OLDO
T A B A K
ctertig boxers; in den tuin mast haar huis
zijn faurig ingerichte hokken gebouvvJ
en twee knecht.n zijn dagelijks bezig de
diertjes te verzorgen.
Links om den hoek woont een meneer
met negen fox-terriers, en nog wat verder
woont weer een dame met eenig verleden,
die twaalf keeshondjes houdt en daaraan
haar bijnaam ...Keezenmadam" dankt.
BROEKHUYS ALS WERKLOOSHEID-
BESTRIJDER.
Wij vernemen, dat narnens den heer
NX'. H. Broekhuys in Noord-Brabant 1S2
H.A. heidegrond is aangekocht met het
doel dezen te laten ontginnen. Ook in
andere streken des lands vvorden onder-
handelingen gevoerd over den aankocp
van uitgestrekte terreinen woesten grond.
Het tioel is Le trachten in de omgeving
de werkloosheid tegen te gaan.
- DE ZIEKTE DER IEPENBOOMEN
AFNEMEND?
De directeur van het Rijksboschbouw-
proefstation E. Husschert publiceert in de
N. R. Crt. in verband met de opmerkingen
over de iepensterfte, de volgende optimis-
tiische beschouwing.
Het fwegvaUen van vele iepen langs onze
Etraten is zeer zcker onaangenaam maar
behoeft m.i. geen reden te zijn van het
'.en van iepen verder af te zien.
boomkweekerijen is reeds een
kentering in de zeiktc waar
1/ n dit behoeft waarlijk niet
te v, ren, ai kennen we de oorza-
ken nog niet.
I We hebben hier niet met 'n nieuwe
ziekte te maken. Ik heb kort geleden kun-
nen aantoonen, dat in ieder geval reeds
in 1869 dezelfde ziekteverschijnselen in
iepenhout optraden, als bij de boomen, die
aan de z.g.n. iepenziekte gestorven zijn.
In sommige "jaren treedt het verschijn-
sel in zeer geringe mate op, in andere
veel sterker. Zoo kan men in eenzelfden
stam meer en minder ernstige aanvallen
v an de ziekte constateeren.
Ik heb nog slechts weinige iepenstam-
men kunnen onderzoeken, doch ook bij
uiterlijk geheel gezonde oude boomen wa-
ren in iederen stam in een of meerjaar-
ringen de typische verschijnselen spora-
disch en soms heel duidelijk in groote
hoeveelheid aan te toonen. We mogen
dus wel aannemen, dat de „iepziekte" er
altijd geweest is.
De boomen Iijden echter alleen schade
als door bijzondere omstandigheden de
ziekte zich zeer sterk kan uitbreiden. Er
[wordt thans nagegaan of deze omstajidig-
fieden zijn vast te steilen, ten einde de
boomen er zooveel mogelijk tegen te vrij-
waren.
Op grond van een en ander meen ik
dat er geen reden is ihet planten van
iepen langs straten en op pleinen te sta-
ken, als de omstandigheden overigens gun-
stig zijn.
ARMBEZOEKeR TE ROTTERDAM
AANOEV ALLEN.
Een armbezoeker te Rotterdam merkte
dezer dagen, dat een door Maarschappelijk
Hufpbetoon gesteunde werklooze zich in
beschonken toestand op straat bevond. Hij
ging op onderzoek uit en hoewef de werk-
fooze en zijn vrouw beweerden, dat de
man zijn steungeld steeds voor zijn gezin
afdroeg en de dronken bui veroorzaakt
was door de tractatie van een vriend, be-
weerde de armbezoeker, dat zijn inlich-
tingen er op wezen, dat Ihet geld van
Maatschappeiijk Hulpbetoon in de kroeg
verteerd werd. Zelfs ging hij zoo ver de
bron, waaruit hij die infchtingen had, te
noemen: een kennis van den werklooze
die ook aan de braspartij had meegedaan.
Gevofg heftige ruzie tnsschen de twee
werkbozen, die echter nada, ze uitgetwist
waren, mekaar vonden in een wraakgevoel
tegen den armbezoeker.
