Ter Heuzsnachs Courant
Gemengde berichten.
Donderdag 24 April 1913. No. 5907.
TWBBDB BLAD.
Buitenland.
FEUILLETON.
Uit de geschiedenis
der Enschedesche Schutterij.
Amsterdam de Natsspaarbank. Spreker begon
I met een kort historisch overzicht. In 1817
ging de eerste stoot uit van het departement
Bergum, in 1818 waren er al 15, in 1834 niet
minder dan 71 spaarbauken, nu 140 van het
Nut. In 1880 word de Rijkspostspaarbank op-
gericht, en toen zag men opheffing van 7 van
die instellingen, omdat men meende, dat ze nu
TER NEUZEN, 23 April 1913.
Het weerbericht van het meteorologisch
instituut te De Bilt van heden luidt als volgt
Hoogste barometerstand 777,5 Horta.
Laagste 754,3 Seydisfjord.
Verwachtir.g tot den avond van 24 April:
Zwakke tot matige Oostelijke tot Noordelijke
wind, half tot zwaar bewolkt, weinig of geen
regen, zelfde temperatuur.
By het de vorige week te 's Gravenhage
gehouden examen voor derde stuurman op de
groote vaart, is o. m. geslaagd de heer G. Leunis,
van Ter Neuzen.
By het gisteren te Middelburg gehouden
onderwijzers-examen zijn geslaagd de heeren
0. de Vries van Sluiskil, J. C. van der Werff,
C. W. Catsman, J. F. van Leeuwen, A. D. E.
Lauret, alien van Oostburg en M. J. Lucieer
te Groede.
Door den heer Mr. P. Dieleman is thans
aan de centrale antirev. kiesvereeniging bericht
gezonden, dat hij de kandidatuur voor de
Tweede Kamer in het district Oostburg aan-
neemt.
Eerst Maandagavond, na het afdrukken van
ons vorig nutnmer kwam ons de mare ter oore
van een aan den Perckpolder voorgekomen
oever- en dijkval, die zich ernstig liet aanzien.
Zooals dikwijls voorkomt, werden ook hier
de geruchten zeer overdreven. De dykval was
volgens de zegslieden doorgedrongen tot bijna
in de kruin van den dijk en de landbouwers in
den polder waren met hun hebben en houden
gevlucht. Gelukkig was de toestand, al geeft
de afsehuiving ernstige reden tot bezorgdheid,
niet zoo zorgwekkend.
Het ongeval heeft zich ZoDdag, by hoog water
voorgedaan. Enkele kinderen, die aan den
zeedijk nabij Walsoorden vertoefden, hebben het
gezien. Zij zagen een deel der basaltglooiing
en ook nog een deel van den onderberm, in het
water verdwijnen.
By onderzoek door de waterbouwkundigen is
gebleken dat de val een grootste breedte had
van 80 M. en dat zij tot ongeveer 4 a 5 meter
in het buitenbeloop van den dijk was doorge
drongen. Waar vroeger de basaltglooiing was,
werd nu bij laag water 5 a(6 meter diepte
gepeild. De oever schijnt daar by eb zwaar te
worden aangevallen en het is er zeer diep.
Wanneer men zich bepaalt tot hetgeen zicht-
baar is, baart de toestand niet zoozeer zorg,
vooral daar het nu stil weer is en er zijn door
het bestuur van het calamiteuse waterschap
Walsoorden aanstonds maatregeleu beraamd, om
tijdelijk versterking aan te brengen, terwijl
verdere plannen ter voorziening in bewerking
zyn.
Een roode vlag ter plaatse van de bres in
den dijk is een sein voor de stoomschepen om
ter plaatse de vaart te matigen.
Nutsspaarbank Ter Neuzen.
Voor een niet groot, maar voldoend gehoor
behandelde op 22 April de heer Hamelberg van
niet meer noodig waren. Men is evenwel
spoedig van dezemeeningteruggekomenimmers
zijn hier te lande nu al 270 spaarbanken, waar-
van de grootste helft (140) van het Nut. Bij
de Rijkspostspaarbank zijn nu 1.600.000 in
leggers met 174 millioen te goed, bij parti-
culiere banken pl.m. 2.000.000 inleggers met
110 millioen. Nog kwamen hier de z.g. Boeren-
leenbanken. De particuliere spaarbanken nemen
in bloei toe. Als redenen komen de rente,
welke bij de Rijkspostspaarbank maar 2,64 pet.
bedraagt. bij de meeste andere, ook bij het
Nut, doorgaans 3 pet. verder de formaliteiten
bij terugbetaling, dan de geheimhouding, welke
bij de loketten van de post niet zoo volkomen
is als bij het Nut, waar de inleggers een voor
een uit de wachtkamer worden toegelaten. De
aanraking met de inleggers is bij 't Nut ook
intiemer dan bij de post. Het Nut kan plaatse-
lijke belangen bevorderen, den kleinen man
helpen bij hypotheekjes't kan voorschotten
geveu aan veehouders bij plotselinge verliezen,
of ook aan gepensionneerden het kan behulp-
zaain zijn bij tuingrondverhuring, enz.
