ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
No. 6537.
Donderdag 31 Mei 1917.
57e Jaargang.
De Oorlog.
ABONNEMENT
ADVERTENT!EN
BIN^ENLAND.
Bit Blad Yerscbijiit IaaMag<s Woensflag* en Yrjjdagayond, nitgezonderd op Feestdagen,
bii de Firma P. J. VAN DE 8ANDE te Ter Neuzen.
-
IPs? 3 maanden binnen de stad 1.—Franco per post voor Nederland 1.10.
LSif vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle'
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Telefooti S3.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Orootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 UUP op den dag der uitgave.
Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman.
Gisteren herdacht een onzer eminentste
staatslieden, de heer Jhr. A. F. de Savornin
Lohman zijn 80sten verjaardag. Het ont-
brak hem bij die gelegenheid niet" aan blij-
ken van belangstelling.
H. M. de Koningin en H. M. de Koningin-
Moeder deden den jubilaris van hunne be
langstelling blijken.
Tal van bloemstukken werden bezorgd,
waaronder van de Christelijk-Historische
en van de Anti-revolutionnaire Kamerfrac-
tie. Ook kwamen dephtaties van scholen
met den bijbel uit Groningen. Verder wer
den ontvangen een onnoemlijk aantal tele-
grafische en andere gelukwenschen.
Donderdagnamiddag 2 u. wordt in't Hotel
de twee Steden eene receptie gehouden,
waarbij H. M. de Koningin zich zal doen
vertegenweordigen en waarin zal worden
overhandigd het door Toon Dupuis ver-
vaardigde borstbeeld van den jubilaris.
De p.olitieke hoofdorganen van verschil-
lende richtingen bevatten dezer dagen arti-
kelen van hooge waardeering voor den
staatsman A. F. de Savornin Lohman.
Een Nederlandsche soldaat bij de Belgische
grens doodgeschoten.
(Officieel.) Het ministerie van Buiten-
landsche Zaken deelt het volgende mede:
In den nacht van 14 op 15 Mei 11. tracht-
ten eenige personen van uit Nederland in
de nabijheid van St. Marguerite de Belgi
sche grens te overschrijden. Een Duitsche
soldaat, die op hen wilde schieten, miste
zijn doel en trof doodeiijk een Nederland
sche soldaat, die deel uitmaakte van een
naderende patrouille.
Zoowel de Duitsche regeering als de chef
van den generalen staf der Duitsche strijd-
krachten heeft een betuiging van diep leed-
wezen daarover aan de Nederlandsche re
geering doen toekomen. De Duitsche regee
ring verklaarde zich tevens bereid, aan de
betrekkingen van het slachtoffer een scha-
deloosstelling toe te kennen, voor het geval
uit het ingestelde onderzoek mocht blijken,
dat het ongeluk inderdaad aan den betrok-
ken Duitschen soldaat is te wijten.
De vaart op Engeland.
Naar het persbureau Vaz Dias verneemt,
moet het voortzetten van de vaart op Enge
land vanwege de Hollandsche Stoomboot-
maatschappij met Engelsche schepen" het
gevolg zijn van de overweging dat de vaart
van schepen die onder Britsche vlag en be-
geleid door Engelsche torpedojagers van uit
onze havens in convooi varen, minder ge-
vaarlijk is gebleken dan de vaart van afzon-
derlijke schepen onder neutrale vlag.
Onder de Nederlandsche zeelieden is dit
van zoo algemeene bekendheid, dat het niet
de minste moeite kosten zou, indien noodig,
Hollandsche bemanning voor-de Engelsche
schepen te vinden.
s.s. „Westlandop een mijn ge-
loopen.
Yolgens te Rotterdam ontvangen bericht
is het stoomschip //Westland", van de
Scheepvaart en Steenkolenmaatschappij, op
weg van Londen r.aar Havre, Zaterdag-
morgen vroeg in den mond van de Theems
op een mijn geloopen en gezonken. Van
de opvarenden zouden vier zwaar en vier
licht gewond zijn.
(De „Westland" had een bruto tonnen-
inhoud van 1823 ton en was gebouwd
in 1906.)
