ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
mTlit i E.
No. 6461.
Dinsdag 28 November 1916.
56s Jaargang.
advertentiEn
P O LI TIE.
ABONNEMENT
Telefoon 33.
Pit Blad Yersshijnt MaaMag*. Wosnsdag- en Yrpagayonfi, uitgezondsrfl op Feestdagen, bjj de Fi*ma P. J. YIN DE 8ANDE te Ter Neuzen
OPROE PING TER IN L IJ VI N G.
AGENT van FOLITIE,
a. Administrates op eene jaarwedde van f300,-
b. Klerk op eene jaarwedde van f 100.-
c. Bode-werkman op eene jaarwedde van f!50.-
d. Controleur op eene jaarwedde van flOO.-
BIWNENLAM D.
Per 3 maanden binnen de stad f\.Franco per post voor Nederland /l.l0.
Bi| vooruitbetalingvoor Belgie 1.40, voor Ned.-Indie en Amerika /1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van
Bij
1 tot 4
regels
0,40. Voor elken regel meer 0.10.
dlfecte opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Orootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
van advertentien voor 1 uur op den dag der uitgave.
Inzending
Met hechtenis van ten hoogste EEN MA AND of geldboete van ten hoogste
DEIE If ON DEED GOLDEN wovdt gestvaft hijdie tev inlijving moet opkomen en
niet verschijnt op tijd en plaats, voor zijne inlijving bepaald, tenzij blijkt, dat voor
zijne niet-verschijning eene geldige feden bestond.
Met gevangenisstraf van ten hoogste TIEN MAANDEN of geldboete van ten
hoogste DEIE DUIZEND GULDEN wordt gestvaft hij, die opzettelijk bedoeld feit
pleegt. M
Te TER NEUZEN is, ingaande 1 Janaari
a.s., te vervullen de betrekking van
op eene jaarwedde van 600,welke na
3, 6, 9, 12 en 15 jaar dienst respectiev'elrjk
bedraagt 650, f 700,750,
800,900,— benevens bovenklee-
ding (uniform), schoeisel, wapenen en verdere
uitrusting.
Diensttijd als agent van politie in andere
gemeenten doorgebracht, komt voor de kelft
in aanmerking.
Voor het bezit van het politie diploma
wordt de jaarwedde met f 25,verhoogd.
Sollicitanten, niet ouder dan 30 jaar en
lang miostens 1,70 M., knnnen hunne eigen-
handig op zegel geschreven verzoekschriften
inzenden aan den Burgemeester voai1 12
December 1916. In het verzoekscbrift
moeten ook worden vermeldnaam en
voornamen (voluit), datum van geboorte,
tegenwoordige en vroegere woonplaatsen
en betrekkingen en bnrgerlijke staat van
den sollicitant.
De aanstelling geschiedt voor een jaar en
zij die met administratieve werkzaamheden
bekend zijn genieten de voorkeur.
Bij gebleken geschiktheid volgt een defini-
tieve benoeming.
Voor de sollicitanten zal de Burgemeester
op de gemeente-secretarie te spreken zijn
Maandag, den 11 December 1916 van 10
tot 12 uur des voormiddags.
Ter Neuzen, 25 November 1916.
De Burgemeester van Ter Neuzen,
J. HUIZINGA.
Burgemeester en Wethouders
der gemeente ZAAMSLAG,
roepen op sollicitanten naar de te vervullen
betrekkingen van
bij het Levensmiddelenbedrijf.
De door den administrateur te stellen
zekerbeid bedraagt 2000.
Schriftelijke aanmelding voor of op
1 December a.s.
Zaamslag, den 21sten November 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JOH. DE FEIJTER Pz., Burgemeester.
J. STOLE Lz., Secretaris.
TWEEDE KAMER.
Grondwetsherziening.
Onderwijs-artikel.
In de vergadering der Tweede Kamer
van jl. Vrijdag heeft de Minister van
Binnenlandsche Zaken het woord ge
vraagd, om, naar hij meende, ter bekor-
ting der diseussies, zijne meening thans
reeds uiteen te zetten.
Den heer De Beaufort merkt de Mi
nister op, dat het woord „openbaar" in
de eerste alinea is geschrapt, omdat het
bijzonder onderwijs in veel nauwer be
trekking tot de Regeering is komen te
staan dan vroeger.
