ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
No. 6169.
Donderdag 7Januari 1915.
55e Jaargang.
advertentiEn
De Oorlog.
ABONNEMENT:
Telefoon ^23.
4
immail vRrar.hiint MaandaDk. Woensdaa- en VriWpvond™ op Feest&agen, bij de Firma P. J. VAN DE 8ARDE te Ter Neuzen.
B I N N E N L A N D.
■r
Per 3 maanden binnen de stad I.—. Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.6j,
^overig Buitenland 2.
Men^ltarmeert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
BoeS^delaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij direct© opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts twee ma al berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
van advertentien voor 1 lilir op den dag der uitgave.
Inzending
De voomitzichten voor Nederland.
De oud-minister H. P. Staal heeft in
zijn jongste oorlogsartikel in ket Vaderland
uitvoerig nagegaan hoe wij bij een mogeiijk
verder verloop van den oorlog er voor
kunnen komen te staan. Die beschouwingen
leiden hem tot de volgende conciusies
de omstandigheden zijn voor de Duitschers
nog volstrekt niet van dien aard, dat een
terugslag voor hen op het Westelijk
oorlogsterrein als waarschijnlijk is aan te
nemen
heeft met dat al zulk een terugslag op
een gedeelte «van hun slagtront plaats dan
zal dat vermoedelijk eerst zijn na een voor
de Yerbondenen zeer uitputtend geveeht,
Houden deze laatsten na dat geveeht
dat over eene breede strook overai volkomen
zegevierend moet zijn wil het tot een groot
resultaat leiden geen machtige reserves
over om het aanvankelijk verkregen succes
met kracht uit te buiten en als 't ware bij
de tegenstanders een debacle in het leven
te roepen, dan zal de bedoelde terugslag
vermoedelijk slechts dit resultaat hebben,
dat door de Duitschers op eenigen afstand
achterwaarts een nieuwe stelling wordt
ingenomen. Worden zij bij herhaling
teruggeslagen, en genoodzaakt achter den
Rijn terug te gaan, dan is er noch voor
hen, noch voor de vervolgende Verbondenen
eenig voordeel, doch daarentegen groot
nadeel aan verbonden om de oorlogs-
handelingen op ons gebied over te brengen
r heeft de terugtockt der Duitschers piaats
ten gevolge van een terugslag in het Oosten,
dan gelden voor beide partijen de motieven
om ons grondgebied te ontzien in dezelfde
mate zoo niet in nog hoogere mate.
Op grond van een en ander ben ik van
meening, dat wij, ook als het eens blijken
mocht, dat de Duitschers zich op het Weste
lijk oorlogstooneel niet kunnen handhaven,
de verder volgende gebeurtenissen kalm en
met vertrouwen kunnen afwachten.
Wil dit nu zeggen dat er, volgens mij,
mogelijkheid en aanleiding voor ons zou
bestaan om iets te veranderen met betrekking
tot onze militaire maatregelen
Ik haast mij deze vraag te beantwoorden
met een uitdrukkelijk n e e n
Ook al zijn wat i k natuurlijk aan-
neem mijne beschouwingen over het
algemeen juist, de oorlogvoerende partijen
houden er hun eigen beschouwingen op
na, en zullen daarnaar handelen.
Yoorts zijn bij een oorlog steeds van die
onverwachte wendingen mogeiijk, die met
alle voorafgaande berekeningen en beschou
wingen, hoe juist zij ook schenen, spotten.
Al verder kunnen zich steeds internee-
ringsgevallen voordoen, die ons verplichten
de wacht te blijven houden aan de grenzen.
En ten slotte kunnen er voor ons, on-
afhankelijk van den loop der oorlogsopera-
tien, moeilijkheden rijzen, waarbjj het noo-
dig is, onmiddellijk gewapenderhand te
kunnen ingrijpen.
Neen, de Regeering, die zoo groote ver-
antwoordelijkheid draagt, mag en k a n op
dit oogenblik niet overgaan tot verminderiug
of beperking in zake de militaire maat
regelen en het parool moet voor haar en
voor ons volk vooreerst blijven //Steeds
g e r e 3 d".
