ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN. No. 6453. Donderdag 9 November 1916. 56e jaargang. GEXESITEBAAD. USIAFT. ABONNEMENT: ADVERTENT!EN Vaccmatie en revaccinatie. BiWNENLAMO. Telefoon Bit BM veFschynt Bfaandag^, Woensdag- ea VrpagavoM, aitgszonflerd op Feestdagen, it] is Firma P. J. VAN DE 8ASDE te Ter Neuzen. FEUILkMON. Per 3 maanden binnen de sfad I.Franco per post voor Nederland 1.10. Sif vooruitbetalingvoor Belgie 1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65, overig Buitenland f 2. Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders. Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10, Bij dil*e<Ct© opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie word! de prijs slechts tweemaal berekend. Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend. Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief. Inzending van advertentien voor 1 i&tu* op dendag der uitgave. tweede kamer. COURANT De Burgemeester der gemeente TER NEUZEN rnaakt bekend, dat Openbare Vergadering van den Gemeenteraad zal worden gehouden op ■Vomlerdntr den 8S ®ov. !S989», des voor- middags ten 10 ure. Ter Neuzen, den 8 Nov. 1916. De Burgemeester voornoemd, J. HUPZINGA. Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN maken bekend, dat het nazien der gevaccineerde en gerevaccineerde kinderen zal plaats hebben op Vrij- dag tO November 1910, des namiddags ten 2 nur in het Vereenigingsgebouiv, Donze- Visserstraat. Ter Neuzen, den 8 November 1916. Burgemeester en Wethouders voornoemd, J. HUIZINGA, Burgemeester. L. WABEKE, Secretaris. De Koningin-moeder aan een ernstfg g|evaar onlsnapt. Door den sterken wind knakte Zondag- m i d dag in het Haagsche Bosch, op ©en ge- deelte, gelegen in het verlengde van deLaan van Nieuw Oost-Indie, een zware boom af, en kwam het vallende deel met donderond geweld op den grond neer. Een ondeelbaar oogenblik te voren was het rijtuig waarin de KoningLn-moeder ge- zeten was de plaats van het gebeuande ge- passeerd, zoodat HM op gelukkige wijze aan een ernstig gevaar is ontsnapt. Het gebeurde veroorzaakte ook overigens geen pensoonlijke ongelukken. Vergadering van 7 November. Kerdenking-mr. Tytdemon. De Voorzitter, de heer Goeman Borgesius, wenscht, volgens het verslag der ,H- Grt., eenige woorden te wijden aan mr. Tydeman's nagedachtenis. Moet dan de volksvertegeu- woordiging van haar beste mannen en cory- pheeen worden beroofd Van Deventer, De Stuers, Bos, Talma nu weder Tyde- man. Wij bebben hem de laatste weken nog leeren kennen als scherpzinnig denker en kloek bestrijder. Hoe men ook over de onderwijszaak moge denken, zijn houding in deze wekte bij tegen- en medestanders eerbied, die te grooter is geworden, nu de stem yan den kloeken strijder is verstomd. Onwillekeurig zie ik naar de plaats, waar liij 11. Vrijdag nog zoo aandacbtig luisterde naar de rede van den Minister en aanteekeningen maakte voor zijn repliek. De menscb wikt maar God beschikt. Het is hem niet vergund geweest, zijn standpunt nog nader te ont- wikkelen. Had hij gerepliceerd, het zou geweest zijn in den verzoenenden geest, waarin zich de minister ook jesens hem uitliet. De geheple Kamer gevoelt dezelfde waar- deering als de Minister. Ik heb bijna 25 jaren met hem samengewerkt, stond meestal 95) Wat had dat te beteekenen? Ik weet een mooi plan! riep lord Al- vor eensklaps uit. Een prachtig, plan. Runt ge het niet raden, Hans? Deze schudde ontkennend het hoofd. Kijk eens, die overstrooming in het Indus-dal kornt ons eigenlijk goed te pas. Wij kennen