ALGEMEEN NIEUWS- EN ADYERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
No. 6132.
Zaterdag 10 October 1914.
54e Jaargang.
Bekendmaking.
De Oorlog.
ABONNEMENT
ADVERTENTIEN
BINNENLAND.
Telefoon 553.
Bit BM verschijnt Maandag^, WoeEsdag- en Yrlidagavond, uitgezoMenl op Feestdagen, bij de Firma P. J. YAM DE 8ANDE te Ter Neuzen.
Per 3 maanden binnen de stad /l.—1 Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika /1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alie
■V Boekh^ndelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij c&irect© opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts twee ma al berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 MUf op den dag der uitgave.
Burgemeester en Wethouders van HOEK
i. ^en bekend, dat de jongens, die verlangen
J to nemen aan het op 1 November a.s.
aa-1 te vangen herhalinysonderwtys,
zic daartoe tot en met 31 dezer bp het
FoA'd der openbare lagere school knnnen
aanmelden,
Hoek, 1 October 1914.
Burgemeester en Werhouders voornoemd,
A. WOLFERT, Burgemeester.
J. M. DREGMANS, Seeretaris.
Het omvangrijke misbruik, dat blijkens
de ingekomen rapporten van de ten behoeve
van de militairen verleende vrrjstelling van
briefport wordt gemaakt, heefc, ter kennis
gebracht van den opperbevelhebber van land-
en zeemacht, aanleiding gegeven tot het
uitvaardigen van een order aan de land- en
zeemacht.
In deze order wordt er op gewezen, dat
df vrijdom van briefport in het leven is
geroepen uitsluitend om in deze tijden aan
de militairen en hun verwanten en kennissen
de kosten der briefwisseling te besparen
en wordt het misbruik gelaakt, dat wcrdt
gemaakt door hen, die den vrijdom beschou-
wen als een middel om de door hen te voeren
correspondentie 6ver handelszaken kosteloos
te doen verzenden, om de posterijen zonder
vergoeding hun circulaires, prospectussen
en reclame-biljetten te doen verspreiden, of
wel er zich toe leeDen om de stukken, welke
derden met de post wenschen te doen ver-
voeren, met de gewa^rmerkte aanwijzing
//militair" te voorzien, om zoodoende port-
ontduiking te bereiken. (N. R. O.)
Nederland en de Schelde.
Men seint uit Parijs aan de N. R. Crt.
De Temps bevat een artikel getiteld
//Antwerpen en de Schelde", waarin het
blad zegt
»De vraag dringt zich op, of de ver-
plichtingen die voor Nederland voortvloeien
uit de noodzakelijkheid om zijn onzijdigheid
te handhaven, het eventueel zouden voor-
schrjjven zich te verzetten tegen het vervoer
langs de Schelde van hulp voor Antwerpen
in verschillende vormen.
De Temps haalt dan de stelling, die in
Belgie is verdedigd door prof. Ernest Nys
en die voorkomt in het werk van baron
Guillaume, getiteld »De Schelde sedert 1830"
aan en trekt er de volgende slotsom uit
Naar het schjjnt zal Nederland de mogend-
heden die de onzijdigheid van Belgie hebben
gewaarborgd, niet belemmeren in de uit-
oefening van de plichten, uit deze waarborgen
voortvloeiend, plichten die Nederland in
beginsel heeft erkend door mede-onder-
teekening van het verdrag van 1839".
De Temps besluit//Wij stellen volkomen
vertrouwen in de officieele verklaringen van
onzpdigheid van Nederland en betwisten niet
dat de positie van Nederland delicaat is.
Daarom hebben wij de overtuiging uitge-
sproken, dat indien de kwestie der Schelde
op het tapijt komt naar aanleiding van de
verdediging van Antwerpen, Nederland ze
zal hebben op te lossen met alle loyaliteit
en alien eerbied voor het recht, die in de
politieke traditie van Nederland liggen".
Verboden van uitvoer.
Het St.bl. no 473 bevat het Kon. besluit
van 6 dezer, houdende verbcd van uitvoer
van manskleedingstukkenwollen borst-
rokken, wollen truien, wollen sokken en
wollen handschoenen.