Maar en dit duidelijk te maken is
het doel van mijn schrijven hoe de
operation daar buiten ook loopen, wij hebben
m. i. geen aanleiding om ons ongerust of
zenuwachtig te maken.
Den waarborg voor onzen handel.
De regeeringen van Frankrijk, Groot-
Britannie en Rusland, kennis genomen
hebbende van de oprichting en het doel
der Nederlandsche OverzeeTrust—Maat-
schappij, hebben aan de Nederlandsche
regeering verklaard, dat contrabande-
goederen aan die Maatschappij geconsigneerd
niet zullen worden opgehouden.
Tevens hebben de genoemde mogend-
heden aan onze regeering de verzekering
gegeven, dat verscheidene niet tot de
allereerste levensbehoeften behoorende
voedingsmiddelen, wanneer zij aan particu-
lieren geconsigneerd zijn, eveneens ongemoeid
zullen worden gelaten, tenzij onmiskenbaar
vaststaat, dat die particulieren tusschen-
personen voor levering 'zijn aan de re
geeringen der tegenpartij.
Aan dit bericht, voor Nederlands
scheepvaart en handel van ongemeene be-
j tef'oezendingnog worden toegevoegd dat
postwissel a j
-
naar het ,/Hbl." van de Nederlandsche
Overzee-Trust-Maatschappij verneemt, deze
hare diensten zal verleenen niet alleen voor
aanvoeren van door een der oorlogvoerenden
tot contrabande verklaarde goederen maar
ook voor aanvoeren van goederen, waarvan
oorlogvoerende staten den uitvoer uit hun
gebied alleen toestaan onder beding dat
die goederen niet naar het gebied van de
tegenpartij zullen worden vervoerd.
Vischrijkdom door den oorlog.
Meermalen heeft men zich afgevraagd of
de vischstand van de Noordzee niet achter-
uit zou gaan door het steeds grooter wor-
dende aantal stoomtrawlers in de omlig-
gende landen.
Indien dit waar was, dan moest de viseh
rijkdom door het binnen de haven houden
van de meeste stoomtrawlers in Duitschland
en aan de oostkust van Engeland, thans
weer toenemen.
Inderdaad blrjkt dit thans het geval.
Naar de IJmuidensche berichtgever van
de Scheepvaart" verneemt is toch uit
officieeie statistieken gebleken dat de Neder
landsche stoomtrawlers werkelijk thans ge-
middeld per week meer viscb aanbrengen
dan in vorige jaren.
Onze Nederlandsche visscherij profiteert
dus door de gedwongen werkeloosheid van
twee concureerende vischvloten.
De gebeurtenissen op 3 December
in het kamp der geinterneerden
te Zeist.
De Minister van Oorlog heeft een uit
voerig antwoord ingezonden op de vragen
van den beer mr. P. J. Troelstra betreffen-
de het instellen van een onderzoek naar de
gebeurtenissen op 3 December j.l. in het
kamp der geinterneerden te Zeist.
Na eerst eenige grieven te hebben toe-
gelicht en weerlegd, komt de Minister tot
de ongeregeldheden op 2 December.
Uit de uiteenzetting daarvan blijkt, dat
het ingrijpen van het bewakingsdetache-
ment geschied is op last van den kapitein
commandant van het interneeringskamp
nr. 1, die den officier van piket gemach-
tigd heeft zoo noodig van de vuurwapenen
gebruik te maken.
Het bevel tot vuren is gegeven door den
luitenant van piket, doch niet, dan na her-
haalde sommaties en nadat getracht was
de geinterneerden met overreding te bewe-
gen uiteen te gaan.
Toen daaraan geen gevolg werd gegeven,
de houding der menigte steeds dreigender
werd, deze meer en meer opdrong en zich
niet ontzag op het piket met steenen te
gooien, bleef geen ander middel dan schie-
ten over.
De Minister, hoew.el ten zeerste betreu-
rende, dat moest worden overgegaan tot
dit middel, waardoor onvermijdelijk slacht-
offers moesten vallen, heett nochtans de
overtuiging, dat het krachtig optreden niet
alleen noodig maar zelfs niet te ontgaan
was en dat de kapitein en de luitenant,
zooeven bedoeld, geheel hebben gehandeld,
zooals hun plicht hun gebood.
