inSSon] dVabriek
Jmet de Oekraine en de onderha-ndelingen
te Foscani met Roemenie de kans toeneemt
dat de toestand in het Oosten zeer nadeeli<r
worden zal voor de Russische bolsiewiki
srqgeering. J
Want met alleen moet deze den strijd aan-
vaarden tegen de troepen, die onder Alexe-
jet uit het Zuiden tegen liaar oprukken,
tegen de Roemeniers die bezig zijn Bessara-
bie te bezetten, tegen de Rada der Oekraine
cn de Polen, maar ook in Finland loopen
haar plannen mis. Wij hebben uiteenge-
zet, dat de revolutie in Finland op Maxima'
listischen grondslag door de Russische troe
pen, die daar waren achtergebleven en door
de regeeriog te Petersburg, was aange-
steokt, en nu zien wij, dat de Finsche regee-
Ung, met haar Witte Garde, den strijd te°en
de Russische Roode Garden aanvaard heb-
bende, deze op verschillende punten heeft
verslagen. Tornea is door de Finnen her-
dorii.n. de Russische troepen, die daar wa
ren zijn gedeeltelijk gevangen genomen,
gedeeltelqk gevlucht. Kemi is door de Ras
ter! ontruimd. Noord-Finland is thans weer
in hand-en der Finnen. Te Uleaborg wordt
nog jievig gestreden. Maar in Noord-Fin-
2and is de wettige Finsche regeering in het
bezit der macht.
Zoo bestreden doSr Finnen en Polen,
Oekrainers en Roemeniers, en met de
troepen van Alexejef en Kaledin tegen zich
heeft de Russische Bolsjewiki een harden
Jobber. Zij kan door onwettige maatrege-
ler.- door plundering en moord, door machts-
misbruik, als regeeringsmiddel, zich nog
korten tijd handhaven een regeering die
.geen anderen z-etel heeft dan de bajonetten
van haar Roode Gardes kan het nifet uit-
faouden. Want bajonetten, zeide Bismarck
eens, zijn niet geschikt om er op te gaan
bitten. Voor het oogenblik kan de gfoep
Lenin-Trotzky haar kracht in haar is-ole-
ment vinden; zij zal den Russen den vrede,
de orde en de vrijheid moeten brengen
of moeten heengaan.
Sen derde mogelijkheid bestaat niet.
De naam Oekraine beteekent grensge-
bied en in 1914 vormde het aldus aangedu-i-
de land dan ook de Zuidelijke en Zuid-wes-
tehjke grens van het Czarenrijk, n.l. langs
de Z-warte Zee, Roemenie en Galicie. De
volgende gouvernementen werden er toe ge-
rekend: Wolhynie (met gedeelten van Lu
blin Grodno en Minsk)Podolie (met ge
deelten van Bessarabie); Kief; Chers-son;
Tsermgof; Poltawa Charkof, met (gedeel
ten van Koersk; Woronesj, 's Do-ngebied)
jekaterinoslaf; Taurie; Koebau; (met ge
deelten van Strawnopol en het Terek- en
iZwarte Zee-gebied).
Na de revblutie, die aan^de regeering
van den Czaar een einde maakte, scheidde
de Oekraine zich van Rusland af en vormde
zich tot een zelfstandige republiek, waar
van echter de grenzen nog niet zijn vastge
sield en eer dit kan gesch.ieden zullen er
nog heel vvat moeilijkheden zijn op te los-
sen, mede in verband met het zelfbeschik-
kingsrecht der nationaliteiten, want in de
genoemde gouvernementen wonen verschil
lende nationaliteiten, waaronder Russen,
Polen, Duitschers en joden wel het sterkst
v-ertegenwoordigd zijn. Zoodcen-de is op het
oogenblik ook noch de oppervlakte, n-och
.het bevofkings.cijfer der nieuwe republiek
met zekerheid op te geven. De opgaven der
oppervlakte van de gezamenlijke gouverne'
menten bewegen zich tusschen de 850.000
en 680.000 vierkante KM. en die van het
zielen-tal tusschen de 28 en 34 millfoen.
De oppervlakte is evenwel, ook volgens
de laagste schatting, grooter dan die van
Frankrijk, van Duitschland en zelfs van
Oosienrijk-Hongarije en 20 k 25 maal zoo
groot als die van ons land.
Belangrijk is de Oekraine vooral om de
smote vruchtbaarheid van den groi
*e voor 53 b-ebouwd is, een percentage,
dat door Frankrijk slechts met 3 wordt
overiroffen en waar Duitschland, Oosten-
rijk-Hongarije en het verdere Rusland bene-
den blijven, het laatste zelfs met ongeveer
de he-lft. Van de bevolking der Oekraine
werkt 90 in den landbouw, maar ook b-e-
vat de bodem steenkolen en ijzererts. Van
eerstgenoemde levert de Oekraine 70 en
van de laatste 64 der totale productie
van Rustend.
