ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
No. 6149.
Donderdag 19 November 1914.
54e Jaargang.
De Oorlog
ABONNEMENT
ADVERTENTIEN
Telefoon 25.
Dit Blad verschijnt Maandag-, Woensdag- en VrtliagaYond, uitgezonderd op Feestdagen, bij de Firma P. J. TAN DE SANDE te Ter Nenzen.
De strijd in Belgie.
Per 3 maanden binnen de stad 1.—Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 liur op den dag der uitgave.
De algemeene toestand.
Het gehuil van den killen noorden wind,
en Me eerste sneeuwval kondigen, met niet
te weersprefeen duidelijkheid, den naderen-
den winter aan, aldus schrijft het Alg.
Hbl. En dat is voor de krijgsverrichtingen
in het westen en in het oosten eene leelijke
tijd. Sneeuw is gevallen en niet
weinig in de Vogezen, mist, dikke mist,
hing boven de loopgraven aan de Aisne.
En daardoor wordt den beiden partijen
belemmerd de noodige waarnemingen te
doen, zoodat nu de tijd aanbreekt waarin
plaats is voor verrassingen. Tot nog toe
warer. die vrpwel uitgesloten. Het nieuwe
oog va4' de aanrukkende troepen, de
vliegmachine, nam elke gelegenheid weg
om door een verrassenden aanval op een
nauwkeurig verkend punt eenig succes te
behalen.
Geen enkele beweging van de vijandelijke
macht kon worden volvoerd, zonder dat het
waakzame oog van een vlieger het zag en
het den commandant der tegenpartij mede-
deelde. Daaraan is voor een groot deel de
stilstand in de bewegingen der beide partijen
toe te schrijven. Langs de lange linie, die
zich van de Zwitsersche grens tot aan de
Noordzee uitstrekt, is wel eens rei gele
genheid gewee3t voor de eene of andere
partij om 'door de linies heen te breken,
maar zoodra daartoe maatregelen werden
genomen, troepenversterkingen werden aan-
gevoerd, artillerie en mitrailleurs werden
verzameld, werd daarvan door de vliegers
melding gemaakt, en de tegenpartij kon zich
gereed rnaktn dien aanval te weerstaan, of
af te weren.
Onder de bedekking van den nacht werd
dan nog wel eens een poging gewaagd,
maar de opzet was verraden, vooidat tot
de uitwerking kon worden overgegaan.
Thans komen de mist, de vroeg invallende
duisternis, de korte donkere dag en de lange
nacht de pogingen der troepenaanvoerders te
hulp. Geholpen door den mist pogen de beide
partijen elkander dichter te naderenen
de //Times" meldt zelfs dat aan de Aisne
de loopgraven tusschen 50 en 300 Meter
van de ijzerdraadversperringen der tegen-
partjj worden aangelegd. Maar de gelegen
heid, om met een aanzienlijke troepenmacht
op eenig punt door de linies der tegeopartjj
te breken, is nog niet gekomen.
De Duitschers hebben er moeite genoeg
voor gedaan. Vooral in het gedeelte tnssehen
La Bassee en de zee. De Pruisische Garde
heeft verleden week met alle kracht gepoogd
bij Yperen door de linies der Fransch-
Engelsche strpdmacht te trekkenmaar
ondanks den moed en de vastberadenheid,
waarin in Engelsche berichten over dien
aanval hulde werd gebracht, konden de
Duitschers niet tot Yperen doordringen.
Wel drongen de Duitsche troepen op drie
plaatsen door de vijandelijke linie, doch zij
konden van dat tjjdelijk voordeel geen ge-
bruik maken, daar hun belet werd verder
terrein te winnen.
Het moet een verschrikkelijke strijd ge
weest zijn, die daar werd geleverdaan
beide zjjden waren de verliezen ontzettend
groot. En hoewel de aanval gedeeltelijk
gelukte, ontbrak de gelegenheid er partij
van te trekken. Zjj kwamen door de vij
andelijke linie heen maar hadden er
niets aanwant zij waren niet krachtig
genoeg meer om hun aanval door te zetten
De herhaalde aanvallen op dien uitersten
rechtervleugel, waarbij op de meest roeke-
looze wpze met menschenlevens wordt om-
gegaan. moeten een strategisch doel hebben.