Toen nu de vrienden en de vrouw van
een hunner den armbezoeker in de Lange
Lyenstraat zagen, moest er verhaal op ge-
haald worden. De armbezoeker kreeg een
hevigen slag op 't hoofd, maar trok zijn
.gummistok de man is \roeger agent ge
weest en daarna zijn revofver. De Lange
Lyenstraat en arr.geving stonden daar, >o
natuurlijk ovejend. Toen de armbezoeker
zich eindelijk aan de herrie onttrokken
had, deed hij bij de politie aangifte van
de aanranding,
Naar men zegt, heeft deze zelfde arm
bezoeker reeds meermalen met de gesteun-
den van Maatschappeiijk Hulpbetoon on-
aangenaamheden gehad.
DE LANDSTORM BRENOT RAARDEN
AAN 'T SCHRIKKEN.
TerwijI onder commando van een luite-
nant Zaterdagmiddag de vrijwillige Land-
storm nabij den Apeldoornschen Straatwag
te Arnhem aan het oefenen was, passeerde
daar omstreeks 4 uur een lijkstoet. Op een
gegeven moment, toen eenige fandstorm-
soldaten „salvo-vuurden" schrokken de
paarden \an een volgrijtuig zoo danig, dat
zij met een ruk tarzijde sprongen, wat tot
gevolg had, dat het rijtuig omkantelde.
Zoowei de koetsier als de 70-jarige livrei-
knecht D. kwamen onder het rijtuig te lig-
gen. Laatstgenoemde brak een been en
moest per ziekenauto naar het stedelijk
ziekenhuis vervoerd worden. Ook een der
paarden bekwam ernstige kwetsuren. Het
werd per veewagen naar den stal gebracht.
Naar de Tel. meldt zal de politie onder-
zoeken in hoeverre de schietende land-
stormsoldaten schuld aan dit ongeval heb
ben.
VAN 'N KOUDE KERMIS THUIS
GEKOMEN.
In de z.g. „electrische buurt" van Hilver-
sunt was Maandag een venter aan het
werk, die er een hoogst eigenaardige ma-
nier op na hield om de menschen over te
halen van hem te koopen. Een juffrouw in
de Voltastraat trachtte hij n.l. van de
deugdelijkheid van zijn waar te overtuigen
door haar, toen zij verklaarde niets noodig
te hebben, met een mes te dreigen. Ook
bij den buurman der verschrikte juffrouw
gebruikte de venter ditzeffde argument.
Daar liep hij echter danig tegen de lamp,
want deze trok als antwoord op het drei-
gement met het mes zijn revolver, 'n Nog
krachtiger argument. En toen de buurman
bovendien verklaarde agent van politie te
zijn en den venter te arresteeren, had deze
daar heelemaal niet van t rug.
Het politiebureau nam den eigenaardi-
gen kocpman kort daarna dan ook liefderijk
op.
HET OPBLAZEN VAN EEN WRAK
MISLUKT.
Te Eastbourne zou Zondag om half drie
's middags het opblazen van den gezonken
kruiser „Ariadne", die in 1917 door een
Duitsche duikboot werd getorpedeerd,i
plaats hebben. Een groote menigte had
zich aan het strand en op de pier ver-
zameld ten einde van de gebeurtenis ge-
tuige te zijn.
Een duiker maakte de noodige toebe-
neidselen en op den aangegeven tijd had
de ontploffing plaats. Iedereen had zich
hierop voorbereid. De harde slageri, die
men verw .cht had, bleven echter uit.
Slechts twee doffe slagen, als had de ont
ploffing op verren afstand plaats, werden
gehoord. Ook de visschers werden teleur-
gesteld. Velen hadden hun netten gespan-
nen, ten einde de visch, die na dergelijke
ontploffingen in den regel, hetzij dood of
geheel versuft, boven komt drijven, op ge-
makkdijke wijze te vangen, maar de oogst
was schraal; duizenden kleine sprotten dre-
ven met den vbed in zee en de grootste
visch, die werd gevangen, woog niet meer
dan een pond
Dezer dagen zal de duiker een nieuw
onderzoek instellen. Hoogstwaarschijnlijk
zal de opblazing herhaald moeten worden,
doch met de voorbereidingen hiervoor zijn
yerscheidene weken gemoeid.
HAAR ECHTGENOOT DOOD-
GESCHOTEN.