Indie reeds, waaroni zouden wij er voor den tweeden keer heenga.au Enke 1 en alleen om ons opnieuw de koorts op den te halen? Ik heb een geheel anderen en veet interessanter weg bedacht! Een anderen weg van Afghanistan naar Europa? Ik ken geen anderen van Kaboel naar Europa dan over Bombay." Van daar door de Arabische Zee, die Rood© Zee en het kanaat van Suez naar Brindisi. Ik zal u nog een anderen wijzen. Wij gaan o\ er Samarkand Over Samarkand? Vroeg Hans, een en at verbazing. da. Maar het is een gevaarlijke onder- neming. In Samarkand eindigt de Trans- kaspi-baan, die loopt van de Kaspische Zee over Kvisyl-Arwat, Asjkabad naar Merv en van hier naar Boekhara en van Boekhara naar Samarkand. .Maar om van Kaboel m Samarkand te komen, moeten >vij Id-wans over bet rcuzengebergte van den Hindoe-Koh en daarna door de nog zoo goed als onbekende naast en soms lijnrecht tegenover hem. I zienbaren tijd zal de zaak toch weer in de In de gevallen van het laatste heb ik hem het meeste gewaardeerd en bewonderd juist omdat dan de goede verstandhouding nooit een oogenblik werd verstoord. Met de jaren werd Tydeman's invloed in de Kamer voortdurend grooter. Weinige leden spraken als hij over zoo verschillen- de onderwerpen en hadden toch een zoo aandachtig gehoor. Hij kon over veelbe- sproken kwesties nieuw licht laten schijnen. Tydeman was een stoer werker en kon door zijn reusachtigen arbeid goed beslagen ten ijs komen. Zijn invloed werd veroor- zaakt door zijn persoonlgkheid en karakter. Toen bleek, dat een lid der onder wij scorn- missie niet mee kon, ontstond er beroering in den lande, omdat Tydeman dat was. De voorzitter der commissie schreef mij na het gereed komen van het rapport, dat het hem een groote teleurstelling was, dat zijn pogiagen, mr. Tydeman met het rapport der commissie te doen medegaan, niet waren geslaagd, joist omdat hij zooveel aan diens oordeel hechtte. Wie weet, of als beide hoogstaande staatslieden, Bos en Tydeman, hier waien, zg toch niet een weg hadden gevonden, die tot hereeniging leidt. Evehals Bos heeft ook Tydeman zijn leven weiiicht verkort door te veel van zijn kracht te eischen zijn inspanning bg den arbeid der onder- wijscommissie was groot en zwaar. Na enkele weken zal gindscbe plaats aan -_de linkerzijde door een ander worden in- genomen, maar na vele jaren zal Tydeman nog herdacht worden om zijn kloeken ar beid en strijd in eyn buiten de Kamer ook als lid der interparlecnentaire unie. De tijdelijk Voorzitter van den Minister- raad, de heer Cort van der Lindeu, sluit zich namens de Regeering bij het door den Voorzilter gesprokene aan. Tydeman's piotseling verscheiden heeft een diepen in- druk op de Regeering gemaakt. Om zijn vaste overtuiging was hij van het Parle- meDt een sieraad en een kracht. Hij hield vast aan zijti beginselen, maar met groote bedachtzaamheid, bezat een scherp' inzicht in de politieke verhoudingen en was een man, dien men zich gelukkig kop rektnen, zijn vriend of bondgenoot te mogen noemen. Tydeman's nagedachtenis zal ook bij de Regeering in dankbare eere blgven. De beer de Savornin Lohman, als lid der onderwijscommissie insgelijks mr. Tyde man's nagedachtenis huldigend, brengt den aangenamen toon der discussies in her- innering, ook bij verschii van meening. Spreker betreurt het heengaan van dezen man, die ziin kracht zoozeer in het belang des volks heeft aangewend. Grend welsh erzienin". Aan de orde is de voortzetting der alge- meene beschouwingen ovei' de wetsvoorstel- len tot Grondwetsherziening. De