Anders zouden zij volkomen onbegrijpelijk
zijn.
In het ffVaderland" bespreekt de oud
Minister van oorlog, generaal Staal, dat
doel.
De generaal zet voorop, niet goed te
begrijpen, waarom de 'Duitschers hier nu
met alle geweld den aanval willen door-
zetten.
,/De offers die zij hier brengen zijn veel
te groot om aannemelijk te maken, dat
het hun om een schijnmanoeuvre te doen
is en dat zij de aandacht willen afleiden
van een ander punt der lange slaglinie,
waarop zij tenslotte den beslissenden slag
zouden willen toebrengen."
En de generaal kan moeilijk aannemen,
dat het hun te doen zou zijn om Calais
en Duiokerken. Zooals hp reeds vroeger
opmerkte, hebben zij aan die plaatsen weinig
of niets, zoolang hunnerzijds geen sprake
kan zijn van een krachtige poging tot landen
in Engeland. En daarvan kan geen sprake
wezen, zoolang zij blijkbaar nog op het
vasteland niet beschikken over een voldoende
overmacht om daar den slag te winnen
waarop het voor alles aankomt."
Het eenig denkbare acht de generaal dat
zij //geen kans ziende om op eenig punt der
lange slaglinie in een doorbreking van deze
te slagen, op den uitersten vleugel met
inspanning van alle kraih'en de overwinning
willen trachten te behalen, teneinde althans
op eenig punt een beslissing te verkrijgen."
En dan vervolgt hp
z/Het is niet geheel onmogelijk, dat de
uitputtingsstrijd, die nn van weerszijden op
dit oorlogstooneel wordt gevoerd, er
vooral als koude, regen en wind hun fatalen
invloed doen gevoelen toe leidt, dat op
een zeker oogenblik de Verbondenen physiek
en moreel zoo op geraken, dat als hun
Westelijke vleugel bezwijkt, de Duitschers
de oprollings-tactiek met enorm succes
zouden kunnen toepassen en de troepen
hunner tegenpartij als 't ware //en deban-
dade't overhoop werden geworpen.
z/Treedt echter bp de Verbondenen zulk
een inzinking uiet in, dan is niet te ver-
wachtenlo. dat een succes van de
Duitschers op den Westelijken vleugel van
zoo overweldigenden, stormenderhandschen
aard zou zijn (de voortgang, voor zoover
die er is, is juist in tegenstelling zoo
geheel//voet voor voet"), dat d§ Ver
bondenen op een zeker oogenblik geheel
omver geloopen zouden worden, en 2o.
dat een nederlaag van de Verbondenen om
en bij Yperen als vanzelf vernietigend zou
werken op het verdere gedeelte hunner
slaglinie.
z/lk heb vroeger al eens uitgelegd, dat,
en waarom, de oprollingstaetiek wel snel
en groot succes beloolt bij betrekkelijk
kleine gevechtsfronten, doch veel van haar
kracht verliest bij lange dito. De hoofd-
zaak is, dat bp deze laatste gelegenheid
bestaat om, buiten de werking van de ver-
rassiug en van het vuur van de omtrekking
tydig een nieuwen vleugel of fllank op te
stellen, altijd als de strijders over de geheele
linie niet moreel en physiek zoo geschokt
zijn, dat een nederlaag op een punt de
geheele slaglinie op den loop doet gaan
dit laatste nu bij de Verbondenen
niet het geval, dan zouden zij allerwaar-
schijnlijkst, na een terugslag om en bp
Yperen, hun Westelijken vleugel terug-
trekken (bij v. achter de Soroma opstellen)
en deze op een geschikt punt weder doen
aausluiten aan het overige standhoudende
gedeelte hunner slaglinie. Op die wijze zou
den zij lo. het verband over zee met de
Engelsche basis behouden 2o. Parijs blijven
dekken3o. den Duitschen Westelijken
vleugel in bedwang kunnen houden, als deze
na de behaalde overwinning bij Yperen zich
op Parijs zou willen werpen, of het Ooste-
lijk gedeelte der slaglinie van de Verbon
denen in de flank zou willen nemen, en
4o. een mogelijke verwarring bij hun terug-
geslagen afdeelingen niet voorfplanten op
de rest hunner slaglinie, waarvoor wel ge-
vaar zou bestaan als die afdeeling'en in Ooste-
lijke, in plaats van in Zuidelijke richting
teruggingen.