Te Suesnes heeft een pas gehuwde 23-
jarige vrouw haar 30jarigen echtgenoot,
den behanger Liebaud^ op de slaapkamer
doodgeschoten, toen de politie die door e£n
vriendin van me vrouw Liebaud, die een
verontrustenden brief had gekregen, zich
naar de woning begaf, wicrp mevrouw L.
den huissleutel uit het raam. De politie
trad binnen, toen zij op de slaapkamer
kwam, had mevrouw L., die in haar bruids-
toilet gekleed was, zich van het leven
beroofd. Het lijk van den man lag ge
heel ontkleed op het bed.
Verschillende brieven werden gevonden,
in een daarvan schreef mevrouw L., dat
zij en haar man, uit wees voor waanzin,
besloten hadden zich te dooden, ondanks
hun geluk.
De buren hadden echter des naehts he-
vige ruzie gehoord,. waarop later een be-
nauwende stilte is ingetreden, zoodat ver-
moed wordt, dat de vrouw haar man in
het hoist van den nacht heeft vermoord.
VULCAANUITBARSTING MIDDEN IN
EEN DORP.
Zaterdagmorgen vroeg werd in het dor,>
Francenigo, bij Milaan, groote ontstelte-
nis gewekt, doordat een oude vulcaan un
der het dorpsplein plotseling begon te
werken en geel vuur en kokend water uit
wierp. Er zijn geen menschenlevens bii
verbren gegaan, maar de bewoners zijn
uit het dorp gevlucht en kampeeren in
de nabijheid. De krater wordt steeds groo-
ter en men vreest, dat het geheele dorp
er in verzwolgen zal worden. De opening
van den krater ging met een krachtige
aardbeving gepaard.
DE VLOEDGOLF OP HAWAi
Omtrent de aardbeving, die de Hawai-
eilanden heeft geteisderd, wordt aan den
oonresp. van de Daily Chronicle te New
York nog gemeld, dat de aardbeving werd
volgd door een hevigen vloedgolf, die
groote verwoestingen aanrichtte. Alle ver-
keer, zelfs het draadlpos telegraafverkeer
met Samoa werd afgesneden.
De Hawa'i eilandengroep is een zeer
populaire verbfijfplaats voor Amerikaan-
sche toeristen.
fn de Hilobaai, op het voornaam-
sie eiland, sloegen de golven meters hoog
op. Tal van autorlteiten, die in de nabijheid
van het strand reden, en de golven zagen
komen opzetten, lie ten hun automobielen
in den stock en bnchten zich in veilig-
heid door in de bergen te vluchten. De
aanrollende golven vaagden elke boot van
de zee weg. De automobielen, die op de
t) mtevards waren achtergelaten, werden
als notedopjes opgenomen en in zee rnr-
gesmakt. Le spo-^r..egbrnggen werden ver-
woest en de winkefs aan de boulevards
werden met den grond gelijk gemaakt.
Hoeveel personen erwel zijn omgekomen
is nog niet vastgesteld, well zijn er reeds
tal van lijken gevonden.
Op het Amerikaansche vasteland trad
Lassen's Peak in werking, de eenige vuur-
spugende berg in de Ver. Staten, die sinds
een jaar niet gewerkt heeft.
EEN BRUTALEN JUWEELEN-
DIEFSTAL.
Gravin Arnaldo Tamburini, de vrouw
van den New Yorkschen schilder Tam
burini, die zich op het oogenblik in Rome
bevindt, waar hij het portret van Musso
lini schildert, is het slachtoffer geworden
van een brutalen juweelendiefstal. Zij werd
telefonisch opgeroepen om dadelijk in het
Roosevelthospitaal te komen. Ter plaatse
gearriveerd, bleek dat men daar niets wist
van zoo'n telefonisch verzoek. De dame
keerde ijlings, verschrikt naar huis terug
en daar bemerkte zij dat haar juweelein
verdwenen waren, die een waarde van
5000 dollar vertegenwoordigdj^i
EEN AANSLAG.
Te Boedapest is op den tooneelspeler
Hovasy een aanslag gepleegd. Optredend
in een scfene, moest hij volgens zijn rol
een glas water drinken. Nadat hij eenige
teugen had genomen, viel het glas hem
uit de hand en stortte Hovasy zelf be-
wustebos ter aarde. Het glas bevatte
zoutzuur in plaats van water. Hovasy is
naar het ziekenhuis overgebracht. Een
justified onderzoek is ingesteld.
