ALGEMEEN NIEUW8- EH ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREH.
GELDLEENING.
No. 7523.
Maandag 29 October 1923.
63e Jaargaug.
De Vlootwet verworpen.
BINNENLAND.
35000.-
FEUILLET0N.
Door het G e m e e n t e b e s t u u r van
WEBTDORPE
zal worden aangegaan eene geldleening ten
hoogste groot
tegen eene rente van Per iaaC zu'ks
ter bestrijding der kosten van electrificatie
der gemeente.
Verder gewenschte inlichtingen worden
ter secretarie verstrekt.
Inschrijvingsbiljetten kunnen ter secretarie
worden ingeleverd tot en met lO No
vember e. k.
De Vlootwet heeft in ons land heel
wat agitatie verwekt en met meer belang-
stelling dan anders, werp het verioop der jlte[ gevuld, zooals gewoonlijk in deze
stellingen van onzen tijd, zoo vol van on-
zekerheid.
Het is een zitting geweest om nooit te
verge ten.
Toen e'e voorzitter, de heer Koclen, oin-
strceks half vijf de afgemeene beraadsla-
gingen sloot, had juist de minister van
Buitenlandsche Zaken, de hecr Van Kar-
nebeek, zijn ruplick bee ndigd.
Hij sloot hiermede een rij af van meer
dan 50 sprekers, die in verband met deze
Vlootwet bet woord hadden gevoerd op
acht vergaderdagen.
Negen en ncgentig Kamerleden zijn aan-
wezig, de hecr Gerritson ontbreekt v.egcns
ziekte op het appel. De heer Ter Hall, die
op medisch advies voorloopig de ver-
moe'ende Kamerzittingen niet bijwoont,
had het er op gewaagd te verschijnen.
Tegen drieen merkten we hem op.
Ook de beeren van Rappard en Visser
van IJzendoorn, van wie bekend was, dat
zij ziek ware.i, zulien aan de stemming deel-
nemen. De Iinkerzijde heeft er met alle
macht naar gestreefd_, haar voile geyvicht
in de schaal te feggen.
De publieke tribune was wedcrom ge-
zaken op het Binnen'hot gevolgd. Op en
om het Binnenhof lag dagen fang een
sterke spanning, die Vrijdagnamiddag toen
het naar het eind bleek te loopen en de
strijdende partijen alle mogelijke troepen
in het vuur brach'e.i, hare graotste hoogte
bereikte. Er werd noch door de replicc eren-
de Kamerleden, noch door de hen beant-
woordende Ministers nog veel te berde
gebracht, 't was wel zooals Minister Colijn
het uitdrukte dat er toch wel geen kans
dagen. De gercserveerde tribune ov<rivol.
Daar was tijdens de behandeiing van de
Vlootwet nooit een hoekje of gaatj© onbe-
zet. In de loge's menschen, raam aan
raam. Op de perstribune gedecltelijk een
dubbele rij van gezichten, bleek in het
lamplicht.
Ber.eden de Kamerleden, even tot kalm-
te gekomen, nu het gewichtige, beslis-
sende moment aanstaande is. Achter de
tafel op bet podium de voorzitter, aTs im-
mcer was dat nog iemand voor of tegen mer rustjg zittend tusschen griffier en com-
zou worden omgepraat.
Ons kwam de beslissing nog ojnVerwacht,
toen ons telegrafisch de mededceling ge-
werd, dat de Vlootwet was vc-rwopcm met
50 tegen 49 stem men en voorts werd me-
degedeeld, dat met de partijen der Iinker
zijde hadgen tegenstemd van de Roomsch
Katholieken Michiels n, Loerakk. r, mevr.
miezea-griffier.
De Regeering daartegenover, aan den
anderen wand der zaal.
Doordat de beer Dr.sstlhuys zijn arnen-
dementen introk 'het mocht vandaag
nog cens niet tot een stemming kornen,
en dat kon niet lijden ikon de vaststelling
der artikelen spoedig zijn afgeloopen. Ar-
Bronsveld-Vitringa, Romans, Van Schaik, ykel na artike" hamert de voorzitter af.
Bulten, Suring Kuiper, Engels en Van
Rijzewijk.
Het publiceerem van dit bericht aan ons
bureau bracht spoedig velen bijeen, die in
groepjes het geval bespraken.
