ALGEMEEN NIEUWS- IM ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Aanbesteding.
12100 LG MTBMCIET,
GELDLEENING.
Mo. 6277
Dinsdag 21 September 1915
55® Jaargang.
M II I?
IIP IP
De Oorlog.
ABONNEMENT
ADVERTENTIEN
fmk m m
m
wmm$i
Teleloon 25.
Bit Blad vemhUnt Maandaip, Wsessfiag- en Yrydagavond, nitpzoniisrii og Fesstdagen, bij de Firma P. J. VAN BE 8ANDE te Ter Nenzsn.
kostelooze vaccinatie en revaccinatie,
Het maken van een twee-
tal vuilnisbakken op het
Zaamslagsche Veer.
SO
I U ILLETO sr.
6INNENLAND.
m
ASM
f
Per 3 maanden binnen de stad 1—Franco per post voor Nederland 1.10.
31] vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij dirccte opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 oisr op den dag der uitgave.
bekend dat op Zatertfag 25 S<epfc.
en 2 Oct. a. ft.j telkens des namiddags
te 2 wren., ten Raadhuize de gelegenheid
zal zijn opengesteld tot
Waarvan 2000 E.G. ten Gemeenteliuize,
3500 in de school in den
Or. Hnissenspolder,
3000 indeschooIteOthene,
4500 indeschoolindekom.
'O
4000
6000
I -
28)
De algemeene toesiand.
SSisderlssmd en
Bargemeester en Wethouders
der gemeente ZAAMSLAG maken
van de ingezetenert die zich daartoe
ten gemeentehuize kunnen aanmelden, met
medebrenging van de z. g. trouwboekjes.
Zaamslag, 15 September 1915.
Bargemeester en Wethouders voornoemd,
JOH. DE FE1JTER, Burgemeester.
J. STOLK Lzn., Secretaris.
Burgemeester en Wethouders van ZAAM
SLAG^ zullen op Mrijdag den
October1 1915, des voormiddags 9 lire,
ten Raadhuize dier gemeente, in het openbaar
trachten aan te besteden
Plaatselijke aanwijzing op den dag der
besteding des voormiddags 8 ure.
Bestek is ter secretarie en bii den
gemeente-architect A. P. Wisse verkrijg-
baar a f 0,50.
Zaamslag, 15 September 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JOH. DE FE1JTER, Burgemeester.
J. STOLK Lzn., Secretaris.
Burgemeester en Wethouders
van ZAAMSLAG zullen trachten
aan te besteden de leverantie van totaal
franco ter plaatse van bestemming.
Inzendingen van monsters met opgave van
prijs, worden ter secretarie ingewacht voor
of op 1 October a. s.
Zaamslag, 15 September 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JOH. DE FEIJTER, Burgemeester.
J. STOLE Lzn., Secretaris.
Burgemeester en Wethouders van ZAAM
SLAG, maken bekend, dat inschrijvingen
naar de
25000
55
wordt gevraagd voor het wervoeP
van Blikstraat (Ter Neuzen), van
6000 K.G. Macadam naar Othene.
8000 Poonhaven.
6000 Reuzenhoek.
Val.
Zaamslag
("Veer).
't Slachtplein
(Dorp).
Prijsopgaven worden ingewacht ten Ge
meentehuize van Zaamslag, voor of op
1 October a. s., voormiddags 10 uur.
Zaamslag, 15 September 1915.
Burgemeester en Wethouders der
gemeente Zaamslag,
JOH. DE FEIJTER, Burgemeester.
J. STOLK Lzn, Secretaris.
ten behoeve van bekei'ing van een gedeelte
Dorpsweg, rentende maximum 5 °/0, bij
hen kunnen ingeleverd worden voor
1 October 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JOH. DE FEIJTER.
De Secretaris,
J. STOLK Lzn.
Niet ver van den liaard stond de tafel
gedekt met het avondeten. Rika schepte
de heete gort op. De jongste meid zat op
zij van de tafel en schilde aardappelen.
De oude krombeenige knecht stond bij de
voederkist en sneed haksel.
