ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOF. ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
A. a n best e ding.
No. 6110.
Donderdag 20 Augustus 1914.
54e Jaargang.
mm.
Bekendmaking.
De Oorlog.
ABONNEMENT
ADVERTENTIEN
Telefoon 25.
Bit Blad verschijnt Maandag-, Woensdag- en Yrlldagavoad, aitgezonderd op Feestdagen, bij de Firma P. J. YAH DE SAHDE te Ter Henzen.
BINNNENLAD.
Per 3 maanden binnen de stad 1.—Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Orootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 ittir op den dag der uitgave.
Burgemeester en Wethouders van ZAAM-
SLAG" zullen op Dinsdag den 25
Augustus 8914, des voormiddags 9l/2
ure, ten Raadhuize dier gemeente in het
openbaar trachten aan te besteden
de leverantie van de voor het
jaar 1915 door de verschillende
Openbare Lay ere Scliolen be-
noodigde Schoolbehoeften.
Voorwaarden der aanbesteding en lijsten
van benoodigde schoolbehoeften zijn ter
Secretarie op aanvrage verkrijgbaar.
Zaamslag, den 13 Augustus 1914.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JOH. DE FEIJTER, Burgemeester.
J. STOCK Lzn., Secretaris.
Burgemeester en Wethouders
der gemeente ZAAMSLAG bren
gen ter kennis van belangbebbenden, dat
eene aanvrage van de Zeeuwsch-
Vlaamsche Tramweg Maat-
SChappij, gevestigd te Neuzen, om
vergunning tot aanleg van een stoomtfamweg
van Drie Schouwen (gemeente Axel) naar
Kloosterzande en van Neuzen naar Zaamslag,
vergezeld van de daarbij behoorende tee-
keningen voor zooveel het deze gemeente
betreft ter inzage liggen op de secretarie
dezer gemeente van 21 Augustus 1914
tot en met 3 September d. a. v.
Zaamslag, den 18den Augustus 1914.
Burgemeester en Wethouders voorn.,
JOH. DE FEIJTER, Burgemeester,
De Secretaris,
J. STOLK Lzn.
Bestaat er tegen uitvoer van
Nederland bezwaar
Iu de sub-eommissies van het Kon. Na-
tionaal Steuncomite konden reeds betrouw-
bare gegevens worden verzameld over den
stand der levensmiddelen in de verschillende
deelen van het land, schrijft het R. N.
Daarbij bleek, dat er van sommige pro-
ducten, vooral van land- en tuinbouwpro-
ducten, een zoodanige overvloed is, dat zij,
ook bij een normaal verkeer per spoor
en te water, binnenslands niet gebeel zouden
kunnen worden verbruikt.
Dit geldt vooral voor sommige groenten
voor boter, kaas, slacbtvee en varkens.
Onder deze omstandigheden wijdt de sub-
commissie voor het vervoer baar voile aan-
dacbt in de eerste plaats aan de beschik-
baarstelling van vervoermiddelen, tot bet
brengen van levensmiddelen, waar zij
binnenslands noodig zijn, maar daarnaast
ook aan bet vervoer naar Engeland, Duitsch-
land en Belgie van hetgeen voor binnen-
landsch verbruik niet behoeft te worden
gereserveerd.
Men zij dus niet beangst, wanneer men
in deze kritieke dagen constateert, dat
levensmiddelen naar Engeland worden ver-
scheept, of per trein, of per scbip naar
Duitschland of Belgie worden vervoerd.
Er wordt op gelet, dat er voor binnen-
landscb verbruik genoeg in het land blijft.
Bovendien houde men in het oog, dat
Nederland er een overwegend belang bij
heeft, dat er geen tekort ontstaat aan
grondstoffen en hulpmiddelen voor land-
bouw, veeteelt en nijverheid, die het zelf of
in het geheel niet of niet in voldoende
hoeveelheden voortbrengt.
Men denke slechts aan graan, steenkolen,
zout en dergelijke meer.
