ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VGOF. ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
GELDLEENIHG
No. 6297.
Zaterdag 6 November 1915.
55e Jaargang.
De Oorlog.
ABONNEMENT:
ADVERTENTIEN
groot 26400,— voor stiioolbouw,
Telefooo 25.
jumE&3a?iEQ bXj.a.to-
Gemeente SAS VAN GENT.
BINNENLANO.
vprsnhiint MaHnto~WB8nria»- en YrljdagavoiH, nitgezonderd op Feeittagen, hi] de Flrma P. J. TAB DE SANDE te TerHenzen
Per 3 maanden binnen de stad 1Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie 1.40, voor Ned.-Indie en Amenka 1.65.
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij a.le
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij ctifect© opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 UUP op den dag der uitgave.
Burgemeester en Wethouders van
SA.S VAN GENT, brengen ter openbare
kennis, dat tot en met den 14 Novem
ber 1915 is opengesteld de mschrijving op
de geleSSeening dier gemeente
rente 5 'sjaars, in aandeelen van
f400,-~ met aflossing van minstens 2
aandeelen op 1 December van ieder jaar
volgens loting.
De inschrijvingsbiljetten moeten op ge-
noemd tijdstip vrachtvrij ten gemeentehuize
ingeleverd zijn.
De storting van het bedrag der aan-
genomen inschrijving moet gescbieden op
1 December 1915 ten kantore van den
Gemeente-Ontvanger.
Sas van Gent, den BO October 1915.
Burgemeester en Wetbouders voornoemd,
De Burgemeester,
L. W. G. HOEFNAGELS.
De Secretaris,
F. STUBBE.
laanimMjmietsimmMmamammm mini i ri--r mic-„rinnl i Van Hit re.isachtiffe kustfort uit, I een paar honderd
Gen-eraal Snijders in den Ministerraad.
Dirusrlagmiddag ten 4 ure werd de Minis
terraad gehouden, weilke, naar de „H. Crt.
vemeeant, werd bijgewoond door den opper-
bevelhebber van Land- en Zeemacht, gene-
raal Snijders.
Hieruit mag worden afgeleid, dat aan de
besprekingen in dozen Kabinetsraad o.m.
de vragen en weaken betreffende eventueele.
demobiiisatie, zooals die tot uiting zijn ge-
komen in het afdeelingsvcrslag der Tweede
Kamer unpens de algemeene beschouwingen
over de Staatsbegr-ooting 1916, wet niet
vreeand zullen zijn geweest.
Veldprediker in algemeenen diensl.
Bij Kon. besluit van; 1 dezer is benoemd
tot veldprediker in algemeenen dienst bij het
leger te velde, dr. J. Th. de Visser, te Sche-
veningen.
Uitvoerverbod uienzaad en preizaad.
Het Stbld. No, 457 bevat een Ron. be-
siuit van 1 dezer, houdende verbod van
uitvoer van uienzaad en preizaad, van den
dag der afkondiging van dit besiuit.
De Kroon behoudt zich voor, dit vei-bod
tijdelijk op te heffen of in bijzondere ge-
vallen daarvan ontheffing te doen verlee-
nen.
De invloed van den oorlog op het
Nedcrlandsche ettectenbezil.
In den Nieuwe Fin. Kap. berekent de
heer v. Oss, dat sinds het uitbreken van
den oorlog de volgende waarde vermeerde-
ringen hebben plaats gevonden in devoor-
naamste Binnenlandsche fondsengroepen
Scheepvaart-ondernemingen 50.939 000
Binnenl. industrieelen 23 800.000
Cultuur-ondernemingen 22 203.000
Rubber13.215.000
Totaal 110.157.000
Hier komt nog bij de groote koersver-
heffing in Amerikaansche fondsen, waarvan
geen betrouwbare statistiek kan worden
opgesteld, daar niet bekend is hoeveel van
elk dier fondsen in ons land wordt gehou-
den. Een koerswinst van 120 a 150 mil-
lioen gld. is echter denkelpk niet overdreven.
De totale koerswinst wordt daardoorgebracht
op 220 a 250 millioen gld.
