ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
No. 6222.
Donderdag 13 Mei 1915.
55e Jaargang.
ABONNEMENT
ADVERTENTIfiN
Telefoon 25.
Pit Blad versshijnt Maaadag^, Wosnsdag-' en YrpapvoM, uitgezonderd op Feestdagen, isij de Firma P. J. VAN DE SANDE te Ter Nenzen
Het torpedeeren van de
„Lusitania".
BINNENLAND.
Per 3 maanden binnen de stad 1.Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65,
overig Buitenland f 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij direct© opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertenfien voor 1 uur op den dag der uitgave.
Het voBledig verhaal.
Een van de meest volledige verhalen
over den ondergang van de Lusitania"
deelt de heer James Brook van Bridgeport,
die voor zaken naar Engeland ging, mede
in de Engelsche bladen, waaraan de Tel.
o. in. het volgende ontleent
Voor de afreis werd zijn aandacht te
New-York getrokken door de waarsehuwing
van den Duitscben gezant, maar hij hat
zich daaraan niet gestoord. Men kon de
bekende advertentie in de bladen lezen naast
de annonce van de Cunard-lijn, maar ik
denk, aldus de heer Brook, dat niemanc
in Amerika ooit kon droomen, dat de
Duitschers deze ontzettende daad zouden
uitvoeren en een prachtig schip zouden
vernielen, dat honderden vrouwen en
kinderen aan boord had. Mijn vrouw
trachtte mij er nog van af te houden, om
met de Lusitania" te reizen, maar ik
stelde haar spoedig gerust.
Niemand van mjjn mede-passagiers sprak
er ook maar een woord over en wij hadden
een prettige reis, die door het mooiste
weer begunstigd werd.
Ik had Vrijdag juist een wandeling over
bet dek gedaan en het Marconi-dek bereikt,
toen ik over het water keek. Het was
volkomen kalm.
Piotseling zag ik
een wit Iichtende streep
het schip naderen, en deze voer hoog door
bet water, zoodat ik de torpedo kon waar-
nemen. Het kwam mij voor, dat deze 12
voet lang was, ik stond als verstijfd haar
loop te volgen, tot zij onder de brug niet
meer zichtbaar wasen het volgende
oogenblik kwam
de ontploffing
Het schip kreeg een schok door den zwaren
slag en werd opgelicht als was het op een
onbeweeglijkivoorwerp geloopen. Een water-
zuil rees op naar het bruggedek, een hoop
wrakbout medevoerende en ofschoon ik meer
dan twintig meter van de plaats afstond,
waar de torpedo getroffen had, werd ik op
den grond geworpen. Voor ik weer op kon
staan, zag ik het geheele voordek in een
verbliiidende wolk van stoom gehuld, niet
door het inslaaD van een tweede torpedo,
maar door springen van twee ketels, zooals
een stoker mij later vertelde.
Wij hadden reeds land in zicht en de
boeg van het schip wendde zich reeds naar
Kinsale, wjj moeten daar toen slechts 12
mijl van af geweest zijn. Den vorigen dag
waren alle booten al, bij wijze van voorzorg,
op het dek gezet en onmiddellijk werden
ze nu te water gelaten. lntusschen met
de eerste boot liep het niet goed af. De
vrouwen en kinderen namen er in plaats
en daarmee was de boot zoo goed als vol,
later kwamen er ook nog een paar mannen
bij. Toen deze neergelaten werd, brak een
touw en op drie na vielen alle inzittenden
in het water. Er heerschte
geen paniek aan boord.
Er was absoluut geen gedrang, alleen wa
ren sommige vrouwen zenuwachtig, dat was
alles. Kapitein Anderson kwam op dek en
verzekerde den passagiers van - de eerste
klasse, dat er geen onmiddellijk gevaar was.
Iedereen was natuurlijk naar het dek ge-
rend en de vrouwen waren nu ook weer
kalm geworden. Ik heb niet gezien, dat
er reddinggordels uitgedeeld werden en ik
was niet in staat er een te bemachtigen.
