verhandeld. G.oote f 4,40 tot
4,60 kleine 6.50.
C. LENSEN'S STOOMVAARTMAAT-
SCHAPPIJTERNEUZEN.
s.s. ARY van Fowey naar Portland
(Maine) te Queenstown met defect
stuurtoestel.
s.s. MAGDALEN A van Ter Neuzen naar
Newport (Mon), passeerde b dezer
des morgens Dungeness.
s.s. HELENA in lossing te Ter Neuzen.
s.s. TERNEUZEN in lading te Borga
voor Ter Neuzen.
plunnvie
volgende
Nsrar mnloidin" van de mededeeling
van Ged. Staten over het or.d rznek naar
srivetenng
voorstel.
-4 HICU HI ell i j w v w ct ci j -
nei in
vvaai
j xoonsteiiing
pnjzen
en