algemeen nieuws- en advertentieblad voor zeeuwsch-vlaanderen.
No. 6271.
Dinsdag 7 September 1915.
55e Jaargang.
De Oorlog
ABONNEMENT:
ADVERTENTIEN
Telefoon 33.
Bit Blad verschunt Maandag-, Woensdag- en Vrpagavond, uitgezonderd op Feestdagen, bij de Firma P. J. VAN DE 8ANDE te Ter Nenzen.
BINNEMLAND.
FEUILLBTON.
SET OFFER.
Per 3 maanden binnen de stad 1.—Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts twee ma al berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 uur op den dag der uitgave.
Verbod van uitvoer van sehapenvleeseh.
Het Stbl. no. 384 bevat een Kon. besluit
van den 2den dezer, houdende verbod van
uitvoer van sehapenvleeseh.
De Kroon behoudt zich voor, dit verbod
tijdeiijk op te heffen of in bijzondere ge-
vallen daarvan ont.hef&ng te doen verleenen.
Beschikbaars telling van varkens.
Het hoofdbestuur van den Nederlandschen
Slagersbond, dat zich voor zijn afdeelingen
tegenover den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel verbonden had voor
de goede nakoming van de aan de slagers
opgelegde verplichtiugen, t. v. van de
slachting, betaling en verkoop van de door
tusschenkomst van het Rijks Centraal Bureau
tot regeling van den afzet van varkens en
varkensvleesch betrokken varkens, heeft,
volgens de N. R. Crt., aan den direeteur
van genoemd bureau medegedeetd, dat bij
voortduring gebleken is, hoe buitengewoon
moeilijk de coDtrole voor het bondsbestuur
op de handeliDgen barer afdeelingen en
leden was, tengevolge van het niet ter
plaatse aanwezig kuunen zijn.
in verband met de nieuwe voorschriften,
die o.m. de controle van de bijgekochte
varkens noodig maken, was bet hoofdbestuur
van oordeel, geen nieuw contract met het
Rijksbureau te moeten aangaan.
Tot nog toe werden voor 37 gemeenten
de varkens geleverd onder waarborgen, ge-
steld door den Nederlandschen Slagersbond
in de 200 overige gemeenten, waar leve-
ringen van varkens of spek geschiedden,
werden de noodige waarborgen gegeven
door tusschenkomst van de burgemeesters.
De algemeene toestand.
Thans is ook Grodno, de sterke Njemen-
vesting, door de Duitscbe troepen genomen,
aldus schrijft het Alg. Hbl.
Nadat Bjalystok en Olita gevallen waren,
scbeen het behoud van Grodno onmogelijk,
te meer toen Donderdag de forten aan het
westelijk front door de Duitsche troepen
waren bestormd.
Wij hebben er reeds op gewezen van
welk gewicht deze vesting is, en waarom
het verlies ervan voor de Russen van be-
lang is. De vesting Grodno, aan een bocht
van den Njemen gelegen, dekte de rechter-
flank van de uit het gebied Bjalystok
Brest - Litowsk terugtrekkende Russische
troepen en tevens was de vesting eeij steun-
punt voor de noordoosteiijke van die stad
De vriend was bereid, en de beide jonge
mannen vertrokken.
Zij sloegen den weg in, die uitkwam op
den slraatweg, langs welken de kandidaat
de pas tor ie te Ivirchhausen op de gemakke-
lijkste manier kon bereiken. Nero stapLe
in de voetstappen van zijn baas of zocht
in het rond, wanneer hij iets bijzonders
rook.
Gezellig babbelend staplen ze beide voort
zonder zicli te haasten.
„Zeg eens, Hendrik, waarom heb je toch
eigenlijk dezen middag je zuster Liesbet zoo
ruw toegesnauwd? Zij is zoo teergevoelig,
ik zag, hoe haar de tranen in de oogen
kwamen; dat hinderde mij."
„Sapperloot, Fedor, ik ben er achter ge-
komen, dat de jonge juffrouw heur haar
met een friseertang bewerkte. Zou je dan
niet nijdig worden?"