Vrijdag 26 October 1923, zal schrijft I
de H. Crt. naar aanleiding hiervan, in de
politieke geschiedenis van Nederiand als i
(en bijzondere dag opgeteekend worden.... ontwerp?
Toen de eindstemming.
Papiereu worden verschikt, met het pot-
lood in de hand zit men kiaar om snel de
stemming te volgen.
Het publlek dringt zich tegen de balu
strades. de halzen worden gerekt.
De voorzitter vraagt droog. krachter.s het
regiement van orde d - r Kamer: Wenscht
e.i der lcden hoofdelijke stemming over dit
Een blok, bestaande uit de geheele lin
kerzijde der Volksvcrtegcnwoorr;iging v r-
werpt met medewerking van 'n tiental
R. Katholieken, in weerwil van alle over-
redingspogingen, 'n wet wc Ike vaor de
behandeiing reeds 'n ministerieele crisis
veroorzaakt, tot 'n interpellatie aanhiding
gaf, welke nog voor de behandeiing der
wet en der staatsbegrooting, mede een
critiek op bet algemeen Regeeringsbeleid
insloot; welke onder verschillende lagen
der landsbe/olking een groot verzet te-
weeg bracht, dat in een petionnement met
ten ongekend aantal handteckoningen tot
cen massa-uiting kwam; waaraan een Ka-
binet zijn 'even verbond en er mede vie!,
door cen ontwijkend antwoord inzake het
advies van den gouverneur-generaal van
Nederlandsch Indie zelf zijn positie moei-
lijker makend.
In cen tijd, zoo moeilijk zoo vol tegen-
stellingen als Nederiand en N(deriandsch
Indie zelden beleefden. Maar daarom viel
de wet, al geschiedide't ook met de kleinst hceren Bomans, Bulten Suring, Kuiper,.
mogelijke meerderheid. Waarmee ze ook Engels alien tegen. Ein eindehjk de
had kunnen worden aangenomcn. En in j
dit geval zouden we gczegd lubben: Maar
daarom werd tie wet aangenomen, al ge-
schiedde 't ook met de kleinst mogelijke
mcerderheid. Zit'daar een van die tegen-
Roman van Nederiand gedurende
den ooriog,
door
CHARLES HUYGENS.
56)
Van Duitsche zijde zuPen, op onmerk-
bare wijze, maar niettemin volkomen ze-
ker, berichten wordon gelanceerd, waar<-
uit gehcel de rot van uw vrouvV zal blij-
ken. Die rol zal ein onderwerp van be-
spreking maken. Men zal het proves ga-
deslaan, en jk weet nog niet of men
er misschien van Duitsche zijde uw vrouvv
niet toe zal dwingen om in dat proccs
een aandeel te bekennen.
Carla zal dat nooit doen, Excel'entie.
Het klinkt hard, mijnhcer Van Ooster-
zee, maar zoudt u inij em paar jaar ge-
lcden niet verzekerd hebben, dat dit met
uw vrouw onmogelijk zou kunnen ge-
schieden? Wat kunt u instaan voor de
menschen in dezen: oorlogstijd? Wij kun
nen het in Holland niet, omdat zij alien
beheerscht worden door vvinstzucht door
j Een daverend gdacht stijgt op onder alle
i aanwezigen. Eenige leden roepten: J a
Dan verzicekt dc voorzitter den leden tij-
I dens de stemming stilte in acht te willen
nerr.en.
j 't Wordt doodstil, benauwend stil in de
j groote zaal. Ee:i nerveuse spanning
1 hcerscht overal, de atmosfe r is ^geladen,
j Uit de bus wordt een numnier getrokken
en bet blijkt, dat de hi-er V...1 Braainb^ek
afgevaardigde per sociaal ci mocraten, het
cerst zijn stem moot uitbr. gen: Tegen.
Onmiddellijk daarna stemt een R. Katholick
de beer Michidsen: Tegen.
En voor gaat 't. Het stemmenaantal der
Iinkerzijde is bekend: 40. De nam^n der
R. Katholieken trekken nu alle aandacht
j tot zich. Hoevelen zulien achter den heer
van Schaik staan? leder telt, teekent op. De<
heer Loerakker, een nieuv.eling opvolger
van het overleden Kamcrlid Moerel, s.emt
tegen. Mevrouw Bronsv( lt-Vitringa, de
heer van Rijzewijk. Ze zijn er.