De Zeppelin boven Deventer.
(Officieel.) Het ministerie van buiten-
landsche zaken deelt het volgende mede
Nadat in den nacht van 7 op 8 Mei 1.1.
boven Deventer een Zeppelin was waarge-
nomen, heeft de Nederlandsche regeering
bij de Duitsche regeering ernstig doen
protesteeren tegen deze nieuwe schennis
van het Nederlandsche luchtgebied.
De Duitsche regeering heeft thans haar
diep leedwezen en dat van den chef van
den generalen staf der Duitsche strijd-
krachten over dit betreurenswaardige incident
doen betuigen.
Het gebeurde wordt toegeschreven aan
het feit, dat het luchtschip zijn koers was
kwjjt geraakt tengevolge van een zware
wolkenlaag en andere atmosferische m
vloeden. Aan de betuiging van leedwezen
werd de mededeeling toegevoegd, dat de
Duitsche regeering alle mogelijke maat-
regelen neemt om dergelijke incidenten te
voorkomen en zich voortdurend beijvertom
de moeilijkheden, welke aan de volmaking
van de luchtvaait nog steeds in den weg j
staan, te overwinnen.
Zij heeft zich desgelijks verontschuldigd
bij de vroegere opeenvolgende-gevallen van
schending van het Nederlandsche luchtgebied
door Duitsche luchtschepen of vliegtuigen,
laatstelijk bij dat van 3 Mei j.L, toen een
luchtschip zich boven Delfzijl heeft bewogen.
De Duitsche Regeering en onze
scheepvaart.
De H. Crt. verneemt, dat de heeren Oude-
geest en Brautigem, respectievelijk voorzitter
van het Nederiandsch verbond van vak-
vereenigingen en secretaris van de Ned.
zeemansvereeniging //Volharding", die een
paar weken geleden naar Berlijn vertrokken
zijn ter bespreking van internationale vak-
vereenigingsaangelegenheden, hier te lande
zijn teruggekeerd.
Het blad^ kwam ter oore dat zij van hun
verblijf tevens gebruik gemaakt hadden om
met het Duitsche ministerie van Marine
besprekingen te openen over de vraag of
de belaugen der Nederlandsche visscherij,
speciaal die der haringvisscherij, wslke het
begin der volgende maand moet aanvangen,
door de Duitsche Regeering niet in meerdere
mate kan worden bevorderd.
Vragpn aangaande het resultaat hunner
bemoeiingen wenschen de heeren niet te
beantwoorden, daar de ondeihandelingen
nog niet geheel zijn afgeloopen. Slechts
konden wjj te weten koruen dat zij eenigen
grond hebben voor de verwachting, dat
biunen eenige dagen afdoend resultaat kan
worden medegedeeld.
De aanval op de „Batjan".
Omtrent de aanhouding van het stoom
schip ,/Batjan" op de reis van Noord-
Amerika naar Amsterdam met een lading
graan voor de Nederlandsche Regeering,
wordt aan de Tel. het volgende medege
deeld
Nadat 's morgens vroeg van 16 Mei de
Far Oer waren gepasseerd, werd koers
gesteld benoorden het door Duitschland
versperd verklaarde gebied om naar de
Noorsche kust, naar het eilacd Hdsire,
waar tevens eveneens volgens Duitsch voor-
schrift dicht langs moest worden gestoomd.
17 Mei, 's morgens 4 uur hoorde men
plotseling een schot, dat bleek te zijn af-
gevuurd door een onderzeeboot.
De granaat sloeg op eenigen afstand van
het schip in het water. Onmiddellijk werd
gestopt en met de stoomfluit 3 stooten ge-
geven, om aan de duikboot te laten zien,
dat geen poging tot ontvluchten werd ge-
daan.
Tegelijkertijd werden boven de brug de
4 seinvlaggen opgezet, het zoogenaamde
naamsein, waaruit kon blijken, welk schip
het was en waar het thuis behoorde.
Er werd evenwel doorgegaan met vuren
de granaten vielen dichter bij en vlogen
over het schip heen, zoodat alles in gereed-
heid werd gebracht, om met de sloepen
het schip te verlaten.