EEN BRUTALe OVERVAL IN
VIRGINIA.
Te Hampton werden een kapit-Li en vi.r
minderen door een aantal mannen over-
vallen en weggevoerd, toen zij het ge-
bouw van de First National Bank verlie-
ten met een bedrag van 43.000 dollar
bij zich. Later op den dag werden zij te
ruggevonden in een bosch, aan handen
en voeten gebonden. De bandieten wis-
ten met het geld te ontkomen.
GOED AFGELOOPEN.
Dezer dagen ieverde een scheikundige
te Chertsey (Surrey), bij vergissing een
pakket met arsenicum, genoeg, om meer
dan duizend personen te dooden, aan een
verkterd adres at. Gelukkig slaagde de
politie, die onmiddellijk door den schei
kundige was gewaarschuwd toen hij zijn
vergissing ontdekte, er na enkele uren in,
het pakket op te sporen, schrijft de
„Times".
Het blijkt, dat Dinsdag een half pond
zwarte arsenicum was best-'Id om kraaien
te diooden, Tezelfder tijd bestelde een an
dere klant, wiens naam en adres de schei
kundige niet kende, een hoeveelheid sal-
peter om spek in te maken. De scheikun
dige stelde zonder er bij te denklen het
pakket met arsenicum aan den jongen man
ter hand, die hej salpeter had besteld.
Toen hij zijn vergissing bemerkte, gaf
hij er onmiddellijk de politie kennis van
die alles in het werk stelde om het arseni
cum op te sporen. Er werden agenten ge-
stuurd naar verschillende boeren, slagers
en andere personen, van wie men dacht,
dat zij varkens hadden, en eindelijk vond
een agent het pakket met arsenicum op het
fandgoed van generaal sir Edward Huttan,
wiens rentmeester het salpeter had be
steld. Gelukkig had men her vergiftige
goedje nog niet aangeraakt.
DE HERRIE OM DE RUSSISCHE
KROONjUW HELEN.
Onlangs hebben wij melding gemaakt
van het gerucht, dat indertijd een Arneri-
kaansch zeeman ter hoogte van Gibraltar
onder verdachtc omstandigheden gestor
ven was en dat smoklcefaars van Russische
kroonjuweelen die kostbaarheden in zijn
doodkist hadden gemoffeld om ze daaruit
te halen, zoodra net schip in New-York
aangekomen zou zijn. De Amerikaanscne
douane echter kreeg het in de gaten, dat er
met de kist van den dooden zeeman
Johnson iets niet in orde was en begroef
hem maar gauw op het kerkhofin het
armenhoekje, want Johnson had geen fa-
milie. Het praatje, dat in Johnson's kist
Russische kroonjuweelen zouden liggen,
weike door bolsjewiki te Wladiwostock
waren verkwanseld aan een groepje Ame-
rikanen, bleven zoo hardnekkig aanhouden
dat de beheerders van de Amerikaansche
schatkist eindelijk er toe overgingen 'net
kerkhof op de Cypressenheuvels, waar
Johnson begraven was, af te zetten en te
laten nazoeken. Maar de publiciteit die
er aan het geval gegeven was, lokce met
den dag meer juweelen-gegadigden naar
de Cypressenheuvels, zoodat in minder dan
geen tijd Jan en alleman er de baas was
en de soldaten weinig meer te beweren
hadden. Zoover is het zelfs gekomen, dat
men pogingen ontdekt heeft om de ver-
moedelijke laatste rustplaats van den ma-
troos hij is er in 1921 begraven te
plunderen. Daar is een stokje voor ge-
stoken en de rust voor een verder officieel
onderzoek is nu gewaarborgd. Dag en
nacht blijfc het kerkhof scherp bewaakt
en niemand heeft er meer toegang, als
hij er niet te maken heeft.
ACHT SOLDATEN VERDRONKeN.
