AL6EMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOCE 2EEUWSCH-VLAANDEREN.
No. 6229.
Dinsdag 1 Juni 1915.
55e Jaargang.
De Oorlog-
ABONNEMENT:
ADVERTENTIEN
Bit Blad yerschijnt Maamiag-, Woensdag- en Vrijdagayond, nitgezonderd op Feestdagen, hu de Firma P. J. VAN DE 8ANDE te Ter Neuzen.
B I N N E N L A N D.
Per 3 maanden binnen de stad f\.Franco per post voor Nederland 1.10.
Bi| vooruitbetalingvoor Belgie 1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Telefoon 25.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer f 0.10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 uur op den dag der uitgave.
Ons Belgisch belang.
Onder dat opschrift schrijft het Alg. Hbl.
Er zijn, sedert het begin van den oorlog.
af en toe Duitsehe stemmen gehoord die
verkondigen dat de bezetting van Balgie
toch eigenlijk niet als een tijdelijke mocht
worden gedacht. De daarbij geuite toe-
komstverlangens wisselden van algebeele
annexatie tot meer beseheiden plannen als
een vrijen handelsweg door Belgie of een
zekere mate van afhankelijkheid van dat
land ten opziehte van Duitschland. Tot
de meer beseheiden plannenmakers behoort
de heer Dernburg en daar deze, schoon
geen officieel regeeringspersoon, een hooge
verantwoordelijke positie in Duitschland
heeft bekleed en in een soort van officieuse
opdracht naar Amerika schijnt te zijn ge-
gaan, lijkt het ons tijd om te zeggen, hoe
groot het Nederlandscbe belang is bij het
herstellen van Belgie's onafhankelijkheid
Men mag daarover nu, dunkt ons, niet
meer zwijgenhoe duidelijker men in
Duitschland te verstaan geeft, zij het ook
in alle kalmte, dat het definitieve lot van
Belgie ons niet onverschillig kan zijn, des
te beter. Het zou anders wel eens te laat
kunnen worden.
Een annexatie van Belgie, vooral door
Duitschland, ware het begin van 't einde
voor Nederland. Een blik op de kaart
moet voldoende zijn om dat te beseffen.
Maar hen die dit niet moehten inzien, her-
inneren wij aan het woord van Minister
von Jagow, in 't begin van deB oorlog
gericht tot de Engelsche Regeering, volgens
hetwelk Duitschland Belgie niet zou kunnen
annexeeren zonder dit ook met Nederlandsch
grondgebied te doen en het had plechtig
beloofd de neutraliteit van Nederland te
zullen eerbiedigen.
Deze uiting zou tevens voor Nederland
en voor Belgie een volkomen geruststelling
voor (le toekomst kunnen wezen, indien niet
de geschiedenis leerde dat verandering van
omstandigheden invloed kan oefenen op de
duurzaamheid van internationale verhoudin-
gen, gezindheden, uit- en afspraken.
Met de mogelijkheid, dat de loop van den
oorlog de Duitsehe Regeering tot andere
plannen jegens Belgie zou hebben gebracbt,
en dus misschien ook tot andere gedachten
betreffende Nederland, dient in elk geval
rekening te worden gehouden. Uitingen
als die van den heer Dernburg en anderen
kunnen op den duur niet zonder elken in
vloed blijven op de mentaliteit van de Duit
sehe Regeering. Daarom wordt het tijd,
den casus aien ze stellen, onder de oogen
te zien.
Wij houden ons nu maar, om niet in
varianten te verdwalen, aan de onderstelling
van het meest krasse gevaleen annexatie
van beel Belgie, een inlpving van Belgie
als Bondsstaat in het Duitsehe Rijk. En
wij meenen thans de vraag te moeten
stellen, welke gevolgen daaruit voor ons
zouden moeten voortvloeien, daarbij erken-
nend, dat de vraag minder klemmend zou
worden, naarmate het geval in minder
krasse varianten zou verloopen. Elke ver-
zwakking van Belgie als zelfstandige staat
ware nadeelig voor ons, maar niet elke
verzwakking zou een rechtstreeksche be-
dreiging van ons eigen volksbestaan be-
hoeven te beteekenen.
