ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Mo. 6562.
Zaterdag 28 Juli 1917.
57e Jaargang.
De Oorlog.
ABONNEMENT:
ADVERTENT!EN
S1K11IT1BAAD.
BINNENLAND.
La«dbouwberlchten.
Telefoon 25.
Bit Blad yerselUjnt MaaMag-, Woensdag- en VrpagaYond, uitgezonderd op Feestdagen, hij de Firma P. J. VAN BE 8ANBE te Ter Neuzen.
Fer 3 maanden binnen de stad I.Franco per post voor Nederland 1.10.
Bll Vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10„
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van adverteutien voor 1 uur op den dag der uitgave.
TWEEDE KAMER.
De Export-Centrale.
De bespreking der Export-Centrale werd
W.oensdag voortgezet.
De Minister van Landbouw, de heer Post-
liuma: De georganiseerde landbouw zal
door de Export-Centrale niet in slechtere
conditie geraken. Men is bang, dat den Mi
nister het gezag uit handen wordt genomen.
Wacht de praktijk af. Als de Minister zijn
invloed niet kan laten gelden, doet hij beter
met heen te gaan.
Het hoofddoel der centrale is, de waren
zooveel mogelijk te laten betalen met wa
ren. Nevendoelen zijn de baten voor de
schatkist en te verhoeden dat de export
onze kredietmiddelen te zeer vastlegt. In-
gevoerd'moet voeding voor mensch en dier,
voor de planten en voor de industrie. In
theorie is er voor te zeggen, de N. O. T. on-
der de Regeering te brengen, maar in het
buitenland zou er bezwaar tegen zijn, de
afspraken der N. 0. T. naar de Regeering
over te brengen.
Welke invoer kan tegenover den uitvoer
staan. De uiterste partij in het binenland
zegt: „niets uitvoeren", maar vergeet, dat
dan ook niets wordt ingevoerd. Met goeden
wil kan men zooveel mogelijk uitvoeren,
voor zoover wij de artikelen niet behoeven.
De belangen der consumenten gaan voor.
De centrale vangt eerst haar taak aan als de
distribute is verzorgd. Er is een absolute
scheiding tusschen distributie en centrale.
De Regeering wil de consumentenbehoef-
ten volledig leeren kennen. Zij zal een com-
missie van advies, als de heer Engels wil,
overwegen. Wie Regeeringscommissaris
worden, staat niet vast, maar ambtenaren
behoeven het met te zijn.
De industrie moet na de consumtie ko-
men. De nieuwste eet-theorie is: „Beter
eten en geen werk dan werk en geen eten".
Het verschil tusschen den Minister van
Financien en mij is niet een verschil tus
schen persoon, maar tusschen Ministers van
Financien en van Landbouw. A1 naar gelang
der fu-nctie, denkt men er anders over. Spre-
ker verwacht van den wareninvoer als ge-
volg der Export-Centrale niet zoo veel als
zijn ambtgenoot. Wij zijn het eens over:
„waren tegen waren" en over de noodzake-
lijkheid van een behoorlijke winst voor den
producent. Maar mijn wijze van optreden is
zachter dan de zijne.
De heer Snoeck Henkemans vroeg, of de
oprichting eener bank noodzakelijk is. Het
is noodig, uit- en invoer te equivaleeren.
Maar moet Nederland den uitvoer staken,
als een mogendheid, om welke reden ook,
niet meer aan ons land kan leveren? Er kun-
nen omstandigheden zijn, dat het in ons ei-
gen belang is door te gaan met levering aan
het buitenland, ook als ze niet door invoer
wordt geequivaleerd.
De Ministers kunnen hun invloed doen
oefenen door Regeeringscommissarissen, die
de meerderheid hebben.