De rust is verbroken, de spanning blijft
nog cen oogenblik totdat de voorzitter
hieraan een einde maakt met tme te dee-
icn, dat zich 49 'eden Vo'or en 50 tege'n
to- of antigevoeleiis. In het buitenland
•g n
de ooriog met alle ooriogsdriften zich va;i
P
an men het nog minder, want daar heeft
hen me ester geniaakt.
Frank moest toegeven, dat er waarheid
school in wat de Minister zeide. Maar mijn
God, Excellentie, ik ben een eenvoudig
burger, een handelsman; u kunt van niij
toch niet verlangen, dat ik voor mijn
particulicre aangel ge.iheden ounsequen-
ties laat gelden, die voor een vortst, voor
een minis er, voor ce.i hoog staatsambte-
naar desnoods kunnen gelden. Ik ben toch
rij te doesi e.i te later, wat ik wil, am te
gaan en te staan, waar ik meen te moeten
zijn.
Vrij bent u natuurlijk, mijnhcer Van
Oosterzce. Vrij ben zeifs ik. Vrij is ook
cie Koningin. Maar allcen zijn wij alien
moreel gebonden. In norma!® omstandig-
heden zoudt u ook moreel volkome i vrij
zijn; geen band zoudt u bine'en aan enig
staatsbelang dan in deze wijze, waarop
u zaken doet. Maar u mce. met de om-
standigheden rekening houden. U bent een
persoonlijkheid naar wien men in Neder
iand ziet. Uw vrouw1 is cen Duitsche; haar
rol in Dubsche combe's is toen at voldoen-
de geblekcn. Le.i cchtschcidingspnocedure
tusschen U beijden op den grond, d!en
ik ken en dien u kent, wordt
cen schandaal. Ik zeg niet, ver-
staat u mij goed, dat dat schandaal
noodzakelijkerwijze cen nadeei voor ons
land zal brengen, maar de mogelijkheid
is niet uitgesloten. Men is te Berlijn gc-
prikkeld. men is !e Londen geprikkeld,
men heeft in mindeie aangelegenhcden dan
deze aanleiding gevonclen om mij scherpe
nota's te richten.
Frank sprak niet tege.i. Hij was reeds
half ovcrvvonnen, e'e Minister ge/oUde net.
Het doet mij !e?d mijnl.e.'r van Ocstcr-
zee, U een dergclijk vcrzoek te moeten
doen. Geloof mij wat het mij reeds kost
U over deze din gen te spreken. Geloof
mij nog meer wat het mij kost U deze
vraag te doen. Ik verwacht geen direct
antwoord van U. Maar ik hoop, dat U
over mijn woorden zult nadenken. Laat
ik 'U dat te voren zeggen: als U meent
mijn verzoek niet te kunnen inwilligen,
begrijp ik, dat er factoren zijn die ik niet
voeldoende kan beoorde len.
Laat ons een bebuit nemea, Excellentie
aldus zeide Frank opstaande. Er wordt
het ontwerp hebben verklaard, zoodat de
Vlootwet is verworpen.
Gejuich aan de Iinkerzijde, op de tri
bunes.
Alea iacta est. De teerling is geworpen,
het pleit beslist.
De Vlootwet "is venvorp n, het Kabinet
is in den strijd bezweken. R. I. P.
De debatten van den laatsten dag k n-
merk'en zich door groote levendigheid,
slagvaardigheid e l vinnighe d, waarvan de
ministers van Marine en Binnenlandsche
Zaken bet hunne hebben ondervonden.
Evenals de heer Schokking.
De he'r van Kar<beek ontlcende met
stelligheid, dat deze "Vlootwet moest die-
nen om een contact met een der groote
mogendkeden (men b'doclde Engeland)
tot stand1 te brengen. En die stellige ver-
zekering deed aangenaam aan, vervat als
ze was in mooi gebouwde zinnen.
't Spreekt .vanzelf, dat de repliek van
den heer van Schaik, een prominente fi-
guur onder de R.K. Kamerfractie, met
spanning werd 'egemoet gezien door hen,
die de vc-rvvcrping der Vlootwet wenschten.
Immers, handhaafde deze zijn aangenomen
houding, dan kon verwacht worden, dat
nog eenige Katholieken achter hem zou-
den gaan staan.