Van den landbouw is de tarweproductie
de belangrijkste en- bedraagt ongeveer 46
van die van geheel Europeesch Rusland.
Voorts worden roggt? gerst, boekweit,
naver en ma'fs verbouwd. Ook belangrijk
is de teelt van aardappeien, die gebruikt
worden voor volksvoeding, voor de s'piri-
tusbranderijen en voor veevoeder. In eenige
gouvernementen, waar grondgesfeldheid en
klimaat er zich toe leenen, verbouwt men
ook tabak over een oppervlakte, waarvan
het totaal op 50.000 HA. wordt geschat, ter-
wij! de Oekraine ook aan haar ligging aan
de Zwarte Zee haar belangrijkheid ontleent,
want uit haar havens, waarvan de voor-
maamste Odessa is, werden haar graan
voortbrengseien uitgevoerd en werd haar
handel onderhouden, voornamelijk met
Turkije.
Hoe belangrijk reeds de landbouwop-
Ibrengsten der Oekraine zijn, deze zullen
toch nog veel hooger opgevoerd kunnen
worden, want de bevolking en de bedrijven
zijn achterlijik.
gruwelen van de plichtvergeten Belgische
gouvernementen en bijzonderlijk van de re
geering van Havere". Bornfs deelde mede,
dat hij voor Vlaanderen wil sterven. Hi;'
heeft zijn eigen vonnis uitgesproken. De
Duitsche ,,PoIizei" moest de Iandverraders
tegen de Antwerpenaars beschermen. Het
nooid der studenten uit Gent, zekere Van
uemcheten, kreeg drie dolksteken. Ziin
knuppel werd op hem stuk geslagen."
PERSSTEMMEN.
Naar aanleiding van de onderteekenina
van den vrede met de Oekraine zegt de Berk
Ztg. arn Mittag: De eerste vrede is onder-
teekend. Een groep 'van veertig m.Hlioen
menschen ongeveer scheidde zich van onze
vijanden af en wi! ons voortaan weer vriend
en buurman noemeri. President van de
Oekrainsche centrale Rada is Holoebowitsi,
dezelfde die het voornaamste deel der on-
derhandelingen met ons voer-de. Deze een-
heid van persoon is veaatborg voor een
goede verdere verstandhouding. In de eer
ste plaats zal de vrede voor alle deelhebbers
economische beteekenis hebben, maar de
politieke gevolgen zullen weliicht belang-
wekkender zijn. Hij zal vooreerst wel aan
de Oekraine zelf het meest politiek nut
brengen. De Zuid-Russische autonomieen
zullen zich voegen maar het leiderschap der
Oekraine, dit sterken en steunen, maar ook
in het in anarchie verkeerende, uitgehon-
gerde chaotische Noord-Rusland zal het
woord vrede een zeer posifieven klank heb
ben en de vraag zal weliicht weldra niet
meer zijn wat Trotzky zal zeggen, maar
wat met Trotzky zal gebeuren. "Het Bolsje-
wisme moet een besmettelijke ziekte zijn,
maar de vrede is dat nog veel meer. Zeven-
tig millioen moede Groot-Russische zielen
wachten vurig op den vrede, en ook in het
Westen zal heden het bericht van de eerste
vredessluiting worden vernomen. Het klinkt
daar als antwoord op Versailles. De staats-
lieden der Entente hebben op de reeds ge-
bogen schouders van hun volksmassa's nog
eens den ijzeren, zwaren oorlog gelegd,
maar de centrale mogendheden maken
vrede met ieder die er tee bereid is. Het
bericht vernietigt elk politiek offensief in de
quaestie van de verantwoordelijkheid voor
den oorlog.
De Manch. Guardian zegt, dat het be
richt van den afzonderlijken vrede tusschen
de Centralen en de Oekraine in Frankrijk
een zeer ernstigen indruk zal maken. De
Fransche regeering weigerde betrekkingen
aan te knoopen met de Bolsjewiki-regeering
in Petersburg, maar stond in nauwe betrek
kingen met de Centrale Rada van de
Oekraina, aan wie zij 180 millioen francs
had geleend, en een militaire commissie had
gezonden, voor de legerorganisatie. Cle-
menceau en Pichon meenden, dat deze po
litiek de Oekrainers er toe zou brengen den
oorlog voort te zetten en de maximalistische
regeering te bestrijden. Nu -Louden de
maximalisten de Centralen aan de praat,
en de Oekraina sluit vrede met hen.