replicken. Red© van den heer de Savornin Lohman. De heer de Savornin Lohman, repliceerende betoogt nopens het kiesrecht, dat het passief vrouwenkiesrecht tegelijk met het actieve behoort te worden ingevoerd. Binnen af- ooistelijke helft van Boekhara. Maar mijn beste Hans, voor zullc ©en reis moet men ook wat over hebben. Het is de groote Bamianweg, dien Alex ander de Groote tangs trok, toen hij van het noorden af Indie binnendroug. En niet alleen, dat wij tangs een weg zullen trek- ken, die na Alexander den Groote nog ge- bruikt werd door Djingishkan en andere veroveraars, maar wij zullen ook Samar kand leeren kennen en Boekhara en Merv, die betangrijke h andetss leden van Midjdien- Azie! Hans was terstond voor het plan gewon- nen, at m een do hij nog te moeten' opmer- ken Maar zal die reis niet heel tang duren? Lord Alvor was reeds weer in zijn kaart verdiept. Diat is niet zoo erg als men zou den ken. Alleen het eerste gedeelte, van Kaboel naar Samarkand, zal veel tijd kosten. Zijn wij maar eenmaal in Samarkand, dan brengt de ispoor ons spoedig naar de Kaspische Zee. Van daar gaan wij met een stoomboot naar Bakoe, vervolgens met den Irein over Tiflis naar Batoem. En dan zijn wij eigen lijk ial in Europa. Met een voet tenminste, want er bestaat een dagelijksch stoomboot- verkeer tusschen Batoem aan de Zwarte Zee en Constantinopel. Hij zei di t altes op een toon, alsof het slechts een kippeneindje Was van Kaboef naar de Dardanelten. Nietwaar, Hans, zoo zullen wij het doen? Want als wij per stoomboot naar Europa wilden terugkeeren, dan hadden wij, Kamer ter sprake worden gebracht. Wat betreft het onderwijs memoreert de heer Lohman, dat de heer Otto er op wees, dat de bijzondere school 50 millioen zal krijgen. Doch spreker vreest dat, als men van die 50 millioen de schuld aftrekt, die niet in de lucht hangt, er weinig zal over- blijven. Maar laten de vrienden van't open- baar onderwijs zelf ook 50 millioen voor hun school bij elkaar brengen"; daartegen bestaat geen bezwaar. De heer Lohman vergelijkt den heer Lieftinck met het lid van den bloedraad, Vargas, tijdens Alva's dwingelandij. Zoo- als Vargas zijn tegenstanders altijd naar de galg verwees, verwust de heer Lieftinck de voorstanders der bijzondere school naar den hongerdood, Immers hij wil 't bijzonder onderwijs geen cent geven. Dit komt door 't liberale dogma, want als de heer Lief tinck in den gewonen omgang zich eens een oogenblik van dat dogma los kan maken, is hij iemand, die geen mensch kwaad zal doen. Spreker betoogt wijders, dat men ver- trouwen in elkaar moet koesteren. Hg zelf is over de uitwerking van art. 192 gerust. Ook in '89 hebben de iiberalen, toen het onderwijsartikel in de Grondwet eenmaal een andere beteekenis had gekregen, hun stem aan de subsidieering gegeven. Rede van Hen heer TroelsJra. De hepr Troelstra huldigt de nagedach tenis van mr. Tydeman, een der krachtigste figuren, van spreke-'s partij een der ge- duchtste tegenstanders, met wien spreker herbaalde malen den degen gekruist heeft. Dan was er bittere ernst aan beide zijden, maar de hooge voornaamheid van mr. Tyde-, man's optreden en de eerlijkheid zijner over- tuigingen zullen bij spreker in herinnering blijven. Spreker dringt er op aan, dat de Minister alsnog een Grondwetsherziening in den trant van het voorstel-Heemskerk zal voorsteilen. Het blanco-artikel ten aanzien van het vrouwenkiesrecht is geen politieke manoeu vre, zooals dat voor het mannenkiesrecht van het kabinet-De Meester. Men blijft propagandeeren voor invoering van vrou