Gedurende een storm is Zondagavond,
midden in de, wegens haar stroomingen
gevaarlijke Dundrumbaai, graafschap
Down, een ferryboot omgeslagen, waarin
tien Engelsche soldaten zaten, die naar
hun kamp terugkeerden. Acht soldaten en
de zoon van den bo )tsmau, die den toclit
medemaakte, verdronken, twee soldaten en
de bootsman werden gered. De soldaten,
die te Ballykinlar gekampeerd lagen, brach-
ten hun dag verbf door te Newcastle en
Dundmm. Er was nauvvelijks plaats voor
hen in de ondiepe boot. De boot voer aan-
vankdijk met den stroom mede en toen
de bootsman op een bepaakl punt het
roer omgooide kwam er een klein zeetje
in de boot. De soldaten werden daardoor
een beetje zenuwachtig, doch de boots-
man gaf hen het bevel. Blijf zitten waar
je zit, als jelui niet wilt, dat de boot om-
slaat. Zij wonden zich desniettemin toch
op, wilden er voor waken dat hun kleeren
nat werden en gingen qvereind staan. De
boot begon toen vol te loopen en kantelde
plotseling om toen zij nog maar een hon-
derd meter van den wal af was. De boots-
man slaagde erin om zes soldaten boven
op den kiel der boot te werken. Zij werden
er alien weer afgeslagen. Een soldaat zag
kans, wederom boven op den kiel te ko
men. De bootsman stelde toen pogingen
in het werk om de boot weer in haar nor-
male houding terug te brengen, hetgeen
hem gelukte, en haalde toen den eenen
soldaat binnen boord.
De opkomende vloed spoelde de lijken
der verdronken soldaten aan land, waar
men ze 's morgens dicht bij elkaar vond.
Een poosje geleden heeft in dezelfde
buurt een soortgdijk ongeluk plaats ge
had, dat aan vier Ulster-soldaten het leven
kostte.
EEN STROP.
In een Parijsch hotel staple onlangs een
vreemdeling af. Nooit van te voren was hii
in dit hotel geweest en het noodlot wilde.
dat 'hij den dag na zijn aankomst plotseling
stierf in eenzaamheid. Hij werd begra
ven in alien eenvoud op het kerkhof Pantin.
Den familieleden werd prompt bericht ge-
zonden.
Nichtjes en neefjes, die hun „suiker-
oompje" jarenlang hadden „vertroeteld"
in de zoete hoop, eens „bon naar werken"
te zullen ontvangen, keken leelijk op hun
neus. Er werd familieraad gehouden en
met algemeene instemming werd het voor-
stel van een der goudjagende neven be-
groet en aangenomen, het lijk van oom
te doen opgraven tot instelling van een
onderzoek. Men verwachte hiervan resul-
taat omdat het eenigen familieleden be-
kend was, dat de man naar Parijs was ge-
togen om in de omgeving van deze stad
een villa te koopen en dat hij 'te dien einde
een bedrag van 60.000 francs had medege-
nomen.
Het kostte den vertegenwoordigers van
de familie heel wat ttioeite, doch dank
zij hun volharding bereikten zij ten slotte
toch hun doel. De kist werd opengemaakt
en in groote spanning doorzochten zij de
in de kist aanwezige kleedingstukken van
den overledene. In een der binnenzakken
van zijn oolbert vonden zijeen oude
krant. I
Geld werd niet gevonden.
TWEE NEGERS GELYNCHT TE
MILLEDGEVILLE.
Een bende negers, die zich in de omge
ving van MiUedgeville aan roof hadden
schuldig gemaakt, werd door een menigte
bfanken achtervolgd. Op hun vlucht
werden door twee negers schoten gelost
waardoor een blanke werd gedood. EK
blanken slaagden cr in de aanvallers te
achterhalen; de beide negers werden daar-
op gelyncht.
EEN LIFT TE PLETTER GEVALLEN.