Het St.bl. no. 474 bevat het Kon. besluit
van 6 dezer, houdende verbod van uitvoer
van prikkeldraad, ledige zakken, ruwejute,
jute doek, jute garens en linnen garens.
De uitvoer van de in deze Kon. besluiten
genoemde artikelen is verboden van den
dag der afkondi&;ing van dit besluit.
De Kroon behoudt zich voor, dit verbod
tpdelijk op te heflen of in bijzondere ge-
vallen daarvan ontheffing te doen verleenen.
M ax i mumpr ijzen
In aansluitiug met zijn circulaire van
30 September j.l. inzake maximumprijzen
van granen en broodsoorten, heeft de Mi
nister van landbouw, nijverheid en bandel
den burgemeesters bericht, dat onderaeel
0, sub 3°, als volgt gelezen moet worden
Gebroken Groningsch roggebrood per K.G.
0.10.
Beslag op tar we en rogge.
De Midd. Crt. schrijft
Naar aanleiding van de maatregelen door
den Minister van Landbouw enz. genomen
om beslag te doen leggen op alle tarwe
en rogge in Groningen heeft bet Ned.
Corresp. Bureau een onderhoud gehad met
Minister Treub.
Deze verklaarde daarin o. a. het volgende
Ik ben tot dezen krassen maatregel zeer
tegen mijn zin overgegaan, maar hp was
noodig, omdat de Groningscbe graanhandel
niet alleen zich aan de zacbtere maatregelen,
die eerst genomen waren, in het minst niet
stoorde, maar er toe medewerkte, dat het
ontzag voor de deur de RegeeriDg genomen
maatregelen dreigde gebeel te loor te gaan.
Wat de boeren betreft, ook dezen hebben
bet aan zich zelf te wijten, dat zulke
krasse maatregelen genomen inoeten worden.
Het is inderdaad ergerlijk, zoowel van de
zijde van sommige graauhandelaren als van
die van een, belaas al te groot aantal boeren,
hoe weinig zij den ernst van den toestand
beseffen en hoe snel zij er bij zijn, pogingen
te doen, om maatregelen, die bun een deel
van hun oorlogswinst zouden doen derven,
met alle middelen tegen te gaan.
Dat door boeren rogge, ten einde in be-
slagneming voor bakkerijen te voorkomen,
vermengd wordt met haver of met ander
veevoeder, werd mij uit verschillende ge-
meenten bericht. Het schandaal van den
Huizenschen boer, die de reeds in beslag
genomen rogge met petroleum overgoot, is
reeds gepubliceerd en gisteren werd mij
mededeeling gedaan van een boer in een
Groningsche gemeente, die om beslagneming
van rogge te voorkomen, deze had vermengd
met fijn glae. Het zal geen verwondering
wekken, dat waar zulke dingen voorkomen
de regeering wel verplicbt is, zonder veel
pardon krasse maatregelen te nemen. Mijn
voornemen is heden aan alle Commissarissen
der Koningin een brief te doen uitgaan met
verzoek om opgaaf der gemeenten die naar
bun oordeel in aanmerking komen voor het
ontvangen van eene gelpke circulaire als die
aan de GroniEgsche burgemeesters.
Waar sedert eenige weken ook de prijzen
der peulvruchten op schromelijke wijze
stijgen en bet waarschijnliik is, dat dit niet
het gevolg is van minder goeden oogst,
maar uitsluitend of hoofdzakelijk van terug-
houding van voorraden met speculatieve
doeleinden, ben ik voornemens dezer dagen
ook maximum-prpzen voor den grootbandel
in peulvruchten vast te stellen. Mocbt
deze maatregel opnieuw door tegenwerking
van bandelaars en boeren illusoir gemaakt
worden, dan zal ik mp verplicht zien het-
zelfde, wat ik nu gedaan heb ten aanzien
van de tarwe- en roggevoorraden in de
provincie Groningen, uit te strekken tot
de boonen en erwten.