De regeering heeft g en moeite bespaard
om dezen afgevaardigde van "Inzicht te
doen veranderen. Minister Westeiweld
schijnt hem in den aanvang der zitting
nog hebben trachten te bewerken, ten-
minste teen de heer Oud in zijn repliek
zich wilde richten tot den minister van
Marine, bleek deze niet aanwezig wat tot
allerlei uitroepen aan de Iinkerzijde aanlei
ding gaf: „die is in de koffiekamer, om
den heer van Schaik ie bewerken."
Hierbij haalde de heer Hugenholtz zich
nog cen terechtwijzing van 'den voorzitter
op den hals, naar aan'eiding van zijn uit-
roep: Dat is toch het toppunt."
Toen 'de uitslag der stemming bekend
was geworden. steeg aan de iinkerzijde
een gejuich op, dat oversloeg op de tri-
binus, waar de handen omhoog gingen.
Buiten wachtte een groote schare be-
langstellenden, waaronder velen, die spe-
ciaal de sociaal democraten met hoera-ge-
roep verwelkomden. Nog lang bleef het
druk op het Binnenhof.
Het onverwaohte is gebeurd: de Vloot
wet verworpen
Naar aanleiding der beslissing van de
Twcede Kamer, schrijft de H jefijzenejac-
teur van het Hbl. onder het opschrift:
IN SCHERVEN
onder meer het volgende:
Cornelis van Schaik heeft aUe politieke
flazen ingegooid en schoor. hij ,.de stuk-
en" niet heeft verstoken'', zit Nederiand
toch met de leegegaten. De \erdcdiging van
Indie, de bezuiniging in Nederiand, het
ministcrie. onze politieke toestand, alles
is met een slag vernield. Het ligt in scher-
ven. En wij \ermoedcn, dat deze Cornelis,
die tot inu toe nog nooit het politieke ^pa-
let" had gehanteerd, ,bij het allengsi eon-
state eren van de verwoesting welke deze
zijn cerste politieke slag heeft aangericht,
wel wat .onthutseld en bewogen" zal
staan. Maar, al komt den beer Van Schaik
de onmidciellijke verantwoordelijkheid toe
voor den toestand waarin we nu zijn ge-
raakt de diepere oorzaak ligt elders. Na-
melijk bij den heer Ruys. En dat widen
we even nader betcogen.
Aanstonds na het v. eder-optn den van het
(ietwat gewijzigde) ministerie-Ruys in het
vorige jaar hebben we de verwachting uit-
gesproken dat het Kabinet de voile vier
jaren niet zou uitzitten en die verwachting
hebben we, onder meer, gegrond op het
feit dat het, onzes inziems een te groote
gtledcn in oor'ogvoere: de lar d n Er
wordt geledei in ons land. Waarachtig,
ik voei het op dit oogenblik; er zijn er
wel, die erger opoDering'en hebben te
doorstaan dan ik. Als U meent dat ik in
het belang van 1 et land, aldus moet han-
delen, als'Uwe Excel eitie, als U mij deze
vraag doet, dan mag ik haar niet ontken-
nend beantv/oorden. Ik zal mijn toi stand
regelei zoo goed a'.s dat mogelijk fs, maar
ik beloof U, van mij hebt U geen zorgen
te vreezen.
De Minister antwoordde niet. Hij drukte
Frank de hand. Het was nog nooit voor-
gekornen, dat deze Minister een vrien-
delijk man, maar aristocraat voor alles
een bezoeker, anders dan een gezant van
een der groote mogBndheden tot op de
stoep had uitgcleide gedaan. Met_ Frank
ging de Minister mede, en onwillekeurig
bleef hij tern nazien 10(0.1 hij in de auto
naar het station wegreed.
Poor boy, was al wat de Minister in
ziclizelf zeide.
HOOFDSTUK XVI.
Amerika.