Vooral werd met belangstelling gehoord
wat door het koor werd gepresteerd en van
meeidere zijden hoorden wij eene uiting van
spijt, dat het koor in de uitvoering van het
progiamma een betrekkelijk bescheiden
deel had: men had daarvan gaarne meer
gehoord! Zeker een voldoeraing, zoo voor
het koor als voor den directeur, die daarin
zeker voldoening zullen genieten voor de
tijden van ermstrge studie, die voor het ten
gehoore brengen van dit belangwekkehde
werk van Schumann zijn besteed.
Het krachtige applaus, dat aan het eind
weerklonk, gold niet het minst den direc
teur.
Mej. Hardonk vergastte ons nu op een
dnetal liedjes voor sopraan (in tegenstel-
linig met hare coilega's, die zich geheel aan
liederen in een vreemde taal hielden
zij de o. i.
had
goede gedachte gehad, uitslui-
tend Hollandsche liedjes te zingen), waar-
mede zij zooveel i»ijval genoot, dat zij er
zich zonder een- bis-nummer niet van kon
afmakem.
De heer Philip Kruseman zong een
tweetal liederen voor tenor. In deze 'solo's
kwam zijn stem meer iot haar recht dan in
het koornummer het geval was geweest
Ook hem werd het applaus niet ontfiouden
Op flinike wijze zong het koor alsnu
„Hallelua" uit Der Messias van Handel, en
-nadat de voorzitter, Dr. Middelberg, een
woord van dank had uitge'sproken aan de
solisten, die dezen avond hadden medege-
werkt, werden voor slot gezongen de twee
eerste coupletten van het Zeeuwsch-
Vlaamsch Volkslied, waarvan op verzoek
he-Ktweede door het gehoor werd meege-
zongen.
Alien, die dezen avond hebben bijge-
woond, zullen zeker den wensch hebben ge-
uit, dat „Flandria" nog dikwijls in de ge-
legenheid moge zijn een dergelijken genot-
vollen avond te verschaffen.
vooral uitkomen, dat het -voordeel van,het
systeem is, dat alle warmte economisch
wordt aangewend, en dat de rookgassen
absoluut met m aanraking komen met de
lucht, zoodat door de droogbakken alleen
zuivere verwarmde lucht wordt geperst. Het
genoemd lieete luchtkanaal is voorname
lijk vervaardigd van asbest. We
5m eM9dat VOar df installatie ongeveer
m 2" Jan die Platen- ter dikte van 10
m.M. is gebruikt. Daar dit niet sterk buigen
kan, was het noodlig, dit voor -het maken
der kamalen in smalle stukken te snijden die
weer stevig moesten worden- bevestigd daar
de kanalen luchtdicht moeten zijri, wat veel
zorg van -den uitvoerder vereischte.
Van- d-e maciunekamer kwamen -we in het
sn-ijlokaal, waar de te d-rogen groehten eene
hN-fhp "lachinaie bewerking ondergctan. Ze
hqbben dan Le voren, naar hun aa-rd reeds
een e^is^e zuivermig on-dergaan,,- in een op
nieisSdnfehlaa te l00ds' waar een aantal
meisjes druk bezig waren aan-gevoerde wit
te koolen van de buitenste, ondeugdelijke
bladeren te onfdoen. In het snijlokafl werd
ge-toond hoe de kool qerst het hart
ons
m
OORLQGSSLACHTQFFERS.
Minister Bonar Lav; deelde in het Lager-
huis in antwoord op een- vraag mee, dat in
een rond getal 14,000 noncombattanten,
vrouwen eh kindefen omgekomen zijn bij
aan-vallen van Dui-tsche duikbooten, vlieg-
tuigen en luchtschepen.
Omtren-t de slachtoffers ond-er de non
combattanten tengevolge van de actie der
gealieerdeni zijn- door de Duitschers geen
opgaven gepubliceerd.
DE ZELFSTANDIGHE1D VAN
VLAANDEREN.
-Uit een bericht aan de Duitsche bladen is
reeds gebleken, dat het bij de uitroeping
van de zelfstandigheid van Vlaanderen niet
zoo kalm is toegegaan als door het z.g.
eentraal Vlaamsche persbureau aan de Ne-
derlandsche bladen is gemeld.