//in die nieuwe lijn zou de weerstand van
voren af aan kunnen beginnen, waarbij de
Verbondenen voor zouden hebben, dat voor
hen tijdwinst alles is, aangezien iedere dag
de toestand van de Duitschers tegenover de
Russen gevaarlpker maakt. De Duitschers
hebben daarom haast en daarom hebben
juist de Verbondenen geen haast en is voor
hen de goede strategie //tijdwinnen." Tenzij
zij bij machte zouden zijn om zelf een be
slissenden slag aan de Duitschers op dit
oorlogsterrein toe te brengen, dan zouden
zij natuurlijk den afloop van den oorlog
kunnen en moeten bespoedigen door op
hunne beurt tot een krachtig offensief over
te gaan."
In dit verband is het een fout geweest
van de Duitsche bevelvoerders dat zij zoowel
in het Oosten als in het Westen offensief
zijn opgetreden.
Hnn bedoeling was aan de Verbondenen
op het westelijk oorlogstooneel zoo spoedig
mogelijk een beslissenden slag toe te bren
gen en de Russen met behulp der Oosten-
rijkers tegen te houden. Na het terugslaan
der eerste Russische aanvallen, hadden de
Duitschers met detensief optreden kunnen
volstaan en met alle kracht moeten optreden
op het Westelijk oorlogsveld. Dat zij dit
niet hebben gedaan en hun troepenmacht
te veel hebben verdeeld, wreekt zich nu.
De toestand in het Westen is niet schit-
terend die in het Oosifin wordt bedenkelpk.
Tegenover de oprukkende zeer talrpke
Russische legers moesten de Duitschb en
Oostenrijksche troepen terugtrekken, en
daardoor is niet alleen het verband tusschen
de beide legers verbroken, maar schpnen
de Russen zich als een wig tusschen het
Duitsche en Oostenrpksche leger te hebben
gedrongen.
wijze verlichting te brengen in hun vreeselijk
lpden. Blijkbaar waren ze in allerpl, zonder
eenig voorloopig verband, in den trein ge-
gooid en werden ze, met den meest moge-
lijken spoed, naar Duitschland gevoerd.
Op menige plaats hebben de Duitschers
hun dooden ontgraven, ze in kisten gelegd
en naar het vaderland gezonden.
Te Antwerpen valt weer meer en meer
alle verkeer, alle beweging, alle bedrijvig-
heid stil.
Uit Antwerpen
wordt dd. 16 Nov. aan de Tel. gemeld
Natuurlijk is de naamdag van koning
Albert hier niet in het openbaar gevierd
geworden. Geen mensch zelfs heeft het
gewaagd, zijn vlag uit te steken. Maar
met gansch hun hart waren gisteren zeker
al de Antwerpenaren bij onzen heldhaftigen
jongen vorst, bij den engel, die zijn troon
deelt en bp onze, arme soldaten, die ginder
verre in West-Vlaanderen aan den over-
weldiger voet voor voet het laatste lapje
betwisten van den vaderlandschen grond
En binnen menig huis, goed beveiligd
tegen luistervinken, werd dan ook wel diep-
treurig feest gevierd, terwijl buiten de wild-
warrelende sneeuw de doode stad in een
blanke lijkwa hulde.
Nieuws sijpelt slechts bij heele kleine
droppeltjes hier door. De officieele berich
ten, die de bladen mogen meedeelen, komen
regelmatig vier-vijf dagen te laat. De bla
den zelf, al zijn ze pas verschenen, ruiken
muf en schimmelig.
Berichten, die minder gunstig luiden voor
de Duitschers, worden, als wachtwoorden,
van oor tot oor gefluisterd. Men weet van
sommigen, dat ze in t geheim nummers
van De Telegraaf" ontvangen en van andere
vertrouwde bladen uit Nederland. Men
benijdt ze, maar men verraadt ze niet en
tracht mee te deelen van hun weelde.