„Dit is mijn dochterskind", zei Dietrich
Kruse met luide stem. „Zij blijft hier
en zal worden aangezien, als was zij mijn
eigen dochter; en laten wij nu gaan eten.'
Bniten degenen, die op den dorschvloer
het paar verwonderd aanzagen, verheugden
zich nog twee andere oogen over dit gezicht.
In het donker over de openstaande onder-
deur gebukt, stond Hendrik Beersman bui
ten in den avondnevel.
Toen hij de boerderij van zijn grootvader
had verlaten, was hij na een kort afscheid
van Fed or met snelle schreden terugge-
keerd, en nu stond hij verbaasdevenals
de anderen, te kijken naar den vreemden
aanblik, hoe de oude man, voor de eerste
Vereenigde vergadering van de beide Kamers
op Zaterdag 18 September 1915,
tot sluiting der zitting van de Slaten-
Generaal.
De heer J. J. G. baron van Voorst tot
Voorst bekleedt den voorzittersstoel.
De voorzitter laat door den griffier van
de Eerste Kamer voorlezen het koninklijk
besluit van 6 September, waarbij de Mi
nister van Binnenlandsche Zaken wordt ge-
machtigd heden, te 3 uur des namiddags,
zich te begeven naar de vergadering der
Staten-Generaal, ten einde in een vereenigde
vergadering der beide Kamers de zitting
in naam der Koningin te sluiten.
De voorzitter benoemt een commissie, be-
staande uit de heeren De Vos van Steen-
wijk enVan Swaay, leden der Eerste Ka
mer, en Van Doom, Limburg, Ankerman en
Van Vollenhoven, leden der Tweede Kamer,
die den Minister in het gebouw der Tweede
Kamer zal ontvangen en uitleiden.
Kort daarna treedt de Minister, het groot-
kruislint der huisorde van Oranje op de
borst, voorafgegaan door de commissie, de
vergaderzaal binnen.
De beer Cort van der Linden, Minister van
Binnenlandsche Zaken, neemt plaats achier
de ministerstafel, en houdt de volgende
rede:
„Mijne Heeren!
„Het heeft Hare Majesteit de Koningin be-
haagd mij op te dragen de zitting der Sta
ten-Generaal in haar naam te sluiten.
„Het overgroote deel van de maatregelen,
welke met uw medewerking in dit zitting-
jaar tot stand kwam, werd gevormd door
voorzieningen in buitengewone behoeften,
ontstaan tengevolge van den nog steeds woe-
denden oorlog.
„De Koningin heeft mij opgedragen aan
u, mijne heeren, baar dank te betuigen voor
uw ijver en voor uw toewijding aan 's lands
belang.
„In naam der Koningin en daartoe door
haar gemachtigd, verklaar ik deze zitting
der Staten-Generaal te zijn gesloten."
De Minister wordt door de commissie uit-
geleid en, nadat deze in de vergaderzaal is
teruggekeerd, sluit de voorzitter de ver
eenigde vergadering, die door een 30tal
leden, waarvan 7 van de Eerste Kamer,
was bijgewoond.
Tweede Kamer.
De sociaal—democratische Kamerfractie
zal, naar „Het Volk" meldt, in de plaats
van Mr. Troelstra een ander harer leden
maal in zijn leven naar het scheen zwak,
op het schoone, krachtige meisje steunde.
Hij hoorde de woorden van zijn grootvader
en had den waardigen man nooit zoo ge-
acht, als. op dit oogenblik. Nu was zij ge-
borgen, nu behoefde hij niet voor de eer
der familie op te komen, en zooals het nu
ging, was het zeker het beste. Voldaan
over hetgeen hij had gezien en gehoord,
keerde hij naar huis terug.
Tante Rika liep met haar kleine trippe-
lende pasjes haar nichl tegemoet: „Zoo is
het goed, vader!" riep zij en nam Marie's
hand, om liaar aan tafel te brengen.
Deze was. goed bezet; de meid zette een
schaal met dampende gort in het midden.
Zes drinkkommen met rnelk stonden in het
rand, daamaast liouien borden, waarop een
stuk spek lag en een groot roggebrood met
den aangesneden kant naar den hui sheer.