„Dat is toch geen misdaad."
„Dat hoort niet voor ons soort menschen!
Allerlei reukwerk heeft die gans op haar
kamer."
„Hebt gij nooit knevelwas gebruikt, toen
ge in dienst waart?"
Hendrik lachte. „Als jonge fat is men
wel eens dwaas."
Liesbet is ook nog jong en net."
..Moeder is te zwak. Zij heeft haar te lang
te Celle gel a ten op die kostschool, dat was
opereerende Russische legermacbt, die de
spoorwegiiju Warschau Petersburg verde-
digt. Sedert den val van Kowno en Olita
vormde Grodno een nog in westelijke rich-
ting vooruitgescboven punt in de Russische
linieter bescherming van het terugtrek
kende veldleger hielden de Russen de vesting
sterk bezet, en schenen zij op krachtige
verdediging voorbereid.
Door sterke fortenlinies en goed aange-
legde veldversterkingen, en nog meer door
de natuurlijke ligging, die de vesting aan
den Njemen, door het ten N.W. gelegen
boscb van Augustowo besehermd, bijzonder
sterk maakte, was de aanval op de vesting
zeer moeilijk. Want de rivier en het bosch
waren uitnemende natuurlijke verdedigings-
middelen, zoodat de aanval, nadat de Bobr
en de Bereszowka waren overschreden,
slechts tegen bet westelijk front kon worden
ingeleid.
Toen twee der forten aan dit front door
de Duitsche troepen wareD bestormd en ge
nomen, ontruimden de Russen de overige
forten op dit front en trokken zich in de
vesting terug. Hiervan maakten de Duit
sche troepen gebruik, om snel den Njemen
over te trekken en de stad zelf aan te
vallen. Na een straatgevecht, dat tot in
de huizen moest worden voortgezet, viel de
stad in Duitsche handen.
Het Russische legerbericht erkent, dat de
Duitscbe troepen den Njemen overtrokken
en dat in de straten der stad een hevig
gevecht plaats had. Over het resultaat
daarvan zwijgt het bericht echter.
Over hetgeen in het noordelijk gebied,
tusschen Riga en Wilna gebeurt, meldt
bet Duitsche legerbericht, dat de Duitsche
infanterie de rivier de Duna overtrok bij
Lennewaden, ten N.W .van Friedrichstadt.
Deze plaats ligt tusschen Friedrichstadt
en Riga, tusschen de Duna en den spoorweg
zoodat de spoorwegverbinding daar door de
Duitsche troepen wordt bedreigd. Het Rus
sische bericht meldt, dat ook bij Linden de
Russen op den rechteroever van de Duna
zijn teruggegaan, na de bruggen in brand
te hebben gestoken. Daardoor wordt de
positie der Russische legers in het gebied
ten N. van Dunaburg zeer bedreigd.
De naderiug van Wilna is nog steeds
niet gemakkelijk voor de Duitsche legers,
die daar op zeer krachtigen Russischen
tegenstand stuiten. Het Duitsche leger
bericht zegt, dat de pogingen om vooruit
te dringen door de Russen werden tegen-
gegaan, maar bun offensief mislukte. En
het Russische legerbericht meldt, dat het
Russische offensief op hevigen tegenstand
der Duitschers stiet, doch dat de Russen
tussschen Wilija en Swenta toch vooruit-
gingen.
Hieruit blijkt wel, dat er tusschen de
beide genoemde rivieren de Swenta loopt
in zuidelijke richting langs Wilkomir en
vereenigt zich bij Janowo met de Wilija.
die uit het oosten komende, langs Wilna
stroomt hevig gevOchten wordthet
resultaat van den strijd, die met afwisselende
volstrekt niet noodig voor ons. Nu heeft zij
geen lust in ons werk, moeder en Lolte
doen het met plezier, maar zij acht zich le
goed daarvoor. Als vrouw op een boerderij
zal zij nooit op haar plaats zijn."
„Voor Liesbet zal er wel een komen op-
dagen", zei de kandidaat. „Het is helaas
tegenwoordig mode, dat het werk wat de
ouders doen, niet goed genoeg is voor de
kinderen."