Tot nu toe hebben zich, ten aanzien van
de quaestie van ons Belgisch beiang, in de
Nederlandsehe pers twee meeningen geuit.
Volgens de eene, naar wij meenen ver-
dedigd in De yTelegraaf", zouden wij reeds
door het bezetten van Belgie door Duitsehe
troepen ons volksbestaan zoo zeer bedreigd
moeten achten dat wij ons deswege in den
oorlog zouden moeten wagen. Volgens de
andere meening, die wij voorgestaan vonden
in //Het Volk" (welk blad overigens erkende
dat met de Belgische onafhankelijkheid ook
de onze ten doode ware opgeschreven),
mogen wij ons alleen dan in den strijd
mengen wanneer wij worden aangevallen.
Onze meening staat tusschen deze beide in.
Eenerzijds behoeven bezetting en annexatie
volstrekt niet synoniem te worden geacht.
De geschiedenis levert, in haast elken
oorlog, het bewijs dat deze twee begrippen
elkaar niet dekken. Dat Duitschland nu
reeds, tijdens den oorlog, zou uitspreken,
dat het Belgie in het status quo ante bellum
zal herstellen, is niet te vergen. Het zou
daarmee een troef uit handen geven die
het bij de vredesonderhandelingen op tafel
moet kunnen werpen.
Het zwijgen van de Duitsehe regeering
in deze behoeft volstrekt niet te beteekenen
dat annexatie van Belgie in elk geval in
haar voornemen ligt. Integendeel. Wanneer
dat voornemen reeds vaststond, zou niets
meer aan de proclamatie in den weg staan -
die tot nu toe echter niet is verschenen.
Voor een actief optreden van Nederland
is derhalve thans geen voldoende reden
het ware behalve een roekelooze, ook een
leelijke daad. De bravo die met zijn stiletto
onverhoeds iemand in den rug steekt, is
gelukkig geen figunr uit de Nederlandsehe
geschiedenis en wij zijn er van overtuigd,
dat zoo'n aanval, ook op een niet-bondge-
noot, door een Hollandschen jongen nog
altijd wordt verachtals //een gemeene streek".
Maar indien de annexatie werd gepro-
clameerd, ja dan zouden wij ons eigen leven
bedreigd moeten achten. Nu kan men, met
//Het Volk",.van oordeel zijn, dat wij dan
toch maar zouden moeten wachten tot, te
eeniger tijd, de bedreiging zou overgaan in
een daad tegen ons en dat we eerst dan
naar de wapens zouden moeten grijpen.
Natuurlijk ware het voorloopig ,de meest
veilige weg. Maar het zou er tevens een
wezen waarop we niet lang veilig zouden
blijven. Wij zouden nog eenigen tijd blijven
leven bij de gratie van Duitschland en van
de politieke conjunctuur, tot deze voor
genoemd rijk gunstig genoeg ware ge-
worden om het zijn slag te doen slaan.
Hetgeen wil zeggen, dat de conjunctuur
dan voor ons vrijwel hopenloos zou zijn ge-
worden nadat zij het, in dezen tgd, niet zou
zijn geweest.
Wij neigen dus tot de meening, dat het
proclameeren, door Duitschland, van een
annexatie van Belgie tijdens dezen oorlog,
mede op grond van de woorden des ministers
Von Jagow, door Nederland als een doode-
lijke bedreiging en dus als een casus belli
zou mogen, en moeten, worden opgevat.
Wie een ander die in gevecht is, uit heb-
zucht op 't lijf springt, is een valsche rak-
ker. Maar wie een ander in 't gevecht
zijn gang laat gaan wetend dat hij zelf
straks aan de beurt komt, is een dwaas
en een lafaard.
En wij willen Nederland niet het liguur
zien maken van een verraderlijken bravo,
maar ook niet van een laffen dwaas.
Het komt ons voor, dat het zijn nut kan
hebben wanneer men in Duitschland zoo
duidelijk tnogelijk verneemt, wat er in
Nederland, ten aanzien van annexatiege-
dachten betreffende Belgie, zoo al omgaat.