wenkiesrecht en neemt in afwachting daar- van met de wegneming der beletselen ge- noegen. Spreker kent de politieke verhou dingen in de Kamer voldoende om zich geen ander resultaat der bespreking dan die wegneming' voor te stellen. Tusschen de gewone vrouwenbeweging en de Arbeiderspartg bestond vroeger een eigenaardige verhouding; daar de laatste voor beperkt kiesrecht vreesde en de vrou- wen en dat was van haar zijde volko-. men begrgpelijk zich burgeressen van den Staat voelden en alreeds een stuk van het verlangde recht wenschteD te nemen. 1 hans is er toenadering gekomen, omdat wordt ingezien, dat het vrouwenkiesrecht, als 't wordt ingevoerd, niet anders dan algemeen kan zijn. Spreker meent, dat men de zaak kan overlaten aan den leider van het Kabinet. tengevolge van de overs troommgen, ook wel drie weken noodig om Bombay te bereiken. En dan is he I nog de vraag of wij daar terstopd een schip voor ons gereed- vindcn. En van 'Boinuay tot Brindisi is nog vijf-en- derbg dagen. 1-ord Alvor was zoo geheel vervuld van zijn plannen, dat liij in het geheel niet naar Hans' meening vroeg. Eindelijk be- greep hij, dat hii toch eigenlijk Hans' toe- stemming- ook noodig bad voor deze reis, dat hij het niet voor zijn verantwoording kon nemen om den jongeman tegen zijn wil aan mogetijke gevaren bloot te stellen. Ilet koistte hem eehter niet veet moeile om Hans geheel voor het plan in te nemen. Wij gaan samen naar Samarkand! riep hij uit. De arme monsieur Richard Perroquet was echter allesbehalve gesticht over het ver- Epidei'de reisplan. Wat gevoelde hij voor den koningsweg, waarlangs Alexander de' Groote eens getrokken was! Wat kon hem Samarkand schelenZijn hart verlangde naar Parijis, naar een smakelijk toebereiden bief'Sluk, naar een glas Bordeaux-wijn en naar een waschvrouw, die zijn overhemden onl>e- rispelijk, zooals hij dat gaarne had, kon strijken. Het ging hem dan ook bitter slecht, den jgoeden monsieur Richard Perroquet, den voorlreffelijken valet de cambre! Zijn gdnderobe begon er Ireiirig' uit te zien buitendien iwasjzijln hooge hoed in jde Kaboel gewaaid. Lord Alvor liet hem scbertsend de' keuze of hij voorlaan ©en tulband of een fez op het hoofd wilde dragen; hij was wet ge- Wanneer deze denkt, dat er gevaar is bij onmiddellijke vastlegging in de Grondwet, heeft men zich daarbij neer te leggen. De heer Otto En 't amendement dan De heer Troelstra: Wacht maar 's, wat er met dat amendement nog gebeurt. Dat kan voor uw politieke opvoeding nuttig zijn (Gelach.) Wij meenen, dat 't dienstig kan zijn, een uitspraak der Kamer over 't amende ment tot dadelgke invoering uit te lokken, zooals dat ook is geschied vroeger ten aan zien van het algemeen mannenkiesrecht. Uit de mededeelingen van rechts en links is gebleken, dat het amendement niet zal worden aangenomen. De Minister heeft het onaannemelijk verklaard. Het stelt voor actief vrouwenkiesrecht voor Kamer, Pro- vinciale Staten en Gemeenteraden. Acht de Minister het amendement voor alle drie artikelen onaannemelijk of- bg voorbeeld alleen voor art. 80, voor de Kamer Minister Cort van des Linden Ik acht het amendementvoor alle drie artikelen onaannemelijk. De heer Troelstra Na deze Regeerings- verklaring kan ik geen stemming meer uitlokken over dadeiijke vrouwenkiesrecht- invoering in de Grondwet. Daarom zetten wij het amendement om in een motie. Een moiie-Troelstra. Deze motie luidt z/De Kamer van oordeel dat invoering van algemeen vrouwenkiesrecht voor de ver- tegenwoordigende politieke- lichamen een dringende