„Dat gaat bij ons echter niet zoo!" sprak
Hendrik met levendigheid voort. „Nutlige
arbeid is voor niemand een schande. Wij
zijn eenvoudige heiboeren, moeten zelf aan-
pakken en hard werken, maar dan hebben
wij het goed. Wat ons loebehoort, wat onze
handen helpen voortbrengen, zien wij
groeien en gedijen. En al hangt alles ,af
van Gods zegen, en van zonneschijn en
rcgen te rechter tijd, zoo werken wij toch
zelf mede. Dat moest ieder menseh ver-
lieugen! Ik ruil met niemand, ze,lfs niet
met mijn rilmeester, die een prachtig eska-
dron commandeert; zulk een man moel al-
lijd als onze haan een oog naar boven
loeren, of er niet ergens een liavik komt
toeschieten om hem de veeren uit te ru,li
ken."
„Nu, wij moeten alien in het leven ons
wel eens een veer laten uitrukken. Dat is
regel in de wereld en het schaadt ook nie
mand. Liesbet zal zich er ook wel in lee-
ren schikken, als je haar maar met broe-
derlijke liefde tegemoet treedt.
„Waarom kan Lize niet zoo aanpakken
als jelui Anna? Het is een genoegen, die
te zien werken."
„Waarom? Wel, omdat tot ons geluk de
kans wordt gevoerd, is nog niet te overzien,
Hindenburg schijnt daar een belangrijke
troepenmacht bijeen te brengen, om Wilna
te bereiken maar volgens een Reuter-
bericht uit Petersburg zouden de Russen
de overhand hebben ten N. van Wilna.
In datzelfde Russische bericht wordt de
meening uitgesproken, dat de RusseD in
staat zouden zijn in de richting van Wil
komir, tusschen Wilija en Swenta het
offensief te hervatten, en de verbinding te
bedreigen tusschen de legers van v. Below,
die aan de Duna opereert, en Von Eichorn,
die tegenover DunaburgWilna staat. De
berichten van de volgende dagen zullen
weldra het bewijs leverec, of de Russische
verwachtingen bewaarheid worden.
In het centrum rukken de Duitsch-Oos-
tenrijksche legers behoedzaam maar gestadig
vooruit, om den terugtochtsweg der Russen
te bedreigen en de spoorwegverbinding van
Brest naar Minsk at te scijden.
Uit het Duitsche legerbericht blijkt, dat
het leger van Leopold van Beieren, ten
Noorden van den spoorweg Brest-Minsk
opereerend, een gevecht moest leveren om
den weg ProesjanyRoshaDy, die door de
moerassen van de Jasjolda loopt.
Het leger van v. Mackensen, dat de spoor-
wegverbindingen van Kobrin naar het oosten
bedreigt en zich tusschen het Dnieper-Boeg-
kanaal en de Jasjolda beweegt, bezette, na
een gevecht tusschen Selez en Kartoeskaja-
Beresa, laatstgenoemde plaats, die aan de
Jasjolda en aan den spoorweg naar Minsk
gelegen is. Tegelijkertijd werd door den
reehtervleugel van dit leger de plaats An-
topol of Antonopol aan den spoorweg Brest-
Pinsk bezet, zoodat het gebied tusgchen de
Jasiolda en het Dnieper-Boegkanaal geheel
door de Duitsche troepen is afgesloten en
de beide spoorwegverbindingen zijn afge-
snedeD.
Van hetgeen in dit gebied gebeurt maakt
het Russische legerbericht slechts met een
enkel, onbeteekend zinnetje melding.
Het zuidelijke leger, dat groot gevaar
loopt van zijn beide spoorwegverbindingen
afgesneden te worden, heeft achter den
Sereth een nieuwe positie ingenomen.
