a ga
AL0E1EEN MIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD V0QR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
12.000 K.G.AM1ACIET,
J
No. 6130.
Dinsdag 6 October 1914.
54e Jaargang.
I
De Oorlog.
II
ABONNEMENT:
ADVERTENT!EN
i
Telefooo 25.
Dlt Biasl Yerschlint Saandag-, Wosasdaj- ea Yrijdagamd, uitgezonderS op Feestdagen, by do Firraa P. J. VAN DE SANDE te Ter Neuzen.
BINNEN LAND.
Per 3 maanden binnen de stad 1.Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika /1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij aiie
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 Utfil® op den dag der uitgave.
Burgemeester en Wethouders
van ZAAMSLAG zullen trachten
aan te besteden de leverantie van totaal
franco ter plaatse van bestemming.
Waarvan 1500 K.Gr. ten Gemeentehuize,
3500 in (le school in den
Gr. Huissenspolder,
2500 in de school teOthene,
4500
in de school in de kom.
lnzendingen van monsters met opgave van
prijs, worden ter secretarie ingewacht voor
of op 12 October a.s.
Zaamslag, 1 October 1914.
Burgemeester en Wetbouders voornoemd,
JOH. DE FE1JTER, Burgemeester.
J. STOLK Lzn., Secretaris.
Luit. lleimers en majoor Verhulst
in Albanie.
Men schrijft aan de Telegr.
Bij den grooten volkerenkrijg, welke thans
op de Enropeesche slagvelden woedt, zinken
gebeurtenissen, die in normale tijden de aan-
dacht in bijzondere mate zouden hebben
getrokken, als het ware in bet niet.
Yandaar dat hetgeen door Nederlandsehe
officieren in Albanie is verricht en doorleeid,
op den achtergrond werd gedrongen.
En toch wekken de lotgevallen van twee
officieren, welke deelnamen aan de Alba-
neesche missie ter reorganisatie van de
gendarmerie in dit land, de beeren Reimers
en Verhulst, die na een angstige gevangen-
schap eindelijk ook in het vaderland zijn
teruggekeerd, om onder Nederlandsehe vaan
te dienen, onze belangstelling ten voile.
Wij hadden het genoegen met luitenant
Reimers, pas in de ouderlijke woning te
Leiden, waar men hem zoo langen tijd met
smart verbeide, teruggekeerd, een onderhoud
te mogen hebben, en deelen nu in korte
trekken mee, wat deze jonge officier ons
van hun wederwaardigheden in Albanie ver-
telde.
Wat was wel het motief, dat u er toe
leide aan de Albaneesche missie deel te
nemen zoo vingen wij bet gesprek aan.
En toen vertelde bij ons, dat eeri werk-
zaam leven, een verlangen, om actief te zijn,
hem aantrok en hij zag in het hervormings-
werk in Albanie een mooien arbeid. En dat
was het, verzekerde hij met eenige warmte.
Albanie is een prachtig land, vruchtbaar
en met een heerlijk klimaat. Maar in be-
schaving en cultuur is het eenige eeuwen
achter bjj de beschaafde wereld.
Men kan daar op de menschen absoluut
niet vertrouwen. Zij spreken met evenveel
plezier onwaarheid als waarheid. En als
zij weten, dat ze er u genoegen mee kunnen
doen, of er geld mee kunnen verdienen,
doen zij het zeker.
Kenschetsend is het Albaneesch spreek-
woord //Wie de trom slaat, loop ik na"
(wie mij betaalt, dien ik).
Daaruit verklaarde de heer R. ook, dat zi]
de Nederlandsehe officieren tegenover de
opstandelingen in den steek lieten, terwijl
zij ook allesbehalve moedig zijn. Persoonlijk
was de bevolking den Nederlanders niet
ongezind. Bloeddorstig zijn de Albaneezen
allerminsttegen stelen en brandstichten
zien ze echter niet op.
