De Oorlog.
Landbouwbsrictiten,
GEMfSGQE BERICHTEN.
Een nieuwe Industrie.
Voor den o-orlog was de vervaardiging van
rijwielza-dels in ons land onbekend. Uit En
geland, -doch voornamelijk uit Duitschland
werden ze in ons land ingevo-erd. Per jaar
mag bet totaal-aantal op rulm een half mil-
lioen gesehat worden. Nadat eerst in 't bui-
tenland de uilvoer beperkt was, werd die
ten slotle geheel stopgezet en behi-elp men
zich met een nit Amerika -gelmporleerd za-del,
dat bier echter minder goed in den smaak
viei. De beperkte voorraad zadels en tas-
sohen was bier spoedig op.
Een firm a te Meppel heeft de fabricage
thans Let' hand genomen.
De staking bij de
Holland—Amerika-Lijn.
De directie van de Holland—Amerika-lijn,
doordrongen van bet voor alles gaande
landsbelang, in verband met de zoo hoog
noodige graanverzorging, heeft ,aan haar idek-
en machinepersoneel ktennis gegeven, dat zij
uitelni|end met hel oog daarop bereid is, de
baar kenbaar gemaakte eischen in te wil-
ligen. (N. R. Crl.)
TEH NEUZEN./li April 1916.
Kamer van Toezicbt over de nolarissen.
Bij beschikking van den Minister van
Justitie is herbenoemd tot lid der Kamer
van Toezicht over de notarissen en candi-
daat-notarissen, gevestigd te Middelbnrg,
Mr. M. P. Sipkes, kautonrechter aldaar.
Aan* tie grenzen.
Men schrijft uit Sas van Gent aan bet
„H1>1."
Het wordt thans lastig en zelfs gevaarlijk
voor de grensbewoners. De landlieden mo-
gen "zonder permissiebiljet geene werkzaam-
h-eden meer op hunne landerijen uitoefenen.
Op een man, die zijn ploeg van het land
haalde, werd geschoten, wijl bij, zoekende
en - niet in t rondziende, de wenken der
ambtenaren niet zag. Of het schot gelost
werd om altentie te trekken dan wel om
deii man te Lreffen, is niet uitgemaakt. Gis-
teren werden 12 menschen geverbaliseerd,
die de grens langs wandeld-en zonder per
missiebiljet.
Nienwe eorlo'fsbrood-periode.
O f f i c i e e 1. De jkwaliteit van den Ame-
rikaanschen larweoogst van 1915 maakt de
tarwe over het algemeen slecht bewaarbaqr.
De Regeering- heeft zich dan ook reeds ge-
durende gerui-meji tijd genoodzaakt gezien,
bij den aanvoer met dit feit rekening te hou-
den.
In den aanvang van dit jaar is mC1 de
HollandAmerika-lijn, den Kon. Holl. Lloyd
en de Ned. Reedersvereeniging een overeen-
komst gesloten, welke, als er overigens geen
moeilijklieden bij den aanvoer ontstonden,
een volkomen voldoenden aanvoer van tar
we zal waarborgen.
Tengevolge van het v-ooral in den laatsten
tijd steeds bezwaarlijker sch-eepvaartverkeer
is de aanvoer van tarwe ldeiner gewordien
dan met hei oog op bet maken van een
voorraad wenschelijk geoordeeld mag wor
den. t
Getracht is en wordt bin met belmlp van
den Schepenuilvoerwet verbetering in den
toestand te brengen.
Er doen zich thans nieuwe inoeilijkheden
voor. Zes Schepen van de' Holland—Ameri
ka-lijn, bestemd om in April ongeveer 15.000
ton regeeringstarwe van Amerika te ver-
schepen, worden hier reeds sedert geruimen
tijd opgeh-ouden tengevolge van een gescliil
tusschen directeuren en personeel en zul-
leil dus ook bij spoedige oplossing van dit
geschil veel later dan verwacht was, de tar
we kunnen aanvoeren; twee andere scliepen,
bestemd om na aankomst.fe Rotterdam tar
we te gaan lialen, zijn met schade op zee
aangetroffen, terwijl een derde schip wegens
schade moet worden gedokt. Hoeveel sche-
pen nog in een gelijke omstandigheid zullen
komen, is uit den aard der zaak niet aan te
geven. De Lodewijk van Nassau, van den
Ivoninklijken West-Indischen Maildienst, ge-
laden met Cliilisalpeter voor de Ncderland-
sche Regeering, wordt reeds sedert 22 Maart
in de Duins vastgehouden. Deze boot was
voor haar volgende reis ook bestemd voor
den aanvoer van graan. Ook de voortaan te
volgen reisroute om bet Noorden van Schot-
land zal, zooals vanzelf spreekt, den duur
van de reis aanmerkelijk verlengen.