Gnder degenen die tijdens den ooriog
een rol van bet ekenis waren gaan spe-
len, behoorde ongetwijfe'd Frank van
Oosterzce. Wanneer men hem vroeger gc
zegd had, dat hij ten aanzien van de vaart
zijncr schepei ten opzich.e van bijna alles
wat zijn bedrijf betrof, overleg zou hebben
Le plege.i met de Regeering, zou hij ge-
glimlacht hebben als tegenover een on-
rnogeiijke droom van verweie.ilijking van
socialisaiie. Als men hem voorspeld zou
hebben, dat hij ems zou behooren tot
deger.ei, die de i Minister hadden te ad-
viseere i bet.e fend vraagstukken van
voedselvoorziening, dan zou hij even on-
mcerderheid had. Het is met zoo'n heel
groote meerderheid in zekor opzicht rac®:-
lijker regeeren dan met een kleine: Re
geering en meerderheid worden zcrgeloo-
zer en overmoediger. Het eene zoowel
als het andere is, in deze crisis en haar
oorzaken, waar te nemcn. Als er b.v. maar
ten vijftal afwijkelingen onder de Room-
schen waren geweest, dan zouden die min
der gemakkehjker de verantwoordelijki.eid
voor cen crisis hebben aanvaard dan nu
t met hun tienen konden. doen. Tien
ze
staan sterker dan vijfen kunnen de
verantwoordelijkheid ovc r tien hcofden vcr-
dcelen. En als de regeering een meerder
heid in de Kamer van maar wdnige stem-
men had gehad, zou ze minder licht het
doorzettei van de Vlootwet hebben gefor-
ccerd. Nu heeft ze waarschijnlijk te vee!
geleefd in de idee: Er kan veel gepeuren
vYVor een meerderheid van 20 stemtnen
wegsmelt.
Dat doorzetten nu van de Vlootwet, v6or
dat de staatsfinancien in orde waren en
terwijl op allerlei ander gebied krassa fi-
nancicele maatregelen werd©n aarigekon-
digd, dat is de oorzaak geweest waaruit
deze crisi|s is ontstaan. En de Iheer De Geerf
die zich tegen dit doordrijven verzette;
is de man geworden, die door den loop
der gebeurtenissen, gelijk heeft gekregen,
ook politiek gelijk. Ai heeft hij misschien
even mi n als wij verwacht dat het zoo
spoedig zou gebeuren.
Over, en tegen, het thans urgent-ver-
klaren van de Vlootwet hebben wij al zoo
vaak geschreven, dat wij daarover nu niet
veel meer zulien zeggen. Wij hierhalen,
dat we zeer wel kunnen begrijpen, dat
nisterie den minister van Financien te Do
zen, die sterk wilde bezr.inigen op 0»nd -
wijs, op Arbeid op amb'.enaarssalarissen.
Ook dat had de regeering kunnen voorzien.
Het is,, wij erkennen het, gemakk'elijkl
om achteraf fouien aan te vvijzen en te
zeggen dat een andere weg had moeten
zijn gekozen, Maar de Regeering had, in
het rapport der Gommissie-Patijn en in de
twee nota's, de aanwijzing van andere
wegen gekregen. Het was naar gemakke-
lijk gemaakt dim feen (politick) beter ge-
baanden weg te kiczcn. Doch zc schijnt
waarlijk met blindheid geslagen te zijn
geweest. En ze heeft, tenmaal verdooid,
slechts nieuwe dwaalwegen opgezocht om
zich te ledden.
Zoo raakte ze reddeloos verloren.
Alle ruiten zijn stuk en wij staren op de
scherve.i.
Wat nu?
De oude vraag. Maar in een \vc4 heel erg
bedenkelijk geval.
De man wiens optreden de naaste aan
leiding tot de crisis werd, de heer Van
Schaik, is politiek gesproken,.- niet m|i-
nistrabel. Cornells heeft de ruiten lngesla-
gen maar.... glazenmaker is hij niet. Hij
is geen fractieleider aan wien e©n poli
tieke kabinetsformatie kan worden opge-
dragen; integendeel, hij heeft ervoor ge-
zorgd (wij merk'.en het in ons Kamer-
overzicht reeds op), te doen uitkoinen,
dat hij geen politieke roi' wenscht te spe-
len, dat zijn verzet alleen dit eene ont
werp gold en dat hij overigens volmaakt
homogcen was met zijn fractieleider en
met de Regeering.
Rechts is er dus niemand, althans geen
na het verschijnen van het verslag der i enkele respectabele Tiguur, die als dra-,
commissie-Patijn, Minister Ruys de Vloot
wet, dien toen al twee jaar gereed lag,
niet nog langer ongemoeia wilde laten.