Het schip helde intusschen steeds sterker
over en begon aan de voorzijde te zinken.
De pogingen, die gedaan werden om de
booten neer te laten, hadden klaarblijkelijk
niet veel succes en die van bakboord konden
wegens het overhellen van het schip niet
gebruikt worden. De davits kwamen toen
al vlak bij het water en het schip was al
zoover gezonken, dat het dek nog maar
vier voet boven zee uitstak.
Alle mannen hielpen mede de vrouwen
in booten te brengen en alle passagiers van
het midden-schip konden daarin opgenomen
worden. Ik stapte ook in een reddingboot
en hielp mede deze in gereedheid te brengen,
maar deze geraakte weldra zoo vol en het
schip helde zoo over, dat ik er maar uit-
sprong en al zwemmende zoo ver mogelijk
uit de nabijheid van het schip trachtte te
komenik dacht, dat het op mij zou
neerkomen,
't gevaarle zonk met groot geraas
en toen ik de groote menigte menschen, die
zich toen nog aan boord bevond, zag en de
zwaar geladen booten met hulpeloozevrouwen
en kinderen in de onmiddellijke nabijheid,
werd ik door een ontzettenden schrik be-
vangen.
Ik hoorde een geluid, alsof een reusachtig
gebouw in brand stond en ontzettende
kreten om mij heen. Van de kinderen,
die mee de diepte in zonken, kwamen velen
niet meer boven en even later zag
de zee zwart van menschen.
mannen, vrouwen en kinderen. Het toestel
voor draadlooze telegrafie was ook in zee
geploft, raakte mij aan den arm en trok
mij half onder water. De waterstroom,
die over het dek heenging, rukte een boot
los, ik zwom er heen en klorn er in, weldra
kwamen nog drie schipbreukelingen bij mij,
onder wie twee matrozen, en onmiddellijk
gingen we aan bet reddingswerk en hadden
het geluk weldra dertig personen op te
pikken. Rondom ons in het water dreven
de lijken van vrouwen en kinderen.
Mijn GodWelk een schanddaaden
ik heb vier kleine kinderen thuis, gaat de
verteller voort met bevende stem.
Wij roeiden nu naar den vuurtoren toe,
dien wij in de verte konden zien. Toen
de //Lusitania" getorpedeerd werd, was er
geen enkel schip in zicht, behalve de trawler
//Peel 12'' van Glasgow. Hij voer ons in
voile vaart voorbij en slaagde er in 110
menschen op te pikken uit de redding booten
of die op gordels ronddreven. Meer kon
het vaartuig niet bergen. Zoo spoedig
mogelijk werden de schipbreukelingen aan
boord gezet. De //Peel XII" was het eerste
vaartuig, dat ter hulp was gesneld, daarna
kwam een Grieksch stoomschip uit westelijke
richting, dat er ook in slaagde velen op
te pikken. ik heb natuurlijk niets kunnen
redden als mijn druipende kleeren en ander-
balven dollar, al mijn effecten en ook een
groote som geld, die ik in de safe had aan
boord, heb ik verloren.
Volgens mijn meening moet de onder-
zeeer op 300 meter afstand de torpedo
gelanceerd hebben ik ken de snelheid,
waarmede automobielen loopen, vrij nauw-
keurig en ik achat de snelheid van deze
torpedo op 35 mijl per uur. Men beweert,
dat er twee torpedo's zijn afgeschoten, maar
ik zou zeggen, dat het er maar een is ge
weest.
V erder vertelde de heer Brook nog van
het prachtige concert, dat den vorigen
avond in de salon werd gegeven en waar
de dames in schitterende toiletten en de
heerec in avondcostuum zaten te luisteren.
Hoevelen zouden daarvan gered zijn
Het reddingswerk
werd inmiddels geregeld voortgezet van de
kust. Allerlei booten voeren uit de haven
om te redden, wat er nog te redden was.