Van personen, die de vorige week ver-
toefden tusschen Mechelen en Aalst, weet
ik, dat de Duitschers gansch den weg van
de zee naar de Duitsche grens in staat van
verdediging zijn aan 't brengen. Dat klopt
met al de berichten uit Vlaanderen, die
erop wijzen, dat zij in Belgie slechts voet
voor voet acbteruit zullen trekken, als het
geluk wil, dat zij ooit daartoe gedwongen
worden.
Te Haeltert, dat nabij Aalst ligt, tegen
de baan van Kortrijk naar Brussel, zijn al
de achtergebleven manivn door de Duit
schers voor graafarbeid geprest. Zp moeten
breede grachten delven naar aanduiding
van de Duitsche offlciereo, en daaraan
werken van 9 tot 12 voormiddag, en van
1 tot 4 uur in den achternoen. Daarvoor
ontvangen ze een dagloon van 3 frank 50.
Bij het invallen der duisternis moeten
zp het werkterrein verlaten en wordt het
hun, onder bedreiging met den dood, ver-
boden, er nog terug te beeren.
Des anderendaags zijn die grachten dan
altijd weer gevuld.
De boeren denken, dat de Duitschers daar
des nachts hun lijken Kgraven, doch het
lijkt veel waarschijnlijker, dat er in die
grachten mijnen zijn gelegd, al is het dan
niet duidelijk, waarom ze zoo breed moeten
zijn.
Maar als gansch de weg tusschen het
huidige front en de hoofdstad op die manier
met mijnen is doorstreept, dan wordt het
voor de geallieerden natuurlijk geen kleine
kunst om naar Brussel op te rukken
Op dezelfde manier worden grachten
gegraven rood Mecheh-n. De Duitsche
soldaten zelven hebben langsheen den Noor-
delijken muur op de begraafplaats te
Mechelen een breede 1< opgraaf aangelegd
en daarvoor ettelijke honderden kinderlijkjes
opgedolven, die ze een eind verder in een
wpden kuil, hebben gestopt.
Dit byenawerk heeft onder de bevolking
van Mechelen en den omtrek een veront-
waardiging vol walg en afschuw T-rwekt
Ik sprak een persoon, die in een station
op de lijn van Kortrijk naar Brussel een
trein met Duitsche gewonden zag stilstaan,
die van het front kwam. Deze trein bestond
geheel uit goederenwagens. Enkele dezer
waren zoo overladen, dat de arme gewon
den verplicht waren, overeind te blijven
staan, de een tegen den andere. Voor de
halfgeopende deuren had men ijzerdraad
gespannen, omdat de ongelukkigen bij 't
rijden er niet uit zouden vallen. Andere
wagons waren en bleven hermetisch geslo-
ten, maar door alle reten en spleten lekte
het bloed er uit.
Er was niemand in dat station om de
gewonden te laven of op eenige andere
De gelnterneerden.
Ter gelegenheid van den naamdag van
den koning van Belgie kwamen Zondag de
ge'interneerde officieren met hun dames te
Amersfoort bijeen in de societeit //Amicitia
Door kolonel Janssens werd uit aller naam
een telegram gezonden aan den koning.
Na de Hoogmis in de Lieve Vrouwekerk
werd een plechtig Te Deum gezongen door
den aalmoezenier abbe De Ridder, geassis-
teerd door twee Belgische geestelijken. Ook
bp deze kerkelpke viering waren tegen-
woordig alle officieren met hun dames, be-
nevens zeer veel vluchtelingen. Op het
interneeringsterrein werd eveneens bp de
godsdienstoefening de koning herdacht.
Het ij tier en kruis.
Uit Brussel wordt aan de Niederrheinische
Volkszeitung gemeld, dat 2 Crefelder land-
weermannen uit handen van den veldmaar-
schalk Vonder Golts, wegens hun dapperheid
voor Antwerpen betoond, het ijzeren kruis
kregen. Het zijn vader en zoon, De vader
Kottmann, is 71 jaar oud en neemt onder
aanvoering van zpn zoon, die het bevel
heeft over een afdeeling wielrijders, aan
alle oefeningen en patrouille-ritten deel.