Alleen wanneer Nederland van zijn over
vloed aan sommige producten naar het
buitenland uitvoert, kan het andere pro
ducten, waaraan het behoefte heeft, van
bet buitenland betrekken.
Nu het credietwezen tijdelijk in zijn werk-
zaamheden zoozeer is ingekrompen, geldt
nog meer dan in normale tijden, dat het
geen van bet buitenland wordt ingevoerd,
betaald moet worden met goederen of met
goud. Waar nu verschillende staten het
goud zooveel mogelijk vastbouden, is het
duidelijk dat wij hetgeen wij van het
buitenland noodig hebben, alleen kunnen
krijgen als wij van onzen overvloed van
koffie, thee, rijst, cacao, groenten, boter,
kaas, vee, varkens en vleescb uitvoeren wat
wij kunnen zonder den voorraad, die voor
binnenlandscb verbruik moet worden terug-
gehouden, te na te komen.
Men zij gerust, op het behoud van den
noodigen voorraad en aanvulling daarvan
wordt voldoende zorg gedragen.
Het verkeer met de Duitsche havens-
Van officieele zijde wordt uit Berlijn
gemeld
De in bet neutrale buitenland verspreide
meening, dat de Duilsche havens geblokkeerd
zijn en bet scheepsverkeer met Duitschland
gestremd zoude zijn, is onjuist. Geen haven
is geblokkeerd, het scheepsverkeer van on
zijdige staten met Duitschland staat niets
in den weg. De van Er gelscbe zijde uit-
gestrooide beweringen, dat de Noordzee
door Duitschers met mijnen onveilig is
gemaakt, is onwaar. Onzijdige schepen voor
Duitsche Noordzeehavens hebben bij dag
naar een punt 10 zeemjjlen van Helgoland
aan te sturen, aldaar is van Duitsche zijde
voor loodsen gezorgd, die de schepen in de
haven geleiden. Naar de Oostzeehavens
hebben onzijdige schepen direct aan te sturen.
Voor elke haven zijn loodsen. Het kolen-
uitvoerverbod strekt zich niet uit tot bunker-
kolen. De kolenverzorging is gegarandeerd.
Middelburg en Vlissingen.
Naar aanleiding van het afriemen der be-
volking van Middelburg en Vlissingen wordt
door den Commissaris der Koningin in
Zeeland aan de besturen van die gemeenten
gevraagd, of daardoor bepaalde oorzaken
met eenige waarschijnlijkbeid konden worden
aangewezem Beide besturen antwoorden,
dat een trek valt waar te nemen naar
grootere gemeenten, waar door uitbreiding
van industrien uitzicbt op hoogere loonen
bestaat.
Het gemeentebestuur van Middelburg
deelde ook mede dat bovengenoemd ver-
schijnsel werd in de hand gewerkt door de
omstandigheid, dat aldaar geene nieuwe
inricbtingen van industrieelen aard gevestigd
worden en doordat verscheidene inwoners
verhuizen naar een onmiddellijk nabij
Middelburg geleg.m onderdeel van de ge
meente Koudekerke, waar minder lasten
worden opgebracbt en tevens van de voor-
deelen van Middelburg als stad kan worden
geprofiteerd.
Te Vlissingen is de economische toestand
niet ongunstiger geworden. (Hbl.)
De naar lJmuiden binnengevluchte
Duitsche logger A. E. 42 zal daar ge
durende den oorlogstoestand in de haven
blijven liggen.
Men meldt uit Schiermonnikoog
De Duitsche vliegmachine, die hier geland
is, wordt gedemonteerd de aviateurs, een
Duitsche luitenant en een vaandrig worden
naar Alkmaar overgebracht.
Het toestel was een watervliegtuig.
De lichting 1915.
De Minister van Oorlog heeft te kennen
gegeven, dat,
Het gevecht bij Haelen.
