A I g e m e e n
Nieuws- en Advertentieblad
Zeeuwsch-Vlaaidere
No. 5970.
Zaterdag 20 September 1913.
53e Jaargang
Officieele opening
ABONNEMENT:
df frinAdenT7binneiL Ter. Z6n f 1'-' Frane0 Per P°8t
Nederland 1,10. Yoor Belgie 1,40. Voor Amerika f 1,65 en voor
hot ovenge Buitenlana f 2,-. Men abonneert zich by alle Boekharde-
iaars, Postdirecteuren en Bnevenfcusb ouders.
Telefoon No. 2 5.
i-nzending van advertentien v6or 1 uur op den dag der uitgave.
ADYEBTENTIENi
Fan 1 tot 4 regels 0,40. Yoor elken regel meer 0,10.
Bg directe opgaaf van driemaai plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prys slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar piaatsruimte berekend.
SIEUt^STIE] BL.AJD.,
van (legemeente HoogereBurgerschool
en school voor Meer Uitgebreid Lager
Onderwijs te Ter Neuzen.
Zooals
meldden,
school
wy in den aanvang dezer maand
werd de gemeente hoogere burger-
en school voor rneer uitgebreid lager
onderwijs, op den lsten September in gebruik
genomen. De verloopen dagen zijn over het
algemeen gebruikt om de nieuwe inrichting in
orde te brengen, de leerlingen in kennis te
brengen met hunne leeraren en onderwijzers
en de vorderingen der leerlingen te toetsen.
Het gebouw is nog niet geheel voltooid, maar
toch in zooverre, dat men reeds geheel een
indruk krijgt hoe het er na de geheele voltooiing
zal uitzien. Het is eenvoudig, maar degelyk
opgetrokken. De grondvorm van het gebouw
is een rechte hoek met een schuin gedeelte aan
het hoekpunt, om eene behoorlijke breedte te ver-
krijgen voor den hoofdingang. Deze vorm is
aangenomen wegens den toestand van het terrein,
omdat het gebouw zou worden opgericht op
den vroegeren waterkeerenden dijk van de nu
gedempte gemeentehaven. Daardoor ook ver-
kreeg men een gebouw met 2 vleugels en den
hoofdingang in het midden daarvan, zoodat de
leeilingen zich bij den ingang der school reeds
in twee decjen kuanen splitsen, naar rechts en
links, waardoor deze zich in de gangen ook
gemakkelijker kunnen bewegen.
Als men het gebouw door den hoofdingang
binnengaat, komt men door eene vestibule in
de ruime hal. In den rechterbeneden vleugel
vindt men de wachtkamer, de directeurskamer,
twee leslokalen voor het M. U. L. O. en aan
het eind van den gang het gymnastieklokaal,
met twee kleedkamers voor jongens en meisjes.
In den linkerbeneden vleugel is ingericht een
kamer voor het hoofd der school voor M. U. L. O.,
de conciergekamer, twee leslokalen
voor het
M. U. L. O., twee lokalen (practicum en leslokaal)
voor scheikunde, een werkkamer voor den
amanuensis en de privaten voor jongens en
meisjes.
Langs de breede hoofdtrap in de hal, welke
zich van af het bordes splitst in twee breede
trappen, komt men op de verdieping. Juist
boven den hoofdingang met vestibule en hal
vindt men het lokaal bestemd voor museum.
In den linker bovenvleugel van het gebouw zijn
achtereenvolgens de lokalen voor het onderwys
in natuurkunde, twee leslokalen voor het mid-
delbaar onderwys, het lokaal voor aardryks-
kunde en eene werk- of bergplaats.
In den rechtervleugel zijn achtereenvolgens
het leslokaal voornatuurlijke historie, deleeraars-
kamer, een leslokaal. voor het middelbaar onder
wys, en aan het eind van den gang, boven het
gymnastieklokaal, de groote zaal voor het hand-
en rechtlijnig teekenen met de modellenkamer.
Ook zijn op de verdieping de noodige privaten en
unnoirs voor jongens en voor meisjes aangebracht.
Alle piivaten, urinoirs en toiletten zijn ver
bonden aan drie hoogwaterreservoirs en kunnen
stankvrij worden doorgespoeld.
Onder de hoofdtrap is de verwarmingskelder
aangebracht, waarin zijn geplaatst twee Strebel-
ketels voor de centrale verwarming van het
geiouw, door middel van 48 radiatoren, welke
door warm water worden verwarmd.
De buitenmuren van het gebouw zijn op
getrokken van kleurig waalhardgrauw, op een
rasraam en plint van kleurige waalklinkers.
tsanden en versieringen zyn van leerkleurige
verblendsteen en de lakeien en vulstukken boven
de raam- en deurkozijnen van hardsteen. De
binnenmuren zyn van machinate Belgische steen
(waalvorm) opgemetseld. Het gebouw is ge-
dekt met roode verglaasde Ecbtsche pannen.'