Opdat de Duitsehe regeering zoo tnoge
lijk versterkt worde in baar verstandige
politiek van zwijgen die zij tot nu toe in
deze heeft gevolgd en niet, door chauvinis-
tische stemmen zich tot een ontijdig spre-
ken late verleiden.
Meer kunnen, en behoeven wij van haar
in deze omstandigheden niet te verlangen.
Nederlandsch stroo in
Duitschland.
Een der correspondenten van de Tel.
schrijft
Door een landgenoot, die eenige dagen
in Duitschland vertoefd had, werd ons met
verwondering medegedeeld, dat hij op zijn
reis langs den Rijnkant in een der groote
plaatsen Hollandsche wagens met stroo zag
geladen. Toen hij, wetend dat de uitvoer
van dit artikel verboden is, informeerde
naar deze levering uit Holland in strijd
met de verbodsbepaling, vernam bij tot
zijne nog grootere verbazing, dat door
Zwitsers in ons land stroo wordt opgekocht.
Dit stroo wordt met bestemming naar
Zwitserland verzonden, dan eenmaal in
Duitschland zijnde, wordt het op een of
ander Duitsch station afgeladen. De ledige
wagen wordt doorgestuurd naar Zwitserland
en vandaar weer bevracht naar ons land.
Van deze fraude wordt zoodoende niets
ontdekt.
De aanvaring van de „Itijndam".
De ,/Rijndam" is naar de H. Crt. meldt
aan bakboord midscheeps aangevaren. Dit
wijst er op dat de schuld van de aanvaring
niet bij kapitein Van den Heuvel, maar
bij den gezagvoerder van de ,/Jozeph Cuneo"
ligt. Immers de internationale bepalingen
schrijven voor dat, wanneer twee schepen
een zoodanigen koers hebben, dat er
gevaar voor aanvaring bestaat, het schip,
dat het ander aan stuurboord peilt, moet
wij ken. Deze plicht was dus aan de „Jo-
zeph Cuneo".
De aanvaring had bij mistig weer plaats.
Engelsche bladen deelen mee, dat de
waarde van de lading der ffRijndam"
200.000 pond sterling bedraagt. Toen de
aanvaring plaats greep, zonden beide schepen
dadelijk draadlooze 7erzoeken om hulp uit,
en gelukkig was juist de Amerikaansche
Atlantische vloot in de buurt aan het
manoeuvres houden op 20 mijlen afstand
was de hulp nabij. De Cuneo" was veel
minder beschadigd dan de //Rijndam", doch
de oorlogsschepen vonden ook haar niet
veilig genoeg voor de passagiers, waarom
zij die overnamen.
Schenking als tegemoetkoming
in de buitengewone utt-
gaven van den Staat.
De minister van ftnancien maakt bekend,
dat de schrijver van den in de St. Ct. van
23124 Augustus 1914 gepubliceerden brief
gedateerd Amsterdam 10 Augustus 1914,
aan het Rijk heeft geschonken 40 schuld-
bekentenissen in de 5 pCt. Nederlandsehe
Staatsleening, elk groot 1000, met alle
daarbij behoorende coupons. Deze schenking
geschiedde als tegemoetkoming in de door
den Staat gemaakte en te maken buiten
gewone uitgaven tengevolge van de ernstige
tijdsomstandigheden. Zij is in dank door de
regeering aanvaard. (St. Ct.)
Brief port naar Belgie.
De aandacht van belanghebbenden wordt
er bij herhaling op gevestigd, dat voor stuk-
ken, gewisseld in het verkeer met het door
Duitschers bezette gedeelte van Belgie, de
in het verkeer met Duitschland geldende
tarieven van toepassing zijn.
Voor brieven van enkelvoudig gewicht
(wegende niet meer dan 20 gram) is der-
balve niet 10, doch 12i/3 cent bij vooruit
betaling te voldoen. Wegens or.toereikend
gefrankeerde stukken wordt ter plaatse van
bestemming het voor elk geval vastgesteld
verhoogd port geheven.