Een lichtpunt had de heer R. niettemin
in dit volk ontdektzij hebben respect
voor de Europeesehe beschaving en ontwik-
keling, en zai dit respect er niet toe leiden
zelf naar deze beschaving te streven
Het doel van de zending der Nederlandsehe
officieren was de gendarmerie te reorgani-
seeren en daardoor een toestand van orde
en rust in het land te brengen. Een mooi
werk, voorwaar
Met majoor Verhulst verkreeg de heer
R. Elbassan tot standplaats. Aanvankelijk
slaagde men daar in den hervormingsarbeid
bijzonder goed, hoewel er aan de regeling
der politie alles ontbrak
De heer Reimers deelde een en ander
mede over de daar uitgebroken Grieksche
revolutie, waarbij het ging tusschen Muzel-
man en Griek, waarbij majoor Snellen van
Vollenhoven gewond werd en waar de door
de Nederlandsehe officieren gevormde gen-
darmen goede diensten bewezen.
Den Sen April ging de heer Reimers met
het Grieksche eomite naar Elbassan, waar
zij den 7en van dezen maand aankwamen.
Intusschen werd de vrede met de Epiroten
gesloten en kwamen de troepen in Elbassan
terug.
Doch de vrede was niet bestendig. De
oproerlingen rukten in Juni tegen de stad
op onder Turksche vlag en tegen de regee-
ring. Den 19en Juni werd er den geheelen
dag gevocbten en de eigen gendarmen werden
ontrouw, zoodat Verhulst en Reimers met
enkele getrouwen bleven staan. Men dacht
niet anders dan zich te moeten doodvechten
of te worden opgehangen.
Er kwam vuur in de rede van den heer
R. toen hij over dezen ongelijken strijd ver
telde en meedeelde hoe hij persoonlijk twee
dagen tevoren twee oproerlingen doodde,
wat hij vreesde dat hem later duur te staan
zou zijn gekomen, wat gelukkig nog tneeviel.
Een z.g. vriend van de Nederlandsehe
officieren, Hassan-bey, van wien men echter
geloofde, dat hij met de oproerlingen heulde,
nam de heeren Reimers en "Verhulst in zijn
huis op.
Hier waren zij voorloopig veilig, doch
kregen onmiddellijk den indruk, dat zij
gevangenen waren. Maar wat zouden zij
er tegen doen, waar de gansche bevolking
op de band der oproerlingen was
's Morgens van den 20ste hield priester
Hadsji Ali een conference met den chef
der oproerlingen, Kamil Fesa, van wien
men vermoedde, dat hij door de Serviers
betaald werd en men kwam overeen, dat
de oproerlingen de stad zouden binnenrukken
zonder iemand kwaad te doen.
Toen zij echter eenmaal in de stad waren
hielden zij geen woord,
Als motief voor den opstand werd opge-
geven, dat men den godsdienst der bevolking
had geschonden, wat natuurlijk absoluut
onwaar was. De toestand van de twee ge
vangenen werd angstwekkend, waar zij zich
omringd wisten van menschen, die ze geheel
onbetrouwbaar achten.
Inmiddels bleven zij gedurende een week
bij Hassan-bey in huis, waar zij z.g. werden
bewaard. Ze mochten, opdat hen geen leed
zou geschieden, de woning niet verlaten.
Zij wisten wel beter, want, toen zij werden
opgeeischt door de commissie, te Elbassan
gevormd, werden ze in een getralied hok
opgesloten, waarin zij twaalf dagen ver-
bleven, bewaakt door Albaneesche gendarmes,
door henzelf opgeleid en gevormd. Voor
hun voeding hadden ze zelf te zorgen.
Het waren voor het tweetal, dat niets
van de buitenwereld vernam, benauwende
dagen. Zij leefden tusschen hoop en vrees.