Hier en daar werden mannen, vrouwen en
kinderen uit het water opgehaald, men had
ze maar voor het grijpen, sommigen hadden
zich aan drijfhout vastgeklemd, anderen
dreven op de gordels en als er een boot
was met levenden en dooden, keerde zij
weer landwaarts om zich van den droeven
last te bevrijden. De meeste schipbreuke
lingen waren blootshoofd en hadden bijna
geen kleeren aan. Sommigen waren ge-
wond aan hoofd en armen, anderen waren
verstijfd van koude en uitputting. Onmid
dellijk werden de ongelukkigen te Queens-
town in hotels en particuliere woningen
ondergebracht in de nabijheid van de haven.
Maar zij, die verwanten en vrienden aan
boord hadden, konden zich niet houden.
rouwen vroegen smeekend en weenend
naar haar echtgenoot en kinderen en wan-
hopige moeders, die gehoord hadden, dat er
een paar kinderen waren opgenomen in een
huis in de nabijheid, snelden er heen en
vroegen met angstige stem, die tot in de
ziel roerde
Is het mijn jongen //Is het mijn
ileine meid
En dan die teleurstelling, als het niet
haar kinderen waren. Het was niet om
aan te zien.
Tooneelen om nooit te vergeten.
Verder is aan de versehillende verhalen
nog het volgende ontleend
Bijna alle passagiers waren na de ont
ploffing op het bootendek. Vanderbilt, de
ijke Amerikaan, gaf een voorbeeld van
roelbloedigheid.
Hij stond ffof hij op een trein stond te
wachten", zei iemand.
Zijn reddingsgordel had hij om het lijf,
doch daar zag hij een vrouw schreiend,
omdat zij den hare verloren had.
Dadelijk deed Ynnderblilt den zijne uit
en gaf hem aan de vrouw.
Droevige tooneelen, die helaas alweer
aan de //Titanic" denken deden, worden
beschreven.
Een Grieksche dame, mevrouw Papado
poulo, nam feeder afscheid van haar man,
die haar dwong in een boot te gaan en
niet meewilde, omdat er nog vrouwen te
redden waren. Zij zag hem staan, voor
op het dek en hij wuifde haar toe, toen
het schip zonk.
Vrouwen met hun kinderen klommen de
hoogste bruggen op, alsof daar meer red-
dingskans was. Men hoorde de kin derenaldoor
schreien.
Toen viel het schip geheel om en hon
derden menschen gleden er af het water
in. De voorsteven zakte het eerst weg en
ten slotte was het achterschip boven water.
Men zegt, dat de schroeven toen nog draaiden
en dat er een man gezien werd, hangende
aan een schroef en in geweldige snelheid
daarmede rondgeslagen.
Een van de afschuwelijkste momenten
was, even voor het zinken, het afknappen
en omvallen van een der vier reusachtige
schoorsteenen, die met schrikkelijk geweld
op het dek sloeg en er velen verpletterde.
Vreemd, als steeds bij zulke massaram-
pen, zijn de verhalen die hier en daar ge
daan werden.
Zoo werden naar hun verhaal, een aan
tal menschen in een van de schoorsteenen
neergezogen, toen plots omlaag een ont
ploffing plaats had, die hen, de monaen
vol smook en sintels ver in zee wierp,
waar zjj door een root werden opgepikt.
Een vrouw kwam zelfs dadelijk in een
boot terecht.
wegens den mist eerst verminderd tot vijf-
tien knoopen, vervolgens verhoogd tot acht-
tien knoopen. De kapitein ontving we
draadlooze telegrammen, maar verzond er
geen. Piotseling riep de tweede officier
Daar is een torpedo Hij liep naar den
rand van 't schip en zag het zog van een
torpedo.
Toen deze het schip trof, beval de kapitein
de booten uit te zetten en de vrouwen en
kinderen het eerst er in te laten gaan. Zjj
poogden zonder succes de snelheid van het
schip te stuiten, daar het niet veilig was
de booten uit te laten voordat de snelheic
verminderd was. Het schip lag nog niet
geheel stil, toen het zonk. Het bleef precies
achttien minuten drijven. Aan boord is geen
paniek ontstaan.