In alle gangen en lokalen is geleiding voor
de electrische verlichting aangebracht.
De bevloering van hal en gangen bestaat uit
terasso, gelijkvloers in beton, en op de verdieping
in gewapend beton.
De vloeren van de leslokalen zijn van gewoon
vurenhout, die van het gymnastieklokaal bestaat
uit ahornhouten regels, op beton.
Achter het gebouw is nog aangebracht een
bergplaats voor rijwielen.
De inrichting van het gebouw wordt door
deskundigen ten zeerste geroemd. Het is dan
ook gebouwd met in achtuemiug van de nieuwste
eischen der hygiene en volgens de nieuwste
wettelyke voorschriften, zoodat alle bovenramen
van de leslokalen tuimelend zijn gemaakt en er
bovendien een draairaam in aangebracht is.
Het werd aanbesteed den 29 Mei van het
vorig jaar en gegund aan de laagste inschrijvers,
onze stadgenooten de heeren J. van der Velden
en A. Verlinde.
Na afloop van het onderzoek naar de vorde
ringen der leerlingen zijn deze in verschillende
klassen toegelaten als volgt
Op de eerste klasse M. U. L. O.
Gerraaine S. M. Bauwens te Hulst, Jan Dey,
Santina P. Dieleman te Othene, Jacobus Diele-
man te Othene, Johannes J. Dieleman, Rokus
J. v. Dixhoorn, Dirk YV. F. v. Doeselaar te Hoek,
Jacob C. v. Drongelen te Hoek, Marie J. A.
Drost, Helena L. M. v. Dijke, Gerrit Esselbrugge
te Axel, Adriaua de Feijter, Klaas Fraij, Jacoba
P. 't Gilde, Michiel P. Harte, Anna A. Hartog,
Audries Herrebout, Cornelis v. d. Hooft,
Adrianus L. J. v. d. Hooft, Adriana Klouwers,
Heinrich A. E. Kramer, Maria J. Kuipers,
Jan v. Langevelde, Ahraham Leenhouts, Cornelis
A. Lensen, Petrus D. Maandag, Paul M. Mabe-
soone, atharina J. C. Mijnsbergen, Emile
Minnebo te Philippine, Digna R. E. v. d. Moer,
Maria M. de Pauw, Johannes C. C. Poppe te
Hulst, Hendrik G. Rochat, Antoinette A. C.
Spruitenburg, Jan Smit, Hubert M. G. Standaert,
Jacobus P. btoffels, Catharina Yerbrugge, Krijn
de Vos, Johan A. YVeijnen, Cornelis v. Wijck,
Albertus Zaman te Clinge.
De leerlingen dezer klasse worden ingevolge
het raadsbesluit tot het instellen eener parallel-
klasse over twee klassen verdeeld.
Op de tweede klasse:
Cornelis Bakker te Axel, Ernest v. Bylandt,
Leuntje A. de Bree, Jan v. Damme, Willem v.
Dijke, Jan Fraij, Jan H. Gaslinga te Axel, Jacob
A. M. Geluk te Othene, Piet Klouwers, Fritz
P. 0. M. Koch, Johannes J. Kolijn, Adriana
Coi nelia Mulder, Laban J. de Rijke te Zaamslag,
Daniel de Vos, Aime Wijne te Philippine, Petrus
J. V. Wesemael te Nieuw Namen (gem. CliDge),
Ernst H. Wortman te Zaamslag.
Op de derde klasse
Willem D. Dekker te HoekMaatje C. Harte,
Jan M. Jurrij, Mattheus P. Moggre.
Op de derde klasse der H. B. S. zijn toege
laten P. J. Buyze en J. J. Hellinga.
Op de vierde klasse zijn toegelaten D. J.
Dees, D. Haak, K. A. Hamelink en L. de Regt.
De leerlingen bij wier namen geen woonplaats
is vermeld, wonen te Ter .Neuzen.
Op nitnoodiging van het gemeentebestuur
waren hedennamiddag in de groote gymnastiekzaal,
die voor de ontvangst van een grootgezelschap
was ingericht en waarin eenige plantenversiering
was aangebracht, aanwezig de leerlingen en een
groot aantal hunner ouders. Tegen het voor
de opening bepaalde uur kwamen daar ook de
leden van den gemeenteraad en der Commissie
van Toezicht op het middelbaar en het lager
onderwijs, waarvan velen met hunne dames.°en
de aan de school verbonden leeraren.
Ie 3 ure werden door den burgemeester. den
heer J. Huizinga, in de zaal geleid de Com
missaris der Koningin in Zeeland, Mr. H. J.