Het Belgische Dagblad verneemt thans
pit Antwerpen, dat de afkondiging der
Vlaamsche zelfstandigheid in 't geheel niet
van een leien dakje is gegaan. Er werd
bier en daar geducht geklopt. Het blad
schrijft er over:
,,Dit gebeurde bij de Klarenstraat. Een
ieeuwen-vlag werd aan flarden gescheurd en
-de aktivisten, die er rond liepen, op geknup-
pel onthaald. Aan -de ingang van de Beurs
sloeg het er ook op. Stoelen werden op de
Iandverraders geworpen, die met bloedige
lieuzen de Beurs binnenliepen.
Daar heeft Dr. De Keersmaeker de ver-
gaderiifg voorgezeten. Pieter Tack gaf
Sezing van een proclamatie, waarbij de
Staat Vlaanderen wordt uitgeroepen. Daar-
la sprak Borms van de „misdaden en de
TER NEUZEN, 11 Februari 1918.
Het weerbericht van het meteorologisch.
Instituut te De Biidt ran heden luidt als
volgt:
Hoogste barometerstandboven 775 Z.-
Duitschland.
Laagste barometerstand 755.5 Herno-
sand.
Verwachtiog tot den avond van 12 Febr.
Matige tot krachtige, in het westen, en
noorden tijdelijk stormacbtige zuidwestelijke
wind, betrokken of zwaar bewolkt met tijde-
Iqke opklaring, waarschijnljjk regenbnien in
het Noorden in bet zuiden weinig of gaen
regen, zelfde temperataur.
Concert van „Flandria".
't Was jl. Vrijdag een s-uccesvolle avond
voor de zangvereeniging „Flandr-ia" en
haren directeur, den heer f)r. Ten Bruggen-
cate. De bovenzaal van het „Hotel des
Pays-Bas" was geheel gevuld met belang-
stellende hoorderessen en hoorders en de
uitvoering van het programma -verliep, zoo-
als men dat maar wenschen kon.
Zij werd geopend door het koor, met den
goed gezongen „Psalm des Vertrouwens"
van Heine. Het gemengd koor werd voor
dit n-ummer op de piano begele-jd door mej.
A. van Pienbfoek, welke, onder algemeene
bijvalsbetuigin-geni vanwege het bestuur,
met een bouquet werd vereerd.
Vervolgens zong de heer Jacques Fresco,
bas, van's Gravenhage, de aria uit de opera
I Vespri Sicilian!, van Verdi, „0 tu Paler
mo", waarbij hij blijk gaf te beschikken
over een zwaar -en: d-iep basgelui-d.
Hierna zong mej. Coba Heyl, van Den
Haag, een viertal liederen voor alt, waarbij
zij te genieten gaf van haar mooie altstem
en keurige voordracht.
Het hoofdnummer van het programma,
»Der Rose Pilgerfahrt", van R. Schumann,
voor koor, §olo-stemme-n en piano, was nu
aan de beurt. Het inzetten-d vrouwenkoor
bekoorde reeds aanstonds, door de wijze
waarop het werd gezongen en dit was even-
zoo het geval met de verdere koren, duetten,
solo's, waarbij vooral uitkwamen de solo's
voor sopraan, gezongen door mej. Riek
Hardonk, van Den Haag, die ook als f-iguur
zoo geheel overeenstemde met de door
haar gezongen rol, en behalve de reeds
hiervoor genoemde solisten medewerkten
de heer J. Philip Kruseman, tenor, en- de
heer Br. van Abe^len, van- Middelburg, op
de piano begelemde.
Een algemeen applaus weerklonk dan
ook, toen- het eerste -deel -gezongen was en
de pauze aanving.
Na de pauze werd het tweede deel ge
zongen, waarbij zoowel solisten als het-
koor zich goed van hunne taak kweten.
De Groentendrogerij „Canisv!iet".
Zooals onze Iezers zich zullen herinneren,
hebben wij in den loop van- het vorig jaar in
ons blad melding gemaakt van een -bezo-ek
aan de vlasfabriek „Can-isvliet" te Sas van
Gent geexploiteerd door eene combinatie
heeren alhier wonende en- hebben wij toCn
ook reed-s een en and-er medegedeeld van de
plannen die bestonden om op dat fabrieks-
terrein, nevens de bestaande gebouwen
waarin de vlasfabriek was ingericht, -ook
eene modern ingerichte groentendrogerij te
stichten, ingericht voor het verwerken van
groo-te hoeveelheden. groenten, waar de te-
lers in deze stree-k een goed afzetgebied
zouden kunnen vinden, zonder in groote
kosten van verzendlg te vallen.
Het getuigt wel van en-ergi-e en uithou-
dingsvermogen, dat ondanks de moe-ilijke
tijden aan het plan uitvoering is gegeven.