Den heer Nolens merkt de Minister
op, dat hij niet heeft willen uitsluiten
het stellen van voorwaarden en toezicht
op den onderwijzer, wat vakonderwijs op
Rijkskosten betreft. Voor den heer
Eerdmans diene, dat „openbaar onder
wijs" voor iedereen beteekent: „onder-
wijs, van overheidswege gegeven". De
heer Eerdmans weet dit zelf ook, want
hij gebruikt in zijn amendement dezelf-
de uitdrukking. Een vraag van den heer
Eerdmans was ook, of men op een door
het Rijk bekostigde school verzet tegen
de wet zou kunnen leeren. Neen. Maar
er zijn dingen, die zoo vanzelf spreken,
dat ze niet in de Grondwet behoeven te
staan.
De heer Otto wil bepalen, dat het on
derwijs ook de leerstellige begrippen niet
aantast. De Minister echter wil de uit
drukking „eerbiediging van godsdien-
stige gevoelens" liever behouden ter
wille der historische continu'iteit. Wat
zou men er mee bereiken, als men de
absolute neutraliteit in de Grondwet
vastlegde
De Minister weet niet, of er absoluut
objectieve menschen zijn, maar in velk
geval zijn ze zeer schaarsch. De eisch
van absolute objectiviteit zou den onder
wijzer zijn vrijheid ontnemen. Hij be-
reikt het meeste met tact. Tact is echter
subjectief. De Minister ontraadt dit
amendement ernstig.
Een ander amendement-Otto wil auto-
matische toelating van de bijzondere
school door de Kroon. Ze mag dus niet
worden geweigerd. Welken waarborg
biedt de bepaling dan? Of de erkenning
heeft geen beteekenis, of welen dan
is ze gevaarlijk, omdat ze de vrijheid
dreigt aan te tasten. Daarom verklaart
de Minister het amendement onaanne-
melijk.
Spreekt.het Grondswetsartikel duide-
lijk genoeg uit, wat bedoeld wordt no-
pens de positie der openbare school en
de eischen van deugdelijkheid? Met den
heer Nolens meent de Minister, dat het
artikel met de toelichting duidelijk ge
noeg is. Van links en rechts in het lapd
is echter twijfel uitgesproken, of de wet-
gever in de toekomst niet een interpret
tatie zal geven, die niet door Staatscom-
missie en Regeering bedoeld is. Het is
dus geraden, een nadere omschrijving
deT bedoeling in de Grondwet vast te
leggen.
Vast staat, dat geenerlei sprake is of
mag zijn vaneenige concessie en van
eenige wezenlijke verandering. Alleen
moet nauwkeurig worden omschreven
in de Grondwet, waaromtrent men in de
Staatscommissfe is*cot overeenStemming
gekomen. Echter voldoet geen der
amendementen aan de eischen eener be-
vredigende oplossing.
Als er in een gemeente zeer weinig of
geen kinderen zijn, die een openbaar
onderwijs wenschen, kan niemand wen-
sehen, dat er in die gemeente een open-
bare school zal komen. Maar als er wei
nig kinderen in een gemeente zijn, moet
er elders gelegenheid we?en. Waar mo-
gelijkeen school, waar niet moge-
lijkeen school in 'n andere gemeen
te of 'n andere gelegenheidals men
dit in de Grondwet uitdrukt, verandert
men niets aan de bedoeling van Regee
ring en Staatscommissie.
Het amendement-Van Raalte zegt, dat
„overal" openbaar lager onderwijs wordt
gegeven.
Bedoeld wordt: „overal, waar behoef-
te bestaat". Toch is het denkbeeld-Van
Raalte goed en daarom zal de Minister
een wijziging in dien geest overwegen.
Het amendement-Visser van IJzen-
doorn is den Minister ook sympathiek.
Het is echter volstrekt onnoodig, dat
reeds nu wordt uitgemaakt, dat de be-
slissing tot ontheffing van den eisch tot
aanwezigheid van openbare scholen bij
den Koning of een andere bepaalde auto-
riteit berust. Laat de Grondwet die be-
slissing aan den wetgever opdragen.
Dan kan deze het nader regelen en het
b.v. aan den Koning als dispensatierecht
opdragen.
Formuieeren is gevaarlijk en mag niet
eenzijdig zijn. Hen grondslag, door de
Staatscommissie gelegd, moet men
handhaven. Aan dezen eenvoudigen
eisch van objectiviteit voldoet geen der
amendementen. Zelfs het amendement-
Visser van IJzendoorn, hoe verzoenend
gesteld, beheerscht niet de geheele zaak,
ofschoon van „gelijke eischen van deug
delijkheid" tot „eischen van gelijke
deugdelijkheid" reeds een verbetering is.