Lit een en ander mag veilig worden afge-
leid, dat dfe aanvoer van granen in de e.k.
iij-den groote bezwaren zal on-derviiiden, re-
den waarotm de Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel besloten heeft maat-
regelen le nemen om de zuinigheid bij het
tarweverbruik te bevorderen.
Van 14 dezer af zullen de meelfabrikan-
ten voorlo-opig geen tarwebloem meer mo-
gen malen. Zoodra de in den lande bij
de fabrikanten en bakkers aanwezige voor
raad bloem is verbruikl, doch in ieder ge-
val uiterlijk van Maandag 21 April af, zal
sleehts bruin tarwebrood (brood van onge-
build larwemeel). gepakken mogen worden.
Het Rijksgraanbureau zal echter op verzoek
van de burgemeesters, bloem beschikbaar
stellen ten. behoeve van die personen, voor
wie op mediscbe gronden het gebruik van
bruin tarwebrood onraadzaam geoordeeld
wordt. De betrokken personen zullen een
verzoek daartoe moeten doen bij den bur-
gemeester' hunner gemeente, onder overleg-
ging van een geneeskundig attest.
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel meent te mogen verwachten, -dat
zoodra algemeen bruin tarwebrood zal moe
ten worden gebruikt, dit voor hen, die te-
voren gewoon waren wittebrood te gebrui-
ken, geen reden zal zijn om zich te bedienen
van bet goedkoope bruin tarwebrood, dat op
broodkaarlen wordt verkrijgbaar gesteld.
Verblijf buitenslands. j
De Minister van Oorlog heeft aan de
burgemeesters het volgende geschreven
Mg is de vraag gesteld, welke beteekenis
moet worden gehecht aab het woord //ge-
vestigd" voor de toepassing van art. 7,
eerste lid, der Landstormwet. Ik heb in
verband hiermede, de eer u het volgende
mede te deelen
De landstormplichtige, die zich buiten
een der in genoemd artikel vermelde lan-
den ophoudt hetzi) om studieredenen,
ketzij voor zaken als anderszins met de
bedoeling om na korter of langer afwezig-
heid naar Nederland, Duitschlaud of Belgie
terug te keeren, mag niet geacht worden
te zijn „gevestigd" buiten deze Bijken,
daar zijn verblijf buiten genoemde landen
sleehts een tijdelijk karakter draagt. Mocht
het'zijn voorgekomen, dat u ten aanzien
van landstormplichtigen verklaringen om-
trent vestiging buiten Nederland, Duitsch
land en Belgie heeft ontvangen, weike er
echter kennelijk op duiden, dat die land-
stoimplichtigen niet voor vast buiten Neder
land, Duitschland of Belgie verblgven, dan
mogen die verklaringen niet worden aange-
merkt als een bewijsstuk, dat de betrokken
landstormplichtigen vrijdom hebben van
de verplichting om voor den werkelijken
dienst op te komen.
In verband met vorenstaande noodig ik
u uit om voor het geval u niettemin op
grond van zoodanig stuk een landstorm
plichtige, die rreeds in werkelijken dienst
had moeten komen, heeft beschouwd als
niet verplicht te zijn geweest tot opkomst,
mij in kennis te stellen met zijn geslachts-
en vo.ornamen, met de jaarklasse waartoe
hij behoort en, zoo mogelijk, met zijn adres
in den vreemde.
ST. JANSTEEN.
Alhier zijn pogingen in het werk ge
steld tot oprichting eener school voor het
geven van onderwijs aan de zich in groot
getal in deze gemfeente bevindende Belgische
kinderen.