Dietrich Kruse zette zich aan het hoofd-
einde van de tafel, aan zijn linkerkant zat
de knecht, naast deze de beide meiden.
RecliLs naast haar vader zat Rika, die haar
zusterskind een plaats naast zich had ge-
geven. De gevouwen handen op het tafel-
blad leggende, sprak de huisvader een klein
gebed. Hij sprak ditmaal niet het gewrone
formuliergebed uit, doch dankte God voor
kandidaat stelfen voor tweeden voorzitter
van de Tweede Kamer. Die kandidaat is nog
niet aangewezen.
Aankoop vliegmachines.
Met het s.s. „Noordam" is te New-York
aang^jkomen - zoo meldt „The Wallstreet
Journal" de officier-aviateur Henri G.
van Steyn, met opdracht, van Amerikaan-
sche fabrikanten een aantal vliegmachines
aan te koopen.
T'ersoneel in Rijksdiensl'.
Het lid der Tweede Kamer, de heer Hels-
dingen, heeft, naar „Het Volk" meldt, de
volgende vraag tot de regeering gericht:
Is de Regeering bereid mode te deelen,
welke maatregelen zij voornemens is te ne-
men lot regeling van de positie van het
vaste en tijdelijke personeel in rijksdienst,
voor zoover dit krachtens de wet van 15
Juli 1915 (tot wijziging van de Landstorm-
wet) in werkelijken dienst is of zal wor
den qpgeroepen?
Over Zeeuwseh-VIaanderen.
Onder het opschrift: „De plank mis ge-
slagen!" schrijft v. V. in de „Toekomst":
,,Ln de Midd. Grt. komt dr. H. B. van Nes
te Ter Neuzen op tegen een artikel van ons
in de „Toekomst" van 12 Juni 1915 en ver-
wijt ons o.a., dat wij zonder eenige beden-
king Zeeuwseh-VIaanderen geruild zouden
willen zien met een ander gebied, indien
Duitschland dit gewenscht mocht achten.
De sclir. heeft ons artikel niet gelezen,
maar grondt zich op een aanhaling daaruit
in de ;,Holl. Revue" van 21 Juni 1915. Had
hij zich de moeite getroost dit in zijn ge-
heel te lezen, dan zou hij gezien hebben,
dat Zeeuwseh-VIaanderen niet werd ge-
noemd, ja dat er zelfs niet op werd ge-
doeld. Er was allhen sprake van de be-
doeling, die Von Jagow met zijn (te) veel-
besproken telegram kan hebben gehad. De
schr., die begrijpelijkerwijs het door hem
met zooveel ras-echte Nederlanders bewoon-
de landsgedeelte niet gaarne onder vreemde
heerschappij zag, heeft er niet aan gedacht,
dat er ook landsgedeelten zijn, waarin de
bevolking eene andere afstamming verraadt
en waarin het verklaarbaar zou zijn, dat
Duitschland een voorwerp van ruiling zou
zien tegen gebieden, die voor Nederland van
groote waarde konden zijn.
Inmiddels. heeft naar onze meening door
het verloop van den oorlog de ruiling-kwes-
tie hare beteekenis verloren. Mogelijkheden
die men in Juli 1914 op het oog kon heb
ben, komen in September 1915 in een ge-
heel ander daglicht, al was het maar door
de ontwikkeling der Vlaamsche kwestie.
Dr. Van Nes. kan gerust zijn, in onze
kringen denkt niemand aan een afstand van
eenig Nederlandsch gebied, allerminst van
Zeeuwseh-VIaanderen. Mogen wij hem ver-
wijzen naar de „Toekomst" van 3 en 17
Juli 1915?
De lezing van deze nummers kan hem de
overtuiging schenken, dat dezerzijds het-
zelfde slandpunt wordt ingenomen als door
hem zelf."
Mobilisalie tot in lengte van dagen?
(Dr. D.) B.(os) schrijft in de „Vrijz. Dem."
„Na het einde van de Kamer-vacantie zal
zich onvermijdelijk met kracht de vraag
naar voren dringen, of een regeling, waar
bij al hetgeen wij als beschikbare troepen
op de been kunnen brengen, ook werkelijk
op de been blijft, noodzakelijk is.