Maar de urgentverklaring in den meest cri-
tieke.i financie: len tijd was een ernstige
politieke tout en de nu uitgebroken crisis
is eigenlijk, sinds haar voorspel het
aftreden van den heer De Geer altijd
reeds, latent aanwezig geweest. Wijz© po
litiek ware het geweest om de Vtootw©t
weder op te nemen, zeker, maar pp de
manier die was aangegeven in de nota-
Trip of in de nota-Patijn. Of minis .ens
ger der verantwoordelijkheid voor de cri
sis op kan treden. Daarvoor zou trouwens
noodig wezen dat zulk een figuur een be
staande (of desnoods thans ontstaande)
zelfstandige politieke groep achter zich
had.... terwijl er geen denken aan is dat,
met of zonder den heer Van Schaik, de tien
dissidente katholieken uit de fractie treden
en uit de Staatspartij en pardoes een zelf-
standige grc^p gaan stichten.
Links... o links zijn er velen. Maar juist...
te veel. Figuren en partijen. Alleen: tus
schen sociaal- en vrijzinnig-democraten is
volgens het advies van de meerderheid j v0id0ende cohesie voor een Kabinetsfor-
der Commissie. Doch zeifs dit laatste heeft j matje- Maar de goede wil, die mr. Troel-
de Regeering niet gedaan; elken begaan- j stra ^jezer dagen heeft geuit, is daartoe
n, heeft j niet yoldoende. Twintig socialists en vijf
baren weg die haar werd gewezen
ze den rug toegekeerd. Ze heeft zich hals
over kop m de ruigte der urgentverklaring
gestort. Dat was wel de korste weg...
maar tevens die waarop men licht kon b'ij-
ven steken.
En van de juiste gezindheid der verschil
lende deelen van de meerderheid heeft
zich de Regeering blijkbaar onvoldomdc
vergewist.... of ze is daarover onjuist in-
gelicht geworden. Ze heeft te veel op de
grootte van die meerderheid vertrouwd.
Nu is het denkbaar dat het Kabinet
gemeend heeft, gemakkelijker tot een krach-
tige financieele politiek te zulien kunnen
overgaan wanneer eerst de vlootkwestie
van de baan was. Maar dan heeft ze toch
ook daarin weder een misrekening gemaakt
Want de Vlootwet is niet alleen afge-
stemd om haar eigen bezwaren maar ook....
om de aangekondigde bezuinigingen. Er
is gisteren minstens even sterk gestemd
tegen den heer Colijn als tegen uen hecr
\X/es'.erveld en terwijl de Regeering vcr-
zuiind heeft de Vlootwet te koppelen
aan de financien, heeft de oppositie dat
wel gedaan.... maar op eenigszins andere
wijze. Er zijn er, onder de oppositie, en
zeker ook onder de tegenstemniende ka
tholieken, steliig geweest die vwei verre.
van te vreezen voor een crisis, de stemming
over de Vlootwet hebben aangegrepen a's
cen welkome geiegenl.eid om, met het mi-
vrijzinnig-democraten. Wie bouwt een mi-
nisterie op 25 man? Kamerontbinding?
Nog daargela'en, dat dit niet gaat ondu
cen Kabinet, dat demissionair is en dat
er geen verkiezings-shibbol.-th aanwezig
ware, zou zoo'n ontbindin|g toch nooit_51
sociaal- en vrijzinnig-democraten in de Ka
mer kunnen brengen.
Maar wat dan?
De toestand is immers door het Kabinet
nog extra ingewikkeld gemaakt, doordien
het ook dit lijkt ons noode'.oos en een
fout alles op de Vlootwet heeft gezet.
Niet alleen het Kabinet in zijn gehcel)
maar ook hiet ministerieele leven van e.k
zijner leden afzonderHjk. Ze hebben zich,
bij monde van den heer Ruys, aanspra-
kelijk gesteld, ,zoo alien te zamen als
ieder afzonderlijk", gelijk het in een nota-
ricele acte zou heeten. Daardoor lijkt de
mogelijkheid uitgesloten, dat b.v. de heer
Colijn of de heer Van Karnebeek in t«n
nieuw ministerie zouden overgaan. Al
thans z;eker niet in een politiek Kabinet.
En toch lijkt een nieuw rechts minis
terie, zonder Vlootwet dan, maar des
noods met een vlootplan ons hit ccnig mo
gelijke op den duur. Misschien kan
men, als overgang en bij wijze van po-
liljeken caimains, tot een zakenkabinet van
geloovig gekeken l.ejben. En toch was j ye
rfoeien. ik reken dus op je medewerking
het langzamerhand zoo gevvorden. Uit kef
onregdmatig overleg, dat tie Minister van
LandboUvV pleegde met enkeie vooraan-
staande mannen op Let geb ed van handel,
nijverheid, financien en schcepvaart, was
eem meer of min permanente commissie
voortgevloeid, waarin Frank met ce.i dcr
directeuren van de kleinere lijnen trans-
atlantische schcepvaart ver.egenwoordigde.