Ik ontveins mij geenszins dat deze maat
regelen in de uitvoering verschillende moei-
lijkheden zullen opleveren en dat daarbij
ook meermalen recbtmatige belangen zullen
worden geschaad.
Intusschen zal mij dit niet kunnen terug-
houden om, nu de winter voor de deur
staat, de werkloosheid naar alle waar-
schijnlijkheid in verschillende bedrijven nog
zal toenemen, bet aantal personen, die bij
steun-comites bun toevlucnt moeten zoeken,
naar alle waarschijnlijkheid zal vermeerderen
en dientengevolge de inkomsten van een
groot aantal huisgezinnen aanmerkelijk
zullen vermindereu, met alle kracht waar-
over de Regeering beschikt, tegen te gaan,
dat levensmiddelen in prijs zullen stijgen
alleen om aan enkele categorien van personen
speculatieve oorlogswinsten te bezorgen.
Wat de boeren betreft begrijp ik natuur-
lijk zeer goed, dat bet onbillijk zou zijn
in de beoordeeling alien over een kam te
scheren, maar bet is niet te vermijden, dat,
nu de krasse ego'isten onder ben zulk een
groot deel van den boerenstand blijken te
vormen, de beter gezinden mede moeten
lijden onder maatregelen, die tegen de eersten
gericht zijn. Bovendien doet de Regeering
alles wat in haar vermogen is om den toe-
voer van mais en veevoeder zoo spoedig
mogelijk weer geregeld te doen plaats
bebben, zoodat de vrees dat door de genomen
of te nemen maatregelen, de veefokkerij en
inzonderheid de varkensfokkerij ernstig zou
worden bedreigd, niet behoeft te bestaaD.
Wij willeu hier nog aan toevoegen dat
in de door den Minister aan de burgemeesters
in de provincie Groningen gezonden circu
laire zij worden uitgenoodigd zonder verwij 1
over te gaan tot bet aaakoopen van alle
partijen rogge en tarwe, binnen hun ge
meente aanwezig, tegen een prijs van ten
hoogste 25 cent per 100 K.G. beneden den
maximum-prijs genoemd in de circulaire
van 30 September 11. Voor zoover de eige-
naars dier partijen tot verkoop niet geneigd
zijn verzoekt de minister de rogge en
tarwe met toepassing van Art. 76c der
Onteigeningswet in bezit te nemen.
Voorts berinneren we er aan dat in die
circulaire van 30 Sept. door den Minister
van landbouw met ingang van 2 October
de volgende maxitnum-prijzen zijn vastge-
steld beste Zeeuwsche tarwe met uitzon-
dering van zaaitarwe per 100 K.G. 12.50,
de andere soorten van inlandsche tarwe en
inlandsche rogge met uitzondering van zaai-
rogge per 100 K.G. /II.tarwe-bloem
,/inlandsch 0" per 100 K.G. 16.25, tarwe-
meel, ongebuild, per 100 K.G. 14.
roggemeel, ongebuild, per 100 K.G. 13.
Belgische spaarbankboekjes.
Voor de bezitters van Belgische spaar
bankboekjes hier te lande heeft de Minister
van Waterstaat, op voorstel van den direc-
teur der Rijkspostspaarbank, een belangrij-
ken maatregel genomen. Tengevolge van
den abnormalen toestand, die in Belgie
beerscbt, is het voor onze spaarbank niet
mogelijk met de hoofdadministratie van de
spaarbank daar te lande en gevestigd te
Brussel in aanraking te komen. Dienten
gevolge kunnen ook geen maohtigingen
worden afgegeven voor terugbetalingen op
Belgische spaarbankboekjes bier te lande.
Hierin wordt nu voorzien door afgiften
van orders van betaling nor onzen direc-
teur der Rijkspostspaarbank namens den
directeur der Belgische spaarkas.
Voor de uitbetaling worden de termijnen
in acht genomen, door de Belgische spaar
kas bepaald, n.l. voor bedragen beneden
100 francs zoo spoedig mogelijk; voor be
dragen van 100 500 francs binnen 14
dagen voor bedragen van 500 1000 francs
een maand van 10003000 francs twee
maanden voor bedragen van 3000 franca
en daarboven binnen zes maanden, terwijl
in zeer bijzondere gevallen daarvan kan
worden afgeweken. (N. R. Crt.)