Gebrek aan Ohili-salpeJer.
(0 f f i c i e e 1.) Naar aanleiding van ver-
schillende vragen over de gevolgen van het
vasthouden vau de Lodewijk van Nassau-,
uitsluitend geladen met chilisalpeter, geadres-
seerd aan de Nederlandsche regeering, in
het Engelsche Kanaal. deelt bet ministerie
van Landbouw, Nijverneid en Handel he,t vol
gende mede
De sterke regens in den nawinter, waar-
door de grond veel oplosbare stikstofver-
bindingen heeft verldren, en het thans
beerschende schrale weer zijn oorzaak, dat
de rogge dit voorjaar groote behoefte heeft
aaa een krachtige salpeter-bemesting.
Door hetniet tijdig aankomen van de
sckepen met chili-salpeter zal deze bemes-
ting echter veel te wenscheu laten. Dit zal
vrij zeker ten gevolge hebben, dat de rogge-
oogst in 1916 zeer onvoldoende zal zijn.
Laat daarbij de maisaanvoer te wenschen,
dan zal er meer rogge aan het vee moeten
worden gevoederd.
Een en ander zal leiden tot een sterke
vermindering van de voor brood beschik-
bare hoeveelheid rogge.
Kali-zoukm.
De Kunstmest-commissie maakt bekend
dat de gelegenheid tot het doen van na-
bestellingen op kalizouten voor voorjaarsbe-
mesting met iDgang van 15 dezer is gesloten
dat de thans geldende prijzen voor kali
zouten sleehts van kracht zullen zjjn voor leve-
ringen tot 15 dezer wat betreft de provin-
cien Groningen, Friesland, Drente en Over-
ijssel. Voor de overige provincien voor le-
veringen tot 30 dezer, voor zooverre bedoelde
leveringen door de Duitsche kalimijnen
zullen kunnen worden uitgevoerd, aange-
zien na boven vermelde tijdstippen de levering
naar Nederland tijdelijk zal worden gestaakt
datmet ingang van 15 Mei de prijs
van kalizout zal worden verhoogd en vast-
gesteld op /3,46 per 100 K.G. voor 20
pCt. en 7.06 voor patent kali, franco op
den waggon, vrachtbasis Stassfurt, los ver-
laden bij direete verzending aan de ver-
bruikers
dat waarschijnlijk tusschen 15 Mei en
1 Augustas een belangrijke hoeveelheid
kalizout 20 pet.- door de Duitsche regeering
zal worden vrijgegeven, terwijl na laatst-
genoemden datum de uitvoer van kalizouten
uit Duitschland vermoedelijk wederom zal
worden gestaakt
dat, in verband hiermede, met ingang
van 1 Mei, de gelegenheid zal worden
opengesteld tot het doen van bestellingen
alleen van 20 pet. kalizout op nieuw model
kaarten, welke door de commissie op de
gebruikelijke wijze ter beschikking zullen
worden gesteld van den handel.
dat de commissie, in verband met het
voorgaande, verbruikers in overweging geeft,
hunne bestellingen aan hun gewonen han-
delaar ten spoedigste in te zenden, waardoor
teleurstelling zal worden voorkomen.
Ten overvloede wordt bier nog herhaald,
dat er tot 1 Augustus geen patent-kali zal
worden geleverd, doch alleen 20 pet. zout
en dat alle oude bestellingen met ingang
van 1 Mei zjjn vervallen. (St.ct.)
ENGELSCHE NEDERLAAG IN
MESOPOTAMIA
Uit Konstantinopel wordt d.d. 11 dezer,
officieel gemeld
De Engelschen hebben bij Felahiet opnieuw
een bloedige nederlaag geleden. Zij hebben
meer dan 3000 dooden op het gevechts-
terrein laten liggen en wij hebben 1 officier
en eenige soldaten gevangen genomen.
Zondag ging de vijand na een hevige
beschieting van P/j uur, met al zijn troepen
van den rechteroever van de Trigis tot den
aanval op onze stellingen over. De slag
duurde zes uur aaneen. Aanvankelijk ge-
lukte het den vijand met groote verliezen
een deel onzer loopg^aven binnen te dringen,
doch onze troepen regen de binDengedrongen
vijanden aan de bajonet en sloegen de troe
pen, die hen te hulp kwamen, terug.