Turner eindigde met te zeggen, dat bij
eenvoudig zijn orders uitvoerde en in een
dergelijk geval opnieuw zoo zou handelen.
De coroner maakte den kapitein zijn com
pliment.
De laalste schreeuw,
die van het wegzinkende schip opsteeg,
was een lang trillende, woeste noodkreet,
der kinderen, die langzaam versmoorde en
wegstierf.
Die in het water dreven en gered wer
den, prijzen hun reddingsgordels. Zij red
den honderden levens. Sommigen dreven
er twee of drie uur in rond.
De maehinekamerlielden
Meer dan 50 °/0 van het personeel der
machinekamers is dadelijk een vreeselijken
dood gestorven, toen de torpedo trof.
Een geredde heeft een stoker gezien,
wiens arm was afgeslagen en die met zijn
overgebleven arm in de golven worstelde.
Een kleine verschrompelde runner is tot
het laatste oogenblik boven bezig geweest
met het uitlaten der booten en 't helpen
van vrouwen en kinderen daar binnen.
Hij deed het glimlachend en hartelijk.
Niettemin waren hem de kleeren bijna
van het lijf gebrand en zijn hand bloedde
door de zwarte brandwonden heen.
Er is weer op de //Lusitania" een van
die wonderbaarlijk gelukkige menschen
geweest //a man who cannot be drowned"
noemen de bladen hem, die de schipbreuk
van de /..Titanic", van de //Empress of
Ireland" en nu van de //Lusitania" heeft
overleefd. Het was een stoker, Tonner.
Een ander man, een matroos, Delaney, was
ook van de „Titanic" gered.
Lakoniek.
Een geredde werd door een verslaggever
aangesproken om een verhaal.
Hij nam den reddingsgordel, die over
zijn arm hing en wees den personen op
enkele woorden, daarin geschreven
R. M. S. //Lucitania".
Off Ireland May 7th 1915.
Torpedred 2.15 p. m.
I landed at Queenstown 9.30 p. m.
Meer weet ik niet, voegde hij erbij
Het ergste.
De verhalen in de Engelsche kranten
zijn talloos.
Maar om de verslaggevers ten slotte
zelf aan het woord te laten, zij alien, on
der den indruk van wat zij hoorden en
zagen, getuigden dat een tooneel, hen als
het vreeselijkst heeft getroffen.
Dertig kinderlgkjes, neergelegd aan den
oever te Queenstown in een ge'improviseerd
lijkenhuis
Het omlerzoek
te Kingsale naar de ramp van de //Lusi
tania" braeht naar aan de Tel. gemeld wordt,
veel interessante bijzonderheden aan het
licht. Vooral merkwaardig was het ver
haal van kapitein Turner, die vertelde, dat
alle booten buitenboord gehangen en de
schotten gesloten werden, toen men de ge-
vaarlijke zone bereikte. De snelheid werd
De Lusitania" niei bewapend.
Zooals bekend, is door de Engelsche
admiraliteit met de meeste beslistheid de
bewering der Duitschers, als zou de //Lusi-
tahia" bewapend zijn geweest, tegengesproken.
Thans verklaart ook een der haven-autori-
teiten van New-York, Dudley Malone, dat
het Duitsche bericht geheel onwaar is.
Voor het schip vertrok, was het door de
douanebeambten geinspecteerd en daarbij
was geen enkel stuk geschut ontdekt.
Ware dit wel het geval geweest, dan had
de //Lusitania" geen toestemming gekregen
om te vertrekken. //ik ben neutraal
verklaarde Malone maar kan niet
dulden, dat Duitschland zijn misdaad met
een leugen tracht te verontschuldigen".
Xieuwe aanslagen voorbereid
Het zal bij de //Lusitania" niet blijven,
dreigden de Duitschers reeds, volgens het
Rott. Nwsbl. En de Duitsche autoriteit,
die in de Vereenigde Staten rond moet
kijken en stemming maken, de heer Dern-
burg, verklaarde, dat de Duitsche duikbooten
zullen voortgaan alle handelsvaartuigen
zonder voorafgaande waarsehuwing in den
grond te boren. Het zal onmogelijk zijn
de vrouwen, kinderen en oudere non-com-
battanten in de gelegenheid te stellen zich-
zelf te redden.