Alleen aan dit tijdig en krachtdadig in
grijpen, hoe treurig ook in zijn gevolgen,
is het te danken, dat erger werd voor-
komen. Ware anders gehandeld, dan zou
ongetwijfeld de geest van verzet zich
krachtiger hebben ontwikkeld en tot ern-
stiger obgeregeldheden aanleiding gegeven
hebben.
De aSgemeene ioestand.
De Franschen treden in den Opper-Elzas
met groote energie op en strijden met
succes in de buurt van Sennheim (Oernay),
aldus schrijft de »N. R. Ct,
Dat is een stadje van een 5000 inwoners
er zijn eenige weverijen. Het stadje ligt
aan den voet van de Vogezen aan de Thur,
een linkerzijrivier van de 111, die bij Straats-
burg in den Rijn stroomt. De afstand
van Sennheim tot aan den naastbijzijnden
pas in de Vogezen, welke over de Fransche
grens voert, is ongeveer 22 K.M.
Het plaatsje ligt 5 K.M. ten Oosten van
Thann en 15 K.M. ten Noordwesten van
Muchlhausen. Steinbach is een onaanzienlijk
dorp in de buurt van Sennheim. Als de
kaart, waar wij het op tiebben gevonden
juist is, ligt het even ten Noordwesten van
Sennheim, op de helling van een heuvel
Over de gevechten, die hier zijn gestre
den, loopen fie officieeie Fransche en Duit-
sche berichten niet ver uiteen.
z/Na een overweldigend vuur op den
leuvel ten westen van Sennheim", zoo
meldden ons de Duitschers, //gelukte het den
vijand in de avonduren (van Zondag den
3den Januar) onze in elkaar geschoten
oopgraven on het hardnekkig door ons
verdedigde dorp Steinbach, dat dezer dagen
meermalen is genoemd, te nemen. De heuvel
werd 's nachts met een bajonetaanval door
ons heroverd. Om Steinbach wordt nog
gestreden".
Dit bericht, Maandagochtend door het
Duitsche hoofdkwartier gepubliceerd, geeft
naar men ziet, verslag van de gebeurtenis
sen tot in den nacht van den 3den op den
4den Januari. Het officieeie Fransche be
richt van Dinidagmiddag 8 uur, ofschoon
ater openbaar gemaakt, is daarbij eenigs-
zins ten achteren en loopt slechts tot den
avond van den 3den. Het luidt aldus: //In
den Boven-Elzas hebben wij een belangrij-
ken heuvel ten Westen van Sennheim
(Cernay) genomen. In Steinbach hebben
wij de. wijk, waarin de kerk en het kerk-
hof liggen, bemachtigd."
Later, des nachts blijkbaar, hebben de
Duitschers Steinbach geheel ontruimd, maar
den heuvel hernomen. Slechts kort behielden
zij hem echter, zij werden teruggeworpen
en moesten de stelling in handen der
Franschen laten. Dit blijkt uit het laatste
Fransche bericht van gisterenavond 11 uur,
dat blijkbaar en zooals te verwachten was
weer wat verder gaat dan het Duitsche
van gisterenoe'utend.
Zoo ziet meu de berichten van de vijande-
Iijke partijen elkander wederkeerig beves-
tigen en aanvullen, mits men maar dejuiste
chronologische volgorde in acht neemt. In
het licht der chronologische volgorde blijkt
dikwijis een schijnbare tegenspraak tusschen
de officieeie mededeeling van de oorlog
voerende partijen een bevestiging. Men
hoede er zich echter voor uit het voorgaande
de gevolgtrekking te maken, dat steeds het
Fransche middagbericht op vroegere ge
beurtenissen slaat dan het Duitsche bericht
van 's ochtends. Het is ook wel eens
andersom.
Wij weten dus met zekerheid hoe het
voor het voor het oogenblik met het krijgs-
bedrijf in den Opper-Elzas staat.