Dijckmeester, de inspecteur voor het middelbaar
onderwijs, de heer Ten Bruggen Cate, de heer
Van Niftrik, lid van Gedeputeerde Staten, de
heer Eringa, districtsschoolopziener, de heer
Gratama, schoolopziener in het arrondissement
Ter Neuzen, terwijl verder volgden de wethouder,
de heer A. Visser, de gemeentesecretaris, de
heer Wabeke, de voorzitter der schoolcommissie,
de heer Drost, benevens de directeur der H. B. S.,
Dr Godee Molsbergen, en het hoofd der M. U. L. 0.
school, de heer Wieberdink.
Nadat alien hadden plaats genomen, wendde
cfe
burgemeester, de heer Huizinga, zich tot
Z. Excellence den Commissaris der Koningin
en de andere aanwezige autoriteiten en genoo-
digden, om hen namens den gemeenteraad het
welkom toe te roepen en dank te zeggen voor
hunne aanwezigheid en de daardoor betoonde
belangstelling.
Waar nu eindelijk de dag is aangebroken
waarnaar velen der aanwezigen zoo lang
hebben verlangd, nu men het zoover heeft kunnen
krijgen dat alhier eene hoogere burgerschool
met daaraan verbonden school voor meer uit
gebreid lager onderwys kan worden geopend,
achtte spreker het gepast even de gesehiedenis
dier stichting na te gaan. Evenals alle belang-
rijke zaken is ook deze niet zonder tegenspoed
of zonder aangevochten te zijn tot stand gekomen.
an af '91 en'92 dateeren de eerste pogingen
om alhier of althans in Zeeuwsch-Ylaanderen
eene hoogere burgerschool te verkrijgen. De
zich daarvoor gevormd hebbende commissie
bepaalde er zich echter toe, bij de regeering te
requestreeren voor de stichting eener RijksH. B. S.
Die poging had geen direct gevolg en de
commissie wendde geen verdere pogingen aan.
Eerst in 1903 en 1904 werden die pogingen
op dezelfde wijze weer opgevat en weder ging
de commissie in den sluimer.
In 1910 werd opnieuw eene commissie ge
vormd, en van af dien tijd is geregeld voort-
gewerkt, tot men het resultaat verkreeg dat
thans bereikt is. Die commissie in 1910 op
gericht, later vervormd en uitgebreid met
menschen die later in deze streek waren komen
wonen, wendde zich ook weder tot de Regeering
en kreeg ten laatste tot antwoord dat de Re
geering niet genegen was tot de stichting eener
Rijks H. B. S. over te gaan, doch dat zij wel
krachtig door eene subsidie wilde steunen de
oprichting eener zoodanige inrichting in deze
streek, hetzij dat dit zou geschieden door een
der gemeenten, dan wel door eene vereeniging
van particulieren die daarvoor zou worden
opgericht.
Dat antwoord van de Regeering is de oorzaak
geweest dat de Raad van Ter Neuzen meende
dat de tijd was gekomen om spijkers met koppen
te slaan en het besluit werd genomen om tot
de stichting eener H. B. S. over te gaan. Dat
besluit werd genomen 11 Augustus 1910. Maar
ook toen kwam nog een tijd van inzinking en
leek het dat men niet verder kwam.
Aan den heer Drost, wien dit verdroot, is
het te danken dat de zaak verder kwam. Diens
pogingen werden gesteund door inwoners,
pogingen die werden op touw gezet door
de heeren Speetjens, De Jonge, Le Nobel en
Mulder, welke het indienen van een verzoek-
schrift aan den Raad bewerkten, waarop door
den Raad in zijne vergadering van 28 Dec.
1911 definidef werd besloten tot de stichting eener
H. B. S. over te gaan. Daarmede werd de eerste
steen voor goed gelegd. Wel werd ook toen
door tegenstanders nog eene poging aangewend
om dat besluit negatief te maken, maar dit faalde,
daar de Raad in zijne vergadering van 9
Maart 1912 bet genomen besluit handhaafde.
Later werd op 9 Juli 1912 nog een besluit
betreffende de H. B. S. genomen, dat alleen de
situatie der inrichting veranderde. De tegen
standers waren nog niet genegen het hoofd in
den sehoot te leggen en maakten gebruik van
hun recht, om pogingen aan te wenden dit
ongedaan te maken. Een strijd is er over
ontbrand, die meermalen een heftig karakter
aannam het is echter een onbloedige strijd
gebleven, er zijn geen menschen bij gesneuveld.
En ook thans kan men niet aannemen dat
de tegenstanders der school het hoofd in den
schoot hebben gelegd, maar is het niet mogelijk
langer op te treden tegen de thans verrezen
inrichting, daar deze, blykens de aanvankelijke
resultaten, wordt gedragen door een groote
massa der ingezetenen en men mag aannemen
dat velen ook van meening veranderd zyn, dat
bij het zien van dit gebouw en de eerste resul
taten zeker 90 procent der ingezetenen dank-
baar gestemd zijn voor de aangevangen actie
voor het verkrygen van dezeonderwijsinrichting.