Tegen j.l. Vrijd'a-g-namiddag waren wij
uitgemood-igd, de officieele in-gebruikneming
der inmiddels gebouwde groentendrogerij
bij te wo-nen.
Te Sas van Gent bij het terrein van de
onderneming „Canisvliet" komende, trof ons
een groota verandering, sedert het vorig
jaar. Verschillende gebouwen zijn verrezen.
Daar het uur der plechtigheid nog met was
aangebroken, maakten we gebruik van de
qn-s geboden gelegenheid, om ook no-g eerst
qen- kijkje te ne-men in de .vlasfabriek, die
nu inmiddels ook gfheel is voltooid, en
waarbij de heer J. D. Thielrnan en de be-
drijfsleider, de heer Van den Berg, inlich-
tingen gaven. We zagen nu verschillende
kjvaliteit-en stroovlas -en de verschillende
producte-n, die er na verwerking van het
vlas overblijven. We kwamen nu ook te we-
teo waarom er gesproken wordt van schoon
en van driekwart schoon vlas, het Iaatstge-
noemde is n.l. van minder qualiteit en de
alsdan zwakere vezel laat volledige bewer
king niet toe. Verder constateerden we ook,
dat de heer W. P. Nieuw-elink inmiddels had
voltooid de putten voor de warmwaterroo-
terij, en- daarnaast -trok c-nze aandacht de
respecta-bele vlasschuur, van 50 M. lang, 15
breed en 12 M. hoog, die evenals het na te
moemen ketelhui-s voor de ond-er-nieming is
gebouwd door den heer Nap. de Meijer, te
Sas van Gent. Deze is zeer gerieflijk, met
vel-e groote deuren ingericht en zij bevat
thans ee-ne hoeveelheid vlas, die-jl-e fabriek,
zoodra zij zal kunnefi gaan werk en1, in staat
stelt het gqheele jaar volop door te werken.
Daar een en a-nd-er niet op tijd gere-ed was,
kon niet vrodg genoeg met rooten warden
aangevangen e-n thans is het Weer niet ge
schikt voor het drogen van het gerote vlas.
Na dit kijkje in de vlasfabriek was het in
middels 2 uur igeworden. Nu waren nevens
den burgemeester van Ter Neuz-en, met den
wethouder, den heer Waalkes, en den secre
taris, met een viertal leden der Ter Neuz-en-
sche Kamer van Koophandel, ook ter plaat-
se gekomen het Dagelijksch Bestuur van
Sas van Gent em de leden der Kamer van
Koophandel aldaar, die alle door de direc-
tie voor het bijwonen d-ezer plechtigheid
waren ui-tgen-ood-lgd. Het gezelschap werd
onftva-mgen- door de commissarissen der
maats-chappij, de heeren R. Nolson en H. de
Meijer, di-e d-en technischen -ingenieur, den
heer Jos. C. van Doom, van Scheveningen,
en den directeur der Groentendrogerij, den
heer j. van der Samdt, voorstelden.
Onder leiding dezer heeren werd de in
voile werking zijnd-e fabriek bezicht-igd.
Allereerst kwamen we in de machinka-
kamer, wa^r de stoommachine van 120 H.
P. is opgesteld, die de bewe-egkracht levert
voor d-e dynamo waarmed-e de noodige elec-
trische stroom wordt opgewekt voor het
be-drijf der drogerij, zoowel voor de drijf-
kracht als voor de verlichtin-g, en die even-
eens levert voor de voremgenoemde vlasfa
briek, als deze in werking komt.
Voorts wordt de stroom gebezigd voor het
verwarmen der lucht, voor het drogen der
groenten.
Een exhauster zuigt de lucht door een
z.g. g-ieter, eene ruimte waarin met stoom
gevuld-e buizen zijn geplaatst, die de daar
doorheen- -gezogein lucht verwarmen. Eerst
wordt daarvoor gebruikt de afgewerkte
stoom van 100°, daarma komt de reeds
e-emigermate verwarmde lucht voor bij de
versche stoom van 130", om daarma geperst
te worden langs eer, in 15 secties verdeeld
kamaal voor -de afleiding van het rookgas,
dat dus eveneens v-oor -verwarming wordt
aangewend, met een druk van 20 meter per
seconds, dus 10 maal krachtiger da-n bij een
zwaren storm, naar de droogbakken. De
rookgassen worden door een ventilator, op-
-gezogen. De heer Van Doom deed- hierbij
k
eemgs-
wordt uiitg-eboord en daa-rma /fiachinaafge-
snHden-'in?, Zag-e" V??rts Pieterseliek-noIIen
srajden in de smjmachine, de vrucht schillen
in d-c schilmachi-ne en voorts wasschen
de waschmachine.
