i
ALBEMEEN HIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN,
No- 8796
Dirtsdag 4 Februari 1919.
59e Jaargang
ABONNEMENT:
ADVERTENTIfiN:
Bistributia gecoioenseerde
Melk.
Bekend ma king.
BINNENLAND.
TeleSoon 25.
Bit Blad yerschynt Maandag^, Woensdag- en Vrijdagavond, nitgezonderd op Feestdagen, bij de Firma P. J. VAN DE 8ANDE te Ter Neuzen.
Distribute Zeep.
Uitgifte Meikkaarten.
De Belgen en Wij.
P^r 3 maanden binnen de stad 1.20. Franco per post voor Nederland/ 1.40.
Bjj vooruitbetaling: voor Belgie en Ned.-Indie jf 1.80, overig Buitenland/2.
V«©r Nederland: Per jaar bij vooruitbetaling 5,
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten ler Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postkantoren en Hulppostkantoren.
Van 1 tot 4 regels 0.&0. Voor elken regel meer 0,1 5
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, hetwe?!?
op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentien voor 1 uur op den dag der uitgave.
A—Z i op 7 Febr. van 9 tot 4 nren.
INGEZONDEN.
(Wordt vervolgd.)
VERBETERING.
De nieuwe belasting van 5 pet.
Revolutiegeld.
Benzine.
Goedkoopa wollen koustn.
Geen spoorwegstaking.
Ttgen de Belgische inlijvingsplannon.
Toch steenkool nit Belgie t
S.8. „Noordam -
De ex Keizer en annexatie-kwestie.
Minister Ruys door een Fransch blad
geinterviewd.
Bargenoeester van TER NEUZEN
msaki bskend, dat mag warden afgegeven
Tin 8 9 Fefer., op hon No. 175b
2 ona ge«ondense«rde taptemelk.
Ter Nenzen, 3 Febr. 1919.
De Bargemeester voornoemd,
J. HUIZ1NG A.
D# Bargemeester Tan TER NEOZEN
maakl bekend, dat Tan 4S Febr.
■sag worden afgegeven op bon No. 174b
1 stnk Kalizeep (van 200 gram) en
1 Kleiieep 100 H
De prjjs der Kalizeep bedraagt 6 cent
per stuk 200 gram en die der kleizeep
fO cent per stuk Tan 100 gram.
Ter Neuzen, S Febr. 1919.
De Bargemeester Toornoemd,
J. HUlZlNGA.
De Hoofdeontroleur Boebhouder van het
LevensiBiddelenbnreau n«akt bekend, dat
op Woensdag 5 Febr. op Terteon
der rnntsoeneenngskuart de uitreiking zsi
pleats hebben der Meikkaarten 4e serie
«d wel
veer de hoaders Tan rantsoeneerings-
kearten
M®. 1—250 van 9—10 uor T.m.
251-500 10-11 u
501-750 11 12 K
751-1000 1—2 n.m.
n 1001 1250 2—3
1251—1500 3-4
1501—en hooger 4—5
De prij-i der kaarten bedraagt 1 centperstuk.
Voor de bewoners Tan Driewegen en
Sluiskil, zjjn de kaarten verkrijgbaar bij
de heeren Jansrn en Mbclbrojsk aldaar.
Ter Neuzen, 3 Febr. 1919.
De Hoofdeontroleur-Boekhouder van het
LevensmiddeleD bureau,
L W RUN BERG.
De Burgemeester van ZAAMSLAG maakt
bekend, dat de uitreiking der Brood-
kaarten, geldig voor bet 22e*tjjdvak
(periode) ingaande op 9 Februari a. s., zal
plaats hebben, Toor de personen wier namen
beginnen met
De Burgemeester voornoemd,
JOH. DE FEIJTER.
(V e r t o 1 g 6.)
Te midden van den Vlaamschen krijg ont
ving graaf Fioris V van Holland eene uit-
noodiging van koning Philips IV, om met
Frankrjjk een verdrag van vriendschap te
slniten, graaf Fioris, verontwaardigd over
de handelwjjze van koning Eduard van
Engeland, zjjnen voormaligen bondgenoot,
gaf gevolg aan deze uitnoodiging en be-
aegelde 9 Januari 1296 te Parjjs een verdrag,
waarbjj de koning van Frankrjjk en de
graaf Tan Holland elkander wederkeerige
knlp en ondersteuning toezeiden.