Nu doet zich de vraag op, wat het doel
van de activiteit der Franschen in dit gewest
is en waartoe deze, als ze ook verder met
succes wordt bekroond, kan leiden. Op
het laatste deel van deze vraag is wel een
antwoord te geven tot de bezetting van
den Opper-Elzas, maar tot meer waarschijn
lijk niet. Want, zooals reeds bij het eerste
offensief der Franschen in deze richting,
kort na den aanvang van den oorlog, is
gezegd, de weg naar het hart van Duitsch
land leidt door den Opper-Elzas niet.
Een aanvalsleger, dat van daaruit wil
opmarcheeren, heeft de Vogezen te linker,
het Zwarte Woud te rechter zijde, en stuit,
Noordwaarts opmarcheerend, alras op sterke
vestingen, gelegen op de punten, waar het
dal het best te verdedigen is.
Blijft dus de vraag of de Franschen,
terwijl op het overige front weinig ver-
anderiug is, een bezetting van den Zuidelijken
Elzas op het oog hebben, bijvoorbeeld met
het doel om bij den vrede een ruilobject
in handen te hebben.
Wij hebben hierboven al in herinnering
gebracht, dat in den aanvang van den
oorlog de Franschen ook reeds in den
Opper-Elzas zijn gedrongen, dat aanvankelijk
door de Duitschers slechts zwak was bezet.
Nadat deze versterkingen hadden laten aan-
rukken, moesten de Franschen terug. In
de overweging wellicht dat dit nu den
Duitschers minder gemakkelijk zal vallen,
hebben zij thans hun oflensief hervat.
Op de rest van het Westelijk front
heerschte Zondag, volgens het Duitsche
bericht, over het algemeen rust. De Fran
schen melden echter eenige, zij het ook
geringe, plaatselijke voordeelen, waaronder
de verovering van Duitsche steunpunten bij
Perthes-les-Hurlus, d. i. ten Oosten van
Reims, het meest van belang schijnt. Met
voldoening wijst men er van Fransche zpde
op, dat de Fransche artillerie thans ten
voile tegen de Duitsche is opgewassen.
Naar men zich herinnert, waren de Fran
schen aanvankelijk, hoe goed ook het7.5c.M.
kanon voldeed, op het stuk van zware
artillerie bij de Duitschers in de mmderheid.
Uit Polen geen nieuws van beteekenis.
In West-Galicie, in de buurt van Gorlice,
naar men zich herinnert. de Russen
in Westelijke richting (naar de Biala trach-
ten door te breken, melden zij op den 2den
Januari belangrijken vooruitgang. Op den
3den Januari hebben in die streek echter
de Oostenrijkers weer een strategisch be-
langrpke heuvelrij genomen. Althans dit
melden zij. De Russische lezing van dit
geval moet nog komen.
Voorts maken de Russen bekend, dat zij
bij den Uszok- of Turka-pas veel gevangenen
en oorlogsbuit hebben gemaakt. Van Oosten-
rijksche zijde hooren wij over die gebeurte
nissen slechts, dat in het dal van de Boven-
Ung slechts onbeduidende gevechten hebben
plaats gehad, hetgeen als het naar den
letter moet worden opgevat, niet met de
ilassische lezing in tegenspraak hoeft te
zijn, en in alle geval een bevestiging inhoudt
van he*. Russische bericht, dat de Turka-pas
in Russische handen is, want de bovenloop
van de Ung ligt aan de Hongaarsche zijde
van dien bergpas.
De Turken hebben zich slechts kort in
het bezit van Ardahan. kunnen verheugen.
Uit een telegram in dit blad blijkt, dat ze
er al weer uitgeworpen 'i'jn. Intusschen
schiet ook hun opmarsch naar Kars niet
op. Om dien opmarsch te kecren leveren
n.l. de Russen bij Sarykamys den Turken
slag, een slag dien zij zeggen met voor
deel voort te zetten.
De Oostenrijkers melden van hun kant
dat zij stand houden aan den bovenloop
van de Suczowa en van de Czeremosz. Den
bovenloop van deze rivieren vindt men in
de Karpathen en wel langs de Noord-oos-
telijke helling, die aan de zijde van Boe-
kowina.