De Daily News heeft een telegram uit
Brussel ontvangen van zijn correspondent,
Philip, die Zaterdag het slagveld van Haelen
heeft bezocbt. Hij vond daar een terrein
ter lengte van honderd meter, waar de
grond omwoeld was. Het is bet graf, waarin
de lijken van 1200 Duitschers zijn begraven
die in het gevecht van Woensdag waren
gesneuveld.
Ook elders op het slagveld vindt men
overal graven, sommige van Belgen, andere
Duitschers, weer andere van paarden.
Toen ik het slagveld bereikte vervolgt
de corresponpent waren de boeren nog
bezig de graven met aarde af te dekken.
Twee voile dagen ai waren zij daarmede
bezig geweest. Zij waren er eliendig onder.
Op dit slagveld stond bet koren rijp om
gecogst te worden, maar slechts weinig
militairen en daarbij een officier, een onder-
officier en -4 manschappen gedood. ter wij I
6 manschappen gewond werden. Onmid
dellijk drongen in ieder huis militairen
binnen en dwongen de bewoners zonder
onderscheid van rang, stand, leeftijd of sekse
hunne woningen te verlaten. De huizen
werden in brand gestokende mannelijke
inwoners brachten staande en omringd door
militairen den nacht voor het station door,
de vrouwen werden afgezonderd en moesten
voor vier uur beden namiddag de stad
verlaten.
Vise lijkt thans een vuurzee, er is nagenoeg
geen huis of het staat in brand. De be-
volking is tot wanboop gedreven, letterlijk
niets dan het veege lijf hebben de inwoners
gered. Vreeselijk en deerniswekkend is de
aanblik, stom staren de ongelukkigen voor
zich uit, niet wetend welk lot hen wacht.
Het was levensgevaarlijk door de straten
van bet brandend vroeger zoo welvarend
hoewel door de wet van
3 Augustus 1914 sommige bepalingen der
Militiewet, m.n. die betreffende de loting,
worden terzijde gesteld, dit niet het geval
is met de bepalingen, betreffende gescbikt
heid voor den dienst, vrijstelling en uit-
sluiting.
Op grond hiervan blijven ook zij, die eerst
na het in werking treden der wet op 3 Augus
tus ongeschikt verklaard, vrijgesteld of uit-
gesloten zijn, buiten oproeping, wanneer de
uitspraak tot vrijstelling of uitsluiting voor
de oproeping onherroepelijk is geworden.
(,/N. Ct.")
ervan zal worden binnen gehaald. Donkere
plekken in de bietenvelden zijn gedrenkt
met het bloed van menschen of paarden.
De Belgiscb troepen trokken 's avonds
terug over den spoorweg en door eenige
open velden naar het bosch, dat ongeveer
anderhalve mijl verder ligt. Daar brachten
zij geschut in positie en bestormden het dorp.
De muren der huizen zijn doorzeefd met
kogelgaten en de ruiten zijn alle vernield.
De kerktoren is half zonder dak het werk
van een kanonskogel. De klok is van zijn
plaats gerukt.
De Belgen schoten goed en in weinig
tijd dwongen zij de Duitschers tot de keus
te vallen of terug te trekken. De
Duitschers besloten tot bet laatste en moesten
zich nu op een open terrein begeven en
daarbij een brug overtrekken.
Dit laatste raoest in gesloten colonne
gesehieden. De machinegeweren der Belgen,
die in het geboomte verdekt opgesteld waren,
maaideD de Duitschers neer als de sikkel het
koren. Uit de helmen en lansen, die op den
grond verspreid lagen bleek, dat de Duit
schers moedige aanvallen badden gedaan tot
vlak bij de loopgraven der Belgen in
'tbietenveld en tot bij de Belgischekanonnen
Op de linkerflank der Duitschers waren
de machinegeweren der Belgen opgesteld
achter of in huizen vlak bij het dorp
Vijf van die huizen zijn tot den grond
afgebrandtwee andere^ iets verder weg
liggen geheel in puin en zijn ook verbrand
In een stal zat een boer te schreien bij de
lijken van zijn koeien.