Zoodra koning Eduard Tan deze overecn-
komst hoorde, kende zjjne Terbolgenbeid
geane grenzen. Teleurgesteld in zjjne hoop,
em eenen onbeperkten inTloed in Holland
en Zeeland te verkrjjgen, blies hjj het
misnoegen aan van die edelen, welke zich
aoor Fioris in hunne rechten Terkort achtten.
Zjjn handlanger in dit bedrjjf, heer Jan
Tan Cuyk, wist ettelgke Hollandsche en
leenwsche edelen te winnen voor het plan,
graaf Fioris op te lichten en naar Engeland
te voeren, waar koning Eduard hem levens-
lang gevangen zou houden, terwjjl men
iwmiddels aan jonker Jan, 's graven zoon,
bet bewind zou epdragen. Onder het voor-
wendsel, dat men zgne tusschenkomst ver-
langde, om een einde te maken aan de
veete, welke de geslachten van Amstel en
Wcerden eenarzgds en van ZuUen anderzgos
vau elkander had vervreemd, lokten de
sameizweeiders giaal Fioris nit zijne erf
landen naar Utrecht en namen hem op eene
jacblpartjj aan de Vecht gevangen. De
HollanJ'Che poorters en riorpers kwaraen
op het bericht daarvan van alle zijden op-
dagen zjj eischten hunntn graaf terug en
straf voor zgne belagers. De samenzweer-
dsrs, zienue, dat h^t. hun onmogelijk ge-
mnakt was, den graaf weg te voeren, en
niet geneigd, hem vrjj te laten, vermoordden
hem op atgtjjselijke wijze (27 of 28
Juui 1296).
De dood van graaf Fioris bracht groote
verwarricg in Holland en Zeeland. Jonker
Jan, de wettige, nog jeugdige opvolger
bevond zich in Engeland. Vele edelen, te
Dordrecht vergaderd, noodigden Jan van
Avenues, graaf van Henegouwen, nit, om
als naaste bloeiverwant van het Hollandsche
huis, jonker Jan de behulpzame hand te
bieden. De edeler, die in meerdere ot
mindere mate in de samenzwering tegen
Fioris waren betrnkken, zagen ongaarne den
Henegouwschen graaf aan het bewind, maar
zjj waren verdeeld en weifelden in de kenze
van eenen voogd naar hannen zin.
Eenigen neigden over tot graaf Dirk van
Cteve, anderen tot heer Wolfeit van Bor-
seleu. !>aar graaf Jan van Ave* nes wegens
den oorlog, welken Henegouwen tegen
Vlaanderen voerde, niet naar Holland kon
komen, hadden de partijen vrjj spel. De
Vlaming n togen naar Zeeland, daartoe uit-
gelokt door Wolfert vau Borselen, en be
legerden Middelburg. De bias hop van
Utrecht wapende zich, om Muiden en West-
Friesland te veroveren. De West Friezen
verbonden zich met de Stichtsehen en ver-
woesfen den ganschen omtrek "an bet slot
te Medemblik. Graaf Dirk van Cleve stelde
zich in het bezit van Noord-HoUand (de
landen ten noorden van Maas en Lek) en
de Luiksche banunnib Gwy. die zgn broeder
Jan van Avenues vertegenwoordigde, in dat
van Zuid-Holland.
Jan van Avenm-s, het eene treurige be
richt uit Holland na het andere ontvangende,
ve'trok uit He< egouwen en werd te Geer
truidenberg en ook te Dordrecht met ge
juich inyehaald. De graaf van Cleve ont-
ruimde 's Gra«enhage, toen graaf Jan te
Delft was aangekomen. Gausch Holland
begioette thans Jan van Avennes als den
vertegeu woordiger van den gfrienjarigen
gtaaf, wiena overkomst uit Engeland
men reeds maanden lang verbeidde.