Zij zullen de algemeene waarsehuwing,
in de Amerikaansche bladen gepubliceerd,
moeten beschouwen als een aanwijzing dat
Duitschland voornemens is elk handelsschip
dat aan Engeland toebehoort, in den grond
te boren. Het gerucht loopt, dat dezelfde
//Duitsche bron", die het torpedeeren van
de //Lusitania" voorspelde,een waarsehuwing
heeft gelanceerd ten aanzien van de
//Transylvania", die Vrijdag uit New-York
vertrok.
Het torpedeeren wordt voortgezet.
Geh. Regierungsrat prof. Oswald Flamm
in de „Voss. Ztg." van 10 Mei:
de Duitsche torpedo heeft haar
plicht gedaan en wij moeten hopen, dat
men er in zal slagen, nog verscheidene
dezer soort schepen in den grond te boren,
opdat eindelijk aan de infame wapentrahs-
porten een einde worde gemaakt.
Als bij zulke gevechten(?) menschenlevens
verloren gaan, is dit te betreuren, maar
niet te vermijden. Wij kunnen de dappere(?)
U-boot en haar bemanning, die de daad
volbracht hebben, slechts van ganscher
harte dankbaar zijn en haar toeroepen
Vivat sequentes
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dinsdag 11 Mei.
De heer Juten pleit, volgens het verslag
der „H. Crt.", o. a. voor een betere verlof-
regeling, waarbij meer rekening wordt ge-
houden met de R.-K. feestdagen.
De heer Ketelaar gispt het optreden der
militairen bij het sloopen van huizen in de
omgeving van Naarden, naar aanleiding van
den oorlogstoestand, waarbij het den bur
gers onnoodig moeilijk gemaakt wordt.
De heer Spiekman wijst op('t z. i. te lage
van het bedrag der uitkeering aan de gezin-
nen der gemobiliseerden, waarin, vergeleken
bij de gewone inkomsten in normalen tijd,
veelal een zeer sterke verarming is ingetre-
den.
De burgemeester van Boxtel heeft erkend,
dat er in de gezinnen der gemobiliseerden
in zijn gemeente gebrek wordt geleden, maar
het stelsel van den Minister van Oorloghem
niet toelaat hooger te gaan in zijn uitkee-
ringen. Bij klachten der ondersteunden ver-
wijst het dep'artement hem naar de burge-
meesters, van wije het zegt, dat zij de be-
slissing in handen hebben, en als de on
dersteunden bij de burgemeesters komen,
verklaren dezen zich door de bepalingen
des ministers onmachtig tot meer hulp.
Spreker noemt het onduldbaar, dat de
vrouw, met wie de gemobiliseerde samen-
leeft, zonder gehuwd le zijn, doch in een
onberispelijk gezinsleven geen uitkeering onl-
vangt, zoodat het gezin honger lijdt.
Er wordt gepauzeerd.
Na de pauze wijst de heer Smeenge er op,
dat de ontwikkelings-cursussen mislukt ziju,
doordat ze 's avonds werden gehouden, en
men dan liever is in zijn gezin of bij haar,
met wie men een gezin zal stichten. De Re-
geering bevordere, dat deze cursussen over-
dag plaats hebben.
Spreker komt op voor een vergoeding aan
de gemobiliseerden, die uit hoofde van hun
beroep thans voor een bepaald wCrk zijn
aangewezen, zooals militairen, die werken
in de Ned. Fabriek van Werktuigen te Am
sterdam, benevens hun corvee en waeht
moeten waarnemen, zonder er iets extra's
voor te krijgen.
Spreker .vraagt of gemobiliseerde onder-
wijzers niet met verlof kunnen worden ge-
zonden, opdat het onderwijs niet worde ge-
schaad.