Het scbieten van de Duitschers schijnt
niet goed genoeg te zijn gericht geweest,
om den opmarsch van hun infanterie te
dekken.
Tegen den middag trokken de Duitschers
zich achter het dorp terug, waar zij nog
liggen. De Belgen liggen in hun stelling
te wachten op een nieuwe poging der Duit
schers om door te breken. Dit laatste werd
Zondag door den eorresp. der N. R. C.
bevestigd.
In Engelsche bladen vinden wij de ver
taling van een brief, dien de Belgen bij
een krijgsgevangen Duitsch officier (wiens
weinig Duitsch klinkenden naam als Ernest
Smith wordt opgegeven), zouden hebben
gevonden. Hij schrijft (de brief is aan zijn
vrouw gericht) over bet gevecht bij
Haelen o. m.
ffDe vijand heeft het dorp Haelen, door
onze troepen bezet, heroverd en wij hebben
de grootste raoeite gehad, weg te komen.
Overal om ons heen sprongen de granaten
en de terugtocht werd zeer bemoeilijkt door
bet wilde voortrennen van paarden, die zich
hadden losgerukt. Over de sterkte van den
vijand moet (volgt een naam die-niet te
ontcijferen was) ons verkeerd hebben in-
gelicht."
En verder
„Wij rukten op, of het de Keizerliike
manoeuvres gold eu niet een oorlog. Dat
heeft heel wat menschenlevens gekost eu
zal nog veel meer kosten. Als hetgeen
mij wordt verteld waar is, hebben we ook
een twaalf kanonnen moeten achterlaten,
omdat de bespanningen waren gedood.
,/Ilet Belgische leger is ongetwijfeld veel
beter dan wij gedacht badden."
(N. R. Crt.)
Vise in brand gestoken en verwoest,
Daaromtrent wordt uit Maastricht aan
de N. R. C. gemeld
Zaterdagavond omstreeks 11 uur hebben,
zoo wordt van Duitsche zijde beweerd,
bewoners van Vise, die zich tot dusverre
ernstig en welwillend jegens de Duitsche
troepen hadden gedragen, geschoten op
een
zee,
een
kon
om
ici,
waren
es
stadje te gaan. Op de binnenplaats van
boerenhoeve, omringd door een vuur-
zat als verstijfd van scbrik en angst
vronwtje van circa zeventig jaar. Zij
niet meer beseffen het vreeselijke dat
haar been geschiedde//Laissez moi
monsieur, laissez moi mourir ici
de eenige woorden die de stakker
kon uitbrengen.
Met toestemming van den militairen com
mandant mocbt eene vrouw uit den gegoeden
stand met mij spreken en raad vragen.
Het was een Duitsche die met een Belg
gehuwd, in Vise woonde. Zij was de eeuige
vrouw in een groep van tweehonderd in
woners en had als gunst weten gedaan te
krijgen het toekomstig lot van haar man
te mogen deelen. Ik kon haar niet helpen,
boewel ik voor haar bij den bevelvoerenden
officier sprak. Sprakeloos stond een priester
te midden der wezenloos schijuende mannen,
ook hij zal met de anderen voorloopig naar
Alien worden weggevoerd, waar over hen
zal berecht worden.
Een soldaat vertelde mij dat toen hij een
huis binnendrong om de bewoners er uit
te verwijderen, een vrouw hem baar zuigeling
voorhieid. Hij had diep medelijden, zoo
deelde hij mede, docb moest zijn plicht
doen en de arme vrouw wegbrengen ,/Auch
ich habe Kinder", zeide hij, „es ivar furcht-
bar Wat zal er nu met die vrouw ge-
beuren vroeg ik. ,/Es gibt nur Einer der
weiss" antwoordde de soldaat.