De Russen zijn hier dus nog wel niet
op Hongaarsch gebied doorgedrongen, maar
de Oostenrijksch-Hongaarsche troepen zijn
reeds vrijwel geheel uit Boekowina verdre-
ven en verdedigen aan de grens van dat
gewest den toegang tot Hongarije.
Dit nieuwe Russische offensief in de
Boekowina, in het verre Zuidoostelijk ge-
deelte van de Karpathen, moet voor de
Oostenrijkers thans dubbel ongelegen komen,
waar in het Westelijk gedeelte van dat
gebergte niet slechts hun nieuwe opmarsch,
die een omvatting van den Russischen
linkervleugel beoogde, tot staan is gebracht,
maar zij daar zoodanig zijn teruggeslagen,
dat van een bedreiging van de Russische
flank in die streek geen sprake meer is,
integendeel de Oostenrijkers, als zij zich
niet kunnen herstellen, op hun beurt voor
een omvattende beweging van de Russen
beducht moeten wezen. Behalve dus in
het Wesfen van de Karpathen zullen de
Oostenrijkers ook versterkingen noodig
hebben in het Zuidoostelijk gedeelte van
dat gebergte.
Hefc sehs*3jven was* kardinaal
waar,
f
Men schrijft uit Turnhout aan de Tel.
Kardinaal Mercier heeft een uitvoerigen
brief gericht tot de Katholieken van zijn
aartsdiocees. Eigenlijk bedoeld de bisschop
tot heel het Belgische volk zich te wenden.
De lange brief is gedrukt en aan de geeste-
lijkheid per koerier gebracht. Echter is hij
niet overai voorgelezeu. We vernemen,
dat op sommige plaatsen de voorlezing ver-
boden werd door de Duitschers, op enkele
plaatsen zelfs door de burgemeesters en op
vele plaatsen werd door de priesters slechts
een korte predicate naar aanleiding van den
brief gehouden. De geestelpkheid vreest
bestraffing door de Duitsche militaire macht.
Hierin hebben die priesters, naar veler mee
ning, ongelijk.
Het tweede deel van's kardinaals schrijven
is toch niets anders, dan een aaumaning
tot kalmte en lijdzaamheid De kardinaal
zag, zoo goed als de Duitsche commandanten,
in, dat in Belgie iets vreeselrjks zou gaan
geschieden, wanneer niet tijdig de waar-
schuwende stem werd vernomen. Onlusten
worden er overai gevreesd. Men gelooft dat
niet Maar weik buitenlander kan zich
een denkbeeld vormen van de eindelooze
verdrukking, waaronder ons volk gebukt
gaat Dat daarom vooral de wrevel tegen
het Duitsche bestuur en de overweldigers
aanmerkelijk is toegenomen, kaniedervreem-
deling iederen dag opnieuw vaststellen. AI
eenige weken lang broeit er verzet onder
het volk onder het lagere volk vooral.
Hier en daar kwamen reeds rellefjes voo'
omdat de Duitschers het laatste wilde j
hebben, wat k een arm burger in huis ai|,n
voedsel had.
mtant.
Van Herenthals, van Thieler, van Diesc
en andere dorpen hoorden wij voorvallen
in dien geest.
Ondanks dat houden de requisities niet op.
Nog wordt de laatste kracht uit ons volk
gezogen stelselmatig duurt de uitputting
voort.
De brief van den aartsbisschop van Meche-
len is er op berekend, de dreigende onlusten
tegen te gaan. Daarom richt de bisschop
in zijn eerste gedeelte zich met een vurig
patriottisme tot de Belgen en roept hen toe,
dat Belgenland hun Belgenland zal blijven
dat zij zich niet behoeven te onderwerpen
aan de Duitschers, dat Belgie geen Duitsche
provincie is, enz. enz. Maar de ver-
dediging van den vaderlandschen grond komt
alleen toe aan het leger en aan de troepen.
van onze vrienden". Ziehier de wond,
waarop de bisschop den vinger gaat leggen.