's Avonds na den slag konden wij in de
door hun tijdelijk bezette gedeelten onzer
loopgraven meer dan 3000 lijken van vij
anden tellen.
De gevangeneu verklaarden, dat de 13e
Engelsche divisie, die geheel uit Engelsche
soldaten bestond, en indertijd aan de Darda-
nellen heeft gevocbten,- het zwaarste had
geleden. Zij was nog sleehts korten tijd
geleden in Mesopotamia. Onze soldaten
hebben met waren heldenmoed gestreden.
Van Engelsche zijde werd aanvankelijk
melding gemaakt van een nieuwe poging
om de Eugelsche troepenmacht, die te Koet
el Amar ingesloten is, te ontzetten. Maar
ook deze poging, evenals verschillenae vo-
rige, is mislukt. Het Engelsche ontzettings
leger staat op ongeveer 40 K.M. van Koet,
waar generaal Townshend begin Januari
door een overmacht van Turken en Ara-,
bieren werd ingesloten en sedert belegerd
wrorct. Het aantal ingesloten Engelschen
wordt op 20.000 geschat.
BE ENTENTE VESTIGT
EEN Yi.OO i'RASIS OP EEN GRIEKSCH
EILAND.
De Entente gaat nogmaals oj) een
Grieksch eiland troepen landen. Ditmaal
zal het eiland Kephalonia, een van de loni-
sche eilanden, zuidelijker dan Korfoe gele-
geri, juist voor de Golf van Korinthe worden
bezet. Het groote doel is, op de reede
van Argostoli op dat eiland een vlootbasis
te vestigen.
De Fransche en- Engelsche gezant zijn
aan den voorzitter van den Griekschen mi-
nisterraad, Skoeloedis, dit beSluit van hun
regeeringen gaan metdeelen.
Ze gaven de verzekering er bij, dat de
Griekscbe souvereine rechten zouden worden
geeerbiedigd en dat maatregelen zouden
worden getroflFen.om'het verkeer op de reede
van Argostoli de minst mogelijke belemme-
ringen in den weg, te leggen. Yolgens
Renter nam Skoeloedis een zeer krachtige
houding aan en deelde hij iu energieke be-
woordingeninede, dat Griekenland nietanders
dan protesteeren kon tegen den nieuwen
inbreuk op de Griekscbe souvereiniteit.
Er volgde een levendige gedachtenwisseling.
De Engelsche gezant heeft geconfereerd
met koning Oonstautijn.
Door de legaties der Entente-mogendheden
is vervolgens een communique verspreid,
waarin ze bun optreden in dezen een Zuiver
defensieven maatregel noemen en verklaren
niet het plan tot een bezetting van Kep
halonia te hebben.
EEN BASIS
VOOR YREDESONDERIIANDELINGEN
De Romeinsche correspondent van //De
Tijd" seint
Naar ik uit welingerichte bron verneem,
worden ten Yaticane stappen overwogen,
om, naar aanleiding der redevoeringen van
den Duitschen Rijkskanselier en Asquith,
langs diplomatieken weg zekere vragep te
stellen.
EEN NIEUWEN WI NT ER V Ii L DTO CIT
Krijgen wij een nieuwen winterveldtocht
zoo vraagt de Tagl. Rundschau. En zij
deelt dan mede, dat Rusland daar reeds
toebereidselen voor treft. Zoo zijn in het
gouvernement Nisjni-Nowgornd een groot
aantal viltfabrieken opgericht, die warme
soldatenlaarzen moeten vervaardigen.
F.F.N WELVAREND DUITSCHLAND
IS NOODIG.
Uit de rede van Lord Courtney, Dinsdag
in het Hoogerhuis gehouden
Wg alien wenschen Belgie tot zijn oude
onalhankelijkheid hersteld te zien, maar we
kunnen het oude Belgie niet terugkrijgen
zonder een welvarend Duitschland. Door
hun ligging zijn Rotterdam en Antwerpen
voorposten van Duitschland zij bangen van
dat land af. Houdt men dus Duitschland
er onder, dan doet men het Rotterdam en
Antwerpen ook.