De onderzeeboot dook nu evenwel onder
zoodat met het uitzetten der booten nog
werd gewacht.
Na de beschieting werd afgewaeht, tot
de onderzeeboot boven zou komen en toen
werd bemerkt, dat deze het sein A. B.
,/verlaat het schip zoo spoedig mogeljjk"
heesch.
Aan boord van de ,/Batjan" werd alles
gereedgemaakt om het schip te verlaten.
De le officier ging in een der sloepen met
de scheepspapieren, een consulaire verkla-
ring, dat de lading voor het uitbreken van
den oorlogstoestand tusschen Duitschland
en Amerika was aangekocht en met de kaart,
waarop gevaven was, naar de onderzeeboot.
By het langsaij komen, werd op onaan-
gename en ge'irriteerde wjjze bevolen, vlug
de scheepspapieren af te geven.
De le officier sprong op de onderzeeboot
over en ging met de papieren naar den
commandotoren. Toen hjj daar kwam,
voegde de commandant hem zeer kort toe
,/U bent in het spergebied en het schip
wordt tot zinken gebracht."
Niettegenstaande de bewering van den
len officier, dat hjj niet in het spergebied
was, herhaalde de duikbootcommandant zjjn
woorden, dat hjj vier mjjlen in het ver-
sperde gebied w^s en daarom tot zinken
zou worden gebracht.
Nadat de lste officier met verschillende
feiten bewezen had, dat hp niet inhetver
sperde gebied kon zijn, vroeg hij dringend,
de kaart te mogen toonen en navigatie en
standplaats te mogen verklaren.
Op zeer irriteerende wjjze werd den len
officier gevraagd, waar die kaart dan was
en op zjjn actwoe*>l, dat hjj deze in de
boot had medegebracht, werd hem op de-
zelfde wijze gevraagd, waarom hjj die kaart
niet bjj zich had. Hjj antwoordde, dat bij
de nadrukkeljjke wijze, waarop hem was
gelast, dadelijk de papieren te geven, daar-
voor geen tijd te hebben gehad.
Nadat de kaart gehaald was, toonde de eerste
officier opnieuw aan, dat het schip buiten de
verboden zSne was genavigeerd en zich
daarbuiten bevond. De commandant scheen
na eenigen tijd eenigsziiis overtuigd, maar
verweet de ,/Batjan", dat het op den rand
de zone voer en beter deed daar een
van
twintig mijl buiten te blijven, en dat hjj
als gevolg daarvan het schip had moeten
beschieten en ook dat toen onmiddellijk
het schip had moeten zijn verlaten en vooral
onmiddellijk een boot had moeten worden
uitgezet, toen op de ,/Batjan" gevuurd werd.
De le-officier antwoordde, dat de ,/Batjan"
November 1916 nabjj de Haaks was
aangehoudendoor een Duitsche onderzee
boot en deze was boven gekomen, een
fluitsignaal gevend en bqt vlaggesein „Draai
bjj ot ik schjet" en daarna eveneens met
vlaggeseinen had gelast de scheepspapieren
te zenden en dat hjj naar aanleiding daar
van den kapitein, op de tegenwoordige reis,
welke nog nooit een aanhouding had mee-
gemaakt, had geadviseerd niets te doen,
daar de onderzeeboot wel boven zou komen,
en om de scheepspapieren seinen.
Ten slotte gaf de commandant toe, het
schip vrjj te zullen laten, onder waarschu-
wing en gelastend over te steken naar de
Noorsche kust en op grooten afstand van
de gevaarljjke z6ne te blijven.
De indruk, welken de ie officier van den
commandant kreeg, was, dat het een jong
officier was, zeer gejaagd en onhoflelijk in
zijn optreden, zoodat het zeer moeiljjk werd
tot een verklaring der feiten te geraken.
Het Handbl., dat ongeveer gelijkluidende
mededeelingen on'tving, zou willen vragen
is het wonder, dat Nederl. zeelieden met
zulke ervaringen niet bjjzonder gesteld zjjn
op de Duitscbers
En zou Duitschland in zijn eigen belang
niet verstandig doen meer bezadigde en
ervaren duikbooicommandanten aan te stel-
len en hun in het aigemeen want dit
is maar een zeer zwak staaltje van hun
optreden een andere houding tegenover
neutralen voor te schrjjven
Tar we- en meelaanvoer.