Wat er in Durazzo was gebeurd, ze wisten
het niet. Er kwamen zelfs geen brieven
van familie en vrienden tot hen. Zouden
de gouvernementstroepen hen nog eens be-
vrijden of zouden zij zelfs op de nadering
ervan ter dood veroordeeld worden en
afgemaakt
Of zou men hen als gijzelaars vasthouden
IJdele vragen. waarop geen antwoord
kon worden gegeven, want het antwoord
der trouwlooze bewakers vertrouwde men
natuurlijk niet. Zoo bleven zij er tot den
19en September. Het was hen driemaal
beloofd weg te mogen gaan, doch daaraan
geloofden zij niet meer.
Eindelijk, zonder eenige vorm van proces
werden zij vrijgelaten, Goddank 1
Wat de reden er van zal geweest zijn
De heer Reimers kon het niet zeggen. Zij
vermoeden op ernstig aandringen van de
controle-commissie. En om hen langer in
gijzeling te houden, daarvoor bestond immers
nu ook geen reden meer.
Hoe dit zij, het was een verademing toen
zij den 21 en September hun nauwen kerker
mochten verlaten en naar Durazzo werden
gebracht, waar zij den toestand, die
thans in Albanie heerschte, eerst vernamen
en meteen hoorden hoe er een Europeesehe
wereldbrand was ontstaan. waarbij het leed
door hen beiden gedragen, hoe zwaar het
hen had gedrukt en boeveel zorg en spanning
het hunne nabestaanden in Nederland ook
had berokkend, toch in het niet is gevallen.
Dank zij de consulaten van Italie, Oosten-
rijk en Duitschland was hun reis naar het
vaderland trots den oorlogstoestand vrij
voorspoedig. Paard en wapens hebben de
oproerlingen hen niet laten behouden deze
hadden voor hen op het oogenblik meer
waarde dan het leven der jonge, moedige,
Nederlandsehe officieren, die nu hun goede
diensten het vaderland kunnen aanbieden
en daarbij, zoo noodig, zullen kunnen profi-
t.eeren van de ervaring, in Albanie opgedaan.
Tijdelijke gemeentelijke iverkloos-
h eidsfond sen
De vorige week is vermeld, dat bij het
Centraal Bureau voor Sociale Adviezen te
Amsterdam in voorbereiding was een korte
handleiding voor de administrate van een
tijdelijk gemeentefonds met bijbekoorende
modellen. Deze handleiding, waarover over-
leg gepleegd is met den door de regeering
aangestelden verifieateur van de bondskassen
en gemeentefoudsen, is thans gereed en reeds
aan een aantal gemeenten op hun verzoek
toegezonden..
Exemplaren zijn kosteloos ter besehikking
van gemeentebesturen of besturen vanfondsen
in gemeenten, waar tijdelijke fondsen worden
opgericht. (N. R. Crt.)
Temporaire krijgsraden.
Ingediend is een wetsontwerp, om de
bepaling van art. 40, le lid der wet van
23 Mei 1899, dat in elk der in staat van
beleg verklaarde gedeelten van het grond-
gebied des rijks een of meer temporaire
krijgsraden moeten bestaan, voorloopig,
d, w. z. zoolang het bestaande oorlogsgevaar
aanwezig blijft en de oorlog niet is uitge
broken, buiten werking te stellen.
De reeds bestaande temporaire krijgsraden
worden dan opgeheven.
De gewone krijsraden bij de landmacht
zullen nog zeer wel van in bedoelde gedeelten
gepleegde strafbare feiten kennis kunnen
blijven nemen.
Bovendien wordt in de memorie gewezen
op de bezwaren van financieelen en juridi-
schen aard, die uit het instellen der tem
poraire krijgsraden voortvloeien.
(N. R. Crt.)
Mijnen in de Noordzee.
Vrijdagavond werd ons geseind
De Britsche admiraliteit bericht genood-
zaakt te zijn mijnen te leggen in zekere
streken in de Noordzee en waarschuwt de
neutrale schepen in verband met dit gevaar.
Het bericht betreffende het leggen van
mijnen in het zuidelijk gedeelte van de
Noordzee heeft de Britsche admiraliteit
dadelijk aan de maatschappij ,/Zeeland"
doen toekomen.