Van uit dit lokaal wordt d-e gesneden
groente ter drogimg opgeheschen met eeS
electrische bar, naar de tweede verdiepiu
waarin de droogbakken zijn g-eplaatst Deze
enSi -" bestaa" uit !d boven elkaar
j u 'jzeren bakken, waarvan- de bo
dem bestaat uit om hun as draaibare ree-
pen geperforeerd metaai.
De te drogen groente wordt in een laag
van pl m. 10 c.M. hoogte uitgespreid o-p de
wolTl teJT' V°lgen's dcze metlede
bl^L t m drogfn groente n1et aans-t-onds
blootgesteld aan- de voile hitte, die d-e lucht-
f™0-, ontwikkelt in de .ond-e-rste etage
(of oax). Daarin zit ook weer een voor
deel boven de gewone drogerij-en, daar het
vocht nu langzamerhand aan- de groenten
wordt ont-trokken en zoowel de klur en de
geur b6ter behouden bl'ijft d-an bii de tot
hiertoe bestaande drogerijen. Komen- de
groenten direct in de voile hitte, dan
scnroeiem zij dich-t, -ze verbranden
zms em krijgen ee-n andere kleur:
V/anneer de versche groente in den- bo-
vensten- bak is verwarmd tot eene hitte van
,3° Sraderf. word-en de bakken- ge-
keera. Er wordt aangevangen met het kee-
rem van het -o-nderste vak. Het daarbovem
h-gge-ndc word-t dan daarop weer uitgesturt
en ten- slotte -wordt op den bovensten- bak
weer eeft versche-n voorraad^ge-bracht.
In net b-eneden -de droogkamer pelegen
ftiagazijn- konden we zien, hoe de nu geheel
gedroogde groente uit den o-ndersten drooo-.
bak zich langs een k-oker uitstort -in het ma-
gazijn.
Ongeveer 10 minuten moeten verloopen
e-er de bakken- kunnen worden ge-keerd. -fir
staan .thans 3 series van 10 bakken. Deze
lat-ani toe, als het bedrijf in voile werking is
a ge I ij ks te verwerken 20 wagons versche
groente, van welke men ongeveer 2000 ki
logram^ gedroogde groerat-e verkrijgt,
De fabriek is zoodamlg geboifwd, dat
daarin nog een complex van drie droog
bakken Kan -wo-rden geplaatst, en d-e pr3-
ductie dus, zonder verbouwin-g, met 100
kan worden verhoogd.
Onder de droogkamer is gelegc'n het nra-
gazijn, Daar lagen reeds zakken met pe-
oroogde witte en roode kool, uien, seld?rii
enz. opgestapel-d.
De d-irectie heeft hare gasten n-iet aan
stonds g-enoo-digd. Zij lie-eft eerst goede
proeven wiilen n-emem, omtremt het resul-
taat van haar bedrijf. Daardo-or was ook
de directeur, de-heer Van d-er Sandt, in de
gelegenhetd, met voldoenmg .te wijze-n op
de gedroogde witte kool, die thans wordt
bereid. Er moet rekening worden gehouden,
njet all-ee-n met temparatuu-r enz., maar ook
met de -vvijz-e van snijden. De als laatste
product vertqond-e witte koo! wijkt als het
ware niets af van- d-e versche. Ze was niet
te fijn, ook niet te grof, m-e-n kon ze „goed"
noeme-n. Oo-k bleek, vooral bij uien en s-el-
derij, dat de groente den natuurlijken geur
volkomen behoudt.
We kregen in het algemeen den -indruk,
t-e -staan voor eene inrichtimg, die -er gehee!
op berekend is, economisch te werken.
Maar, ze r-ioet ook w^k- hebben, en daar
voor rekenen de on-dernemers, naar we dit
later van den directeur konden hoorem, op
d-e medewerking van de Zeeuwsch-Vlaam-
sche landbouwers, die voor -een kle-in deel
ook wel wat aan tuin-bouw zullen w-illen
doen, om hen de gewenscht-e producten ter
verwer-kin-g te verschaffen, w^a-rvoor men
in het buitenland go-ede afmemers denkt te
verkrij-gen.
Het kijkje in de groienten-drogerij was
h-iermede afgeloopen. De heer Nolson- n-oo-
dig-de de gasten op het kantoor der yen-
nootschap, waar namens d-e -directie ee-ne
verversching werd aangeboden. Bij deze
gel-egenheid betuigde d-e heer Nolson aan
alle aanwezigen dank, voor de betoonde
belangstelling, inzon-derheid dankte hij de
gemeentebesturen- van Sas van- Gen-t en Ter
Neuzem, voor d-e medewerkin-g, -die bij de
stichtin-g' der fabriek van- hen was onder-
vonden.