eisch des tijds is, gaat over tot de orde van den dag." Het heeft spreker pijnlijk getroffen, dat, enkele uitstekende redevoeringen daarge- laten, zoovelen ziclj blijkbaar niet in de materie hadden ingewerkt. Is het nietge- wenscht, dat ook vertegenwoordigers uit de burgerlijke partijen tot de bestudeering van het vrouwenkiesrechtvraagstuk worden gedwongen En laat men deze commissie dan niet alleen uit mannen, maar ook uit vrouwen doen bestaan. Hoe denkt de Minister er over Ook als deze commissie tot geen eensluidend resultaat komt, zou er geen bezwaar tegen zijn, want de com missie is de wetgever niet. De Groninger motie noemt versehillende voorwaarden en zegt dat bij voldoening hieraan de financieele gelijkstelling kan worden toegestaan. Men heeft spreker ge- vraagd, wat hiermede bedoeld wordt. Deze motie intusschen was niet berekend op Grondwetsherziening maar op de subsidie- wetjes-Kuyper. De voorwaarden, die ze noemt, kosteloosheid van het bijzonder on derwijs, waarborg van vrijbeid van keuze der ouders, enz. worden bij de uitwerkings- wetten besproken. Dan kan men nader zien. De heer Otto is voor de openbare ge- zindheidsschool. Er is vroeger gezegd, dat er godsdienst op de school moet worden ingevoerd, maar dat de socialistisqhe onder- wijzers er dan ook uif moesten. Die open- bare gezindheidsschool acht spreker voor de onderwijzers zoo'n verschrikkelijk groot ge- noodzaaiit tusschen die twee hoofddteksels te Mezen en had schoorvoetend het laatste genomen. Maar hoe zal ik mijn fatsoen bewaren in den onherbergzanien pas van Hindoe- Koh? jammerde hij. En toen Hans hem tot overmaat van ramp nog vertelde, idat Hindoe-Koh beteekent: Hin- doe-dooder, daar in vroegere tijden geen Hindoe de woeste bergketen levend was over- gekomen, meende hij het van schrik te zul len best-erven. ■fa, liij weigerde ronduit om mee te gaan en ging naar lord Alvor met het verzoek, hem uit zijn dien si te ontslaan. Hij trof het ditmaal slecht bij zijn anders zoo vrien- delijken lieer. Zeker, Richard, ge kunt gaan, zeide deze. Als g,e in Kaboel wilt blijven, raad ik u aan u direct tot den khan Abd-LTr- Rahman te wenden, missehien kunt ge in zijn paleis een voorname betrekking lcrijgen. Wel heeft de khan de gewoonte zijn b-edien- den af pn toe tnfel en zonder reden een kleine bastonnade toe te dienen. Weet ge wat een bastonnade is? Niet? Nu, dan vertel ik u bij deze dat een bastolinad-e bestaat in de minder pleizierige, onzachte aanraking van een onvriendelijken stok met twee mensclie- lijke voetzolen, die gewoonlijk zoolang wordt voortgezet, -dat zelfs het hardste eelt ervan loisraakt. En ik betwijfel hetsterk of gij, ver- wend menschenkind, wel eelt onder de voeten hebt. Hebt ge echter geen Inst in dienst te jgaan van den khan bij zulke vooruitzichlen dan zijt ge volkomen vrij om alleen door den Kh.airbar-pas te trekken om uw geliefde vaar, dat hij dan nog maar liever de voor- keur geefc aan de scholen der commissie. Het verschii tusschen den heer Otto en mij is, dat hij doodvalt op de vraag //van wie hoort de school en voor mij is de hoofdzaak het onderwijs. De- oppositie links tegen de financieele gelijkstelling is overigens van dien aard, dat men haar den naaru van oppositie eigenlijk niet geven kan. Spreker doet een denkbleeld aan de hand inzake de kwestie, een nieuwe formule te vinden, waardoor reehtsche^ gevoeligbeid wordt ontzien en die zich toch ondubbel- zinnig over de waarborgen uitlaat. Wat zegt men van de volgende zinsnede z/De wet stelt de regelen vast, waardoor de