Hiertegenover staan verminderingen in de
fondsen met vaste rente, als volgt
Nederl. Staatsschuld 40.000.000
u gemeenteleeningen 35.000.000
spoorwegobligatien 20.000 000
Pandbrieven 28.000.000
Russische fondsen 100.000.000
Oostenrijkerstr 25 000.000
Andere Staatsfondsen 25.000.000
Totaal 273.000.000
De koersverliezen zijn dus per saldo nog
grooier dan de koerswinsten. De heer
v. Oss merkt hierbij op, dat dit weliswaar
van een groot deel boekverliezen zijn, maar
dit geldt ook van een groot deel der winsten.
Men kan wel zeggen dat houders van be-
leggingsfondsen niet naar de hoteeringkijken
zoolang zij de rente blijven genieteD, maar
niettemin is dan tocb't feit te constateeren,
dat onze effectenhouders als geheel door den
oorlog niet beter zijn geworden. De voor- i
naamste winst- viel buiten de beurs, en wel
den boeren ten deel, wat niet vergeten dient
te worden bij de belastingplannen.
Wot van Engeland.
De N. 0. T. deelt ons mede, van Enge-
land telegrafisch bericht te hebben ont-
vangen, dat wol hoogstwaarschijniijk weder
ten uitvoer zal worden toegelaten.
Geen schoenen en laarzen meer?
De groote vachelederfabrieken hier te
lande, welke het overgrooto deel van het
benoodigde leder voor de schoenfabricage
en reparatie produceeren, zullen genoodzaakt
zijn eerstdaags stop te zetten wegens gebrek
aan looi-extracten.
De aanvoer liet n.l. de laatste tijden
reeds te wensehen over. Kleine partijen,
die dezer dagen te Amsterdam en Rotterdam
zijn aangekomen, werden, niettegenstaande
ze aan de N. O. T. geadresseerd zijn en
de uitvoer naar het buitenland verboden
is, aan de fabrikanten niet afgeleverd.
De mogelijkheid bestaat, dat, daardoor
een aantal werklieden gedaan zal krijgen.
Bbl.
Een tunnel onder het 1J.
De Amsterdamsche correspondent van de
,/N. R. Ct." schrijft over een plan om een
tunnel onder bet 1J te maken, teneinde een
spoorwegverbinding met de overzijde tot
stand te brengen.
Een drietal jaren geleden is dat denk-
beeld opgevat door den heer W. Fenenga,
directeur der Amsterdamsche Droogdok-
maatschappij, lid van de kamer van koop-
handel en het beeft hem sedert niet meer
losgelaten. De bedoeling is niet-gemetselde
tunnels, waarvan de bouw, op den bodem
van 'een water, uit den aard der zaak,
altijd met groote moeilijkheden van allerlei
aard gepaard gaat, maar ijzeren tunnels,
die gemakkelijk aan land in elkander gezet
kunnen worden, om daarna door bet water
gesleept te worden naar de voor den bouw
bestemde plaats, waar men ze vervolgens
doet zinken.
Dat dit plan, waarvan de verwezenlijking
5 millioen gulden zou kosten, technisch uit-
voerbaar is, betwijfelt de heer Fenenga geen
oogenblik, en hij deelde bovendieu mede,
dat ook de grondboringen welke hij in bet
Muiaerzand heeft doen verrichten door een
groote aannemersfirma, die verscheidene be-
langrijke waterstaatswerken tot stand bracht,
zeer gunstige uitkomsten hebben opgeleverd.
Op 17 meters diepte begint een harde zand-
bodem, die zich een goed eind voortzet.
De heer Fenenga heeft zijn plan geheel
doen uitwerken en stelde er daarna mede
in kennis zoowel de besturen van stad en
land, als de kamer van koopbandel en
fabrieken daar ter stede, de directie der
H. IJ. S. M., enz. Het vond een goede
ontvangst.