Het is toch voor de gemeenschap niet van
beteekenis ontbloot wanneer voor goed onderwijs
wordt geijverd. De opvoeding van de jeugd is
van zoo grooten invloed op het verder leven.
Eerst berust de zorg voor die opvoeding bij de
ouders, doch op zekeren leeftijd moet dat op-
voeden voor een deel worden overgedragen aan
anderen, om de kinderen de noodige kennis te
verschaifen, opdat zij, eenmaal voldoende toe-
gerust voor den strijd des levens, in de maat-
schappij kunnen treden. Het is daarom van
groote beteekenis, dat zij zoo goed mogelijk
worden onderwezen, waarvan zy later de vruchten
plukken.
Het onderwys dat genoten kan worden beslist
over den verderen levensloop van het kind.
Op zekeren leeftijd der kinderen staan zij en
hunne ouders op den driesprong, in verband
met den te kiezen weg. De kinderen kunnen
kiezen den weg in arbeid, handel, of industrie
zij kunnen hun weg zoeken in administratieve
betrekkingen en zij kuanen in de derde plaats
kiezen den wetenschappelijken weg.
De eerste weg kunnen we gevoegelijk los
laten, daarvoor dient deze school niet, en ook
kan de laatste, die der wetenschap, worden
uitgeschakeld, daar men voor dien weg het
hooger onderwijs noodig heeft. De tweede weg
is het speciale doel dezer inrichting. Door
biervan gebruik te maken staan voor de kinderen
den weg naar tal van administratieve betrek
kingen open. Er zijn nog te weinig ouders die
daarvan voldoende doordrongen zyu, want het
getal dergenen die voor hunne kinderen van deze
school een nuttig gebruik zouden kunnen maken
is veel grooter dan het ongedacht ruime getal
dat hunne kinderen hier zond, waarvoor we
dankbaar zijn.
Spreker wijst op de eigenaardige inrichting
van deze school, de eerste van dien aard in ons
land het uitgebreid lager onderwys verbonden
aan het middelbaar oaderwijs, dat men voor
deze streek juist noodig oordeelde. Men ver-
wacht van deze school goede resultaten en spreker
drukt dan ook den wensch uit, dat de uitkomst
moge bewijzen dat zjj strekt tot ontwikkeling
van deze plaats niet alleen, maar dat zij ook
een zegen zal zijn voor de omgeving. Dat er
behoefte bestond aan meer dan gewoon lager
onderwijs, daarvan gaven de in deze en ook in
enkele omliggende gemeenten ingerichte scholen
reeds het bewijs.
Hij acht het een groot voorrecht, dat aan
de gemeente Ter Neuzen met deze inrichting
is beschoren. Door tot deze stichting te besluiten,
heeft de gemeenteraad bewezen te waken voor
de belangen van de gemeente en hare inge
zetenen en hij hoopt dat er voortdurend een
dankbaar gebruik van zal worden gemaakt.
De gemeenteraad heeft dit resultaat op zynen
arbeid echter niet zonder hulp verkregen. Meer
malen heeft men hulp moeten vragen en daarbij
is van velen hulp verkregen om het doel te
bereiken dat thans verkregeD is.
In de eerste plaats brengt spreker een woord
van dank aan Regeering, aan Hare Majesteit
onze geerbiedigde Koningin en de raadsleden
der Kroon, meer bepaald aan den Minister van
Binnenlandsche zaken, die het verleenen eener
subsidie heeft willen bevorderen en voorts aan
den referendaris aan dat Ministerie, den heer
Jhr. Mr. Feitb, die door zijne adviezen tot de
stichting dezer school heeft medegewerkt. Zoowel
de Minister als de referendaris hebben bericht
gezonden door ambtsbezigheden hier niet aan
wezig te kunnen- zijn. Ware dit het geval
geweest, meer uitvoerig had spreker hen woorden
van dank willen brengen, al is het met weinig
woorden evengoed gemeend.
Ook moet een woord van groote erkentelijk-
heid worden gericht tot Z. Excellence den
Commissaris der Koningin, die reeds zooveel
malen blijk gaf aan Zeeland in het algemeen
een warm hart toe te dragen, waarvan we
wetem dat hy veel voelt voor de belangen der
steden en waarvan meermalen is ondervonden
dat onze gemeente zich in bet by zonder in
zijne belangstelling mag verheugen en die ook
■Mt biad veracity at Haanda^
K oenidag. en V»lJ,!siga»oH(I, wftgecoMderd op re«'i,laXen
e»t5rsagaBisjiai
by de Firuti. P. JT. liS MIDI, to Wmr Icaien.