Te Londen in Comcmile Street is Maan-
dagmorgen een lift met zes personen er
in van de vierde verdieping neergestlort,
gelukkig zonder dat een der inzittenden
werd gedood. Volgens de verklaring van
den man die de lift bediende was het ap-
paraat nog eerst een paar uegen te voren,
in verband met het feit dat het huis een
nieuwen eigenaar kreeg, nauwkeurig on-
zocht. De lift was den bewusten morgen
reeds eenige malen op en neer geweest
Het ongeluk vond plaats toen de bediende
juist aan de vierde verdieping had „af-
gezet". Hij trok aan het touw ten einde
te dalen, maar or was geen b nveging
in te krijgen. Denkende dat de lift niet
zvvaar genoeg beladen was, noodigde de
bediende toen een vijftal schilders, die
op die verdieping bezig waren, uit, om
in te stappen. FTij trok weer en de lift
daalde heel stroef over ongeveer een hal-
ven meter. Toen, zonder dat iemand er
op bedacht was, stortte ze in voile vaart
omfaag. Het was een ondeelbaar oogen
blik. zei hij, en toen stiet de lift op de
steenen bodem te gruizel. Twee der man
nen werden met gebroken beenen in het
ziekenhuis opgenomen, de andere hadden
verwondingen aan hun voeten. Alle zes
leden nog uren daarna aan zware hoofd-
pijn ten gevolge van den geweldigen schok.
DIELFSTAL OP BERLIJNSCHE
KERKHOVEN.
Op de Berlijnsche kerkhoven worden in
den iaatsten tijd tal van diefstallen ge
pleegd, waarbij de daders net vooral hebben
voorzien op bronzen beelden. Zoo werd een
dezer nachten van een der kerkhoven het
bronzen borstbeeld van Eugen Richter. den
vroegeren Rijksdagafgevaardigde. gestolon.
Elders werd van een graf het bronzer. beeld
van een engel geroofd.
VIJF ENGELSCHE ZEELIEDEN
verdwenen.
De schipper van den Engelschen traw
ler Tonian, die Aalesund aandeed op de
thuisreis van uit de Witte Zeev rappor-
teerde het verlies van de levens van vjjf
leden der bemanning, die op Kola aan land
waren gegaan en niet waren teruggekeerd.
Volgens de ineening van den schipper wa
ren de mannen door bolsjewiki ontvoerd.
DDMME VALSCHE MUNSTERS.
Te Londen zijn Dinsdagmiddag ecu paar
mann*n geairesteerd wege s het maken van
valsche munten. In hun bezit werden 144
vaische gouden sovereigns gevonden; maar
terwijl deze den beeldenaar van koning
Edward VII vertoonden, droegen ze als
jaartal1916, zes jaar dus na den dood
van dien vorst!
EEN V1ERLING!
Een stationskruier te Algiers kreeg Zon
dag, terwijl hij dienst deed, bericht, dat
zijn 25-jarige vrouw, die reeds moeder was
van drie kinderen, juist het leven had ge-
schonken aan een vierling twee jon-
gens en twee meisjes.
De gelukkige(?) vader holde naar zijn
chef en vroeg een dag vrijaf. Niet ten
onrechte za;" hij vermoed hebben, dat hij
luiers moest wasscnen. Hij kreeg zijn
vrijen dag niet, maar wel de aanzegging
van loonsverhooging.
Kamer van Koophaodel en Faiirieken voor
Zeeuwsch-Vlaandaren te Te r Neuzen.
RECLAME.
j 25 CENT
29. Vlasindustrie.
(5. Vervolg).
De heer Staal wijst er op, dat in het begin
van den oorlog het vlas vloog van 5 tot 10 cent
per K.G. Z. i. moet men de concurrentie vrij
iaten, anders is men op verkoop in het eigen
land gebonden.
De Voorzitter acht vrijheid iets heel moois,
maar meent, dat als het de malaise voortgaat
zooals thans het geval is, het nemen van maat-
regelen toch niet kan uitblijven. De werkloos
heid neemt steeds toe. Groote bedragen moeten
aan ondersteuning van werkloozen worden
uitgekeerd, hetgeen uit de belastingen moet
betaald worden. Daaraan dragen ook de land-
bouwers toe. Deze vormen ongeveer 20 procent
onze streek. Moet men nu nalaten maatregelen
te nemen, opdat die 20 r'lc iets meer zou ver-
dienen en de andere 80 maar naar den kel-
der laten gaan De landbouwers vormen
slechts een onderdeel onzer samenleving en als
zij alleen het welvarend deel der samenleving
waren, zou dit hun ten slotte toch ook geen
voordeel zijn. We maken deel uit van een
samenleving en er behoort naar gestreefd te
worden, dat het alien welgaat, omdat het een
met het ander samenhangt.