Brieven moeten open worden verzonden.
Boterprijzen
De Minister van Landbouw heeft goed-
gevonden
dat de maKimumprijs voor boter, be-
stemd voor verbruik in Nederland, geleverd
door producenten aan verkoopers van boter
gedurende Juni f 1,40 per K.G. zal zijn
bij verpakking in wit fust van 50 K.G.
Bij verpakking in wit fust van 25 K.G.
kan vorengenoemde prijs verhoogd worden
met 1 cent per K.G. Bij verpakking in
Delftsch of Leidseh fust van 20 K.G. kan
vorengenoemde prijs met 5 cent per K.G.
en bij verpakking in Delftsch of Leidseh
fust van 10 K.G. met 6 cent per K.G. ver
hoogd worden.
Bovengenoemde prijzen zijn franco sta
tion van afzending
dat de maximumprys voor boter, ver-
kocht aan verbruikers, gedurende Juni
1,60 per K.G. zal zijn.
De verkoop aan verbruikers tegen detail-
prijs kan geschieden onafhankelijk van de
te leveren boeveelheid.
Uitvoer van aardappelen.
De Minister van Landbouw, Nyverheid
en Handel heeft bepaald, dat met ingang
van Zaterdag 1.1. voor alle soorten aard
appelen vergunning tot uitvoer kan worden
verleend. Belanghebbenden geiieven zich
voor nadere inlichtingen te wenden tot het
rijks-centraal-bureau tot regeling van den
uitvoer van aardappelen, Amaliastraat 2, te
's-Gravenhage, waar de benoodigde geleide-
biljetten kosteloos verkrijgbaar zijn.
Uitvoer van peulvruchten.
Naar het Hbl. van betrouwbare zijde
verneemt. is er weinig kans, dat binnen-
kort een regeling voor den uitvoer van bruine
boonen enz. getroffen zal worden. Deze zal
nog wel geruimen tijd op zich laten wachten.
JEen spoorlijn op Tholen.
Woensdag 2 Juni zal er te St. Maartens-
dijk een vergadering worden gehouden van
alle gemeente-, waterschap- en polderbe-
sturen op het eiland Tholen. In deze ver
gadering zal het Locaaltrein-comite voor
het eiland Tholen gewichtige mededeelingen
doen omtrent het tot stand komen van een
locaaltreinverbinding op het eiland en de
overbrugging van de Eendracht bij Tholen.
Waar er op Tholen 7 gemeenten zijn, die
nu alle min of meer zjjn afgesloten van
alle publiek verkeer, is het te hopen dat
de plannen weldra vasten vorm aannemen,
waardoor het eiland uit zijn isolement ver-
lost wordt vooral ook met het oog op de
zich steeds uitbreidende groententeelt voor
export.
Dr. A. Plate, oud-lid der 2e Kamer en
oud-president der Rotterd. Kamer van
Koophandel, groot reeder en in alle kringen
in hoog aanzien, vierde onder vele blijken
van hoogachting zijn 70sten verjaardag.
Een oorkonde van Frans Bakker werd hem
overhandigd.
Duitsehe spionnen als Bel
gische soldaten.
Een der berichtgevers van het Alg. Hbl.
schrijft uit Calais, dd. 26 Mei
Ze waren met hun tweeen. In Vlissingen
waren ze met anderen door den consul
van het noodige voorzien om via Engeland
naar Frankrijk over te steken. Hun mili-
taire papieren waren in orde en het daarin
vermelde signalement klopte vrijwel. Arg-
waan koesterde men niet. Ze spraken zoo-
wel Vlaamsch als Fransch. Doch heel
spraakzaam waren ze niet. De reis ver-
Iiep zonder incidenten en aldus kwamen
ze te Folkestone. Hier troffen ze hun
noodlot, in den vorm van een voor den
actieven dienst te velde afgekeurden soldaat.