Hp is onlangs tot ouderofficier bevorderd.
Tegen Duitsche aanvallen op de
Engelsche kust.
Aan de //Daily Telegraph" wordt pit
Ramsgate gemeld, dat er een zeer ver-
hoogde werkzaamheid is waar te nemen
bp Duins, sedert de ramp van de //Niger",
de Engelsche kanonneerboot, die daar door
de Duitschers is getorpedeerd. Er moeten
maatregelen zpn genomen om een herha-
ling van dergelijke aanvallen door vijande-
lpke schepen te voorkomen. Er heerscht
algemeen vertrouwen, dat deze maatregelen
van de marine-autoriteiten afdoende zullen
blijken en dat er geen reden voor onge-
rustheid behoeft te bestaan.
De heilige Oorlog.
Naar uit Berlijn gemeld wordt heeft
Keizer Wilhelm aan den Duitschen Kro m-
prins telegrafisch van Turkpe's optreden op
de hoogte gesteld. Het telegram luidde
#De sjeik ul Islam heeft een fetwa afge-
kondigd, volgens welke iedere Muzelman,
tot het uiterste tegen de onderdrukkers van
de Islam, Engeland, Rusland en Frankrijk,
moet optrekken. Deze fetwa zal in de ge
heele Muzelmansche wereld worden ver-
spreid en is reeds aan de bedevaartgangers
naar Mekka verzonden. Dit beteekent de
heilige oorlog voor de geheele Islamitische
wereld."
Uit Konstantinopel wordt door het blad
z/Terschuman flakikat" gemeld, dat de kadi
van Medina en de mufti van Mohamme-
daansche sekten der Hanefitten en Echasjiten
(wachters aan het heilige graf van den
profeet) hebben geseind dat de bevolking
aan den heiligen oorlog zal deelnemen.
De plechtige afkondiging van den heiligen
oorlog heeft, naar uit Berlijn gemeld wordt,
alle Turksche standen diep getroffen. De
,/Tanin" jubelt over het vernielen van het
Russische gedenkteeken bij San Stefano als
een omverhalen van een schandteeken van
slavernp en vernedering.
In het oude Serail van Topkapoe ontving
de Sultan in 'tbijzijn van den grootvizier,
den sjeik ul Islam en eenige Ministers,
voor den mantel des profeten opgesteld,
eenige afgevaardigden van de groote volks-
verzameling buiten het paleis en hield daarbij
een toespraak, waarin hp zei dat d§ oorlog
tegen drie mogendheden gevoerd werd ter
verdediging van de rechten van Turkije.
Wp vertrouwen, zei de sultan, op den
goddelpken steun en de hulp der profeten
en ik ben vast overtuigd dat wij zullen
overwinnen."
Aan de Yser
hebben we hier ook weer het kanon ge-
hoord, zoo wordt uit Sluis d.d. 16 Nov,
aan de Tel. gemeld.
De Duitschers hebben hun plan eenigs-
zins gewrjzigd en wagen opnieuw pogingen
om bp Nieuwpoort over de Yser te dringen.
Heftig zijn die aanvallen echter nog niet
geweest. Bp Dixmuiden vorderden zij even-
min en bp Yperen dezelfde deining in de
strijdlinie. Het weer wordt er wel wat
beter op. Ook heden echter nog regen en
wind in Vlaanderen. 't Is er kil en guur.
Er wordt nogal eens spoedig van een
geteisterde stad gezegd, dat ze er bij neer
ligt. Over de verwoesting van Dixmuiden
wilde ik ook nadere berichten afwachten.
Thans kan ik u bevestigen, dat er van deze
arme stad slechts enkele doorschoten huizen
meer bestaan. Dixmuiden was trouwens
niet groot, maar bezat een eigenaardig
historisch karakter. De Vlaamsche schilder
Baertsoen, die, evenals veel kunstgenooten,
hier rpke stof voor doeken vond, stelt op
het oogenblik verscheidene schilderpen met
hoekjes uit Dixmuiden te Londen ten toon.