Vast staat, dat er concentratie van export
moet komen. Men verschilt alleen over den
vorm. De Regeering koos de naamlooze
vennootschap. Was dat zoo vreernd? De
Export-Centrale zal haar bemiddeling ver-
leenen door consenten voor export en zal
zelfs uitvoertransacties aangaan. Het eerste
wordt regel; het tweede uitzondering. Van
exportmonopolie is geemsprake. Den vorm
van het Regeeringsbureau kan de Minister
niet accepteeren. Het bestuur eener maat-
schappij onder staatstoezicht kan beter on-
derhandelingen voeren dan de Regeering.
De menschen zullen wel willen werken bij
een maatschappij, maar niet als tijdelijk
departementsambtenaar. De Export-Cen
trale valt onder verschillende departemen-
ten. Men kan een handeling eener vennoot
schap beter desavoueeren dan van een Re
geeringsbureau.
Bij de oprichting eener Nederlandsche
centrale moeten we niet te veel naar bui-
tenlandsche voorbeelden vragen. Hoe het
in de andere landen met zulke instellin-
gen gesteld is, weten we nog maar ten aan-
zien van een land. Van de andere landen
hebben we nog geen gegevens. Anders zou
de Regeering gaarne inlichtingen geven.
Als deze heffing een belasting was, zou
het't zelfde zijn, of ze zou worden geheven
door Regeeringsbureau of naamlooze ven
nootschap. De bezwaren tegen een ven
nootschap worden te breed uitgemeten.
Voor uitvoer ontvangen de exporteurs
buitenlaridsch papier, maar omdat dit voor
kleine exporteurs bezwaarlijk zou gaan,
kunnen dezen in plaats van dat papier obli
gates der exportbank ontvangen. De vorm
der vennootschap is noodzakelijk. De Mi
nister is er van overtuigd, dat bij verwer-
ping hetzelfde zou moeten gebeuren, als bij
de wet wordt gevraagd. (Beweging).
De Rijkscommissies van Toezicht betref-
fen distributie en export. Over export kun
nen zij echter geen advies aan de centrale
geven. Dan zou de heele commissie er aan
te pas komen. Be'ter is een Regeeringscom
missaris.
De 'Kamer vertrouwe de Regeering en
geve haar de zaak ter regeling onder het
motto „m#ke the best of it". De Minister
van Financien is altijd ter verantwoording
te roepen.
De Minister van Financien, de heer
Treub: Men zegt, dat het geheele ontwerp
valt binnen de bevoegdheid der Regeering.
Maar twee dingen, de materie betreffende,
doen dit in geen geval: het deelnemen van
den Staat in de vennootschap en de staats-
garantie bij de Nederlandsche Bank, hier-
voor is een wet noodig. Bovendien nam
de Eerste Kamer met algemeene stemmen
een motie aan ten gunste van regeling door
den wetgever.
Alles wat de vennootschap ontvangt, zal
volstrekt niet in 's Rijks schatkist komen.
Men denke aan de mogelijkheid, dat het
noodzakelijk is, uit te voeren en verlies te
lijden. In de schatkist komt, wat er bij de
vennootschap over is, nadat ze heeft uitge-
werkt.
Er is aandrang een bepaald heffingsper-
centage vast te stellen, maar als dit eenigs-
zins mogelijk was, zou de Regeering het wel
hebben voorgesteld. in sommige industrien
wordt enorme winst gemaakt, b.v. bij de
margarine. Als er een percent in de wet
werd genoemd, zou men van zulke onder-
nemingen niet meer mogen vragen. De Re
geering zal de uiterste billijkheid betrachten.
Heffingen op de winst als nu worden ge
heven, zijn nooit als belasting beschouwd.
Uit dien hoofde is de heffing niet ongrond-
wettig.
De heer Wyckerslooth vond de taak der
vennootschap ongrondwettig, omdat de
Grondwet de wetsuitvoering opdraagt aan
Kroon, provincie en gemeente. Maar de
vennootschap voert de wet niet uit. Ze
doet dit namens de Regeering, die voor
haar handelingen verantwoordelijk blijft.