Allereerst begaf de graaf vau Henegouwen
zich-naar Zeeland, om dat van Tganden te
zuiveren maar Middelburg genaderd. vond
hg van de Vlaamsche krgg.benden ge'en
enkele meer overzg waren in stilte af-
getrokken.
In Holland teruggekeerd, beschreef Jan
van Avennes eene heervaart tegen de West-
Friezen, die nog steeds Medemblik omsin-
gelden, om het uit te hongeren, en gaf hun
eene gevoelige les.
Jan van Avennes was nu reeds eeriige
maandeu in Holland. Het volk had hem
met open armen ontvangen, maar de weinige
moeite, welke hg aanwendde, om den jongen
graaf uit Engeland te doen overkomen,
maakte zijne voornemens bg de menigte
verdacht. Eindelgk het wachten moede,
vaardigden de edelen en poorters eenigen
uit hun midden naar koning Eduard af,
om (lien vorst hunne wenschen kenbaar te
maken. Zg vonden alle toebereidselsn ge-
maakt voor het huwelgk ven Jan en Elisa
beth, des konings doehter, en woonden de
plechtige voltrekking daarvan bg. (7 Janu
ari 1297).
Vroeger dan hg verwachtte, hoorde Jan
van Avennes, dat zjjn pupil in bet vader-
land teruggekomen wasop zgn eigen
terugkeer uit West-Friesland werd hem te
Haarlem gsboodschapt, dat graaf Jan te
Vere geland en door Wolfert van Borselen
plechtig verwelkomd was. De Henegouwer
zag zich verschalkt. Gevoelende, dat het
hem ODmogelgk zou zgn, zich staande te
houden, als de partg, welke graaf Fioris
ten val had gebracht, bovendreef, en de
jeugdige graaf door Wolfert van Borselen
en diens medestanders werd omringd, ver-
liet hg het land.
De burgerg van Dordrecht wendde nog
eene poging aan, om hem in Holland te
houden, en deed hem zelfs den voorslag,
den graaf met geweld aan de macht van
den heer van Borselen te outtrekken, maar
Jan van Avennes wees dit voorstel van de
hand.
Wolfert van Uorselen stelde alle pogin-
gicgen in het werk, om den graaf van
Henegouwen op te vangen. Hg versperde
de stroomen en wegen en besteedde tot
5000 pond, om zgn doel te bereiken
vruchteloos evenwel, want spoedig ontving
hg bericht, dat Jan van Avennes te Mons
was aangekomen.
Het overhaast vertrek van den Hene-
gouwscben graaf had den West-Friezen
nieuwen moed geschonken. Zij weigerden
graaf Jan hulde te bieden. Een veldtocht,
die in de lente van 1297 tegen henonder-
nomen werd, deed eindelgk dien trots
zwichten. Om eene geheele vernietiging te
ontgaan, kwamen de West-Friezen in on-
derwerping.
De jonge graaf stond thans geheel onder
den invloed van den~eerzuchtigen Wolfert
van Borselen, die zjjnen invloed misbruikte,
door aanzienlgke personen uit hunne be-
trekkingen te verwgderen, zich verbeurd
verklaarde goederen te doen opdragen en
met de grootste willekeur te heerschen.
Zelfs was de laudsregeering te Vere ge-
vestigd, terwgl heer Wolfert hetnabggelegen
sterke slot Sandenburg bewoondt. Deaan-
zienlgks e ambten werden enkel aan Zeeuwen
toebedceld. Zoo werd Jan van Renesse tos
baljuw van Z.uid-Helland verheven, terwijl
de Hollandsche edelman Dirk van Brederode,
die in de tournooiboeken der graven van
Holland als eersce kampvechter vermeld
staat en op eigen kosten vaarluigen had
uitgerust, om graaf Jan uit Engeland te
halen, uit 's graven dienst werd ontslagen.