In bet huis van een tamilie, bestaande uit
vier personen, waar ik nog gisteren vertoefde
en voor welke ik mij interresseerde vond
ik alles dooreen. Ik doorliep het huis, om
te zien of zij wellicht ergens gevlucht waren
het scbeen dat zij overbaast het huis hadden
moeten verlaten, alles duidde daaropde
bedden waren in den toestand zooals de
bewoners deze hadden verlaten, kleeding-
stukken lagen op den grond, kasten doorzocbt.
Nooit heb ik grooter verwoesting en ver-
schrikkelijker ellende gezien en meegeleefd
als heden te Vise. Offieieren verzekerden
mij dat het klooster, het zoogenaamde
/College" te St. Hadelin, dat als hospitaal
is ingericht, het eenige gebouw is dat ge-
spaard zal worden.
Een priester daar betuigde mij, dat de
inwoners niet geschoten kunnen hebben
hij kende ze er te goed voor. Bovendien
was er, sedert de stad door de Duitschers
bezet, nooit iets voorgekomen dat hen
hebben kunnen tarten. Een geneesheer
die met de meeste voorkomendheid zijn
moeilijke plicbten, ook ten opzicbte der
Duitschers beeft waargenomen, en die nog
gister hun dank mocht oogsten, werd be-
handeld alsof hij mede scbuldig was en
eveneens weggevoerd. Ik vond hem niet
meer tehuiszijn dochters bevinden zich,
naar ik boor, te Eysden in veiligheid. Men
moet een hart van steen hebben om geen
tranen te laten bij bet aanschouwen van
zooveel verdriet en nooit goed te maken
ellende.
Zooeven, half zeven, kwamen bier te
Maastricht eentweehonderd-tal vluchtelingen
meest vrouwen en kinderen, aanvoor
loopig is bun onderkomen gegeven in de
kweekschool voor onderwijzers, waar ik
met enkelen sprak. Hartverscheurend waren
hunne verhalen. Zij zijn nu van voedsel
en koffie, in allerijl door de zorgen der
burgerij bijeengebracht, voorzien. Ieder
helpt daar mede, dames dezer stad helpen
ijverig den nood dier ongelukkigen lenigen
De tooneelen die zich verleden week te
Mouland hebben afgespeeld, worden door
deze verre overtroffen
zou
Elf gewonden, onder wie 3 Duitschers
zij a uit de ambulance te Vise, die ontruimc
is, naar hier gebracht, twee naar Calvarien-
berg, vier naar de woning van Minister
Regout, de overigen in de Augustijnenkerk.
JEen onderhoud met den Duitschen
llijkskanselier.
De Duitsche rijkskanselier von Bethmann
Hollweg heeft naar uit Berlijn aan de
N. R. Crt. wordt gemeld een onderhoud
toegestaan aan Bjorn Bjornson, den oprichter
van //Der Korrespondenz Norden". De rijks
kanselier heeft zich volgens den interviewer
opeuhartig over den toestand uitgelaten.
Hij sprak met warmte over de voorbeeldige
houding der neutrale staten en met voorname
terughouding over hetgeen de tegenstanders
van Duitschland deden. Alleen over En
geland wond hij zich eenigszins op.
Hij zeide ongeveer bet volgende //Dat
de Noordelijke landen en Nederland zich
zoo beslist onzijdig houden, wordt in
Duitschland, en bizonderlijk in leidende
kringen,ten zeerste gewaardeerd, en Duitsch
land is besloten deze neutraliteit met alle
ten dienste staande middelen te steunen.
Dit geldt vooral voor onze onmiddellijke
buren, Nederland en Denemarken. Ik
heb vervolgde de rijkskanselier vier
jaar lang alles gedaan om een wereldoorlog
te voorkomen en zelfs nog na de moblisatie
hem trachten te lokaliseeren. Tevergeefs
echter. Rusland is voor de zware verant-
woordelijkheid om den wereldbrand te doen
uitbreken niet teruggedeinsd.