De beteekenis van het overleggen der sta-
tuten in de memorie van antwoord is, dat
aan de Kamer wordt duidelijk gemaakt, in
welken g e e s t de centrale werken zal. Het
zou echter niet goed zijn, die statuten in de
wet vast te leggen.
De bepalingen der bevoegdheden van de
centrale, in de wet opgesomd, zijn enuntia-
tief en niet limitatief. Veel zal van de om
standigheden afhangen. De centrale zal
meestal consenten verleenen, nu en dan als
commissionnair optreden en ook wel eens
geheel zelfstandig handelen.
De verschillende kategorieen zullen,in de
vergadering van aandeelhouders zoo ver-
tegenwoordigd zijn, dat zij tegen elkaar op-
wegen. De keuze der bestuursleden ge-
schiedt afs bij elke andere vennootschap.
Bestuursleden worden die personen, die bij
geen der aandeelhouders overwegende be
zwaren ontmoeten, mannen- van zaken en
die niet belanghebbend zijn.
Op de redevoering van den heer Teenstra
gaat de Minister niet in. Gekruide uitdruk-
kingen moeten dienen om argumenten te
souligneeren, maar mogen geen argumenten
vervangen. De rede van den-heer Teenstra
deed den Minister denken aan lawaaisaus
met veel peper en hier en daar een verloren
aardappeltje
Ironische interruptie: Dat zijn argumen
ten.
Minister Treub blijft volhouden, dat het
papier, dat niet naar alle zijden is gedekt,
vooral bij boerenleenbanken berust.
Er is gevraagd: is de bank noodzakelijk?
De Minister acht het onmogelijk, de zaak
zonder bank te regeeren. Men vroeg of er
wel een excedent is van den uitvoer boven
den invoer. Zoo algemeen de vraag gesteld,
luidt het antwoord: neen! Doch men moet
letten op den uitvoer naar en den invoer der
centrale mogendheden, die een excedent
van den uitvoer geeft.
De omstandigheden zullen er langzamer-
hand toe leiden, dat er tijdelijk zal komen
een exportprijs-verlaging. Hieraan dacht de
Minister, toen hij van deze verlaging sprak.
Als men minder gemakkelijk wordt in het
aannemen van buitenlandsche betalingsmid-
delen, zal daarvan het gevolg zijn, dat de
importprijs niet verhoogd wordt en dit zal
een gunstigen terugslag geven op den prijs
voor de binnenlandsche consumenten. De
Export-Centrale zal uen export doen ver-
minderen en daardoor den bouw van graan
in ons land doen toenemen, wat gunstig is
voor ons_land, ook voor den tijd na den
oorlog.
De Minister heeft in de Eerste Kamer ge-
zegd, dat de Staat O W.-er zou worden,
maar dit werd uitgelokt door een interrup
tie des heeren Van Nierop, die de Minister
herhaalde. De gedachte daaraan kwam niet
uit zichzelf bij hem op en men moet ook niet
te veel beteekenis aan die uitdrukking toe-
kennen. Het herinnert den Minister aan het
sprlfekwoord: ,,Geef me een regel van uw
sch-rift en ik laat u hangen",
Nadat in de zit-ting van Donderdag re-
plieken waren gehouden, werd overgegaan
tot de artikelsgewijze behandeling van het
wetsontwerp.
Door den Minister.van Landbouw wer-
den overgenomen de amendementen van den
heer Dresselhuys en sub 1 en II van dat der
Commissie van rapporteurs, benevens dat
van -den heer Roodenburg.
De heer De Berensteyn trekt zijn amen-
dement in en de heer Van Doorn dat onder
III der Commissie van rapporteurs.
Het wetsontwerp is daarna aangenomen
met 43 tegen 26 stemmen.
Onze scheepvaart.