Hetgeen daar in Oost-Galicie gebeurt,
moet in nauw verband met de gebeurtenis-
sen in het centrum en met den aanval op
den vestingdriehoek in Wolhynie, worden
beschouwd. Zoolang de Russen dezen ves
tingdriehoek bezaten, waarin reserves waren
ondergebracht, die bij een aanval op een
gedeelte van het front aan de Zlota-Lipa
en den Dnjester onmiddellijk naar de be-
dreigde plaats konden worden gebracht,
was de Russische positie in Oost-Galicie,
in een van nature zeer sterke stelling, achter
moeilijk te overschrijden rivieren gelegen,
bijna onaantastbaar.
Het was dus noodzakelijk voor de Oosten-
rijksche legers aan de andere zijde een
stelling in te nemen, die doorbreken van
de Russen en het hervatten van het offen
sief onmogelijk maakte en af te wachten
Schepper alle schepselen verschillend ge-
maakt heeft en verschillend begaaft, en dat
is goed wegens >de verdeeling van den arbeid,
Wat voor den een goed is, is nog niet goed
voor alien, zegt Goethe."
„Daar hebt ge gelijk in; ik wil niets ter
wereld liever doen, dan mijn veld bebou-
wen, mijn vee voederen, en in de vrije na-
tuur leven. Je zoudl niet kunnen gelooven,
hoe mij de groote stad en de kazerne walg-
den."
„En ik dweep, zooals je weet, met mijn
beroep. Wat kan heerlijker zijn dan het
indringen in de waarheden en schoonheden
van onzen heiligen Godsdienst?
En later deze waarheden aan een aan-
dachlige gemeente te verkondigen, dat is
een heerlijke gedaclite. Ik beef dikwijls van
vreugde, als ik mij dat voor den geest
roep."
De jonge godgeleerde had vol geestdrift
gesproken.
Hendrik luisterde wel met aandacht naar
zijn vriend, maar sloeg tevens acht op de
omgeving, en hij riep plotseling: „Kijk eens,
Fedor, wat heeft Nero daar tochHij blaft
en springt als wM hij ons roepen."
De beide jonge mannen stapten er been.
Het was zoo schemerig geworden, dat zij
niet konden onderscheiden, wat den hond
zoo hard deed blaffen.
Toen zij nader kwamen, zagen zij languit
een mensch op den grond liggen en daarbij
een koffertje of taschje. Een dorpsbode,
een dronken man of misschien wel een
doode? Heftig blaffend liep Nero er om
heen.
Nu staken de vrienden de handen uit de
totdat de aanval in het gebied van den
Weichsel zoover gevorderd was, dat de
nieuwe stoot in verband met de in het
centrum opereerende legers kon worden
ondernomen.
Zoodra de kans daarvoor schoon was,
werd van den Boeg een aanval op den
vestingdriehoek ondernomen, en toen Luzk
in handen der Oostenrijkers gevallen was,
konden de Russen geen versterkingen,
reserves, ammunitie of trein meer uit dien
drieboek naar het Galicische front vervoe-
ren zij moesten hunne stellingen ontruimen
en pogen de terugtochtswegen open te
bouden. In hoeverre zij daarin nog zullen
slagen, zullen de gebeurtenissen van de
volgende dagen wel doen blijken.
Vredespogangen.
Tegelijk met de overhandiging van den
pauselijken vredesbrief door kardinaal
Gibbons aan president Wilson, werd, naar
Reuter uit Washington seint, van bevoegde
zijde bekend gemaakt, dat de Duitschers
aan de regeering te Washington vertrouwe-
lijk hebben meegedeeld, dat te Berljjn een
voorstel tot opening van vredesonderhan-
delingen zou kunnen worden aanvaard.
De Amerikaansche regeering zal echter
ongaarne de dupe worden van eenige pro-
Duitsche vredespropaganda. President Wil
son zal niets doen dat de historische vriend-
schap van de Vereenigde Staten met de
geallieerden in gevaar kan brengen.
Uit Washington wordt gemeld dat de
aanbieding van de pauseljjke vredesboodschap
aan President Wilson Vrijdag het voor-
naamste onderwerp van bespreking in de
bladen vormt, hoewel de inhoud van den
brief des Pausen nog niet is opeDbaar
gemaakt.