Beide deelen van het volksonderwijs
moeten gelijke, maar tevens zelfstandige
verplichtingen hebben.
Het amendement-Eerdmans kan de
Minister nog veel minder aanvaarden.
De heeren Eerdmans en De Muralt spre
ken van „d e eischen", d.i. „d e z e 1 f d e
eischen", woorden, die de vrijheid van
achting van het bijzonder onderwijs on-
middellijk aantasten. Ze zijn nog scher-
per dan de andere amendementen.
In het Regeeringsvoorstel wordt geen
norm gesteld. Daardoor beheerscht de
rich tings vrijheid de gestelde eischen.
Het amendement is, zooals het daar
ligt, voor den Minister onaannemelijk.
De Minister stelt zich de gewenschte
wijziging ongeveer als volgt voor: „In
elke gemeente wordt van overheidswege
voldoend openbaar algemeen vormend
lager onderwijs gegeven in een genoeg-
zaam aantal scholen. Volgens de bij de
wet te stellen regelen kan afwijking van
d'eze bepaling- worden toegelaten, mits
tot het ontvangen van zoodanig onder
wijs gelegenheid wordt gegeven."
Uitdrukking dient te worden gegeven
aan het beginsel, dat deugdelijkheid
wordt geeischt voor het geheele volks-
onderwijs, openbaar en bijzonder.
De Minister zal het artikel veranderen
ongeveer als volgt:
„De eischen van deugdelijkheid, aan
het'geheel of ten deele uit de openbare
kas te bekostigen onderwijs, te stellen,
worden bij de wet geregeld, met inacht-
neming voor zoover het bijzonder onder
wijs betreft, van de vrijheid van rich-
ting.
Deze eischen worden voor het alge
meen vormend lager onderwijs zoodanig
geregeld, dat de deugdelijkheid van het
geheel uit de openbare kas bekostigd
openbaar onderwijs en van het bijzonder
onderwijs .even afdoende worden ge-
waarborgd.
Bij deze regeling wordt de vrijheid
van het bijzonder onderwijs betreffende
de keuze der leermiddelen en de aanstel
ling der onderwijzers geeerbiedigd."
De Minister legt er ten slotte den na-
druk op, dat met deze wijziging de Re
geering alles geeft, wat zij geven kan.
Deze nieuwe bepaling is, als we het
zoo mogen noemen schrijft de H. Ct.
een kruising van de amandementen-
Visser van IJzendoorn, wat de eerste
alinea betreft, en -Van Raalte, waaraan
de tweede herinnert. Van het eerste is
het „genoegzaam aantal scholen" over-
genomen, maar niet het dispensatie
recht van de Kroon. Hoe de ontheffing
van het gebod plaats vindt, wordt, naar
het voorbeeld van het amendement-Van
Raalte, overgelaten aan de wet. Deze
kan ze, als men dat noodig vindt, nog
aan de Kroon opdragen.
Men behoeft nu niet bang te zijn, dat,
wanneer zich op drie uren afstands van
een plaats een openbare school bevindt,
vastgesteld zal worden, dat die plaats
„gelegenheid" tot ontvangen van onder
wijs biedt. Daartegen zal men in elk ge
val de wet doen waken. Als regel
moeten er voortaan in elke plaats vol-
doende openbare scholen zijn. Bevinden
zich in een gemeente geen kinderen, die
ze willen bezoeken, dan kan van dezen
regel voor-die gemeente worden afgewe-
ken. Insgelijks, wanneer er te weinig
kinderen zijn om er een school op na te
houden. De wet zal vaststellen wat er
dan in plaats van die school moet ko
men: huisonderwijs of een school op niet
te verren afstand of wat ook.
De tweede verandering betreft de
veelbesproken deugdelijkheidswaarbor-
gen. Aanvankelijk bepaalde het voorge-
stelde artikel alleen, dat de eischen van
deugdelijkheid aan het geheel of ten
deele uit de openbare kas te bekostigen
onderwijs te stellen, bij de wet worden
geregeld, met inachtneming van de vrij
heid van richting voor het bijzonder on
derwijs.
Minister Van der Linden heeft na
deze alinea twee nieuwe bepalingen
voorgesteld. Vooreerst
„Deze eischen worden voor het alge
meen vormend lager onderwijs zoodanig
geregeld, dat de deugdelijkheid van het
geheel uit de openbare kassen bekostigd
bijzonder en van het openbaar onderwijs
even afdoend wordt gewaarborgd."
En vervolgens:
„Bij deze regeling wordt de vrijheid
van het bijzonder onderwijs betreffende
de keuze van de leermiddelen en de aan
stelling der onderwijzers geeerbiedigd."