Het toeval wilde n.l., dat deze jonge man,
die wegens een chronisch geworden borst-
ziekte, opgedaan aan den Yser, was afge-
keurd, van hetzelfde bataljon en dezelfde
compagnie was als de twee z.g.n. ontvluchtte
gevangenen. Zooals het gewoonlijk gaat
in zulke gevallen, informeerde het jonge-
mensch naar Peer Die en Ches Zus. De
ondervraagden gaven hierop ontwijkende
antwoorden. De jongeman kreeg achter-
docht, liet echter niets blijken, doch zette
op hun papieren een bijzonder teekentje
waarna hij zijn chefs waarschuwde. Het
tweetal werd nu in 't oog gehouden. Na
eenige uren kwamen we in Calais. Hier
staan gewoonlijk veel Belgische militairen
de komenden op te wachten en begroeten
de aanstaande strijdmakkers met den Vlaam-
schen Leeuw en de Brabanfonne. In een
woord, er is dan wat drukte en rumoer en
de rangen loopen dan wel wat dooreen.
Bovendien begint 't dan al wat te donkeren,
een toestand dus geknipt om ongemerkt er
tusschen uit te knijpen. Dit zou dan ook
zonder de achterdocht van den afgekeurde
den twee wel gelukt zijn. Doch nu werden
ze bewaakt. Na een korte poos gingen ze
een obscuur kroegje bij de haven in, en
kwamen ongeveer een uur later in burger-
pakjes er uit. Ze gingen ieder een anderen
weg. Een der twee werd nu zonder dat de
andere 't bemerkte in bewaring genomen.
Den ander liet men nog onder toezicht vrij
om helpers te ontdekken. Natuurlijk werd
't kroegje nu ook bewaakt. 't Jongemensch,
ziende dat er geen ontkomen meer was,
erkende de bedoeling te hebben gehad om in
't Belgisch leger te treden, en van daaruit
zijn land te dienen. De papieren waren af-
komstig van twee krijgsgevangenen, wier
voorkomen overeen kwam met het hunne.
Hij toonde zich zeer gelaten. Alleen zijn
waren naam wilde hij niet zeggen.
Dit geval bewijst wel, dat de vrees voor
spionnen niet geheel ongegrond is, doch het
bewijst tevens, dat het toeval grooter rol
speelt dan de scherpste controle.
Italiaansche onderzeeers
in actie.
Uit Milaan wordt gemeld dat Woensdag
twee Italiaansche onderzeeers een aanval
hebben gedaan op Oostenrijksche koopvaar-
dyschepen, welke onder bescherming van
een hulpkruiser, de haven van Pola ver-
lieten. De onderzeeers lanceerden acht tor
pedo's, welke den hulpkruiser troffen. Het
schip kreeg zware slagzy en werd naar de
haven teruggesleept.
Dpeigend gebrek aan visch?
De /Matin" maakt zich ongerust, dat er
gebrek aan visch zal komen. Alle visschers-
vaartuigen worden n.l., naar gelang ze in
de haven binnenvallen, gerequireerd door
de maritieme autoriteiten naar het schijnt
voor troepenvervoer.
De betrokken reeders en handelaren vree-
zen, dat door dezen maatregel weldra de
aanvoer van visch zal moeten worden stop
gezet. In gewone tijden wordt dagelijks te
Parijs 200,000 kilo versche zeevisch ter
markt gebracht.
De Duitschers zijn voor een
nieuwen winferveldtocht
gereed.
In de begrootingscommissie van den Duit-
chen Rijksdag vroeg een lid of het leger-
bestuur voor het geval van een langdurigen
veldtocht afdoende maatregelen had genomen
wat betreft de voorraden grondstoffen voor
geweven goederen, enz.
De vertegenwoordiger van den minister
van Oorlog gaf de algemeene bevredigende
verklaring, dat zelfs een nieuwe winferveld
tocht Duitschland op elk gebied zou voor-
bereid vinden. Voor alle grondstoffen is
voldoende voorraad. Het is onmogelyk, dat
tengevolge van eenig tekort te dien opziehte
de slagvaardigheid van het Duitsehe leger
zou kunnen worden verminderd.
De houding van Roemenie.