Hoewel uit deze opgave blijkt, welke
route veilig kan worden bevaren, heeft de
directie daaromtrent nog aan genoemde
admiraliteit bevestiging verzocht.
De duur der reis zal door dezen maat-
regel der Engelsche regeering eenigszins
worden verlengd en de directie der //Zeeland"
overweegt in verband daarmede haar schepen
vroeger uit Vlissingen te doen vertrekken.
De mogelijkheid bestaat dat men den avond
te voren te Vlissingen zal moeten aan-
komen, doch zooals bekend kunnen de
reizigers aan boord van de mailboot over-
nachten. [VI. Crt.)
Rogge.
Men meldt aan de N. R. Crt., dat de
Regeering, teneinde prijsopdrijving en terug-
houding van rogge tegen te gaan, bezig is
groote partijen rogge uit Amerika te koopen.
Invoer van voedingsmiddelen.
Naar het Centrum verneemt, worden van
Engelsche zijde, inliehtingen verzameld no-
pens de door ons land benoodigde hoeveel-
heden rogge, tarwe, rijst, boekweit, enz.,
ten einde bij den aanvoer van deze artikelen
hiermede rekening te kunnen houden.
Nieuwe crediet-aanvrage.
Naar verluidt, zal binnenkort een nieuw
crediet van 50 millioen gulden worden
aangevraagd, ter voorziening in de kosten
van het onder de wapenen houden van het
leger en de verdere buitengewone maatrege-
len, door de regeering in verband met de
tijdsomstandigheden genomen.
Het toegestane crediet van gelijk bedrag
begint langzamerhand uitgeput te raken,
hetgeen niet te verwonderen is, waar alleen
de kosten voor het leger dagelijks op 4 a 6
ton gouds zijn te schatten.
Het voornetnen der regeering moet zijn,
macktiging te vragen om wederom voor
deze 50 millioen sckatkistpapier uit te ge-
ven.
Het credietontwerp moet reeds den Raad
van State hebben bereikt, om met spoed te
worden onderzocht.
Maismeel als volksvoedsel.
De heeren dr. van Hamel Roos en Har-
ruens schrijven in het //Mdbl. t. d. Ver-
valschingen"
Wij achten het uit het oogpunt van
goedkoope volksvoeding een in dezen
oorlogstijd natuurlijk hoogst gewichtige en
actueele zaak van algemeen belang, te
wijzen op de uitvoerige onderzoekingen van
dr. O. Rammstedt (Zeitschr. f. offentl.
Chemic. 1913, 19, 327 34), waardoor aan-
getoond is geworden, dat mais uit een eeo-
nomisch standpunt in verhouding van den
prijs, de voorkeur verdiend boven rogge,
tarwe en aardappelen. Hierbij dient opge-
merkt te worden, dat de door maisgebruik
somwijlen waargenomen ziekteverschijnselen,
uitsluitend veroorzaakt werden door schim-
melige of vochtige waar, zoodat hierop
natuurlijk streng gelet dient te worden.
wat nu de voedingswaarde betreft, heeft
dr. R. nagegaan, dat indien de waarde-
verhoudingen voor eiwitstoften, vet en zet-
meel op 5:3:1 gesteld worden, 1000
voedingseenheden van ma'is (z.g. ,/maisgries")
13.2 cent, van roggemeel, (Handelsmerk
O/I) 15.6 cent en van tarwemeel (Handels
merk 11) 18 cent kosten. Deze verhoudings-
prijzen gelden natuurlijk voor normale
tijden. Dr. Rammstedt komt tot de vol-
gende conclusion
Mais is goedkooper dan rogge en tarwe,
licht verteerbaar en levert, goed toebereid,
een uitstekend voedsel op. Als gedeeltelijk
vervangingsmiddel van het vleesch is het van
hooge beteekenis, vooral natuurlijk in tijden
waarin dit laatste in prijs stijgena is.