Spreker stelt de vraag, of er iets gedaan
kan worden voor de ymkers, wier groote
belangen afhangen van de mogelijkheid,
thans de bijen te behandelen, en pleit voor
een betere vergoeding der voeding bij in-
kwartiering en voor een andere verdeeling
der inkwartieringsplaatsen over bet land.
De heer Lieflinek zegl, dat men niet zoo
benepen moet zijn en wat ruimer in zijn
opvattingen, wat het toestaan van voor-
slellingen en van lectuur betreft. VoorLs vin-
den de misstanden, waarover hier wordt ge-
klaagd, hun oorzaak niet in slechten wil
van, maar in gebrek aan tact bij de offi-
cieren. Een Untenant is nog niet altijd een
heer en een generaal, al kent hij de tac-
tiek, heefl niet steeds tact. Vloeken is ruw,
onliebbelijk en onnoodig. Doch men neme
het den vloekers niet al te kwalijk, want
veelal vloeken zij niet, maar doen alsof zij
vloeken. Spreker beplen de belangen der
militaire lioefsmeden.
Wij kunnen, vervolgt spreker, niet meer
over goede paarden beschikken. De zede-
lijkheid heeft aan de fokkerij een eind ge
maakt, nl. toen bet amendement-Van Yuu-
ren den totalisator verbood.
Spreker vraagt den Minister, het met zijn
ambtgenool van Juslilie mogelijk te maken,
dat de paardenfokkerij weer worde bevor-
derd ten voordeele der landsverdediging.
De heer Wyckerslooth de Weerdestein be-
toogt het nut van spoed bij de vergoeding
voor schade, veroorzaakt door de inunda-
ties in de vestingwerken. Men wachte niet
te lang met de taxaties en doe de uitkeerin-
gen der schadevergoedingen spoedig plaats
hebben.
Op een kweekerij bij Naarden zijn ge-
kweekte boomen van kunstmatige vormen,
als van een stoel, een vogel enz., ter waar-
de van 80.000 gekapt. Spreker laat uitko-
men, dat het de bedoeling der wet is. dat
de taxaties en uitkeeringen spoedig gesehie-
den.
De heer Bos zegt, dat het nu niet het ge-
schikte oogenblik is, om over het beleid van
den Minister in bijzonderheden le oordee-
len en feiten in de Ivamer mee te deelen be-
treffende de beliandeling in het leger. Het
komt spreker verder voor, dat men misbruik
maalct van zijn relaties tot een politieke par-
lij, wanneer men, tot een dienstverband als
bet leger behoorende, bepaalde zaken uit dat
dienstverband aan de openbaarheid prijs
geeft, door ze aan een Kamerlid mee le
deelen.
Wanneer het bewustzijn bij de gemobili
seerden doordringt, dat er voor de hunnen
niet goed genoeg wordt gezorgd, zal het
moreele peil van het leger dalen. Dit te
voorkomen is een werk, dat op dit oogen
blik reeds dient gedaan le worden. Met be-
langstelling wacht spreker dan ook t anl-
woord van den Minister op de desbetref-
fende opmerkingen van den heer Spiekman
af.
Met ontwikkeling en ontspanning zijn de
eerste maanden zeer goede resultaten be
reikt. Langzamerhand is dit minder gewor
den. De Regeering had meer geldelijken
steun moeten geven en de militaire kom-
mandanten meer medewerking moeten ver-
leenen. De tot dusver genomen maatregelen
zijn goed voor een mobilisatie van een half
jaar, maar moeten anders worden, nu ze
zoo fang duurt. De taak der ontwikkeling
wordt thans een deel van den staatszorg en
de zorg er voor ga uit van het Departement
van Oorlog zelf. Voor geestelfjke ontwikke
ling zullen de soldaten, nu het mooie weer
komt, weinig gevoelen; daarom bevordere de
Regeering, in samenwerking met het Olvm-
pische Comite, de lichamelijke ontwikke
ling.
NEUZENSCHE COURANT
IHWIMIW l|— HUH I J,— aMW—IB