Voorloopig echter zal er van den aanleg
nog niets kunnen komen.
op den hoofdweg, tocb ik opeens het signaal
boor-die van de kei/.CT/ijke automobielen. Het
volgenide oogenblik boudt de auto reeds stil
en vr-aagt de Keizer mij den weg naar den
dijk. Ik breng ham met zijn gevolg naar
de gevraagde plek. Spoedig zijn wij weer
aan het werk en de Keizer. helpl uit alle
macbt mee. Hij sio-eg met de bijl punten
aan de palen, die wij dan insloegen. Later
kwamen nog eenige generaals en stafofficie-
ren, die ook moasten mee doen, to-en zij za-
gen, dat de Keizer planken droeg en lio-ut
liakte. Het was een m-o-oi gezicht, die hee-
ren generaalis en officieren met ons te zien
mee werken. Eenigen badden zelfs hun jas-
sen uitgetrokken en deden in h-emdsmouwen
mee, De hulp, waarop ik wachten moest,
kwam. eers,t twee uur later. Gedurende al
dezen tijd waren wij, zes huzaren en eenige
burgers met den Keizer en de officieren
alleen aan bet werk.
Duitschlands vredesvoot*-
waarden
Van geloofwaardige, docli niet officieele
zijde wordt aan bet Ilaagsche Correspon-
dentieb ureau verzekerd, dat eenige leden van
den Duitschen Hijksdag onlangs te Amster
dam hebben vertoefd en een huimer bij be
sprekingen, die bij die gelegenbeid zijn ge-
houden, heeft gezegd, dat de rijkskanselier,
de beer Von B-ethmann. Hollweg, als voor-
waarden, waarop Duitschland geneigd zou
zijn vrede te sluiten, heeft genoemdbe-
boud voor Duitschland van de Belgische
Maaslinie, zoowel uit een militair als uit
een indusb-ieel oogpunt, behoud door
Duitschland van KoerLand en een oorlogs-
schadevergoeding van dertig milliard Mark.
(HbL)
De keizer in hei veld.
Van de jongste o-verstrooming weet de
„Oberslesische Anzeager" de volgende epi
sode te vertellen. Een kleine afdeeling van
een huzaren-regiment moest mee helpen om
op een kritiek punt een doorbraak te voor-
komen. Door bet inslaan v,an palen moest
de dijk, die reeds begon af te brokkelen,
gesteund worden. Een huzaar uit Ratbor,
die daarbij was-, meldt nu in een brief het
volgende:
Zondagmiddag waren we weer aan den
dijk bezig. We badden juist een aantal dik-
ke booms-tammen afgeladen, toen ons werd
meegedeeld, dat we hulp zouden krijgen
van de keizerbjke stafwacht. Ik moest deze
menschen afwachten en naar de plek van
de doorbraak brengen. Ik stond dus alleen
Een als spion verdachte
NesSerlander.
Dit Rotterdam was, zonder paspoort; in
Engeland aangekomen een Nederlandsche
zeeman, Michiel S. genaamd, die beweerde
Britsch onderdaan te zijn, door den consul
naar zijn vaderland gezonden te zijn, na
uit een Duitsch interneeringskamp ontvlucht
te zijn. Later bekende hjj de politie, dat
zijn verhaal een samenweefsel van leugens
was, en hij werd voor den politierechter
in Bow-street te Londen gebracbt, beklaagd
dat hij in het Vereenigd Koninkrijk ge-
vondefl was, na daar te zijn uitgezet, en
van het ontbouden van die inlicbtingen aan
de overheid, welke hij haar bad moeten
verstrekken. Nog kwam uit, dat hij ook
uit Zuid-Afrika was- gezet, en in Mei 1.1.
was veroordeeld tot 3 maanden gevangenis-
straf, omdat hij als verdacht persoon was
gevonden in de Royal Albert Docks. Na
die straf te hebben ondergaan, was hij naar
Rotterdam uitgewezen. De politierechter
veronderstelde, dat bij een geheime zending
naar Engeland had, anders zou bij zich niet
aan de gevaren van een terugkeer hebben
gewaagd. Hij werd tot 6 maanden gevan-
o-enisstraf veroordeeld.
Aan de Belgische kust.
i De Brusselsche correspondent van de „N.