De burgemeester van Sas van, Gent, de
heer Hoefnagels, wenschte d-en onderme-
mers geluk, met -de ingebruikneming der
fabriek, d-ie, naar g-eblekeni is, aan ho-oge
eischen voldoet. Het doet hem genoegen,
dat Sas van Gent, dat zeker eene eerste is
onder hare Zeeuwsche z-usteren- als fabrieks-
stad, weer zoo'n mooie fabriek rijker is ge-
worden-. Het doef hem ook geqoegen, dat
de directie heeft gemee-nd, bij deze gelegen-
hei-d het gemeentebestuur, en dat van Ter
Neuzem, te n-oodi-gen,"daar hij hierin het be-
wijs ziet, dat de directie in de eerste plaats,
het wettig -gezag e-ert. Ook uit andere om-
standi-gheden heeft hij bemer-kt, dat d-e di
rectie in deze d-en goeden w-eg bewandelt,
en gescheiden houdt, ,wat gesche-iden moet
blijven. Hij hoopt, dat onder 's Heeren
Zegen, -d-e groentendrogerij „Canisvliet" mo
ge bloeien.
De heer Huizinga, burgemeester van Ter
Neuzen, sloot zich in zijn-e gelukwensch aan,
bij zijn collega van Sas van Gent. Het valf
niet te on-tkennen, -dat deze -sta-d als indu-
strieel bloeit. Ter Neuz-e-n, dat alleen- enkele
industrien in hare geboorte k-emt, heeft ech
ter zijne haven. En, al moge ook thans, door
dens oorlog, die bron- van bestaan gestopt j
van
zijn, hij hoopt in dit geval, dat de toekomsf
van Ge°rftendl "S-' ,0vfri,g"ens' Saat het Sas
van Gerft als lndustriesta-d goed, dan za'
ben daarvan ook geen schade heb-
b-en. In dn verband kan hij de Ter Neu/en-
sche ondern-emers van harte gelukwenschen
met hunne alhier gestichte onderneming ef"
zooals z:jn collega van Sas vari Gent het
I'Jer onTT 7hi| ll00P'- St Sml
ste T nioge den A'lerhoog-
Daarop b-etuigd-e de heer H. de Meiier die
zich aan-sloot bij -de -woorden van den heer
Nolson, zijn bijzond-eren -dank aan de bur-
gemeesters van Ter Neuzen en Sas van
Genj, v-oor den steun di-e zij van hen hadden
frhr vflfl JS, dr°genJ' zonder welke in-
wel wSm 111 gestoken kapitaal vrij-
wei vvaardeloos zoucie zijn geweest.
e heer Verschaff-el, vo-orzitter der Kamer
van Koophandel te- Sas van Gent b-etui-gde
hripbnHen°nienheid ^et de bezichtigde fa-
ick, die, -naai ge-bleken was aan alle eco-
nomische en hygiemische eischen voldoet
OenKrht" T5 g?luUd£; "WW de Sas van
uentsche Industrie, deze fabriek als een
nieuwe cofl-ega te kun-nen begroeten Waar
Knnnh' 7;f ,2,ij °P den' steun der Kamer
Koophandel kunnen rekenen.
T^Kme"'S de Kai?ler vani Koophandel van
l mm J afwezi-gheid van voor-
he v nnrdCenl0rH-tter de heer Waalkes
nei v.ooid. Ook hij wenscht de vennoot-
schap hartelijk geluk met d-e opening 'hun.
,a rck, al-moest het hem van het hart
dat hij hen dezen gelukwensch li-ever zou
hebben to-egevoegd in eene fabriek, g-eves-
hgd in de eigen gemeente, daar, naa? zijne
meen n-g, de voordeelen voor de eigen ge
meente dan grooter zouden geweest ziin
dan nu. (-De heer De Meijer interrumpeert
wijs ons -aan een terrein aan!) Hij acht het
we. te betreuren, dat de omstandigheden tot
d-eze oplossimg moesten leiden.
De heer Van der Sandt maakte nog van
de gelegenhe-id gebruik, om enkele monsters
gedroogde groan-ten te toonen, met name
van knolselderij, afkomstig zoowel van de
knoi als van de uitstek-en-de wortels, welke
laatste men- veelal als minderwaardi-g weg-
w-erpt, am hieruit het bewijs te Iev-eren dat
deze ge-droogd, nog -een zeer goe-de soep-
groente uitmak-en. F
Ten slotte dan-kt de heer Thie-lman alien
die ook belang bl-eken te stelle-n in de'vla-s-
rabrjek „Canisvliet", die weg-ens seizoe-n-s-
om-standigheden niet -kan werken, doch die
zooals alien hebben kunnen con-stateerem
vooroer-eid is om te werken, zoodra de om
standigheden dat zullen veroorioven.