De heer De Bruijne herhaalt, dat hij het zou
toejuichen, als er iets op kon gevonden wor
den, waardoor men verzekerd was, dat ailen
er aan verdienen. Welke maatregelen men ook
zou nemen, als de landbouwer vlas kan telen
met een loonende opbrengst, zooals hij die van
andere producten verkrijgt, is het hem vol-
doende. Dan is hij niet tegen een uitvoer-
verbod.
De heer Staal sluit zich daar, onder dat
zelfde voorbehoud, bij aan. De fabrieken zijn
er nu, en hjj vindt het goed. dat ze blijven.
De heer Huizinga deelt mede, dat uij een
vroegere bespreking, dezelfde gedachtengang
overwegend was, die thans ook hier is uitge-
sproken, n.l. dat een uitvoerverbod nadeelig
zou worden voor de landbouwers. Van wege
het comite i.4 toen ook uitgesproken, dat de
landbouwers er geen schade van behoeven te
hebben. Men heeft tijdens den oorlog steeds
gezien, dat, na een uitvoerverbod de prijs van
een artikel steeg.
Hij wijst er voorts op, dat er fabrikanten
zijn, die het vlas gaarne in loondienst willen
verwerken, zoodat de landbouwer dan de lisico,
ook van winst, aan zichzelf kan houden. De
vrees is in deze bij de landbouwers een slechte
raadgeefster geweest. Het voortbestaan van de
vlasindustrie is ook in haar belang.
Of op het oogenblik een uitvoerverbod moet
gevraagd worden waagt hij niet te beocrdee-
len. Misschien is de voorraad thans zeer go
ring. In Belgie en Duitschland bestaat een ver-
bod op het uitvoeren van stroovlas.
Ook een vrijgevige verlenging van den ar-
beidstijd kan de vlasindustrie helpen.
De heer Van Waesberghe merkt op, lat de
heer Buijze zeide, dat, als de fabrikanten niet
genoeg voor het vlas wilden geven, de Ooeren
niet van hen behoeven af te hangen, want dat
ze het zelf kunnen verwerken. Zijn de land
bouwers het daarmede eens?
De heer STAAL: Indien we kans zien, daar
mede winst te behalen, is daar niets tegen.
De heer Haak oordeelt, dat het in deze het
best is: schoenmaker houdt je bij je leest.
De Voorzitter, die nog heeft medegedeeld,
dat er bericht van verhindering is ingekomen
van de heeren A. H. de MiTliano te Waterland-
kerkje en F. Dekker te Axel, dankt de aanwe-
zigen voor hun opkomst en spreekt de hoop
uit, dat de commissie met het gehoorde winsl
zal kunnen doen.
Naar aanleiding van de ter conferentie af-
gelegde landbouwerszijde, dat men geen be-
zwaar had tegen een uitvoerverbod, mits „loo-
nend" vlas gezaaid kan worden, heeft de com
missie de vraag gesteld: „wat verstaat u onder
„loonend" vlas zaaien?"
Door een landbouw er is daarop een bereke-
ning ingezonden, waarbij deze als onkosten
(zonder het paardenwerk) voor het zaaien van
een Hectare vlas rekent met inbegrip van
100 landpacht f 366,
Hij berekent als opbrengst (in de onkosten
is ook het repelen reeds begrepen) 750 K.G.
zaad a 15 cent per K.G. f 112,50 en 5000 K.G.
vlasstroo a 10 cent per K.G. f 500,samen
612,50.
De winst is dan alzoo 246,50.
Een vlashandelaar zond een berekening in,
waarbij het berekend, dat het bezaaien van een
Hectare land met vlas en het oogsten daarvan
f 222,kost, dat hiervan verkregen worden
7400 K.G. ongerepeld vlas, en dit a 8 cent per
K.G. opbrengst f 592,zoodat er dan een
bruto-winst is van f 370,
Tegenover de opbrengst van een H. A. be-
zaaid met vlas, stelt hij die van een H.A. be-
zaaid met suikerbieten. De onkosten daarvan
raamt hij op f 285,en de opbrengst op
42.000 K. G., welke a 15 per 1000 K. G. een
bruto winst laten van 345,
De handelaar heeft bij zijn berekemngen
geen landpacht in rekening gebracht.