Het meest onbegrijpelijke echter van dezen
bandel, waarvan wij den prijs moeten zijn,
is ons de houding van Engeland. Wat
stelt het zieh daar eigenlijk van voor En
met welke middelen strijdt bet tegen ons
z/Ik heb zooeven van onzen gezant te
ionstantinopel een telegram ontvangen,
waarin mij. wordt meegedeeld dat aan het
ngelsche gezantschapsgebouw aldaar een
plakkaat is bevestigd over een nederlaag
der Duitsche vloot in de Noordzee. Duitsch-
and zou 20 zijner beste schepen hebben
verloren. Dit onware bericht is er natuurlrjk
op berekend, de Turken bang te maken.
/Duitschland girg de rijkskanselier
voort strijdt in dezen oorlog niet slechts
voor zich zelf. De Skandinavische landen
dienen te beseffen, dat ook hun bestaan
op het spel staat, als Rusland mocht over-
witmen. Dat bij ons lot ook dat van an
dere Germaansche landen is betrokken, zal
ons met verdubbelde vastberadenheid voor
dezen strijd bezielen.
//Men heeft mij vaak verweten, dat ik
mij in de politiek te veel door ethische
beweegredenen liet leiden. Bedenk nu eens
welke houding ons volk aanneemt en wat
het beteekent, dat ook de sociaaldemocraten,
die mij zooveel moeilijkheden in de binnen-
landsche politiek hebben berokkend, thans
als een man achter ons staan. Het zijn
de innerlijke zedelijke krachten die alles
voorwaarts drijven.
z/Nog eensonze mobilisatie is nog niet
geheel voltooid en toch heeft ons leger
reeds belangrijke successen behaald bij Luik,
Miihlhausen, Lagarde, en bet land van
vijanden gezuiverd.
,/Een volk dat zich, bewust van zijne
moreele kracht, als een man heeft verheven
en zoo bewonderenswaardig dingen tot stand
weet te brengen, kan en zal niet onder
den voet worden geloopen."
Luik gevallen.
Het Wo'if-bureau maakt het onderstaande
rapport aan den Duitschen generalen staf
bekend, dat is geteekendYon Stein,
generaal-kwartiermeester.
Het gebeim van Luik kan nu worden
ontsluierd. Wij hadden bericbten ontvan
gen, behelzende dat voor het begin van
den oorlog Fransche offieieren, en misschien
ook soldaten, naar Luik wareu gezonden
om de Belgische troepen te onderrichten
in de verdediging van een vesting. Op
dat oogenblik was daartegen niets in te
brengen, maar toen de oorlog eenmaal was
uitgebroken, werd het een schending der
onzijdigheid van Belgie door Frankrijk.
Wij moesten toen snel handelen. Niet
gemobiliseerde regimenten werden tegen
Luik afgezonden. Zes brigades op vredes-
sterkte met wat ruiterij en artillerie hebben
Luik ingenomen en zijn eerst daarna op
oorlogssterkte gebracht. Dit is thans vol
tooid.
Onze tegenstanders hebben gemeend, dat
bij Luik 120,000 Duitschers stonden, die
w'egens moeilijkheden der verpleging den
aanval niet konden doorzetten. Zij hebben
zich vergist. de pauze beeft een andere
oorzaak gehad.
TER
EUZENS
"V"*
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN
brengen ter kennis van belanghebbenrlen, dat een
afschrift van eene aanvraag van de Zeeuwscll-
Vlaamsche Tramweg Maatschapjnjge-
vestigd te NEUZEN, om vergunning tot aanleg van
een stoomtramweg van Drie Schouwen (gemeente
Axel) naar Kloosterzande en van Neuzen naar
Zaatnslag, vergezeld van de daarbij behoorende tee-
keningen voor zooveel deze gemeente betreft, van
af 18 dezev, gedurende veertien dagen, ter ge-
meente-secretarie ter inzage zijn nedergelegd.
Ter Neuzen, 17 Augustus 1914.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. HUIZINGA, Burgemeester.
L. WABEKE, Secretaris.
sas*.
is