De volgende schepen zjjn hier te lande
aangekomen te Rotterdam de „1 urbinia",
van New-York, met 165.834 bushels tarwe
en 8-743 zakken meelde „Thuban", van
Van Nievelt Goudriaan, van New-York,
met 24.097 quarters tarwe; de „Dubhe",
van Van Nievelt Goudriaan, van Baltimore,
met 22.739 quarters tarwe de ,/Westerdijk"
van de Hoiland-Amerika Lijn, van New-York,
met 260.602 bushels tarwe en 55382 zakken
meelde /Elisabeth" van A. C. Lensen,
van New-York, met 10.750 quarters tarwe
de //Oostdijk", van Solleveld, Van der Meer
en Van Hattem, van Baltimore, met 4364
ton tarwe de „Magdalena" van A. G. Lensen,
van Baltimore, met 2967 ton tarwede
,/Noorddijk", van Solleveld, Van der Meer
en Van Hattem, van Baltimore, met 4564
ton tarwe, en te Amsterdam de Pollux",
de Kon. Ned. Stoomboot Mjj.,
van
van
New-York, met 101.321 bushels tarwe en
11203 zakken meel, en de „Gooiland", van
den Kon. Holl. Lloyd, van New-York, met
158.116 bushels tarwe en 24.374 zakken
al welk meel en tarwe voor de
Nederlandsche Regeering werd aangebracht.
Gezouten varkensvleesch.
De regeering heeft aan //Van Staay's Bacon-
factory" te Assen opgedragen 400:000 K.G.
varkensvleesch in te zouten. Reeds 2000
varkens zjjn geslachtdeze week zullen er
5000 geslacht worden.
De stoomtreiler Simon".
Bij de directie van de maatschappjj Hoek
van Holland is bericht ingekomen, dat de
stoomtreiler //Simon H. v. H. 2", die
30 April van IJmuiden ter visscherjj ver-
trok en waarvan men nog de hoop koesterde
dat hjj zou opgebracht zjjn, zich niet in
een Duitsche haven bevindt. Het schip
moet dus als verloren beschouwd worden,
waarbjj 12 Hollandsche visscherlieden zjjn
omgekomen.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Met buitengewone verwoedheid duurt de
strjjd aan het Italiaansche front voort,
schrjjft het Hbl., zoowel tusschen Plava en
Gorz, waar de slag zich, naar een telegram
uit het Oostenrjjksche perskwartier meldt,
tot de grootste hevigheid outwikkelt, als
op het Karstplateau. En terwijl het Oosten
rjjksche legerbericht meedeelt, dat de in-
spanning van den vjjand vruchteloos is en
hij nergens zjjn doel kon bereiken, melden
de Italianen op hun beurt, dat zij weder
nieuwe vorderingen wisten te maken en
hunne terreinwinst wisten "te handhaven.
Groot is deze terreinwinst echter in elk geval
nog niet en de in aanval en tegenaanval
voortwoedende gevechten, maken het nog
niet mogeljjk een oordeel omtrent de
resultaten van den slag zich te vormen.
Opmerking verdient de mededeeling van
Italiaansche zijde, dat aan den strijd wordt
deelgenomen, behalve door Italiaansche ook
door Engelsche oorlogsbodems, die van zee
uit de operaties in het kustgebied met hun
artillerie ondersteunen.
In het Engelsche Lagerhuis heeft Vrijdag
de eerste Minister, Lioyd George, mede
deelingen gedaan over het duikbootgevaar.