R. Ct." vertelt de volgende bijzonderbeden
van de door de Duitschers versterkte Bel
gische kust, die, zooals bekend, streng af-
gesloten is. De correspondent vernam de
bijzonderheden van een viertal reizigers,
Duitschers en Oostenrjjkers. Hij vertelt
van dat ffonbekende land"
De Belgische kust van een punt tusschen
Lombardzijde en Westende tot aan onze
grens is nu het rijk der Duitsche marine-
divisie. Toen het nl. in September 1914
bleek, dat het westelijk front zich weldra
tot de zee zou uitbreiden, werd het natuur-
lijk noodzakelijk, de uiterste punt van dit
front tegen aanvallen van de zeezijde te
dekken. Dit werd toevertrouwd aan een
nieuwgevormde marine-divisie, welke op 2
September nitkwam, eerst deelnam aan ge-
vechten in de omstreken van Leuven tegen
de Belgen, die toen een uitval uit Antwerpen
deden, daarna tijdens bet beleg van de
vesting ijverig meehielp en zich veel roem
verwierf bij de gevechten rond Mecbelen
en de bestorming van bet fort Waelhem.
Nadat zij daarop een tiental dagen als
bezettingstroepen van Antwerpen gediend
hadden, rukten zij op 20 October 1914
Brugge binnen, waar tot op dit oogenblik
het hoofdkwartier der divisie gevestigd is.
De steilingen in de duinen,
Aan de kust vond de divisie nu volop
werk zjj moest hier het terrein zoo ver-
dedigen, dat een vijandelijke landing on-
mogelijk werd, of, zooals een der reizigers
het uitdrukt, de beerlijke duinenreeks moest
een onneembare reuzeuwal worden, waarvan
de zee de gracht vormde.
Hier was reeds een natuurlijk verdedigings-
werk aanwezig, dat alleen maar door men-
schenhand nog wat verbeterd behoefde te
worden zware stukken moesten hier verdekt
in batterij gesteld worden en dekkingen
voor de manschappen worden gegraven
een werk, waartoe het terrein zich bijzonder
leende al bad men vaak met het verrader-
lijk zand te worstelen. Doch het doel werd
in hoofdzaak bereiktaan een landing op
deze kust valt niet te denken alleen werden
enkele vaste steunpunten, als Westende en
Zeebrugge, van zee uit onder vuur geno-
men, met, naar men zegt weinig strategiscb
resultaat.
En de vele mpnen, die nu de plaats der
vredige visschersbooten hebben ingenomen,
zijn "gevaarlijke waakhonden, waartegen
menig vijandelijk scbip bet beeft moeten
afleggen. Van dit reusachtige kustfort uit,
dat ik u nu ga beschrijven, worden ook de
acties van de landzijde, vooral tegen Nieuw-
poort, ondersteund, en in November 1914
bij Lombardzijde en in Mei bij St. Juiien
en Steenstraet'e trad de marine-divisie mee
in het vuur.
De geheele 45 kilometers lange kuststrook
is bedekt met ingegraven batterijen en be-
woonbare steilingen, welke laatsten de
woonhuizen, die ais doelpunten dienend, op-
geruimd werden, moeten vervangen. Men
vindt er fraai-gemeubileerde vertrekken voor
de officieren, naast bomvrije kazematten
hier is een uitgebreid telefoonDet aangelegd,
even als de leidingen voor het electrisch
licht, dat zelfs tot in de onderaardsche
keukens te vinden is.
In groote slaapzalen hangen de hang-
matten op lange rijen, want in een bed
slaapt geen zeemanbuiten bloementuinen
en bedden met groenten, saiade, boonen,
asperges, tomaten. Wat verder hokken met
kippen, konijnen, eenden, en vaak een of
meer varkens, dehond ontbreek bijnanergens.
Elders ziet men weer groote werkplaatsen,
waar de timmerlieden en andere handwerks-
lui druk bezig zijn. Zoo ziet deze streek
van bout, ijzer en beton er uit.