De beide Zeei.wen, die nu de grootste
rol in Holland RTielden, bleven echter niet
lang samenwerken. Wolfert van Borselen,
ontwarende, dar graaf Jan eene voorliefde
voor Jan van Renesse begon te^koesteren,
besloot, zijnen medestander den voet te
liehten. De heer van Renesse ontving de
opuracbt, zich naar Bergen op Zoom te
begeven en daar met de Brananders te
onderhandelen over eene vereffening der
geschulen, welke sinds den dood van Fioris
ontstaan waren.
Nauw was Jan van Renesse in Brabant,
of Wolfert van Borselen deed uislrooien,
dat de baljuw van Zuid Holland zwanger
ging van hei p'an, graaf Jan op een speel-
reisje op te lichten, om hem aan Hollands
vjjauden uit te leveren. Jan van Renesse
we>d gedagvaard om zicb te Vere te ver-
antwoorden. Hij was zoo voorzichtig, niet
te verschgnen. Nu werden zgne vrienden
gedagvaard, verhonrd en gegijzeld, zgne
sterke burcht Moermont geslecht, al zgnt
bezittingen verbeurd verklaard eene daar
van, het belangrjjke Haamstede, werd aan
's graven halfbroeder Witte geschonken.
Graaf Jan, het denkbeeld met kunnende
onderdrukken, dat de Vlaamsche graaf een
der bewerkers was van het onheil, zjjnen
vaier overkomen, wilde den oorlog met
Vlaanderen voortzetten, vooral daar daar
de heeren van Amstel en Woerden en andere
samenzweerders een gnnstig onthaal aan
het hof van graaf Gwy gevonden hadden.
Dit strookte echter noch met de plannen
van zjjnen schoonvader, koning Eduard,
noch met die van Wolfert van Borselen.
Er werd daarom eeneovereenkomstgetroffen,
waarbij het Vlaamsche bewind afzag van de
hulde voor Zeeland-Bewesten-Schelde ten
behoeve van graaf Jan en de erfgenamen,
»comende van sinen lechame".
Wolfert van Borselen voerde thans een
schier onbeperkt gezag. Door het bannen
van zoovele edelen, de verbeurdverklaring
van hunne goederen en het beperken van
de rechten der Hollandsche steden maakte
hij zich evenwel zeer gehaat. Dordrecht
kwam tegen hem in verzet. Hjj zond eene
krjjgsmacbt tegen de Merwestad af en besloot
den jongen graaf naar Zeeland te voeren
en daar nieuwe strijdkrachten te verzamelen.
In den naeht verliet hg met graaf Jan
's-Gravenhage en scheepte zich te Vlaar-
dingen in. Ten gevolge van windstilte
werd hg echter weldra achterbaald, in
hechtenis genomen en te Delft op bet
Steenhnis gebracht. De samengeschoolde
menigte eischte zgn bloedde wachten
wierpen hem ongebarnast op straat, waarop
het razende volk hem terstond in stukken
scheurde (1 Augustus 1299). Van zjjnen
leidsman beroofd, wierp de jonge graaf
zich in de armcn van Jan van Avennes,
die zich haastte naar Holland te komen,
•m er de teugels van het bewind terug te
nemen. Evenals vroeger bjj den heer van
Borselen berustte thans alle macht in handen
van den Henegouwer.
Graaf Jan I overleed kort nadezegebeurte-
nissen. Terwjjl zjjn neef Jan van Avennes
zich op reis naar Frankrgk bevond, blies
bjj den laatsten adem uit (10 November
1299). Met hem nam het Hollandsche
gravenhuis een einde.
Ltaur Jan van Avennes als zoon van
Aieida vnn Holland, zuster des Roomsch-
Konings, de wet'ige eifgenaam >an urm»f
.Jari I was, vond hy de edeRn en gt-meen-
ten van Holland bereid, om hem te hub
digen. In Zeeland echter kantte eene par
ty, welke Jan van Renesse aan het hoofd
tiad, zich tegen zyn g«zag. Geheel Scbou-
wen kwam in verzet en te Zierikzee en te
Vere liep Ja- II permnnlbk gevaar De
vloot, door hem bjjeengebracht, werd deels
door storm vernUliI, irels gtnomen. G*y,
ties grav-n bro-der, die e het bevel ov-r
voerde, raakte zelfs krggsgevangen en kon
zjjne vrgheid niet terugbekom«n dan bjj
uitwis8feiing tegen de zonen vau Wolfert van
Borselen, die door den koning van Frank
rgk gevat en tn bewaring van graaf Jan
gesteld waren.