(Jit zijn verkiaringen blijkt, dat met meer
resultaat tegen de duikbooten is opgetreden,
zoodat hij goede verwachtingen had, dat
de aan de handelsvloot toegebrachte ver-
liezen in April meer dan een miilioen
ton zullen bijjken in Mei belangrijk te
zijn verminderd. Echter het duikbootge
vaar bljjft ernstig en met nadruk wees de
Minister er op, dat alleen door groote
zuinigheid bjj het verbruik van levensmid-
delen, door de inspanning van alle krachten
tot opvoering van de binnenlandsche pro-
ductie, het mogelijk zal zjjn, om het doel,
dat de vjjand«zicb met zjjn duikbootactie
heeft gesteld, te doen mislukken. Maar
de toestand is thans zoo, dat men indien
ieder wil medewerken, niet bevreesd behoeft
te zjjn voor een ramp. Dat werd ook be-
vestigd door kapitein Batburst, van het
levensmiddelendepartement, die in een rede-
voering verkiaarde, dat er thans in Engeland"
zooveel voorraden zjjn, dat er geen gevaar
meer bestaat al zal men natuurlijk zich
ook verder aan beperkingen hebben te
onderwerpen.
Hongarjje heeft nog geen nieuw ministe
rie. De keizer-koning zet de besprekingen
met de verschillende partijleiders voort,
maar een beslissing omtrent de oplossing
van de crisis is nog niet gevallen. Merk-
waardig is zeker het in Boedapest loopende
gerucht, dat de Koning de mogeljjkheid zou
overwegen om aan aartshertog Jozef de
vorming van een kabinet op te dragen. Dat
zou zeker wel iets nieuws zijn, een aarts
hertog als minister-president, maar de kroon
zou zich op het standpunt stellen, dat in
deze buitengewone tijden ook buitengewone
besluiten gerechtvaardigd zjjn. Bij de op
posite schjjnt het denkbeeld van een minis
terie onder* leiding van aartshertog Jozef
instemming te vinden.
De bedoeling zou dan zjjn, dat een wer-
keljjk nationaal ministerie zou worden ge-
vormd, een coalitiekabinet, waarin vertegen-
woordigers van alle partijen zouden samen-
werken. Het is intusschen ook mogeljjk,
dat de rol van aartshertog Jozef zich alleen
zou bepalen tot de onderhandeling met de
verschillende partjjen tot vorming van een
concentratie-ministerie, maar dat hij zelf
van actieve deelneming aan den strjjd in
de politieke arena zou afzien.
Wel merkwaardig is het, hoe man van
Engelsche zjjde de val van Tisza tracht
voor fce stellen als een nederlaag voor de
Duitsche invloeden in de monarchie, en dan
in de //Koln. Ztg." te lezen, hoemenjuist
in Duitschland Tisza zjjn zuiver nationa-
listische Hongaarsche politiek verwijt, die
hem uitsluitend in het Hongaarsche belang
er toe bracht om in de voedingsquaestie zich
zeer afwjjzend jegens Oostenrjjk en ook
jegens Duitschland te toonen. De //Koln.
Ztg." betoogt dan verder hoe men voor het
koninklijk gezag en den inwendigen vrede
van Hongarjje en zoo dus ook middelljjk
voor de positie der geheele monarchie naar
buiten het aftreden van Tisza als een ver-
lichting en voordeel moet waardeeren.
Bij de Engelsche beschouwingen over de
crisis in Hongarjje speelt bljjkbaar wat al
te veel de wensch een rol om Oostenrjjk-
Hongarjje van Duitschland los te maken
en tot een afzonderlijke vrede te brengen.
Dat pogingen in deze richting zjjn gedaan
is wel zeker, maar dat ze zonder resultaat
zjjn gebleven is nu toch ook wel duideljjk
geworden en het aftreden van Tisza staat
zeer waarschijnlijk hiermede niet in verband.
Een belangrjjke mededeeling seint de
correspondent van de //Daily Chron." te
Petrograd omtrent den toestand in Rusland.
Volgens deze mededeeling zou Kerensky
op het oogenblik het volledig vertrouwen
hebben van den Raad van arbeiders en
soldaten, althans van de groote meerderheid
der gedelegeerden, en zou deze tot zjjn
standpunt zijn bekeerd, dat bjj het streven
naar den vrede toch intusschen niet de steun
aan de bondgenooten mag worden verwaar-
loosd en met kracht de oorlog ter verde-
diging van de vrjjheid van Rusland moet
worden voortgezet, in afwachting van den
vrede zonder veroveringet), welken de Rus-
sische socialistische partjjen nastreven.