Onderling hebbeu deze woonplaatsen
j achter de duinen verbinding met elkaar
door den destijds door Leopold 11 aange-
legden grooten automobiel-weg, welke nu
door de Duitsche zeelieden op een eigen-
aardige wijze versierd is de kolossa'.e leege
bulzen van mijnen prijken langs den weg
op hooge voetstukken en doen, met bloe-
men gevuld, dienst als bloemvazen. Verder
is er ook nog de bekende elektrische tram,
welke de gansche kust langs loopt, maar
nu niet bediend wordt door Belgische be-
manning, doch door de Duitsche „Jantjes
die ook op dat gebied hun werk nauwgezet
en keurig blijken te kunnen verrichten.
Te Ostende.
De passagiers zijn natuurlijk alleen rnili-
tairen, maar toch zyn plaatsen als Ostende
verre van uitgestorven alleen de badgasten
ontbreken, al beweert een der reizigers, dat
er in Knocke nog een paar zijn overge-
bleveneen bewering, die ik voor zijn
rekening zal laten.
In de beroemde Kurzaal van Ostende
huizen de Duitsche zeelieden. En meen niet,
zegt een der reizigers, dat zij den boel daar
ook maar in het miDst verontreinigd of
beschadigd hebben, dat is geen zeemansaard.
De vloed der badgasten zou elk oogenblik
weer in de zalen terug kunnen keeren,
bet beroemde roode tapijt wordt netjes
geborsteld en onderhouden en de speeltafels
waarover in gewone tijden de duizenden
rollen, zijn keurig langs de wanden opge-
stapeld de kandelabers, de marmeren trap-
pen, de bronzen beelden, alles is met staf-
vrij linnen bedekt en madame A. Galli
Curci ,/du Theatre de Buenos-Ayres", die
op 4 Augustus 1914 hier moest optreden,
maar daarin door de bekende omstandig-
beden verhinderd werd, ziu binnen een
kwartiertje alsnog op het tooneel kunnen
verschijnen.
Een aarcgsMjpende plechtig-
heid.
De corresp. van het Alg. Hbl. te Londen
schrijft
Ik heb meermalen in de St. Paul s
Kathedraal een plechtigen dienst bijgewoond,
gehouden om de nagedaehtenis te huldigen
van een van Engeland's verdienstelijke
burgers, doch ik wil wel erkennen, dat er
nooit een is geweest, die op mij zulk een
indruk beeft gemaakt als die, welke daar
hedenmiddag werd gehouden om te her-
denken de jonge vrouw, dienaresse der
lijdende menschheid, die een paar weken
geleden te Brussel het slachtoffer werd van
tot het uiterst doorgevoerde begrip van
discipline; gehoorzamen aan de krijgswetten;
militairisme, in de meest afstootende be-
teekenis van het woord.
Londen beeft in zjjn hoofdkerk gehnldigd
de nagedaehtenis van miss Edith Cavell en
dit op een wijze, die lang in de geheugenis
zal blijven, van alien die deze plechtigheid
mocbten bijwonen.
De belangstelling van het publiek was wel
buitengewoon groot. Bepaald was dat alleen
kaarten voor gereserveerde zitplaatsen zou
den worden uitgereikt aan officieele personen
familie-leden van haar, wie deze plechtigheid
zou gelden, en aan eenige honderden harer
beroepsgenooten, verpleegsters in de Londen-
scbe ziekenhuizen overigeDS zou de kerk
voor iedereen vrij open staan.
En reeds om acbt uur vanocbtend stonden
een paar honderd menschen voor de deuren
van St. Paul's, die om tien uur voor het
publiek geopend zouden worden, terwijl de
dienst op het middaguur een aanvang zou
nemen. Steeds nam het aantal dier waeh-
tenden toe en na tienen vulde zich de
kathedraal zoo spoedig, dat al kort daarna
de deuren zich weder sloten en bij de
trappen, die daarheen leiden, de aankoudi-
uing werd geplaatst//Church full". Maar
Toen ik tegen hajftwaalfin St. Paul's Church
Yard kwam, stond daar de volksmenigte
opgepakt, blijkbaar voornemens daarbuiten
den dienst bij te wonen, waarbij zij in bet
gebouw niet tegenwoordig kon zijn.
Het was een macktig gezicht de geheele
ruimte van het Godshuis zoo gevuld te zien.