Een groot deel van het Belgische volk,
opgehitst door vurige patriotten, is gaan
meenen, dat het zelf eerlang voldoening
voor de duldelooze onmeedoogendheid der
Duitschers kan eischen. En het middel
daartoe zou een opstand zijn. De sympto-
men daarvan vielen hier en daar op te
merken. Het kalmeerend woord van den
aartsbisschop kwam niet te laatmaar
ook niet te vroeg.
Zoo denken zeer velen over 's kardinaals
optreden en den toestand in het bezette ge
bied. Hier in Turnhout verluidt zelfs, dat
de- khrdfnaal zijn brief aan de goedkeuring
van den gouverneur der provincie heeft
onderworpen.
De correspondent van Dl
sendaal meldt
Naar aanleiding van het he? imren en
ven van zijn eminentie, hard? ^le het cafe
bisschop van Mechelen, i? ir 0 handel".
in hechtenis genomen. D o c s0t 10
hebben politie en justitie en
een onderzoek ingesteld 5 ix.
sporen en zoo mogeli
Verscheidene priesters zyn
genomen, doch velen van hen
eenige uren weer op vrije voeten gesteld.
Zondag had in de Onze Lieve Vrouwe-
Kerk te Antwerpen de plechtige opdracht
plaats van Belgie aan het Ileiiig Hart van
Jesus, welke plechtigheid oorspronkelijk
door kardinaal Mercier zou geleid worden.
Duizenden konden geen plaats vinden in de
overvolle kerk. Het lof kon tot veler
teleurstelling door kardinaal Mercier niet
worden gecelebreerd. Dit geschiedde door
den deken van Antwerpen. De deken hield
een sermoen, waarin zinspelingen op het
schrijven van kardinaal Mercier voorkwamen
en betuigingen van trouw. Na het sermoen
hield ook de bekende socioloog en geliefde
redenaar, pater Rutten o. p. een toespraak,
waarin hij o. a. zeideAntwerpen heeft
altpd behoord aan de Antwerpenaren en
zal ook in de toekomst aan de Antwerpe
naren blijven. Eigenlijk zou Zijne Emi
nentie, onze geeerbiedigde en veel beminde
kardinaal, op de plaats moeten staan van-
waar ik thans het woord tot u richt, maar
door een buitengewone omstandigheid is
Zijn Eminentie belet om midden
aanwezig te zijn. j Q0 155g( gr(K>
De redevoeringen uur(j aan en bewo?n
Antwerpen en pater RWBNgi
indruk. Vele Duitsc
de kerk aanwezig.
waren ingenomen doifiuis, ais voren, naast
Om geen nog grootester L no. 1559, groot
reeds geschiedt door Verhuurd aan en be-
het rondschrijven v..Wed. Mette.
wordt deze gevangeu J2.
in het aartsbisschoppelijl^ mef hetrecM
iHan der> a^s boven, aan de
De oorlogscorrespor^ ,deochelde ,kadaster
uit Sluis: De bewegi groot: 1 are
pen blijven hoogst ,-rhuurd aan en bewoond
geallieerden voort^'- Ferlinde.
uit te oefenen op OOP 13.
aan de Yser-linie>OH^M^^ Schuur met
ook dagelpks k;ei-afJ eyfpacht, als boven,
behalen, coneentretje no_ JQ24, groot 71
te scharen ten Oos^huurd aan en bewoond
ben zij juist hede bUBGTi
hevie artillerievuur
li- -en geopeud. '"P™™
Mog-V s-aat »P 15 Maart a.s„
j oor of op i Januari 19lo en 1/3 voor of
op 1 Januari 1917 met bijbetaling over
de laatste 2/z van interest ad 5 °/0 per jaar.
Onkosten 8 °/0 binnen 8 dagen.
Lasten voor koopers sedert 1 Jan. 1.1.
De koopers komen in het genot der
huur met ingang van 15 Maart a. s.
Loop 8 in gebruik te aanvaarden op
1 Maart aan staan de.
A
A
3
ijjji.liJ.iJ-i 11 nH'i in i n1 mum mm inirinTTi rrnmr
UZENSCI
jtfAfc 1 "Hi™" 1*™=*—™i
J
yu
XVj* ,4