Deze wijziging valt te prefereeren
boven een amendement-Visser van
IJzendoorn, omdat dit, hoewel eischen
van gelijke deugdelijkheid en niet
„gelijke eischen" vragende, aantas-
ting der richtingsvrijheid mogelijk
maakte. Het amendement-Eerdmans-
De Muralt viel voor den Minister in het
geheel niet te accepteeren, wijl dit uit-
ging van den regel, dat het bijzonder on
derwijs moest vol doen aan precies de-
zelfde eischen voor deugdelijkheid en in-
rich ting als aan het openbaar onderwijs
gesteld. De amendementen-Otto (angst-
vallig waken voor de grootst mogelijke
neutraliteit op school, speciale erkenning
door de Kroon van de bijzondere scho
len, enz.) worden door den bewindsman
ten ernstigste ontraden of onaanneme
lijk verklaard
Het bepaalde omtrent keuze der leer
middelen en aanstelling van onderwij
zers moge in een Grondwet wat gede-
tailleerd aandoen, het schijnt ter weg-
neming van bij de rechterzijde gekoes-
terde vrees noodig te zijn.
Het eene amendement na het andere
viel tegen de vlakte en de voorstellers
kunnen niet veel anders doen dan het
advies opvolgen van Zijne Excellentie
om verdere veranderingspogingen te
staken.
Zoodat men, naar 't ons toeschijnt,
met vrij groote stelligheid kan aanne-
men, dat het artikel, gelijk het .nu is
veranderd, ook in de Grondwet zal wor
den opgenomen.
TER NEUZEN, 27 Nov. 1916,
Het weerbericht van het meteorolo-
gisch instituut te De Bildt van heden luidt
als volgt
Hoogste barometerstand 759.8 Maastricht.
Laagste barometerstand 737.9 Bodo.
Verwachting tot den avond van 28 Nov.:
Zwakke tot matige wind, aanvan kelijk
uit Zuidelijke richtingen, nevelig tot half
bewolkt, weinig of geen regen, kans op
nachtvorst, zelfde temperatuur.
SI. Nicola as te Ter Neuzen.
St. Nicolaas heeft een goede herimiering
bewaaro aan de weldoende ingezelenen van
Tea- Neuzen. die hem de laalste jaren zoo
kraclilig hebben gesteund, dm op zijnjaar-
feest gelukkigen te maken, blijde gezichlen
te tooveren. Zooals reeds bij strooibiljet
is bericbt en ook herinnerd wordt bij de ad
vertentie in ait nummer, is bij voornemens
niorgen met zijn gevolg onze stad te be
zoeken, om de giften in ontvangst te nemen,
waarmede men dit jaar zijn werk steunen
wil. Hoe ruirner men hem steunt, hoe meer
blijde gezicliten bij den 5den December zal
kunnen makcn.
Om hem den weg te wijzen, kan Sint ween
rekenen op de goede hulp van eenige dames
terwijl ook eemge heeren uit de burgerij
zich bereidwillig beschikbaar stetden. om
hem op zijn weg voor te lichten.
Het kan misschien put tig zijn, er aan te
herinneren, dat Sint op zijn wagon alles
kan gebruiken, zoowel gelden, als kleederen,
speeigoederen, versnaperingen ©nz. enz. Mo
gen velen zijn menschlievend doel steunen.
PIsatsielijk Steun-eomite.
De vorige week vergaderde alhier het plaaf-
selijk steun-comite. Door den voorzitler wer-
den inlichtingen gegeven omtrent de in'
opdracht der laatste vergadering uitgevoerde
besluiten, speciaal wat betreft de verschaf-
fing van kleederen en schoeisel. Ook in dit
opzicht bieek. dat, ofschoon geen inoeite
was ontzien om goede inlichtingen te ver-
krijgen, misteiding van de zijde van enkele
begifligden bet bestnur niet is ontgaan, wat
alleen tot oorzaak hebben zal, dat de con-
trole nog seller per zal worden uitgevoerd.
Aan enkele hoofden van geziimen, hejaarde
menschen wordl nog wekelijks steun ver-
leend, wat aan het steun-comite een zeer
gering bedrag kost. Met deze steunverlee-
ning behoort nog te worden voortgegaan.
Met genoegen werd er op gewezen, dat thans
van werkeloosheid zoo good als geen sprake
is, de meening werd zelfs uitgesproken. dat,
zij bet ook al in andere bedrijven, het gros
der werklieden thans over bet geheele jaar
gerekend meer twerkdagen zullen hebben, dan
in normale tijden de losse werklieden in bet
havenbedrijf.