HOE DF.
„SUSSEX" GETORPEDEERD WERD.
Van het torpedeeren van de Ivanaalboot
„Sussex", die passagiers vervoert tusschen
Engeland en Frankrijk, geeft een inwoner
van Bazel de voLgende levendige l>eschrij-
villg1
Tegelijk met de geweldig-e ontploffing,
'smiddags (24 Maart) kort voor drie uur.
st-ortte een reusachtige waterzuil over het
achterdeel van het schip, en .wierp men
schen en allerlei voorwerpen in het water
De torpedo de schrijver n-eemt op gezag
van den kapitein aan, dat het een torpedo
was had het voors.te derde deel van het
schip afgerukt. Achter het schip was het
water met menschen en allerlei voorwerpen
bezaaid. Een afschuwelijk geschreeuw en
hulpgeroep steeg van daar op, maar wat
er van het schip over was werd nog eenige
honderden meters voortgedreven. Men kon
de drenkelingen alleen een klein hulpvlot
toewerpen.
Paniek aan boord.
Alter gedachte was nu zoo snel mogelijk
het schip te verlaten. Op 't achterdeel ont-
stond paniek. Vrouwen liepen met loshan-
gende haren rond, riepen om haar kinderen
of haar man; anderen.baiden en vielen op de
knieen; mannen vloeklen, huilden, anderen
riepen om ireddingsbooten en om hulp. Bij
al dat leven voegde zich het bruisen en
sissen van den stoom, die uit gebarsten
pijpen een weg vond,-het stampen van de
zee en het afgrijseljjk geloei van de sirene.
De wanorde werd nog vergroot, doordat de
passagiers 1 voor het meerendeel radeloos en
aan zich zelf waren overgelaten, want de
bemanning was, voor zoovpr zij niet met
het voorschip was ondergegaan, binnen in
het schip bezig de schotten te sluiten en
ander werk te doen.
Be eerste boot omgeslagen.
Sleehts'enkele mannen konden hel pen de
booten uit te brengen. De esrste was veel
te vol toen ze te water werd gel a ten en sloeg
alras om. De meesle inzittenden verdron
ken. Met een tweede boot ging het beter.
Een Amerikaansche sprong van boven van
het schip in die boot en bleef met gebroken
ledematen liggen. Deze boot nam nog eeni
ge menschen uit het water op. De schrijver
hielp een derde boot te water laten. Die
boot was lek, zoodat ze weldra onder water
zonk. De booixlen waren pngeveer een hand-
breed onder den jspiegel der zee. Drie en ©en
half uur hebben de schipbreukelingen in die
boo-t doorgebracht. De koude was vreese-
lijk. Behalve een 12jarige jongen, die zich
dapper hield, gedroegen de overigen, man
nen, Zuidelijken zidi onmanlijk. Men
kon geen verstandig woord met hen wisse-
len, ongeartikuleerde klanken waren het ant-
woord. Grenzelooze doodsangst spralc uit
hun trekken. In het water drecf tusschen
hen in het lijk van een man, die van uit-
putting was gestorven. Ten slotle werden
ailen in een andere reddingbool opgenomen.
Het lijk werd in de halfgezohken boot ach-
tergelalen. Een van de schipbreukelingen,
een Italiaan, was waanzinu.g geworden, en
het gelukte den man alleen met slagen en
geweld tot kalmte le brengen.
Weer terug aan board.
Voor de schipbreukelingen, die oiitzet-
tend 'van de kou le lijden hadden, daagde
geen hulp op. Men micende aen zeilschip
in de verte te zien, maar dit verwijderde
zich snel. Besloten werd naar het wrak van
de „Sussex" terug te keeren en alien wer
den weer aan boo-rd geheschen. Men had
de schotten kunnen sluiten en hoopte het
schip drijvende te houden. Tusschendcks
lag het vol zwaar gewonden. Ze waren op
de priipitiefste manier, met vuile servetten
en -dergelijke vefbonden. Daarlusschen gil-
den nog een aantal vrouwen. Een Engel
sche was zinneloos geworden en schreeuwde
aldoor; men moest haar vasthouden. Ieder
hielp zooveel hij kon. Men gaf kleercn of
geld aan. arme Spanjaariden of Italian, u,
die alles verloren hadden. Een Hollander
vond midden in de verwarring zijn grooten
koffer en verdeelde daaruit met roerende
mildheid heel zijn garderobe.