Maar volgens het bericht van den Engel-
schen correspondent is het met de mannen
aan het front anders gesteld. Hier be-
aeerschen, zooals hij het uitdrukt, //pacifi-
stische agitatoren" het terrein. En aan het
front schjjnt de oorlogslust onder een groot
deel der troepen verdwenen te zijn. Hier
heerscht de meeDing bjj vele soldaten, dat
een voortzetting van den oorlog slechts zou
beteekenen een opoffering van eigen leven
ten bate van Britsche en Fransche kapita-
listisehe belangen en de mededeelingen van
den Engelschen correspondent geven den
indruk, dat het Russische leger eenvoudig
weigert te vechten nu Engeland en Frank-
rjjk niet evenals Rusland van alle ver-
overing hebben afgezien.
Na de eerste vreugde over de vorming
van het coalitieministerie en het optreden
van Kerensky als Minister van oorlog en
marine, zullen deze mededeelingen onge-
twjjfeld weer een groore teleursteiling zijn
in de landen der Entente. Zij bevestigen
echter wat wij reeds eerder meenden te
mogen opmerken, dat voor de oorlogvoering
van het inwendig verdeelde Rusland nau-
weljjks iets meer is te hopen.
Zelfs een man als Kerensky kan geen
wonderen doen.
EEN DUIKBOOT-KAP1TE1N
GEVANGENGENOMEN.
Frhr. Von Spiegel, een van de beste
Duitsche duikboot-commandanten, is, vol
gens Duitsche bladen, in een gevecht met
een duikbootvanger door een vijandelijken
treffer overboord geworpen. De kapitein
werd door de Engelschen opgepikt.
AMERlKA's OORLOGSMAATREGELEN.
Zeven weken zijn verloopen sedert Amerika
zich in oorlogstoestand verklaarde m$t
Duitschland. Wat deden de Vereen. State®
in dien tjjd Het Londensche persbureau
somt de oorlcgsmaatregelen als volgt op
De vorming van een leger van twee mii
lioen man, waartoe een wet door het Con-
gres is aangenomen, die onmiddelljjk in
werkiDg trad. De leeningen aan de geal-
lieerden, die reeds 1875 miilioen gulden
bedragen.
Amerikaansche torpedojagers zjjn naar
het blokkade-gebied gezonden, waar zij
thans met de vloten der geallieerden samen-
werken. Een legerdivisie, een afdeeling
matrozen en negen regimenten genie zijn
naar Frankrjjk gezonden tienduizend dok-
toren en vele verpleegsters zullen naar
Engeland en Frankrijk gaan en er zijn
reeds honderden op weg daarheen.
Gevoegd bij de Amerikanen, die reeds in
de Engelsche en Fransche legers dienen,
zullen deze strjjdmachten het aantal Ame
rikanen in Frankrjjk tot honderdduizend
man brengen, welk aantal gelijk staat met
vjjf Duitsche divisies.
In Augustus zal de nationale garde der
Vereenigde Staten op voile kracht, d. w. z.
400,000 man, zjjn gebracht, wat gelijk staat
met een uitbreiding van dat korps met
250,000 man.
Het personeel der marine is verdubbeld.
Veertigduizend jonge Amerikanen van het
flinkste type zijn thans bjjeeDgebracht in
zestien kampen, waar zij tot officieren voor
de nieuwe legers worden opgeleid.
Er zjjn ook regelingen getroffen voor den
bouw van 3500 oorlogsvliegmachines en
voor de opleiding van 6000 vliegers in den
loop van dit jaar.
Geen big vooruitzicht voor hen die hun-
kerend uitzien naar den vrede
STEUN VAN AMERIKA VOOR DEN
WEDEROPBOUW VAN FRANKRIJK.
Volgens telegrafisch bericht uit New-
York, zal het voorbeeld van Washington,
dat zich het lot van Noyon heeft aange-
trokken, waarschjjnlijk door andere Ame
rikaansche steden gevolgd worden. Er is
TER
CO U RANT
in