Toch is.het te voorzien, dat er, als de
bielencampagne is afgeloopen weer meer
werkeloosheid heerscben zal. Door de bier
aanhangige werken, voor Jtram, haven en
slechten van de wailen, boopt men, dat die
werkeloosheid geen grooten omvang zal
nemen en zich tot een minimum zal ue-
perken. Mocht er nood komen, dan zal bet
comite blijken diligent te zijn.
Onhandelbare iuilitairen.
In den laten avond van Vrijdag ontmoelte
een sergeant van het garnizoen alhier een
drietal mililairen aan het eind der Noordi-
slraat bij de Axelsche brug, terwijl zij op
dal tijdslip elders behoorden te zijn. Hij
maakte bun daarover een opmerking, wat
werd beanlwoord met de uitnoodiging, „dat
bij maar ecus van zijn fiets moest komen".
Het geraakle lusschen den onder-officier en
jde soldalen tot een Jiaudaemeen. waarbij zich
vooral een van het drietal ondersclieiddle,
de fiets van den sergeant werd in het water
geworpen en liij zelf gemolesteerd. De ser
geant werd door de surveilleerende agenten
der gemeenfe-politie ontzet; zij namen den
ergsten belhamel in an-est en leverden hem
den volgenden morgen aan de militaire auto-
riteit over. Toen vvefden ook de twee an-
deren in arrest gesteld.
Het rijwiel is Z.alerdagmorgen nil bet
kanaal opgeviscnt.
De Burgemeester der gemeente TER NEUZEN maakt bekend, dat de ingeschrevenen voor de lichting
1917, in den hieronder staanden staat vermeld, bij de militie moeten worden ingelijfd op OinsdaK I{9
December I9JB, namiddags l.SO uur, te Middelburg, in het gymnastiekloka'al aan de Groenmarkt.
NtJMMER
IN HET
ALPHABETISCH
REGISTER.
NAMEN EN VOORNAMEN.
van Aalst M. P.
3
Audenaerd L. Ch.
10
Bootsgezel J. J.
11
de Braal I. A.
13
Bracke F.
14
Bruggeman J.
15
de Bruijne L.
18
Dhanis C. Th.
22
den Dikken H.
24
de Doelder J. J.
26
van Doeselaar J. J. M.
29
Dooms J. J.
30
Drabbe C.
35
Eggermont C. E. P.
36
den Exter J.
37
de Feijter A. C.
41
Geensen A. A.
42
't Gilde G. A..
45
Harms J.
50
Jolijt K. A.
51
de Jonge A. J.
54
Ivaan P.
84
Risseeuw J. I.
OPMERKINGEN.
Teneinde naar de plaats van in-
Jijving te worden overgebracht,
moeten de dienstplichtigen zich op
19 December a.s., des voormiddags
te 10 uur bevinden te Ter Neuzen,
voor het gemeentehuis.
a.
b.
c.
d.
Genoemde dienstplichtigen zijn verplicht op genoemden dag en uur op de aangewezen plaats aan-
wezig te zijn.
Deze verplichting vervalt evenwel voor den dienstplichtige, die alsdan
eene verbintenis tot vrijwilligen dienst heeft aangegaan
uitstel van eerste-oefening heeft verkregen
vrijstelling van den dienst iieeft gevraagd wegens het bekleedon van een geestelijk of een godsdien-
stig-menschlievend. ambt of wegens het opgeleid worden tot zoodanig ambt, ingeval op de aanvraag
nog niet ii beslist
blijkt verblijf te houden in eene gemeente, waar eene der ziekten vermeld in de wet, h'oudende'voor-
zieningen tegen besmettelijke ziekten, epidemisch heerscbende is verklaard
e. blijkt verblijt te houden in een gezin, waar eene der onder d vermelde ziekten heerscht of waar eene
dier ziekten heeft geheerscht en het gevaar voor besmetting nog niet is geweken.
In de gevallen, omschreven onder a—e, wordt de dienstplichtige ingelijfd buiten zijne tegenwoordigheid.
Doet zich een geval voor als bedoeld onder d of edan behoort de dienstplichtige daarvan tijdig
kennis te geven ter secretarie dezer gemeente, alwaar zoo noodig ook inlichtingen kunnen worden ver
kregen omtrent het vervoer naar de plaats van inlijving.
Ter Neuzen, 25 November 1916.
De Burgemeester voornoemd,
HUIZINGA.