De redding.
's Avonds om 9 uur was de draadlooze
telegj'aaf weer in orde en begon te werken.
Nn en dan werden rake.tlen opgezonden.
Eerst om elf uur zag men het Iichl van een
kruiser, die uit 'Boulogne te hulp was g-e-
zonden. Spoedig daagde een tweede schip
op. De vreugde van de passagiers was on-
beschrijflijk. Hel overbrengen op de twee
schepen ging mei de groolste mocitC. want
de zee stond ihol. De gewonden werden overj
gegooid en door matrozen opgevangen. Een
Amerikaansche dame vertelde den schrijver
dat zij nog bestolen was. Een heer had
haar zijn hulp aangeboden en liaar tasch
willen dragen. "Ze had daarin haar geld en
kostbaarheden. Hij gaf haar later de tasch
terug, maar leeg. Ze schrelde l)ij het ver-
tellen, niet om de waarde. want ze kon het
verlies licht dragen, |maar omdat een mensch
in zullce omslandigheden nog zoo slecht
kon zijn.
- UIT WEENEN.
De Weensche corresj>ondent van de
„N. R. Crl." schrijft did. 27 Maart:
Het begint er nu heel leelijk met onze
maag uit te zien. Er zijn haast geen melk,
geen vleesch en geen aardappelen meer te
krijgen. De doorvoer stokt zeer dikwijls.
Sinds drie dagen krijg ik bij mijn slager
geen vleesch meer en moet mijn dieusl-
meisje de bnurt afloopen om iets Le krij
gen. En het is overal zoo. Voor een klein
stukje matig vleesch belalen wij prijzen als
voor een Iruffelpa-stei van pauwentongen.
Herhaalde malen komt het voor, dat men
de eenvoudigste dingen niet meer krijgen
kan. Den eenen keer zijn het de aardappe
len, een ander maal is het de melk, een
derden keer het vet, enz. De woeker bloeit,
en veel wordt achterbaks gehouden. Het
leger koopt alles op en betaalt elken prijs.
Geen wonder dus dat de gewone mensch
met een half leege maag moet rondloopen.
Alle politiek is levensmiddelenpolitiek ge
worden. De kranten zijn vol van de maat
regelen, noodig om de middenstand en de
minder gegoeden voor nijpend gebrek te
bewaren.
BE TOESTAND TE TRIKST.
De correspondent van de „Daily Tele-
graph" te Madrid had een onderhoud met
iemand, die zoo juist uit driest terugge-
keerd was. Hij vertelde^ dat in de stad onl-
zettend veel gebrek Wordt geleden. De be-
volking bestaat nog sleehts uit 80.000 per
sonen. Gemis aan levensmiddelen is oor
zaak, dat zwermen ratten en ikatten zich in
de straten vertoonen. Zoo groot is hun aan
tal, dat er een Speciale dienst georganiseerd
moest worden om de dieren, die, door hon-
ger gedreven, op klaarlichten dag. menschen
aanvielen, te dooden. Er waren dagen, dat
niet minder dan 800 katten geslachlofferd
werden.
De bevolking, speciaal de vrouwen en kin
deren, bieden een troosteloozen aanbljk.
Herhaaldelijk komt hel voor, dat menschen
vari honger sterven. v
De voorraad brood, welke op vertoo'n van
een kaart beschikbaar wordt gesteld, be-
draagt nog sleehts 210 gram per persoon.
Dit weinige is bovendien nog van een zeer
inferieure kwalileit. Gebakjes en andere ver-
snaperingen mogen reeds sinds langen tijd
niet meer bereid worden. Visck is niet te
krijgen, omdat hel visschen verboden werd.
Sleehts enkele bevoorrechten kunnen' zicli nu
en dan een kleine hoeveelheid verschaffen
daar een enkelen keer wel eens vergunniiig
tot visschen wordt verleend.