Waar in den laatsten tijd ernstig getracht
wordt tarwe en rogge ten deele te vervan-
gen door andere voedingsmiddelen, is op
grond van bovengemelde wetenschappelijke
gegevens een vermenging met mais, zij
het ook niet in den vorm van daarmee
bereid /brood", doch op andere wijze toe
bereid, een vraagstuk van directe groote
beteekenis voor onze volksvoeding, waarop
wij dringend de aandacht onzer Regeering
vestigen.
Ting eland en Antiverpen.
De militaire medewerker van de //Times"
schrijft een beschouwing over Antwerpen
in Duitsche handen waaraan het volgende
is ontleendNederland heeft zijn neutraliteit
onder groote moeilijkheden op zefer eervolle
wijze gehandhaafd en nog meer zal van
zijn geduld gevergd worden, indien het
doel van Duitschland is meester van de
Schelde te worden en de onaantastbaarheid
van Nederland waardeloos te maken. Welke
waarde zal de Schelde voortaan voor Neder
land hebben wanneer Antwerpen een nieuw
Wilkelmshafen wordt en deze havenplaats,
die totnogtoe voor den handel diende, het
middelpunt zal vormen van het Duitsche
militarisme in de streken aan de Noorzee
De militaire kritiek eindigt met de
woorden//Zelfs wanneer de oorlog 20
jaar moest duren zal Engeland nooit toe-
staan dat dit pistool op zijn borst wordt
gezet."
Zeven Engelsche schepen in den
grond geboord.
Naar officieel bekend gemaakt wordt
heeft de kruiser //Karlsruhe" onder kapitein
Kochler in den Allantischen Oceaan zeven
Engelsche schepen in den grond geboord.
De //Karlsuhe" is een kleine kruiser van
5000 ton, in 1912 gebouwd, die ongeveer
28 knoopen loopt.
Mijnen in de Noordzee.
lo een communique, dd. 1 October van
de Engelsche admiraliteit wordt gezegd, dat
de Duitsche taktiek, om onderzeesche mijnen
te leggen en de werkzaamheden van hun
duikbooten het noodig maken dat Engeland
tegenmaatregelen neemt van gelijken aard.
Om militaire redenen heeft de Engelsche
regeering daarom machtiging gegeven tot
bet leggen van onderzeesche mijnen op
zekere punten en bovendien zal er een
mijnenveld worden gevormd van groote
uitgestrektheid.
Teneinde de gevaren voor schepen van
onzijdige staten te verminderen, maakt de
admiraliteit bekend, dat het van nu af ge-
vaarljjk zal zijn voor alle schepen, te varen
over het gebied, gelegen tusschen 51° 15'
en 51° 40' noorderbreedte, en 1° 35' en
3° oosterlengte. Hierbij wordt in herinne-
ring gebracht, dat de zuidgrens van bet
Duitsche mijnenveld loopt langs den 22n
graad noorderbreedte.
Hoewel deze grenzen de zoogenaamde
gevaarlijke zone omvatten, mag hieruit niet
worden afgeleid, dat de scheepvaart in't ge-
heele zuidelijke gedeelte van de Noordzee
veilig zou zijn.
Aan de Engelsche schepen is order ge
geven om alle vaartuigen, die in oostelijke
richting varen, te waarschuwen.
Beslissende dagen
De Fiandre Liberale schreef jl. Vrijaag
Wij zijn blijkbaar aan beslissende dagen
gekomen. Sommige Londeusche bladen be-
richtten zelfs, dat sedert gisteren het leger
van von Kluck omsingeld was, maar dat is
niet ambteiijk bevestigd.