Van demobilisatie kan natuurlijk geen
sprake zijn; maar moet het zoo blijven,
dat duizenden hun zaken pioeten zien ver-
loopen, tal van jongelieden geen verlof kun
nen krijgen van zoodanigen duur, dat zij
hun sludie kunnen voortzetten. Menschatte
de gevolgen niet gering. Het loopt er op
uit1 dat ons land nia de demobilisatie hard
zal zjjn achlernitgegaan in volkskracht. Juist
den zegen, die dit huis weer had ondervon-
den, voor den terugkeer van zijn kleinkind
onder zijn dak. Hij eindigde met: „Hemel-
sche Vader, laat het haar goed bij ons
gaan en geef ook, dat mijn huis veel vreug-
de aan haar beleven moge!"
Toen hij zweeg, zeide Marie, terwijl de
tranen haar in de oogen blonken: „0 groot
vader, ik wil zeker mijn best doen, uw
aller vriendscliap te verwerven, ik ben ge-
lukkig, dat ik hier nxag blijven!"
Rika trok haar naar zich toe en kuste
haar moederlijk: „Neem nu eens wat en
eet, je zult wel grooten honger hebben na
die reis."
Het scheen het stadsmeisje vreemd toe,
dat hier alien, zoowel de heer als de knecht,
met hun lepel gort uit den schotel schep-
ten, hun melk daarbij dronken en op het
bord met een kort mes, het spek sneden,
dat zij met brood opaten.
Marie had werkelijk grooten honger, en
liet smaakte haar heerlijk. Zij dacht, al is
het hier veel anders. dan bij ons en al komt
mij veel vreemd voor, zoo zal ik mij daar
toch spoedig in schikken. Wat zij zag, was
gemakkelijk en vernuftig, dat beviel haar.
Na het eten vroeg grootvader, waar Rika
het meisje wilde huisvesten.
de jonge mannen, die nu onder de wapens
zijn, zullen ons economisch leven dan moe-
ten versterken. Duizenden zullen echter hun
loopbaan missen, waarvoor zij geschiktheid
hadden getoond.
Kan dat niet anders?
Wie heeft gezien dat zelfs. in een oorlog-
voerend land als Duitschland, nog met eco
nomisch-, onderwijs- en andere belangen ter
dege wordt rekening gehouden, laat zich
niet met een beroep op moeilijkheden ge
makkelijk uit het veld slaan. Vooral om-
dat daarbij de vraag zal moeten behandeld
worden, of betere regelingen niet zijn in het
belang van de weermacht, welker kracht
van haar goeden geest in hooge mate af-
hankelijk is.
Thans. ergeren vaak bepalingen van stui-
verszuinigheid in het leger, zoolang niet
boven alien twijfel s.taat of millioenen kon
den worden bespaard door vermindering
van het effectief. Daarover moet na de va-
cantie licht schijnen. Wie ziet hoe geluk-
kig meer en meer de vrees, ook in het bui
tenland, wijkt, om dingen, die andere re-
geeringen toch al lang weten, in de parle-
menten te behandelen, zal begrijpen dat men
dien weg ook hier zal moeten inslaan."
Uilvoerverbotl op vlas.
Naar de Tel. verneemt, kan iederen dag
een uitvoerverbod op vlas worden verwacht.
De bedoeling van dit verbod is niet, om
aan alien uitvoer van genoemd artikel een
einde te maken, doch om eene regeling
tusschen de producenten en de nijverheid
mogelijk te maken, waardoor de laatste in
hare behoeften zal kunnen voorzien.
De Duitsche vooruitgang in de Baltische
provincies, waar bet Russische Leger van
generaal Roessky zich bevindt, wordt met
kracht voortgezet, schrijft het „Alg. Hbl.'
Vooral in het gebied tusschen Dunaburg en
Wiilna gelegen. Van drie zijden naderen de
Duitsche troepen de forten van Dunaburg,
dat in een „Times"-bericht de voornaam-
ste strategische verdedigingsplaats van de
rivier de Duna wordt genoemd. Hebben de
Duitschers Dunaburg bezet, dan wordt de
positie van de Russen aan de rivier en aan
den spoorweg, die van Wilna over Duna
burg naar Riga loopt, zeer ernstig bedreigd.