Des Maandags en Vrijdags mag geen
vleesch en geen boter verkocht worden. Op
andere dagen wordt de beschikbare hoeveel
heid zpo zuinig mogelijk onder de bevol
king verdeeld.
Bijna dagelijks vliegen Italiaansche avia-
teurs over de stad. De officieele berichfen
maken van die bezoeken echter nooit
melding.
Hoewel de winter zeer koud was, kon de
bevolking wegens gebrek aan kolen hare wo-
I ningen niet verwarmen. Gas is er niet en
des avonds heerscht in de stad zulk een
doordringende duisternis, dat herhaald'elijk
menschen te water geraken. Vandaar dat
men hekken langs de oevers van het kanaal
geplaatst heeft.
Een liter olijfolie kost tagenwoordig lien
kronen. De autoriteiten vreezen. dat de
cholera, die ook. het vorig jaar reeds woed-
de, in de komende maanden veel slachtoffers
zal eischen.
Mijn zegsman, aldus de bovenaangehaal-
de oorrespondent, is geheel Oostenrijk door-
getrokkeil en zijn indruk was, dat er veel
armOede en ellende wordt geleden. In Tricst
heeft die ellende wel haar hoogste punt be-
reiki. Zijn vriend sprak dan ook van „de
hongerstad".
PreiRge hospital
Door een tiewoner der 2e Oosterpark-
straal te Amsterdam is bij de politie mede-
gedeeld, Hal zijn hospita een zijner cos-
luuiris in een bank van leening had gebracht
en het geld ten eigen bate heeft aangewend!
(Nws.)
Geworgd.
Dinsdagimorgen, omstreeks halfacht, is in
de fabriek van Hosekamp, te Schiedam, de
20jarige arbeider N. W., wonende tc Rotter
dam, door een as van een in-hewegingzijnde
machine gegrepen. Zijn kleeren werden op-
gerold; waardoor de jonge man geworgd
werd.
Dooilgeschoien.
De tweede smokkelaar, de ongeveer 20ja-
rige A., uit Ottersum, die naar men meende
bij de aanliouding Maandagmiddag ondier het
gehuchl Milsbeek sleehts in de beenen was
geraakt, werd naderhand met een schot in
den rug dood achter een struilc gevonden.
De toestand van P., die een ko-gel in -het
hoofd kreeg, is hoogst ernstig.
Nckkramp.
Daarover schrijft het „l"tr. Dugblad'
Herhaaldelijk komen den laatsten tijd be-
richlen in de pars van me 11 i.ngilis-geva 1 len
waarojj dab enkele dagen later het over-
lijden van den patient wordl gemeld. In
verband met deze berichten hebben wij het
niet van belang onlbloot geahht' eens inli'ch-
tlngen omtrent deze gevreesde ziekte in te
winnen bij iemand, die ter zake kundig mag
worden geacht; de ons vers trek Lc informa-
iies zullen onzen lezers ongelwijfeld op dit
oogenblik interesseeren, nu de ziekte een
zekere ongeruslheid begint te verwekkeji.
Menigeen denkt, dat meningitis een ziekte is
van den jongsten tijd, omdat hij er vroeger
niet van lioorde; deze gedachte nu is o.n-
juist, want reeds meer dan een eeuw gele
den is in Geneve een meningitis-epidemie
voorgekomen en in het begin van deze eeuw
heeft -men epidemieen geken-d in Silezie en
West-Pruisen. Ook in ons eigen land hieeft
men de ziekte meermalen geconstateand en
Lang niet attoos alleen onder de militairen;
zoo - kwamen bijvoorbeetd in het voorjaar
van 1867 een tiental gevallen van meningitis
voor te Gielhoorn, onder de gewone burger-
lijke gevallen en in den winter van 1885
1886 werden in de Grenadierskazerne te
'sGravenhnge 16 gevallen van deze ziekte
waargenomen. Men mist dus elken grond
om te denkeh, dat de meningitis van jongen
datum is. De epidemische meningitis of nck-
kramp is een ontsleking van de hersenvlie-
zen, een onlsteking die geregeld sporadisch
voorkomt, maar een enkelen keer een meer
epidemisch karakter verloont. Nu kan her-
senvliesontsleking veroorzaakt worden door
tuberkel-bactllen, door etter-bacterien, die
bijv. door -den neus naar de hersenen kun.-
nen doordringen en door andere ziektekie-
men, maar die gevallen blij ven toch spora-
disch, in tegenstelling met de meningitis van
onze dagen, die positief een epidemisch ka
rakter draqgt.