De correspondent te Rotterdam van het
Hbl. schrijft
EeD maaud geleden is een bericbt van
onzen gezant te Londen gekomen over de
uitbreiding van de Engelsche gevaarlijke
zone, waarop de Minister van Landbouw
dadelijk aan alle Nederlandsche schepen die
van de vrije vaargeul gebruik moeten ma-
ken, het uitvaren heeft verboden, met het
gevolg dat in onze havens tal van schepen,
gedeeltelijk beladen, sinds 4 Juli zijn blijven
liggen.
De consequentie van het bevel was ook,
dat elk schip, dat binnenkwam, eveneens
in onze havens werd opgesloten. Nu zou
dit begrepen kunnen worden als er inderdaad
geen vrije vaargeul meer was. Men ziet
intusschen de schepen van de Reliefcommissie
binnenkomen en uitvaren, zonder dat er
een vuiltje aan de lueht bljjkt te zijn,
zelfs nog meer.
In de laatste dagen zijn enkele Neder
landsche schepen van Zweden hier binnen-
gekomen, die van de vaargeul gebruik
hebben gemaakt en bij onze informatie is
gebleken, dat de gezagvoerders niet het
m i n s t e hebben kunnen ontdekken, waar-
uit zou blijken, dat de vrije vaargeul niet
vrjj meer is. Nu ligt het voor de hand,
dat onze regeering over andere gegevens
zou kunnen beschikken, die aan het ,/pro-
fanum vuigus" worden onthouden, maar
kan daarvan op geenerlei wijze kennis
worden gegeven Zeker is, dat er op de
bureaux in Den Haag, die meer in het
bijzonder bekend zijn met het uitvaren onzer
schepen, de meest volstrekte onwetenheid
heerscht omtrent de redenen, die nopen
tot het handhaven van het verbod van
uitvaart.
De reeders weten evenmin iets. A1 hun
vragen om inlichtingen per brief of telegram
blijven onbeantwoord, zoodat ook zij in het
duister rondtasten omtrent de adviezen die
zij aan hun afladers hebben te geven. En
inmiddels ligt alles stil, terwijl beweging
voor de voorziening -onzer bevolking een
eerste vereischte zou kunnen heeten. Even
min wordt trouwens iets vernomen omtrent
onze schepen, die reeds lang in Amerika
zijn en waarvan met goedkeuring van de
regeering er eenige aan de Relief ver-
charterd zijn. Dit zou er op wijzen, dat
de vroeger uitgezonden schepen niet alle
in Amerika graan kunnen krijgen voor
Nederland, hoewel men had mogen ver-
waehten, dat voor de uitgezonden schepen
ook werkelijk ladingen gereed lagen. Zou
echter ook daaromtrent het Nederlandsche
volk niet eens nader ingelicht mogen
worden
De ge'interneerde mijnwerkers die
staakten.
Wij vernemen uit vertrouwbare bron,
dat eerstdaags 660 geinterneerden wederom
in de Limburgsche mijnen zullen worden
tewerk gestelddit is ruim z/3 van het
aantal, hetwelk in verband met de staking
naar het interneeringskamp werd terugge-
zonden. Dat niet alle geinterneerden
kunnen terugkeeren, vindt zijn oorzaak in
het feit, dat inmiddels nieuwe Nederlandsche
werkkrachten door de mijnen zijn in dienst
genomen.
Van de geinterneerden worden tewerk
gesteld in de eerste plaats de gehuwden,
in de eerste plaats de gehuwden, wier ge-
zinnen in Limburg verblijven daarna zij,
die geld naar hun familie in Belgie opzenden
vervolgens de ongehuwdentenslotte de
gehuwden, die geengeld naar hun
familie in Belgie opzenden.
Opzoeken van oude vuurmonden.
De opperbevelhebber heeft de autoriteiten
der landmacht opgedragen, een onderzoek
te doen instellen naar de plaatsen in ons
land, waar zich oude gietijzeren kanonnen
bevinden, welkedikwijls als meer- en schamp-
palen lang wegen en kanalen zjjn geplaatst.