Ben Nederlandsche oorlog scorres-
pondent bij Verdun.
De oorlogscorrespondent van *Het Leven"
is naar het oorlogstooneel in den Elzas ge-
weest. Hjj vertrok op 23 September uit
Frankfort en swam vier dagen later te
Metz aan.
De correspondent maakte om-en-bjj het
oorlogsterrein een aantal zeer belangwek-
kende foto's en de eer zoo dicht by den
werkelijken strijd te zijn geweest komt toe
aan dezen correspondent, die van zijn weder-
varen een interessante beschrijving geeft.
Aan het volledige artikel in het bekende
geillustreerde weekblad //Het Leven" is bet
volgende ontleend
z/lk hoopte hier, zoo schrijft hij, op mijn
zwerftocht een auto te zoeken. Tot dusver
bad ik per trein gereisd en hoopte nu hier
een auto te kunnen huren om daarmee zoo
dicht mogelijk de gevechtslinien bij Verdun
te bereiken, maar nergens slaagde ik. Ver-
buren wilde niemand een auto, ook al had
hij die ongebruikt staan, alleen verkoopen,
dat heel graag wel tegen billijken prijs.
Maar hoewel ik daar even over heb gedacht,
moest ik ook dit plan weer opgeven
omdat er nergens ook meer een druppel
benzine was te verkrijgen. Alle benzine
was in beslag genomen door bet gouver-
nement en ook mijn pogingen om daar een
hoeveelheid los te krijgen mislukten, omdat,
naar mij werd verteld, de voorraad zoo
schaarsch was, dat de uiterste zuinigheid
moest worden betracht geen liter kon
worden gemist.
De correspondent zag te Metz keizer
Wilhelm. Toen hij zijn fototoestel ophief,
om de voorbij snorrende keizerlijke auto
op de plaat te brengen, dook plotseling
een zware Polizei-officier voor hem op, die
hem het kieken belette. Wel bad hij van
het gouvernement een sehriftelijk bewijs
gekregen, dat hij de foto mocht maken,
maar eer de man van de wet dat had in-
gezien, was de Keizer, die, gekleed in de
z/Feldgraue" uniform, er buitengewoon
ernstig en bezorgd uitzag, natuurlijk al
lang voorbij.
„Ik ben met Oberleutnant. Liebermann
naar het front en Verdun geweest, vertelt
de correspondent verder.
Uitgaande van Metz zijn we gegaan over
de slagvelden van 1870, Gravelotte, Rezon-
ville en Vionville met bun talrijke gedenk-
teekenen voor in den Fransch-Duitschen
oorlog gevallen soldaten, waarop we de
Fransche grens overscbreden en in Mars-
la-Tour het prachtige monument bewonder-
den, door de Franschen daar opgericht, ter
eere der daar en bij St. Privat in 1870
gevallen Fransche soldaten.
Over Latour en Woevre gingen we
steeds groote massa's troepen, die naar bet
front werden vooruitgeschoven en artillerie-
en transport-colonnes voorbij rijdend, naar
Jonville.
Vlak bij Doncourt stonden twee der ge-
ducbte 15 c.M. Schirmlafetten, reusachtige
gepantserde kanonnen, rustend op een speei-
aal daarvoor aangelegden beton-bodera, die
bet wegzakken der gevaarten in den grond
verhinderen. (Ook voor de beroemde 42 c.M.
Haubitzen die nu ten noorden van V erdun
staan moet steeds vooraf een stevige
fundeering van beton worden gelegd).
Uit deze beide kanonnen werden voort-
durend de vjjandelijke batterijen beschoten,
maar buitengewoon groot scheen hun uit-
werking niet te zijn. De Duitscbe officieren
die ik hier sprak, waren lang niet tevreden
over den gang van zakener was geen
vooruitgang te bemerken en wel voorna-
rnelijk doordat de Fransche artillerie de
Duitscbe weit iiberlegen was. De Franschen
scbenen nl. hun zwaar vestinggeschut uit
de forten te hebben gehaald en in bet
open veld opgesteld. BovendieD verplaat-
sten zij het herhaaldeljjk, zoodat telkens
bun vuur uit een andere richting de Duit-
schers bestookte, wier gescbut ten over-
vloede een paar kilometers minder ver
droeg dan het Fransche.