De smetstof voor -deze ziekte zetell in de
keel van veelal volkomen gezonde menschen
en blijft daar in den regel een week of drie
aanwezig; of zij verdwijnt, of zij wordt door
hoesten of niezen overgebracht op andere
personen eh aldus verspreid. Buiten -het
menschelijk lichaain gekomen, is de smetstof
spoedig afgestorven. Kinderen zijn vatbaar-
der voor de ziekte dan volwassenen; no-g
onlangs zijn in een Brabantsche gemeente
drie kinderen uit 66n gezin door meningitis
aangetast, alweder een bewijs, dat de ziekte
volsLrekt niet uitsluitend onder de militai
ren voorkomt. 'Het me-est treedt de menin
gitis op in de voorjaarsmaanden, Maart,
April en Mei, zooals trouwens ook ten vori-
gen jare hier le lande gebleken is, toen on
geveer 54 gevallen zich hebben voorgedaan
en meningitis tijdelijk in de wet op de be-
smettelijke ziekte werd opgenomen. In an
dere landen was de toestand ve& ongunsti-
ger dan bij 011s; alleen in Engeland en
Wales waren in de eerste zeven maanden
van 1915 reeds over de 3000 gevallen vaa
meningitis bekend geworden, zoowel bij die
burgerlijke bevolking als onder -de militai
ren. Onder bepaalde, voor een deel nog
onbeken-de omslandigheden, dringt de smet
stof van uit de keel door naar de hersen-
vliezen en veroorzaakt dan de nekkramp, of
meningitis. De naam van de ziekte, nek
kramp, heeft betrekktng op de eig-enaardige
houding van den patient: het hoofd buigl
zich sterk naar achteren en iedere poging,
0111 het hoofd in den gewonen stand terug
te brengen, wordt verhmderd door de pijn,
die de patient hi-endoor lijdl.
Hel sterfte-cijfer onder de meningitis-pa-
tienten is vrij hoog; bij kwaadaardige epi
demieen is het gestegen tot boven de 80 pCt.
Men Lracht de ziekte te bestrijden door in-
spuiting van de patienten met een serum
in het ruggeinergskanaal, in den rug dus; in
ons land wordt dit serum bereid door pro
fessor Spronck te Utrecht in diens bacterio-
logisch-therapeutisch instiluut aldaar. Geheel
ten onrechte is dezer dagen in een berlcht
igezegd, dal met hel sqrum van professor
Spronck geen resultaten werden verkregen.
Het tegendeel is juist waar; danle zij de
sernmbehandeling is de sterfte onder de
meningitislijd-ers vermin-derd. Van die 5 ge
vallen die zich len vorigen jare voordeden
hij militairen in Amersfoort in garnizoen,
hadden 4 genezing ten gevolge, na inspui-
ting met serum; een -der patienten stierf
reeds op den dag zijner opneming, wij niee-
nen te weten nog voor de inspuiting. Een
zeer ernstige palient, die te Winterswijk met
serum beliandeld werd, herstelde eveneens,
een lij-der te Zutfen evenzoo, beiden na se-
rum-inspuiting. Hoe men de ziekte krijgt,
is niet te zeggen, evenmin als precies te
zeggen is, hoe men influenza en longontste-
king opl-oopt; -de meningitis komt volstrekt
niet hi grooter getale voor dan 'n andere
ziekte, maar het is een ziekte die verbazend
imjioneert -en waarvan schier ieder geval
bekend wordt gemaakt. Hoeveel patienten
zijn -er op het oogenblik niet met longont-
steking? Maar men hoort daar nie't zoo
van, terwijl juist iedereen spreekt van me
ningitis, waardoor de ziekte in omvang
schijnt toe te nemen. T-er voorkoming van
de ziekte is voor alles noodig groote rein-