De Duitsche troepen rukken, volgens een
bericht nit Petersburg, dat in de „Times"
wordt medegedeeld, van het Noorden, het
Zuiden en het Westen op Dunaburg aan.
Hun frontaanval komt uit het Westen, en
wordt gesteund door flankbewegingen uit
het Noorden en Zuiden.
Ten Zuiden van Dunaburg was bij Swenz-
jany de spoorwegverbinding met Wilna reeds
verbroken; daar hebben de Duitsche troe
pen, aan beide zijden van den spoorweg
van Swenzjany naar Gloebokoje (Beresj-
Wiitsjzich in Oostelijke richting uitgebreid,
en zijn nu aangekomen in de lijn Widsy—
GoduzischkyKomai, een positie, die in
rechte lijn ten Zuiden van Dunaburg gele
gen is. De stad Widsy, aan de rivier de
Disna, een zijrivier van de Duna, gelegen,
moest worden genomen, na een hevig ge-
vecht in de straten en in de huizen.
Tegelijkerlijd wordt de aanval op de Duna
en den spoorweg RigaDunaburg, die Oos-
telijk aan de rivier gelegen is, krachtig voort
gezet. In het geheele gebied Linden—Lenne
waden-Friedrichstadt-Jacobstadt wordt he
vig gevochlen, om de Russen te noodzaken
zich naar Walk of Rjeshiza terug te trek
ken. Bovendien wordt van drie zijden de
stad Wilna aangevallen, nit het Noorden,
Noord-Westen en Noord-Oosten.
,,D;e neem ik mee op mijn kamer, die
behoort bij mij."
Marie haalde haar koffer, zeide den ouden
man goeden naclit en volgde de kleine tante.
Terwijl zij samen het bed in orde brachten
en zich uitkleedden, vroeg Rika naar alles,
wat haar dierbare zuster betrof en wat de
oorzaak was, van haar reis naar den Ivru-
senhof.
Marie vertelde hetzelfde, dat zij haar
grootvader had verteld.
Het hart der oude breister had echter
teer medelijden met het meisje, dat voor
n opgedrongen huwelijk vlnchtte, dan de
strenge man.
Zij prees het besluit van het meisje en
verzekerde, dat Marie nu goed bezorgd was,
en altijd kon blijven.
Morgenochtend zou zij aan de linnenkast
gaan en voor meer kleeren zorgen, dan zij
hier in den handkoffer bij zich had.
Ondanks haar groote vennoeidheid sliep
Marie weinig. De lotgevallen van den dag
lagen nog te versch in haar geheugen.
Hoe zou thuis alles afgeloopen zijn? Arme
Hans, arme edelmoedige Hans! Op hem
zouden alien hun loom uitstorten. Hoe
zeer deed het haar en hoe was haar hart
vol van dankbaarheid! Zonder zijn tusschen-
De val van Dunaburg en van Wilna, die
thans spoedig wordt verwacht, moet nood-
zakelijkerwijs de onlruiming van het ge
heele gebied Riga—Wilna ten gevolge heb
ben.
In het centrum hebben de legergroepen
van Hindenburg en prins Leopold van Beie-
ren de rivier de Schara, die uit het Zuiden
komende bij Mosty in den Njemen valt,
op verschillende punten overschreden. De
lijn loopt dus van Olita, ten Oosten van
Grodno, langs den Oostelijken oever van de
Schara naar Pinsk, en nadert steeds meer
de groote spoorwegverbinding die van Wil
na over Lida naar het Zuiden bij Rofno en
Dubno zich aansluit aan de Sereth-linie.
Reeds wordt in het Noorden tusschen Novoi
Dwor en Lida gevochten, evenals aan den
spoorweg Brest-Minsk en aan den spoorweg
Oostelijk van Pinsk.