Aan den voor hen gunstigen uitslag van
den strijd, al zou die dan ook nog wat lang
uitblijven, twijfelde ecbter geen enkele Duit-
sche officier, alien stelden het volste vertrou
wen in de //42 c.M. Brummer", zooals zij
de zware kanonnen noemen, aan de anderen
kant van Verdun.
We waren bier dus reeds in de vuurlinie
en zonder al te groot gevaar te loopen
konden we niet verder gaan, daar elk oogen-
blik een Fransche granaat in onze onmid-
dellijke nabijheid zou kunnen springen.
Toch drongen we over St. Hilaire en
Bugneville nog voort tot Harville, waar
we op nog alecbts 12 K.M. afstand waren
van het groote Fransche vestinggescbut,
dat zich voortdurend liet booren. In de
verte zag ik de rookwolken uit de kanonnen
opstijgen, dan hoorde ik een doflen slag,
met suizend geluid vloog een granaat door
de lucht, om hier of daar in den omtrek
uiteen te spatten.
In Harville was een zeer groote troepen-
macht bjjeen getrokken, omdat men een
uitval der Franschen op dit dorp bad
verwacht, die evenwel niet bad plaats gehad.
Herhaaldeljjk waren we onderweg reeds
door posten en officieren die we ontmoetten
gewaarschuwd, niet verder te gaan, daar
bet te gevaarlijk werd en in Harville
durfde Oberleutnant Liebermann ons dan
ook niet verder brengen, zoodat ik de
Oostenrijksche battery^ van de zoo prachtig
werkende 30 cM. mo(or-baubitzen, die niet
ver daar vandaan was opgesteld, niet heb
kunnen zien. Wel werd mij in Harville
door Duitsche officieren verteld, dat de
Oostenrijkers buitengewoon zware verliezen
hadden geleden. De Fransche granaten
wisten, Diettegenstaande de uitstekend ver-
dekte opstelling, telkens weer de juiste
plek te vinden, iets waarov'er de Oosten
rijkers zich buitengewoon verwonderden,
tot zij eindelijk bet raadsel oplosten.
In een boom, vlak bij de plaats waar
bet geschut stond opgesteld, vonden zij een
Franschman, die met een zaktelefoou gewa-
pend, allerlei aanwijzingen naar Verdun
telefoneerde, waaanaar men daar bet gescbut
kon ricbten. Met dezen man werden on-
middellijk korte metten gemaakt.
Dit geval stond trouwens niet op zich
zelf. Reeds herhaaldelijk waren burgers
gevat die van een dergelijke zaktelefoon
waren voorziendoor in boomen of palen
te kliinmen konden ze deze aan de teletoon-
geleidingen aanhaken en zoo den 1 ranschen
allerlei hericbten doen toekomen. Ook in
vele keiders in de dorpen hadden de Duit-
scbers telefonen gevonden, zoodat al bun
bewegingen onmiddellijk aan den vijand
konden worden gemeld.
Maar al bebben ze nu ook al die bericbt-
gevingen onmogelijk gemaakt de Duitschers
zijn toch nog lang niet waar ze willen zijn.
Overal in Duitschlaud hoorde ik de menschen
ook de soldaten en de officieren, met grooten
opbef spreken over den val van het sper-
for* Camp des Romains, bij Verdun. Nu
was er een gat in de fortentinie, nu zouden
de Duitschers er wel gauw door zijn. Maar
op het terrein van den strijd hoorde ik er
door de officieren anders over spreken. Ja,
ze hadden nu wel Camp des Romains, en
de Beiersche soldaten die het hadden ge
nomen, hadden een kranig stuk werk ge-
leverd, maar of ze het zouden kunneD
bouden, dat was een tweede.