Vooral in de omgeving van oude steden en
vestingeD, langs het Voornsehe kanaal, het
Noord-Holl. kanaal enz. zullen er vele
worden aangetroffen. Het onderzoek kan
bijv. door wielrgders-patrouilles worden in-
gesteld en moet nauwkeurig piaats hebben,
opdat, zoo noodig, deze kanonnen gebruikt
kunnen worden bij den aanmaak van naunitie.
(Avp.)
De aanvoer van steenkolen uit
Duitschland.
Naar de //Tel." verneemt is in het met
Duitschland overeengekomen kwantum voor
invoer van steenkolen naar Nederland geen
verandering gekomen. De invoer over land
is echter tijdelijk beperkt in verbaDd met
de aanvallen van Engelsche zijde op de
Duitsche kolenbooten bij Bergen aan Zee.
Daar de Duitsche Regeering dit risico bij
voorkeur niet wenscht te loopen is met
de Nederlandsche Regeering overeengekomen
dat de hoeveelheden Duitsche cokes, die
momenteel in Rotterdam liggen, aan ons
worden toegewezen, en in mindering zullen
worden gebracht op het maandeiijksche
kwantum dat Duitschland ons zou leveren.
Daaruit is het verminderen van het aantal
kolentreinen naar het oosten van ons land
te verklaren.
TER NEUZEN, 27 Juli 1917.
Besmettelijke ziekten.
Van 1821 Juli zijn de navolgende
besmettelijke ziekten in Zeeland ter kennis
van den Centralen Gezondheidsraad gekomen.
Roodvonk1 geval te Aardenburg, 2
te Middelburg, 1 te Serooskerke (W.), 6
te Vlissingen, 1 te Yerseke.
Diphteritis 1 geval te Hoek, Ter Neuzen-,
Wolphaartsdijk en Yerseke.
Vervoer van aardappelen.
Door den Hoogen Raad is beslist, dat
vervoer van aardappelen in strijd met
art. 1, sub 1 der aardappelendistributie-
wet van 22 Februari 1917 niet strafbaar
is. Wel is bepaald, dat aflevering slechts
zal mogen geschieden overeenkomstig
deze door den Minister vastgestelde dis-
tributieregeling, maar de Hooge Raad was
van oordeel, dat vervoer van aardappelen
niet behoeft te zijn een behandeling ter
voorbereiding of tot uitvoering van de
aflevering.
Protest tegen raadslidtoelating.
Door de voorzitters der drie rechtsche
kiesvereenigingen te Vlissingen is aan den
gemeenteraad een adres gericht, waarin zij
bezwaar maken tegen het toelaten van den
hfcer J. G. van Niftrik, den in het eerste
district tot lid van den Raad gekozen vrijz.
democraat, en wel op grond, dat de heer
Van Niftrik directeur is van de gasfabriek
der Imperial Continental Gas Association,
die concessie heeft voor de gaslevering in
Vlissingen. Adressanten beroepen zich op
art. 24 der Gemeentewet. Wel is ook
vroeger de heer v. N. jarenlang raadslid
en ook vele jaren wethouder geweest, maar
in het adres wordt juist betoogd, dat toen
gebleken is, inzonderheid bij het concessie
verleenen voor electriciteitslevering, dat^dife
een ongewenschte toestand was.
Industrie- en huishoudschool.
Het prospectus is verschenen van de te
Middelburg te openen industrie- en huis
houdschool.
Hieruit blijkt dat de school zich ten doeS
steltlo. meisjes die de lagepe school ver-
laten hebben, op te leiden tot die kennis
enuitoefeniagvan verschillende vakken, waar-
door zij in staat gesteld worden in haa?
eigen levensonderhoud te voorzien2ok
meisjes uit den arbeidersstand te vormen
tot degelijke dienstboden en huisvrouwen
Bo. dienstboden te leeren koken, strijken, de
wasch behandelen, verstellen en onder- en
bovenkleederen vervaardigen 4o. vrouwen
en meisjes uit de volksklasse te leeren koken
op de zuinigste en eenvoudigste en tevens
smakelijkste wijze, overeenkomstig de
middelen onder haar bereik te leeren
strijken, de wasch behandelen en huishou-
delijk werk verrichten5. meergegoede
vronwen en meisjes de gelegenheid te vcr-
schaffen, door het volgen van cursussen
zich te bekwamen in theoretische en practische
kookkunst, alsmede in die aanverwante
vakken, waarvan de kennis voor iedere huis-
vrouw van belang is.