deugdeiijkheid van bet geheel of ten deele uit de openbare kas bekostigd onder wijs wordt gewaarborgd. Deze regelen kun- nen verschillend zijn, mits de gelijkwaardig- heid van het openbaar en bijzonder onderwijs beide en de vrijheid van richting van het bijzonder onderwijs worden in acht genomen. Kon. Nat. Steuncomite. Het "Kon. Nat. Steuncomite 1914 heeft van de N. O. T. f 600.000 ontvangen. Deze gift komt het comite op uitne- mende wijze te stade, daar de kasmidde- len, ten gevolge van de hooge bedragen, die reeds zijn uitgegeven, zeer aanzien- lijk geslonken zijn. Niettegenstaande de steunbeweging aanmerkelijk ingekrom- pen is, moet toch ten minste nog 100.000's maands worden uitgegeven. In totaal heeft de N. O. T. thans reeds f 1.200.000 aan het Steuncomite afge- dragen. (N. R, Crt.) GebreK aan sclieepsruimie De Minister van Landbouw brengt ter kermis van tie jschippers van binneuvaar- tuigen, dat groot gebrek bestaat aan scheeps- ruimte voor het- vervoer van bietensuikeg en pulp in Noord-Brabant. Tot aanbieaing hunner schepen zullen de schippers zich rechtslreeks tot de beetwor- tel-suikerfabrilmnten kunnen richten. Uiit oerverhwl van jongfe hanen. De Minister van Landbouw heeft goedge- vond-en, d,al, te rekenen van 6 November 1916, consenlen voor den uitvoer van teven- de jonge hanen niet meer zullen worden afgegeven, doch dat de reedp uitgereikte consenlen nog geldig zijn tot en met 18 November 1916. OnderseheMing. De Fransche regeering he-eft beloomngen toegekend aan iaen kapitein, eenige ander© officieren en versehillende leden der bernan- ning vran het Nedertandsche stooinscnip „Tambora", voor den m,oed en de toewijdin^ aan den diag gelegd bij bet verlee.nen van hutp aan de passagiers van de mailboot ..Euphrale' Dit schip, dat eene bemaaiuing had van 86 koppen en 656 passagiers aan boord bad, werd d©n lien September 1915 bij zeer slecht weder op de klippen van het eitand Socotara geworpen waarop het di;eigde te pilelter te slaan en liet om hutp vragen. Dp „Tambora" gaf antwoord en kwam op de plaats Van bet on tied aan; de kapitein liet twee booten gereedmaken, die naar de „Euphrate' voeren en, terwijl ern- stige gevaren areigden, 51 passagiers op- namen. locomohef op te zoeken. Maar ik verwed honderd tegen drie, dat ge door den een of anderen Afghaan, die u op zijn paard tegen- komt, worat gevangengenomen en als slaaf naar zijn dorp gesleept. De slaven bij de Ailghanen, mijn beste Richard, hebben het echter niet zoo goed als een Euro pees ch kamerdienaar. Zij dragen kelenen, lijden hon- gar en maken dikwijls kennis met de zweep. Nu, mijn beste Richard, hoe denkt ge er over? Hebt ge lust, valet de chambrd bij Z. II. den khan Abd-Ur-Rahinan te worden? Of slaaf in het een of ander Afghaanseh bergdorp? Of will ge, zooals het een bra- ven, falsoenlijken bed.iende betaamt, uw tegenwoordigen meester volgen? Monsieur Richard Perroquet had kippen- vel gekregen, onder het aanhooren van de \meeselijkheden, die zijn heer opsomde. Hij rilde en beefde pis een juffeirshondje. En. toen lord Alvor ©p gebiedehden toon on- middellijk antwoord verlangde, zei hij met volte overtuiging: Het 'zal mijn jdopid zijn, als ik bij mylord blijf, maar ik zal mij opofferen. Ik weet wat een Franschman betaamt! Bienzelfden dag nog zond Hans een brief naar huis en een telegram aan Berger. „Mr. Berger, Bombay, Hotel d'Esplanade. ,,Ga met Alvor Samarkand, Transkaspi- baan, Tiflis, Constantinopel. Hans". (Wordt vervolgd.

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1916 | | pagina 1