De Fransche kannonnen der forten ter
weerszijden, Paroches en Lionville, waren
zoo uitstekend, dat ze Camp des Romains
volkomen bestrekeu aan een doortrekken
der Duitschers door de //bres" viel dus
absoluut niet te denken, daar die bres
eigenlijk geen bres was, voor nog een der
aangrenzende sperforten was gevallen. En
dat was nog niet gebeurd.
Op den terugweg, die //landschaftlich"
zeer interessant was, heb ik verder weinig
van den oorlog bemerkt.
Hier in Metz heb ik ook gesproken de
Kreisantz, prof. Dr. Besserer uit Munster,
naar mij werd vertefd een bacterioloog van
naam, die door de militaire overheid naar
Metz was ontboden, om den strijd aan te
biuden tegen de dreigende besmettelijke
ziekten, die onder de ongunstige omstandig-
beden niet kunnen uitblijven.
Deze professor Besserer hing een treurig
beeld op van den gezondheidstoestaud onder
de Duitscbe troepen aan het front.
Buitengewoon groot was bet aantal sol
daten dat aan buikloop leed en ook zeer
veel gevallen van longontsteking en enkele
van typhus waren reeds voorgekomen.
z/Maar is dat ook anders mogelijk", riep
de professor uit, ffwaar zeer veel soldaten
vijf dagen en nachten achtereen hebben
moeten doorbrengen in de, door de bevige
regens half met water gevulde loopgraven,
omdat ze er eenvoudig niet uit konden komen
daar zoodra er maar een hoofd boven de
loopgraven uitkwam, daar ook een Fransche
kogel in zat. Vijf dagen lang, gedurende
welke, daar ook de aanvoer van proviand
onmogelijk was, moest worden geteerd op
bet brood dat in den ransel was en dat ten
slotte zelfs beschimmeld werd gegeten, vijf
dagen lang, gedurende welke de uitwerpselen
van al die menschen zich in de smalle
loopgraven ophoopten en een verpestende
lucht verspreidden, vjjf dagen lang, zonder
dat doode of gewondemakkers konden worden
weggehaald
Moeten onzer zulke omstandighedeu niet
zeer velen van hen, die niet door een vij-
andelijken kogel werden getroffen, ten of
fer vallen aan ziekten, die een niet min
der doodelijke uitwerking hebben dan kogels
en granaten
Gelukkig breidt de ziekte zich op het oogen-
blik niet meer uit, zijn wij er in geslaagd
haar te beteugelen het weer is nu goed,
werkt mee, maar als de strijd hier om Ver
dun nog lang duurt en we krijgen weer
eenige dagen regen, waarbij dan nog ko
men de steeds kouder wordende nachten,
dan
De professor sprak niet uit wat dan,
maar zijn bedenkelijk hoofdschudden zei
genoeg.
Belgische krijgslist.
Van Duitsche zijde wordt, volgens de
H. Crt. de volgende episode bericht van bet
bescbieten der Antwerpscbe forten door de
Duitschers. Het fort Waelbem hield zich
tot Zaterdag-morgeu staande. In den nacht
van Woensdag op Donderdag gebruikte de
bezetting de volgende krijgslist Zij liet
drie vaten kruit in de lucht vliegen en stak
eenige vaten petroleum in brand. De Duit
schers meenden toen, dat het fort verloren
was en naderden. Daarop bracht bet mitrail-
leursvuur der Belgen hun groote verliezen
toe, maar de list hielp ten-slotte niets.
Zaterdag-naeht om half een werd bet fort
Waelbem door de Duitschers veroverd.
Spoedig daarop vielen ook de andere forten
in handen der Duitschers. Zondag-morgen
zweeg het Duitsche geschutvuur en daarin
meeuden de Belgen een goed teeken te zien.
De reden was echter, dat de Duitschers bezig
waren bun zware geschut in de veroverde
forten op te bouwen.
Hoe de groothertog van Oldenburg
het IJzeren Kruis kreeg.
Een Duitsche gewonde vertelde: Het
was een heet gevechtwij Oldenburgers
lagen uren lang onder hevig vuur der
vjjandelijke artillerie en de vijand bad daar
NEUZENSCHE COURANT