De //Newyork Herald" twijfelt er aan,
of men zelfs op het Vatikaan groote ver-
wachting koestert, dat de vredespoging
grooter resultaat zal hebben dan de vredes-
bespreking der neutralen. Het blad stelt
de vraag In welken toestand zou Europa
zijn, indien er op dit oogenblik vrede kwam,
nu de militaire macht de overhand behoudt.
De //Sun" zegtWij hechten veel ge
wicht aan het feit, dat een groote veran-
dering in de Duitsche positie is ingetreden
sedert het antwoord kwam op de //Lusitania"-
nota, De verandering betreft de onlangs
begonneu vredesbeweging. Niemand die let
op de teekenen des tijds, kan langer twij-
felen dat de Keizer eu zijn raadgevers elke
poging aanwenden om het confiikt te be-
eindigen, dat. hoe schitterend in sommige
opzichten, reeds vernietiging en rampen
voor Duitschland bracht en bp de voort-
zetting dreigt het rijk totaal te gronde te
richten. De zichtbare bewijzen voor dezen
toestand worden dag aan dag duidelijker.
De toon van de bladen zoowel als de duik-
boot-concessies zijn aanwijzingen voor de
pogingen van de Duitsche regeering om
door middel van den Paus vredesonder-
handelingen te openen.
Een nieuwsagentschap publiceert het on-
bevestigd bericht, dat de vredes-voorwaarden,
mouwen en tilden de onbekende op. Een
vrouw, nauwkeurig toeziende bemerkten
zij, dat zij jong en bleek was. Zij droeg
stadskleeding, en beiden herinnerden zich
niet, haar obit gezien te hebben.
Toen de vreemde op de been was, kwam
zij tot zich zelf, richtte zich op in hare
voile lengte, streek zich over het voorhoofd
en mompelde halfluid: „Ik werd zoo dui-
zefig maar nu kan ik weer staan."
De jongelui steunden haar, en Hendrik,
die den koffer had genomen, vroeg waar
zij heen wilde.
„Naar grootvader te Haiddorf."
„Wie is dan uw grootvader?"
„Dietrich Kruse op den Kruseuhof."
Beiden stonden verbaasd, zij geloofden
hunne ooren niet. Grootvader Kruse, wat
had die met dit stadsmeisje uit te staan?
„Wie zijt ge dan? Waar komt ge van-
daan?"
Van tante Dora wisten de jongere familie-
leden zoo goed als niets. Men had nooit
over haar gesproken, het was een streng
verbod van den ouden Kruse. Slechts in
onduidelijke bewoordingen zinspeelde men
in het dorp wel eens op Kruses derde doch-
ter, die met een vreemdeling weggeloopen
was.
„Ik heel Marie Liebreich", zeide het
meisje, dat tusschen haar helpers met
moeite voortstapte. „Mijn moeder was de
jongste doch ter van Dietrich Kruse. Zij is
dood, ik wil grootvader een brief van haar
brengen."
Dus een naaste bloedverwant. Wat waren
die beide jonge mannen verrast en zonder-
ling ontroerd.
die Duitschland bereid is te aanvaarden,
iuhouden de vrijheid van de zeeen, onaf-
haukelijkheid vau Polen, gelijke rechten
voor de Israelieten.
De //World" zegt, hoewel er geen offi-
cieele mededeeling van gedaan is, beschouwt
de Regeering te Washington bovenstaand
bericht afkomstig van officieele zijde, maar
het kan daar nog elders ernstig opgenomen
worden. Het blad meent, dat deze voor-
waarden bij wijze van proef, door Duitsche
agecten aan de band worden gedaan, en
zegt dat het Amerikaansche volk te veel
ervaring heeft om de listen van de beroeps-
politici niet te doorzien.
Wanneer Duitschland bereid is om ernstig
over vrede te praten, nl. over zulk een vrede
die niet alleen recht zal doen aan de ver-
ongelijkten, maar de beschaving een waar-
borg zal geven tegen den invloed van het
militarisme, dan zullen regeering en volk
van de Vereenigde Staten onmiddellijk daar-
aan gehoor ge^eD. Het zou bespottelijk
zijn te meenen, dat de Duitsche voorstelleu
volkomen onaannemelijk voor de geallieerden
zijn.