Alle zitplaatsen waren ingenomen en hon
derden moesten het er voor over hebben
enkele uren te staan. Voor den toegang
tot het koor bevond zich bet militaire mu-
ziekkorps van het le regiment der konink-
lijke lijfgarde, welk korps hier een grooten
naam beeft, en ontegenzeggeiijk hebben de
prestaties daarvan er bet meest toe bijge"
dragen om de plechtigheid zoo aangrijpend
te doen zijD, want de muziek was al bui
tengewoon mooi.
De eerste rijen voor het koor waren ge-
reserveerd voor de familie-leden van zuster
Cavell, terwijl daar verder zaten de eerste
minister, weder van ongesteldheid genezen
en wien men bet; niet kon aanzien, dat hij
eenige dagen zyn kamer zal moeten houaen
nevens hem merkte men op de ministers
Sauwel, Birell, Walter Long en Henderson
en de enkele vreemde gezanten, o. a. dien
van Belgie. De koning en de koningin
badden zich door een kamerheer doen ver-
tegenwoordigen, terwijl in de Koninklijke
bank van het koor, de koningin-weduwe
Alexandra zelve de plechtigheid bgwoonde,
daarmede opnieuw een bewijs gevende van
haar belangstelling voor alles wat den
hospitaal- en verplegingsdienst beLeft.
Even voor twaalf uur kwam de stoet,
waarin Sir Vezey Strong den Lord Mayor,
die verhinderd was, verving, een stoet steeds
aandacbt trekkende door zijn midden-eeuw-
scbe praal, door de kathedraal geschreden,
zich begevende naar het koor; vervolgens
de stoet der geestelijken, onder wie de
bisschop van Londen, wiens herderlijke praal-
staf voor hem werd uitgedragen, en daarna
zette de militaire kapel in den treurmarscli
van Chopin, waarmede de plechtigheid ge
opend werd.
Het spelen hiervan werd gevolgd door
het zingen van het lied, door den geestelijke,
die miss Cavell kort voor dat het wreede
vonnis aan haar voltrokken zou worden,
met haar gezegd.
Abide with me; fast falls the eventide;
The darkness deepens; Lord with me abide
When other helpers fail, and conforts flee,
Help of the helpless, do abide with me.
dus luidde het eerste couplet van het lied,
dat al de aanwezigen zongen en dat blijkbaar
op alien een diepen indruk maakte.
Dit gezang werd gevolgd door bet eerste
gedeelte van den dienst, zooals die bij
dergelijke gelegenbeden gebruikelijk is in de
Eugelsche staatskerk, waarna de militaire
kapel en het orgel inzetten den ffTreurmarsch
van Saul", op meesterlijke wijze ten gehoore
gebracht, zelden misschien mooier gehoord.
Een muziek-criticus van een der Londensche
bladen, die in mijn nabpheid stond, boorde
ik zeggen, dat hij alleen reeds om de wijze,
waarop deze treurmuziek werd uitgevoerd,
het bijwonen van deze plechtigheid niet
gaarne zou hebben gemist.
Toen volgde het zeggen der gebruikelijke
gebeden, het zingen van het lied//One hope
of youw calling"
»Through the night of doubt and sorrow
Onward goes the pelgrim band,
Singing songs of expectation,
Marching tot the promised Land"
terwijl de dienst gesloten werd met het
zingen van de drie meest bekende coupletten
van bet „God Save the King" door gansch
de schare.
Een uur lang had de geheele plechtigheid
geduurd St. Paul's liep ledig Louden
had op indrukwekkende wijze de nagedaeh
tenis geeerd eener vrouw, wier naam hier
zeker door vele geslachten heen in eerbied
zal blijven voortleven.
Het voomemen bestaat voor miss Cavell
een gedenkteeken op te richten ergens in
de stad en als plaats daarvoor is reeds
genoemd Waterloo Place, waar ook het
standbeeid voor Florence Nightingale staat.
Vermoedelijk zal het daar niet verrijzen,
wat zeker gelukkig is, want het beeld zou
er niet geplaatst kunnen heeten.
TER
O
/let l1ni70n^0f