Het ofiicieel-e gede-elte van den namiddag
was hiermede beeindigd. Gaarne maken wij
gebiuik van de ons geboden-gelegenh-eid,
om per rijtuig weer terug te keerem in onze'
-stad, waar in -den avond ons -weer andere
plichten wachtten. No-g enkele bezoekers
maakten met^ons den t-erugt-ocht mede. Pas
waren we de brug over den midden-kanaal-
arm g-epasseerd, of ons rijtuig stopte. In-
formeerende naar de oorzaak, bleek dit op-
onthoud noodig, voor het betalen va-n
„straatg-eld". Het ontlo-kte opmerking, -dat
dit straatgel-d toch niet meer kan in over-
eenstem-ming geacht wo-rden- met „de voor
naamste Zeeuwsche industriestad" -en in het
geneel niet ltieer van a-ezen tija is. Toiitn
en accijnsen zijn, of worden opgeheven. Een
onzer r-eisgen-ooten me-ende,'dat men die
straatgeidheffing maar moest begraven b'j
de Vli-ssingsche plaafselijke accijnsen.
Zonder verderen hinder of ongevallen ar-
riveerd-en wij wed-er in on-ze plaats.
Wat de fabriek betreft, meenen wij nog
fe moeten aanstippen, dat deze 8 Mei 1917
onde-rhandsch is aanbesteed en aangenomen
werd door den heer J. Elfrink t-e Ter Neu
zen. Niettegenstaande die groote moeilijkhe
den die tegenwQordig met met uitvoeren
van- dusdamig werk ge-paard gaan, was de
fabriek-spoedig voltooid. De aann-emer werd
voor het metselwerk flin-k bij.gestaan door
den heer W. P.-Nieuwei-ink alhier. Met den
bou-w is in den aanrvang van Juni b-egonnen
en in het begin der maand November 1.1.
was de fabriek ioo goed als voltooid.
Thee.
Naar aanleiding van berichten- over een
aanstaand-e hervattin-g der theedistributie,
bericht het Bureau voor Mededeeling-en in-
zak-e de Voedselvoorzien-ing, dat daarom-
trent op dit oogenblik nog miets is te zeg
gen.
Het Thee- en Koffiedis-tr-ibutiekantoor is
bezig met de in-zameling een^rzijd-s der
bon-s, waarop de winkeliers van den groot-
han-del thee hebben ontvangen, en ander-
zijds der bo-ns, waarop de gross-iers nog
geen thee aan -deta-illisten hebben afge-
lever-d.
Krach-tens min-isterieele be-schikking van
2 dezer moeten de deta-illisten- de -no-g in hun
bezit zijn-de bons voor 10 -d-e-zer hebben in-
geleverd bij hun leveramciers, te-rwijl dezen
voor 17 dezer aan het T. K. D. moeten op-
ge-vera, hoe-veel theebons nog in hun hpzit
zijn, waarop nog geen thee aan- de winke
liers werd afgeleverd, met opgave van de
hamen en woon-plaatsen di-e-r detaillisten.
Met -de bij het T. K. D. ingeleverde bons,
waarop de groothan-del reeds thee heeft
verstrekt aan den- detailhandel, kan- men- al
dus een o-verzicht van den toes-tan-d krijgen
en over-wege, wat ten opzichte van dit ar-
tikel, -waarvan de in- het land aanwezige
voorraden u-iterst gering zijn, kan worden
gedaan.
Aan de grens.
Men schrjjft aan den N. R. Crt.
Als er eeD gedeelte ran oas volk is, dat
genezen zal zjjn van den waan, door sommi-
gen in 1914 gekossterd, dat de oorlog de
volkskracht zoa »regenereeren", dan zgn
dat wel wjj, grensbewoners. Iederen dag
leven wjj langs den zelfkant van het tra-
gische van den oorlog en iederen dag ervaren
wig het demoraliseerende ervan, in onver-
schilligheid over het lot onzer buren, in
distributie-ontduikingen, in den steeds meer-
deren verlokkenden smokkelhandel met zijn
gro^e winsten en zjjn tikje nachtelgke
romantiek. Maar wat ons grensvolkje ver-
liest, niet zjjn zin voor humor, niet zijn
komische kyacht, veel meer ontwikkeld, dan
bg zgn noordelijke landgenooten.