Uit Zurich wordt aan de //Koln. Ztg."
gemeld Een groot-industrieel uit Boekarest
aangekotuen, verklaart, dat er weliswaar in
de Roemeensche hoofdstad veel propoganda
wordt gemaakt voor deelneming van Roe
menie aan den oorlog tegen Oostenrijk,
maar dat de toestand nog volkomen onzeker
is. De regeering weigert iedere verklaring
van haar politiek. De stemming wisselt
van dag tot dag.
Het schijnt echter dat men wacht op de
eerste resultaten van den Italiaanschen op-
marsch en op den uitslag van den strijd
in Galicie.
Gesloten grens.
Men schrijft uit Roosendaal aan de H. Crt.
Het wordt steeds moeilijker Belgie te
verlaten. Dienstplichtige mannen worden
niet doorgelaten. Andere mannen worden
slechts doorgelaten, indien zij kunnen be-
wijzen zich in een neutraal land te gaan
vestigen, of daar werk te zullen krijgen.
Belgische vrouwen konden tot dusver
vrij gemakkelijk passeeren als zij haar
mannen gingen opzoeken. Ook dit mag
niet meer. Alleen als de man in een neu
traal land een vaste woonplaats heeft, of
als de vrouw een aanstelling heeft dat zij
in een neutraal land in betrekking gaat,
krijgt zij een pas om Belgie te verlaten,
doch dan mag zij niet meer in Belgie te-
rugkeeren.
Nog een Engelsch slagschip
gezonken.
Volgens een bericht uit Konstantinopel
zou de vorige week nog een ander Engelsch
slagschip door een torpedo getroffen zijn,
type //Agamemnon". Dit schip is in
1906 van stapel geloopen, en bewapend
met 5 301/;, c.M. kanonnen, 10 van 23,4
c.M. enz., en bemand met 800 koppen.
Daaromtrent wordt uit Konstantinopel
nader gemeld Donderdagmorgen werd bij
Sigundere, ten noorden van Seddul Bahr,
van verschillende plaatsen, onafhankelijk
van elkaar, waargenomen hoe een Engelsch
slagschip getorpedeerd werd.
Een geweldige waterzuil steeg aan de
zijde van het schip op, waarna het slagschip
zwaar overhelde en daarop door een ander
oorlogschip in de richting van het eiland
lmbros werd gesleept.
Tegen den middag lag het besebadigde
slagschip, dat blijkbaartotde//Agamemnon"-
klasse behoort, omgeven door kleine stoom-
bootjes aan de zuid-oostkust van het eiland
lmbros.
Na deze nieuwe succesvolle onderneming
van Duitsehe onderzeebooten voor de Dar-
danellen, nam de vijand uit voorzorg voor
verdere duikboot-aanvallen alle oorlogs
schepen, met uitzondering van eenige tor-
pedojagers, van den Dardanellen-ingang
terug en verborg zijn aanvalsvloot hier en
daar aan de kust.
KONSTANTINOPEL, 29 Mei (Wolff.)
De reeds geraelde, zware beschadiging van
het Engelsche liniesehip van het //Aga
memnon" type werd veroorzaakt door een
torpedo van een Duitsehe duikboot.
Het Vatikaan en Italie.
Uit Rome meldt „de Tijd"-correspondent
Het Vatikaan blijft langs telegrafischen weg
en met bijzondere koeriers naar de Zwitser-
sche grens verbinding houden met Duitsch
land en Oostenrijk voor de regeling der
kerkelyke aangelegenheden in de beide
landen. De gezanten van Oostenrijk, Pruisen
en Beieren worden beschouwd als met groot
verlof te zijn gegaan, zoodat eventueele
moeilijkheden werden ontweken.
Mgr. Gavotti, aartsbissehop van Genua,
riehtte tot zijn geestelijkheid en onderhoo-
rigen een schrijven, waarin zij worden aan-
gespoord zich eensgezind om de vaderland-
sche gezaghebbers te scharen en God te
bidden voor het land. Vele bisschoppen
schrijven opnieuw bijzondere bededagen uit.
De //Secolo" beklaagt zich, dat de Vati-
kaansche pers zoo weinig over den oorlog
BES
NEUZENSCHE COURANT