Aan het slot van haar rapport deelt de
commissie mede, dat verschillende omstandig
heden oorzaak zijn geweest, dat zij niet meer
heeft bij een kunnen komen voor het
vaststellen eener conclusie De Voorzitter
heeft gemeend vorenstaande met het oog op de
vergadering der Kamer ter kennis van de
leden te moeten brengen.
De heer DE VRIEZE geeft te kennen, dat
het rapport zich in algerneenheden verliest en
zeer vaag is. Er worden van wege de vlasfa-
brikanten geen cijfers genoemd. Men moet bij
de vlasbewerking toch ook rekening houden
met de wereldproductie en welk hoeveelste
deel van de wereldproductie zal dan uitmaken
het deel dat hier verwerkt kan worden. Hij be-
toogt, dat dit ten opzichte daarvan geen ge-
wicht in de schaal kan leggen. Hij gelooft niet,
dat men, met bescherming dezer industrie iets
verder zal komen. Al zou men daartoe over-
gaan, dan zullen de fabrieken nog niet kunnen
werken.
Hij deelt mede, in verband met de bespre-
kingen over de vlasindustrie eens een kijkje te
hebben genomen te Dreischor, welks bewoners
in den winter voor de helft in de vlasindustrie
hun brood verdienen. Dit wordt daar echter
uitgevoerd als huisindustrie. Daar heerschte
een algemeene drukte, terwijl hier de fab'-ieken
stil lagen. Wat is nu daarvan de oorzaak?
In Dreischor verklaart men dit, dat vlasbe
werking nu eenmaal als huisindustrie moet
uitgdvocrd worden, doch dat de fabriekmatige
hewerking, door dc dure fabrieken en installa-
ties niet loonend kan zjjn.
De voorzitter van de vlassersvereeniging
decide aan sprektr ook nog mede, een ervaring
d;e de oud-afgevaardigde, de heer Jhr. De
Muralt heeft opgedaan. Toen deze destijds op
verzoek van de vlassers uit Zeeuwsch-Vlaan-
deren bij den Minister van Landbouw kwam,
om hun vei zoek tot het uitvaardigen van een
uitvoerverbod te steunen, zeide deze „maar hoe
heb ik het nu, U komt om steun voor de vlas-
fabrikanten en ik heb hier juist een adres voor
mij, uit Dreischor, dat de vlasbewerkers geen
bescherming verlangen, als zijnde dit onnoodig.
Het wordt te Dreischor ook uitgevoerd in
zeer primitieven vorm en het geheele gezin
werkt mede.
Een vlasser, zeker Van de Velde, deelde hem
mede eens 12 gemeten vlas gezaaid te hebben.
Hij had er 6 met zijn gezin bewerkt en daar
redelijk aan verdiend. Hij had de opbrengst
der andere 6 gemeten echter verzonden naar
de cobperatieve fabriek te Dinteloord en daar
van had hii voor dat vlas als opbrengst van
verkoop na aftrek der kosten slechts 60 thuis
gekregen. Hij zeide dat wel te kunnen verkla-
ren, omdat die groote fabrieken alle zijn ge-
sticht op grond van de groote winsten die tij
dens den oorlog werden gemaakt. Er zijn in
die fabrieken groote kapitalen gestoken, die er
nooit meer uit kunnen komen. Daarom kan,
nu de prijzen weer teruggeloopen zijn, het be-
werken in de fabrieken volgens meening van
dien vlasser nimmer meer loonend zijn. Ook de
huisindustrie is afhankelijk van den prijs voor
bewerkt vlas. Het eene jaar maakt men winst,
terwijl een ander jaar weer verlies is te boeken.
Spreker gelooft, dat de Kamer hier voor een
zeer moeilijk feit staat. De grootfabrikanten
zeggen: we kunnen niet werken, de k'einen
zeggen: wij wel!
De heer DE FEIJTER merkt den heer De
Vrieze op, dat de toestanden te Dreischor heel
anders zijn dan hier. Dat ligt tamelijk gei'so-
leerd en daar heeft men geen hinder van de
concurrentie der Belgen, die men in Groningen,
Zuid-Holland en het deel van Zeeland buiten
Schouwen wel ondervindt.