In het Zuiden is de toestand nog steeds
niet volkomen duidelijk. Generaal Iwanof,
die daar het bevel over de Russische troe
pen voert, heeft in het Russische leger een
goeden naam als aanvoerder. Bovendien
staan er in dit gebied zeer sterke Russi
sche strijdkrachten, waarschijnlijk aangevuld
met de troepen van het tweede expeditie-
corps, voor de Dardanellen bestemd, die uit
Odessa naar Ivjef werden gezonden om aan
het front in Galicie te strijden, en gedeelten
van het leger, dat in het centrum streed.
Daardoor was generaal Iwanof in staat tus
schen Tarnopol en Buczacz krachtig offen-
sief op te treden; en hoewel volgens de Oos-
tenrijksche berichten de mededeelingen van
den Russischen generalen staf over de be-
haalde successen eenigszins overdreven wa-
ren, is het wel duidelijk geworden, dat de
Oostenrijksch-Duilsche legers werden ge-
noodzaakt een nieuwe stelling, meer Wes-
telijk, aan de Strypa, in te nemen. Doch het
feitelijke doel van Iwanof, door de vijande-
lijke linie in Oost-Galicie te breken, is niet
bereikt. Nu wordt er hevig gevochten, maar
Bohm-Ermolli, wiens leger uit het Noorden
komt, op den rechtervleugel van de Russi
sche strijdmacht, maakt haar positie aan
de Sereth hoogst gevaarlijk.
De troepen van den Oostenrijkschen veld-
tuigmeester Von Puhallo rukken bovendien
in de lijn Baranowitsji—Rofno vooruit; zij
zijn de rivier de Sarny reeds overgetrok-
ken, en naderen ook reeds de Russisch-Oos-
tenrijksche grens.
Het was te verwachtest, dat generaal Iwa
nof een poging zou doen, om die flankbe-
weging te voorkomen; hij zond een gedeelte
zijner troepen naar het Noorden, om de
naderende Duitsch-Oostenrijksche legers op
te houden. Bij Wisjnewetsj en Novo-Alexi-
nez werd hevig gevochten; ten Zuid-Westen
van eerstgenoemde plaats, bij het dorp Gon-
tovo, poogden de Russen de Oostenrijkers
uit dit dorp terug te slaan, wat echter,
volgens de Russische mededeeling, niet ge-
lukte.
Het Oostenrijksche bericht zegt, dat alle
Russische aanvallen werden teruggeslagen.
Het Russische zegt, dat „door de flinke
actie onzer troepen, over het geheele front
ten Zuiden van Rofno dus van den ves-
tingdriehoek de ontwikkeling van de
plaatselijke tegenaanvallen die in enkele
sectoren met groote strijdkrachten werden
ingezet worden tegengehouden".
Het verloop van dezen geweldigen s Lrijd
en de ontwikkeling van den toestand in dit
gebied zal binnen enkele dagen zich wel
duidelijker afteekenen.
De bekende graaf Reventlow publiceert
in de „Deutsche Tageszeitmig" een interes-
sant artikel naar aanleiding van de Augus-
tus-uitgave van het Engelsche tijdschrift
„New Age", waarin Norman als eenige
komst zou zij nu in Goldammers maehl ge-
weest zijn. Zij beefde van schrik en afschuw
bij deze gedachte.
En hoe zou het nu met de zaak van de
beide mannen gaan? Zou vrouw Schroder,
de vrouw van den schoenlapper van het
achterhuis, die zij in dienst had genomen
cm voor het huishouden te zorgen, ook haar
plicht doen? Zou zij eenigermate voor de
beide verlatenen zorgen?
Telkens kwamen die gedacliten weer terug
en verdreven haar den slaap! Nauwelijks
brak de volgende dag aan, of Marie sprong
uit haar bed, zocht uit haar koffer een pot-
lood en papier en sclireef aan oom Hans.
Zij eindigde met: „Ik lig in gedachten voor
u op mijn knieen en kus uwe handen, beste,
edelmoedige oom Hans. Gij zijt mijn red
der, en ik loof God, door uw hulp verlost
en liierheen gevlucht te zijn. Wanneew zij
maar niet te hard op u schelden."
Marie was gewoon aan te pakken, en nam
de zwakke tante veel arbeid uit de handen.
Er was hier heel wat anders te doen dan
thuis, maar voor haar jonge kracht was
alles licht.
(Wordt vervolgd.)