Betreffende de mededeeling aan de Ame
rikaansche regeering, vdat Duitschland de
opening van vredesonderhandelingen zou
willen aanvaarden, wordt gemeld dat presi
dent Wilson geen verdere vredespogingen
zal doen totdat Groot-Brittannie en zgn
geallieerden daartoe bun bereidwilligheid te
kennen geven.
Twee ophefmakende veroor-
deelingen. De ellende te Gent.
Beiden tot een maand gevangenisstraf
zijn, naar de Tel. meldt, veroordeeld de
Katholieke volksvertegenwoordiger Arthur
Verhaeghen en de bekende grootnij veraar
Jules de Hemptinne, burgemeester van
St. Denijs-Westrem.
De eerste werd ervan beticht, beproefd
te hebben, langs een geheimen weg een
brief te zenden aan zijn schoonzoon, den
volksvertegenwoordiger Melot, die de Bel-
gische regeering naar den Havre gevolgd
is. De tweede zou een Belgischen spion
gehuisvest hebben, om hem aan de op-
zoekingen van de Duitscbe autoriteiten te
onttrekken.
De veroordeeling van deze twee algemeen
bekende persouen heeft te Gent een zeer
groote opschudding veroorzaakt.
IntusscheD levert de toestand der werkende
klasse aldaar met den dag grooter reden
tot bezorgdheid op. Het aantal werkloozen
is reeds tot boven de 43,000 gestegen.
In meer dan eene fabriek zouden de eige-
naars den arbeid willen hervatten, al ware
't slechts om aan het personeel bezigheid
te verschaffen, maar de grondstofl'en ont-
breken hun te eeuen male.
En de winter die voor de deur staat
Een Fs*ansch vlieger boven
Brussel.
Uit Brussel wordt aan het Belgisch Infor-
mane-Bureau bericht
Vrijdag, 27 Aug. jl., 's middags te half
twee, heeft een Fransche vliegmachine ge-
„Mijn nicht dus", sprak Hendrik. Wan
neer ge over ons hebt hooren spreken, zoo
zal ik u zeggen, dat ik de zoon van uw
oudste tante Trina Beerman ben, en hij is
Fedor Kruse, zijn vader, dominee te Kirch-
hausen, is een broeders zoon van groot
vader."
„Ja, ik weet van u alien, mijn moeder
heeft hel voor mij lOpgeschreven!" riep Ma
rie verheugd. Het gaf liaar een gevoel van
zekerheid, alsof zij thuis was, nu zij hier
dadeliik zulke naaste bloedverwanten aan-
trof.
„Leun nu maar op mij", zei Fedor en hij
trok haar arm door den zijne. „Het gaan
valt je toch nog moeilijk."
„Wij zijn er dadelijk", zeide Hendrik, „zij
hebben op de boerderij reeds licht bran-
den, daar rechts tusschen de boomen."
Ofschoon haar knieen ook nog beef den,
voelde Marie zich toch zoo geborgen, dat
zij, op Fedors arm leunende, heel goed
voor uitkwam.
De zwakke lichtschemering in de verte
had ook iets vertroostends.
De neef ging met haar op het effen berm-
gras naast den rijweg en leidde voorzich-
lig haar schreden; daar haar zwakle zijn
menschlievend hart met medelijden vervul-
de, en daar zij er toch jong en krachtig
uitzag, zoo deed die zwakte hem nog te
pijnlijker aan. Hij vroeg haar, wat haar
was overkomen.
Zij vertelde, dat zij onder groote drukte
afgereisd was, en verzuimd had te rechter
tijd te eten, en dat zij toen gestruikeld en
gevallen was.
(Wordt vervolgd.)
De Burgemeester der gemeente TER NEUZEN
maakt bekend, dat Openbare Vergadering
van den Gemeenteraad zal worden gehonden op
llanderdaic den 9 »eplrmber 1S9I5., des
vooraniddags ten 10 nre.
Ter Neuzen, den 6 September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
J. HUIZINGA.