Toen de Vlamingen, op wie Jan van
Renesse en zgne medestanders steunden,
herhaalde malen door de Franschen geslagen
werden, zonden dezen een hunner Daar het
hof van keizer Albrecht, wien zjj voor-
hielden, dat door het afsterven van Jan I
Holland weder aan het Rijk vervallen was
en Jan van Henegouwen niets meer was
dan een overweldiger.
K<-izer Albrejcht liet zich vinden. Hij
vertrok naar Njjmegen, waar hjj Jan van
Avennes voor zich daagde. Graaf Jan kwam,
maar met eigen bedekking.
Toen men op het Valkhof zgne vloot
ontwaarde, waarop een talrjjk leger was
ingencheept, week de keizer naar Cranenburg.
Door bemiddeling var, den aartsbisschop van
Keulen verzoende keizer Albrecht zich met
Jan II en bevestigde hem in zjjne graaf-
schappen (15 Augustus 1300). Driedagen
later kwam er eene vloot opdageD, welke
de Zeeuwsche edelen ter ondersteuning van
den keizer hadden uitgerust. Graaf Jan
noodzaakte de vjjandeijjke vlotelingen hunne
vaartuigen te verlaten en zich in Brabant
te verstrooien, terwgl ziin zoon Jan van
Oostervant en zgn neef Witte van Haam
stede geheel Schouwen, Walcheren en Zuid-
Beveland bedwongen. Zoodra hierdoor alle
verzot gefnuikt was, keerds graaf Jan naar
Henegouwen terug Hjj droeg het stad-
houderschap van Zeeland op aan zjjneD
zoon Jan van Oostervant en dat over Holland
aan zjjnen broeder Gwy.
De Zeeuwsehe misnocgden zwierven thans
als ballingen rond. Om zich te wreken,
ondernamen zjj strooptochten. Zoolang
Jan van Oostervant, die wegens zjjne ge-
strengheid den naam van Jan zonder Ge-
nade had verkregen, te Middelburgzetelde,
richtten zg weinig uit, maar toen graaf
Jan andermaal naar Zeeland kwam en Jan
van Oostervant naar Henegouwen liet ver-
trekken, maakten de ballingen zich van
een groot deel van Zuid-Beveland meester.
Graaf Jan verzuimde geen oogenblik, om
al wat de wapens kon dragen, op te roepen.
Den lsten Januari 1301 werd den ballingen
te Lodjjke eene nederlaag toegebracht, welke
hen, zeer gedund, naar Vlaanderen deed
afdeinzen. (Lodjjke, voormalig dorp op
Zmid Beveland, bjj den vloed van 5 Novem
ber 1530 te gronde gegaan.)
In het nnaamer van 30 Januari lste
kolom 38ste regel staat „het Gentgeschil",
dit moet zgn ffhet Gentsche geschil".
Op de desbetreffende vragen van den heer
Marchant heeft de Minister van financien
Vrjjdag in de Tweede Kamer meegedeeld,
dat de regeeringinderdaad voornemens was1,
5 pet. te heffen van de factnurwaarde van
alle goedereD, ingevoerd ingevolge de over-
eenkomst, afgesloten met de geassocieerde
mogendheden.
lnmiddels is bet aspect veranderd, nu
vaststaat, dat wij van die mogendheden
meer zullen krijgen dan de hoeveelheden,
in het agreement genoemd.
Daardoor is de heffing practisch niet
meer uitvoerbaar en daarom heeft de regee-
ring haar aanvankeljjk voornemen laten
varen.
Naar aan de fTjjd" wordt medegedeeld,
.T-
weigeren sinds kort de banken in Neder
land bnitenlandsche gelden over te make®
ten behoeve van Wjjnkoop en zijn volge—
liDgen, althans indien ook maar eenig ver-
moeden bestaat, dat bedoelde geldes moet>m
dienen tot financiering v»n een revolutie^
Aan de wgze, waarop de bankinstelliagem
tegemoet komen aan de Regeering, sefajjnt
het te liggen, dat thans laugs anderen dan
den normalen weg getracht wordt het bni
tenlandsche geld in handen van Nederland-
sche revolutionnairen te spelen.