Dixmuiden had maar een kleine uitge-
breidbeid. Het station toch, vlak bp de
stad, stond op het gebied van Eeten, een
dorp, dat evenmin meer bestaat en zoo gaat
het arme Belgie stuk voor stuk te niet.
Rond Dixmuiden verbrande, geteisterde of
vernielde dorpen, gehuchten en hoeven.
Gaten in de wegen, waarin een wagen kan
verzinken, overstroomde akkers, neerge-
schoten of verbrande molens.
Ook Noordelpker in Vlaanderen werkt
de verwoesting voort. Den ganschen Zon-
dag-namiddag rinkelden te Sluis de ramen
van ontploffiogen ginds over de grens. Er
moeten gisteren weer bruggen opgeblazen
zpn, welke het juist zijn, kan ik nog niet
te weten komen, want aan de zijde, waar
die ontploffingen klonken, is de grens nog
immer streng gesloten. Wie zich een hon-
derdtal meter over de grens waagt, wordt
teruggejaagd door de schildwachten. Offi
cieren komen van uit Brugge per motor-
boot op het kanaal, de posten aan de grens
bezoeken. De talrijke kanalen in het Noor
den van Vlaanderen bewijzen den Duitschers
goede diensten. Van uit Brugge vertrekken
meermalen booten met allerlei materieel
geladen in de richting van Nieuwpoort.
Een landman, die van de zijde van het
strijdtooneel gevlucht was, karakteriseerde
wel eigenaardig dien bangen strijd. //Het
is gelijk een mollenoorlog", zei hp, //ze
zitten op sommige plaatsen geen honderd
meter van elkaar, maar in den grond, en
het is of ze elkander toch niet durven na
deren, maar plotseling soms in den nacht,
begint de strijd en toen ben ik gevlucht,
omdat ik niet langer die slachting, die
wagens met gekwetsten en die treinen met
dooden kan ziea".
Hij vertelde ook, dat veel lpken verder
vervoerd worden.
,/Het is om gek te worden, al zoo veel
dagen die karavanen van zwaar gewonden",
zei hij.
Veel Nederlandsche sportliefbebber3 zullen
met genoegen vernemen, dat de Belgische
kapitein, commandant der lansiers, Nijssens,
zoo bekend om zpn kranige stukjes in het
springconcours bp de paardenrennen te
Amsterdam en den Haag, aan de beterhand
is. Kapitein Nijssens had de zoo gevaar-
Ipke opdracht, den terugtocht der Antwerp-
sche troepen naar Ostende te helpen dekken.
Het was een ware //tache de sacrifice". Met
vijftig lansiers verschanste hij zich eindelijk
in Oost-Vlaanderen, nabij de Nederlandsche
grens. Nadat hij tweemaal met zpn onver-
schrokken mannen dwars door de Duitschers
heengerend was, hoopte hij langs de grens
naar de kust op te rukken en zich bp de
Belgische troepen te voegen.
Vpfduizend Duitschers kwamen hem bp
St. Laurent bestoken. De aanvoerder der
Duitschers zond eerst den burgemeester van
St. Laurent als parlementair, om kapitein
Npssens te beveleu, die plaats op te geven,
erbij voegende, dat hp daar met groote
macht en artillerie stond. Kapitein Npssens
antwoordde//Zeg aan den Duitschen com
mandant, dat ik niet zpn bevelen, maar wel
zijn aanval afwacht en dat hij hier tegenover
soldaten van Luik staat." Daarop ontstond
gevecht. Om de vijandelijke stelling te
verkennen wilde de moedige aanvoerder
geen zijner mannen opofferen, maar ging
zelf op een hoogte staan. Hij werd er het
mikpunt van een heftige fusilade een kogel
wondde hem aan het hoofd, eene andere
vloog door een pand van zpn jas, een
derde drong in de heup en kwam er langs
de dp uit.
Kapitein Nijssens stortte ter aarde. ,/Denk
aan de brug rechts", riep hij nog, //man
nen, houdt stand zoolang gij kunt. Breng
mp niet over de grens. Laat mij in Belgie