Het zijn andere tijden, had de oude heer
Van Oosterzce gemopperd, die het niet
goed kon verdrage.i al had hij het zelf
geke Itehjk in de hand gevverkt dat
men aan Frank boven fern den voorrang
gaf. Toch zag hij het juist in dezen tijd
met gencegen, want het vele work, dat
daardoor ten d-.el viel. ce verantwoordelijk
heid, die op hem rustte, gaven Frank
eer.e afleiding, die hij anders niet zou
hebben ge :ad.
Papa len Mama v an Ooster: ec e broers
en zusters warei in het algemeen op de
hoogte ges'.eld van de verhouding, die
tusschen Frank en zijn vrouw testond.
Ems tig had Frank weer met Carla ge-
sprokeu dien avond, dat hij uit Den Haag
terugkwam en het onderhoud met den
Minister van Buitenlandsche Zaken had
gehad. Je begrijp, Carla, dat ik mij dit-
niaal niet meer kan verge.ioegen met cen
algemcenen elsch alls ik je den vorigen
keer s.elde. Alls ik je nu verbood om met
het Duitsche gezantschap in betiekking te
blijven, zou ik geen enkele zekerheid in
mij voclen, dat je dat verbod zoudt na-
komen, waarschijnlijk zou je het ook niet
doen. Onze schelding is, je heot het zelf
gehoord, onmogelijk. Ik kan mij niet voor-
stelleir dat je in'zoovene je Duitsche lands-
15edeu in de hand wenscht te werken, dat
je cei schandaallje wilt uitlokkei, dat onze
familie en ik zelf in de eerste plaats zou
ik doe er een dringe.rd beroep op Carla,
ook ter wille van e'e kinderen. Het be See
zou zijn indien je tijdelijk naar je oude.s
terug ging, daar het einde van den ooriog
afwachtte, en dan dan kunnen wij ver
der zien.
Carla had zich niet verzJet. Ook haar
hadden de oor fogs jaren geveldig aange
grepen. Voortdureid had zij, door nie
mand gesteund, door n.'e.nand bogiepen,
in haar innerlijk den strijd gevoerd tus
schen wat haar vader haar als plicht had
ingeprent e.i dat wat zij zelf a!s haar
plicht ging gevoe'en. Ais zij inlichtingen
gaf aan Von Wrede vooral d.e i cers vn
keer, toen zij langs ZX> smadelijke.i weg,
die kes bare inlichtingei moest ve.-krijgen,
voelde zij zich als een misdadigster tegen
over Frank en zijn kinderen; cie lust ont-
brak haar om met Bob en Hetty te spelen
en te stoeien zooah vroeger; zij vonden
mama stil en gelijk het bij kinderen nu
eentnaal gaat, de canhankelijk. e d kecrde
zich gehcel naar Frank. Zij wist wel, dat
zij door haar vertrek naar Duitschland
een kostbare bron van inlichtingen voor
haar lands'neden stop re:ie; zij vvist ,vei
dat dezen zouden wenschen, dat zij den
toestand trachtte e forceeren. Maar zij
kon niet, zij wilde niet!
Carla's vertrek was re-ds bepaa'd, toen
plotseling Frank voor ce.i dringence bc-
spreking op het Ministerie van Bui.enland-
sche Zaken werd ontboden. Ik heb U reeds
gezecgd. mijnhe r Van Ocs e.zee, zco kwam
hem de Minister bij zijn binnentreden te-
gemoet, dat ik waarschijnlijk spcedig Uw
hulp zou inroepen voor em buitenlandsche
zending. !k had niet geiacht dat het zoo
gauvv zou zijn en zco dringend.
(Wordt vervolgd).
pluunvee de volgertde
Nam- nanleidinsr van d:' mededeelini
van Ged. Staten over het ond rzoek naar
au
en
yoorstel.
1 de zaak
NEUZENSCHE COURANT
RLJHVi -.':*Z35L5T! SZAmP^]
k
mi i ii 11 mi i mi ii'i 'in' mi Minr—riT ttttt-
/-«!-« hi o I i x*r/» 1x
■iirffTBTTTTii'MniirH r- 1 11 5»
v a: i