KLOOSTERZANDE.
Het schijnt, dat bij sommige iandbouwers
geen zaad gedorscht kan worden of de
jeneverflesch moet daarbij zeer geducht
worden aangesproken.
Deze week bedronk zich een jongen zoo-
daDig bij dat werk, dat hij op een kar
naar huis moest worden gereden daar aan-
gekomen, overgoot men hem met water,
om hem wat bij te brengen, men dacht
niet anders, of hij stierf in zijn dronken-
schap.
MIDDELBURG.
Op den Seissirgel alhier werd Dinsdag-
avond een soldaat aangetroften die be-
wusteloos neerlag. Hij werd naar het hos-
pitaal gebracht, waar bleek, dat de man
aan blindendarm-ontsteking leed en direct
operatief ingrjjpen noodzakelijk was.
In Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen is het
koolzaaddorschen grootendeels afgeloopen.
Over 't algemeen valt de opbrengst belang-
rijk tegen daarbij is de korrel klein, zoo
dat versehillende perceelen niet meer dan
5 a 6 zak per gemet opieveren.
Aangezien de prijs tot 60 per zak
loopt, lijdt toch de landbouwer aan dit.
gewas geen finantieele schade.
Varkensfokkers en -mesters.
Een Woensdag te Rotterdam gehouden
vergadering van de Vereeniging van varkens
fokkers en -mesters in Nederland heeft den
Minister van Landbouw in een telegram
gewezen op den noodlottigen toestand, waar
in dit bedrijf verkeert.
Het telegram vervolgt dan
Waar dit bedrijf schijnt te moeten ver-
dwijnen door gebrek aan distributievoeder
en door de reusachtige prijzen van zooge-
naamd vrijvoeder, zoodat de productiekosten
van een kilo varkensvleesch ten minste op
f 1,80 per kilo siachtgewicht komt en de
regeeringsprijs daarvan ten hoogste 1,25
bedraagt, moet de schade bij liqui'datie
daardoor ontzettend groote afmetingen aan
nemen, wat vooral voor landarbeiders en
voor alleD, die aan Uwe Excellentie's aan-
moediging van verleden jaar 29 September
om toch door te blijven gaan met mesten
gevolg hebben gegeven, een groote teleur-
stelling is en de goedwilligen hierdoor
thans worden gedupeerd.
Verzocht wordt den regeeringsprijs aan-
merkelgk te verhoogen.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De vermeestering van Tarnopol, nu ook
door de Centralen vermeld, heeft weinig
bloed gekost, daar het gardecorps, dat de
stad moest verdedigen, zonder slag of stoot
terugtrok, voor het nog aan vechten was
toegekomen. Dit is schrijft de N. R. Crt.
niet de eenige plichtsverzaking, waarvan
het Russisch stafbericht melding maakt;
nog 3 divisies, die ten N.-W. van Romanof-
ka, een 10 K.M. ten Z.-W. van Trembovla,
stonden, zijn er eveneens vandoor gegaan.
TER NEUZENSCHE C0URAN1
De Burgemeester der gemeente TER NEUZEN
maaktbekend,dateeneOpenbare Vergadering
ran den Gemeenteraad zal worden gehouden op
Dinsdag den 31 Juli 1913, des voormid-
dags ten 10 ure.
Ter Neuzen, den 27 Juli 1917.
De Burgemeester voornoemd,
J. HUIZINGA.