De Engelsche bladen van dezen morgen
zijn zeer spaarzaam met hun nieuws, en
met reden, want sedert een paar dagen zijn
de bevelen op de Frausche linies zeer streng
geworden. De correspondenten van Times,
Daily Telegraph, Daily Mail, die tot hiertoe
met groote moeite enkele Fransche inlieh
tingen konden krijgen, zijn aangehouden
en zonder vorm van proces naar Folkestone
gevoerd. De beroemste oorlogscorrespon-
denten, zooals de man van de Daily Chronicle
die het eerste verhaal over den slag bij
Loele Boergas gaf, en die van de Daily
Telegraph, die zijn veldtochten niet meer
telt, zijn voortaan onmachtig ons eenig
nieuws te geven. En men mag zich daar-
over niet beklagen, want het oogenblik is
zeker beslissend.
Onbescheidenheden, die nu eenmaal niet
te vermijden zijn, vergunnen ons echter te
gelooven, dat de beweging van den linker-
vleugel der Franschen veel uitgebreider is,
dan zulks op de laatste Engelsche kaarten
werd aangegeven.
z/De uiterste vleugel der verbondenen is
niet meer aan de Somme hij is in werkelijk-
heid sedert 72 uur al in een ganseh andere
streek opgetreden. De aanwezigkeid van
Frausche cavalerie-troepen in een stad, die
wij verder niet mogen aanduiden, en meer
andere maatregblen op andere punten, doen
ons gelooven dat de befaamde omtrekkende
beweging op veel grooter schaal werd
voorbereid dan men dat gedacht had.
wDe aanwijzingen, die wij hebben, doen
ons gelooven, dat deze beweging op dit
oogenblik voltooid is en dat het beslissehde
uur gaat slaan zij versterken ons boven
dien in onze meening, dat generaa! Joffre,
voor het geval waarin het volkomen om-
singelen van den vijandelijken rechtervleugel
niet zou geiukken, den vijand te dwingen
op de Maas terug te trekken.
Deze achterwaartscke beweging zou het
Duitsche centrum eveneens dwingen achter-
uit te trekken en het geheele leger met
zijn artillerie en trein zou op sommige
oogenblikken door steden moeten trekken,
waarheen zich de weinige wegen richten,
die de Duitsche troepen kunnen gebruikeD
de vijand zou het gevaar van Sedan loopen.
Generaal von Kluck, die over een belang-
rijk leger beschikt, doet wanhopige pogingen
om te ontsnappen aan hetgeen nu onaf-
wendbaar lijkt en doet moeite om het
Fransche linkercentrum te doorbreken zelfs
al zou hem dit geiukken, dan zou dat zijn
leger nog niet kunnen redden, want de
Franschen, die op het stuk van zwaar
geschut in de minderheid zijn, bescbikken
over groote voordeelen in hun uitstekende
ruiterij en in het lichte kanon van 75,
dat zijn faam schijnt te verdienen.
//Wij zullen trouwens spoedig weten waar
het op staat."
Vernietiging van een garde-
regiment.
in een aan de N. R. Crt. toegezonden
telegram uit Parijs aan de Londensche bladen
wordt mededeeling gedaan van het relaas,
door Fransche provinciale couranten gegeven
van de vernietiging tot op den laatsten man
van een Pruisisch garde-regiment, dat vroe
ger onder het bevel had gestaan van den
Duitschen kroonprins.
Gebruik makende van het mistige weer
rukte een Pruisische garde-brigade onop-
gemerkt aan op Fransche gevechtslijn. De
Duitschers hadden echter niet gerekend op
de sterke verdedigingsposities waarin de
Franschen verschanst lagen.
Toen de zon doorkwam en den mist ver-
dreef, werden de Duitschers opgemerkt door
de Franschen, die zich echter niet ver-
roerden, voor het bevel tot den aanval werd
gegeven. Misleid door de stilte gingen de
Duitschers nog verder, toen plotseling in
de stilte van den oehtend een trompetsignaal
weerklonk, gevolgd door het geratel van
een geweersalvo.
Het eerste gelid van de aanrukkende
Duitschers was neergeveld. Het tweede
gelid aarzelde, ten spijt van de pogingen
hunner officieren om hen aan te moedigen.
S^SS2ES2ESBaBSa|
i3SSEKESE^:-S!!3S^^!5L£$2^
PH i
1 L»"