Blgkens een mededeeling in ,Het Motor-
rgwiel" zal in Maart worden aangevangefn
met de distiibutie van zuivere benzine. D<a
prjjs zal dan tevens aanmerkeljjk lager zjjjn.
Naar het soc.-dem. Kamerlid Rugge in
»Het Volk" meedeelt, heeft Minister Yarn
IJsselstejjn hem gemachtigd mee te deelen,
dat goedkoope wollen kousen beschikbaar
zullen gesteld worden.
Naar het »Hbl." uit doorgaans goed
ingelichte kriDgen verneemt ontwifekelen
zich de omstandigheden in die richting,
dat het gevaar voor een algemeene staking
van spooi wegpersoneel tot op een minimum
is teruggebracht.
Te Thorn is de vorige week een volks-
stemming gehouden naar aanleiding van
beriehten in de pers, dat in die gemeent®
actie you gevoerd worden voor toevoeging
van Limburg bjj Belgie. Slechts twea
biljetten werden Diet ingeleverdde rest
stemde tegen mlij^ing bjj Belgie.
Volgens de Brusselsche //Derpidre Heare'"
heeft de Belgische regeering aan Nederland
nieuwe voorstellen gedaau betreffende d#
uitwissehng van vee tegen steenkool, welke
men voor Holland aannemeljjk acht.
Een nader bericht uit Brns»el luidt:
De Nederlandsche gedelegeerden zouden, na
met hun regeering overleg te hebben ge-
pleegd, naar Beig;e terug keeren, ter
voortzetting van de onderhandelingen. Dit'
bericht is nog niet be»estigd.
Zaidvruchten.
Naar ;/Het Volk" verneemt, zullen
binnen enkele dagen door de N. O. T. t,
consenten worden afgegeven voor den
invoer van sinaasappelen en citroenen uit
Spanje en Italie. "^1 f
Uit Den Haag is bericht ontvangen, dat
aanvragen om consenten tot invoer van
rozjjnen, krenten, dadels en vjjgen weer
bg de N. O. T. knnnen worden ingediend
Het s.s. //Noordam", van Batavia, is in
den N. Waterweg aangekomen.
Het heeft aaugevoerd 5000 ton cocosolie,
700 ton grondnotenoiie en 500 ton rjjst.
Naar het Pers-bureau Vas Dias verneemt,
heett de Excelsior" een onderhond gehad
met den Nederlandsehen Minister-president
Ruys de Beerenbromk.
De premier verklaarde, dat de aankomst
van den Keizer een onaangename verrassicg
had veroorxaakt «n hjj votgde er aan toe,
dat, wannt«r er voorafgaande onderhande
lingen waven gevoerd de Keizer zich thane 1
niet in Holland zou hevinden en geen faron
van moeiljjkheden zou zgn.
Voorts wees de Minister er op, dat de
huidige toestand van den Keizer een voor-
loopige is. Geen enkele vreemde regeering
heeft nog tegen Wilhelms verbljjf in
Nederland geprotesteerd.
#Het is mogelijk", zeide de premier,
jdat de regeermgen te zjjner tyd den
wensch te kennen zullen geven zich met
ons over de definitieve verbljjfplaats van
den Keizer te verstaan.
Men zal ons bereid vinden alle schikkingen
te onderzoeken, die vereenigbaar zgn met
Holland's eer en waardigheid."
Gevraagd naar ten eventueele wjjziging
van het verdrag van 1839 antwoordde de
Minister, dat territoriale eischen niet door
de regeering zonden worden aanvaard, wat
de geheele bevolking zou goedkeuren. In
zake de Scheldekwestie refereerde de Mi
nister zich aan de vevklaringen van den
Minister van Buitenlandsche Zaben, jhr.
mr. dr. Van Karnebeek in de Kamerfi
afgelegd.