Steeds beter is de controle op de nutsspaar-
banken geworden, zoodat rampen als het ware
niet meer kunnen voorkomen. Door samen-
werking van het hoofdbestuur en de departe-
menten is eene bijna volmaakte regeling ge-
troffen. Er bestaat een solied waarborgfonds
er is een accountantsdienst ingesteld in 1912
waren er 22 spaarbanken aangesloten, een half
jaar later al 32. Sinds de benoeming van den
eersten accountant, den heer Hamelberg zelf,
werd door dezen advies gegeven bij de oprichting
van 6. nieuwe banken, Ter Neuzen is de zevende.
Spreker behandelde vervolgens de eischen aan
de stichting verbonden, de inrichting van het
gebouw, met het oog op de geheimhouding,
de keuze der bestuurders, de statuten en regle-
menten, de administrate, het toezicht en de
inspectie. Er moet zijn een stichtingskapitaal
er zal ook wezen een zeker aandeelenkapitaal
als waarborg.
Binnen enkele dagen zal rechtspersoonlijk
heid worden aangevraagd en wordt de stichtings-
akte opgemaakt.
In den breede worden de werkzaamheden ge
scbetst van de commissarissen, uitstekende
praktische modellen zijn aanwezig van nurmner
boekjes, ka3boeken,fondseuboeken, balansboeken,
nummerkaarten, controlelysten enz. Tusschen
de verklaringen door komen er uit de vergadering
voortdurend vragen, welke op bevattelijke wijze
door den inleider beantwoord worden. Alle
mogelijke voorbereiding is geschied om reeds
spoedig tot opening der spaarbank te komen.
De voorzitter Dr. Buijee, bedankte den inleider
voor het geleverde werk een der aanwezigen
gaf er zijne tevredenheid over te kennen, dat
het uit den aard droge onderwerp op zoo aange-
name en onderhoudende wijze was behandeld.
W ij hopen in staat te zijn spoedig op goede
uitkomsten van de gehouden vergadering te
kunnen wijzen.
Hoek, 22 April. Bij de door het Jrestuur
der vereeniging ^Doelmatige Samenwerking"
alhier gehouden aanbesteding van de levering
van 54,600 Kg. chilisalpeter aan het Mauritsfort
en 39,900 Kg. aan het kanaal van Ter Neuzen,
samen 94,500 Kg., werd ingeschreven als volgt
Aardenne te Dordrecht voor 13,48 en 13,48,
Eversdijk te Biezelinge voor 13,15 en 13,15,
Bedet te Ter Neuzen voor 12,94 en f 12,99,
Oggel te Axel voor f 12,80 en 12,80,
D. Scheele te Ter Neuzen voor 12,83 en 12,83
en G. Dees te TerNeuzen voor 12,73 en 12,73,
aan wien de levering is gegund.
(Het eerste cijfer betreft Mauritsfort, het
tweede levering aan het kanaal van TerNeuzen).
(Medegedeeld door J. J. van Deinse).
De volgenden morgen gingen wij door Breda
hier namen 9 onzer reisgenoten die naar Steeu wijk
moesten van ons afscheid, en zoo gingen wij met
on3 vieren op Tilburg aan, den volgenden morgen
reden wij met een wagentje tot 's Hertogen-
bosch, gingen vervolgens door de Graaf tot
aan de herberg de Zwaan een uur van en den
volgenden morgen door Nijmegen, naar Arnhem,
van waar wij met een wagentje naar Zutphen
reden, en nog dien avond door gingen tot aan
het dorp Laren, den volgenden morgen gingen
wij weer op marsch en kwamen des avonds
circa 7 uren te Enschede aan de blijdschap
die ik gevoelde, van na een afzijn van 6/4 jaars
inyne ouders en verdere familie en betrekking
in welstand te ontmoeten, laat zich beter ge-
voelen dan beschrijven jammer maar dat mijn
bezoek van zoo korten duur was, want na 9
dagen tehuis vertoeft te hebben, wierd het
hoogtijd om weer de terug reis aan te nemen,
want den 2 Febr. was reeds de tijd van mijn
verlof verstreken, en op den 4en nam ik eerst
de terugreis aan naar ik vertrouwde dat men
ook met mij zooals vroeger met anderen ge-
beurd was schikkelijk zoude handelen, en de
verte der reis in aanmerking zoude nemen
welgemoed nam ik afscheid, vertoefde nog een
dag in Amsterdam, alwaar ik alsmede mijne
zuster en de overige familie in welstand ont-
inoette, nam vervolgens mijnen weg over
Rotterdam en van daar met de stoomboot naar
Middelburg en kwam den 9e» Febr. in ons
Garnizoen te Axel aan dan wat ik en zelfs de
Officieren onzer Kompi niet verwagt hadden
gebeurde, de Bataillons Komm. strafte ons
met ons zessen, voor ieder dag dien wij over
den tijd van ons verlof uitgebleven waren, met
zooveel dagen politiekamer maar door goede
voorspraak wierd deze straf tot op vier dagen
verminderd, en zoo geraakte ik dan, voor het
eerst, ofschoon nog altijd voor mij tevroeg, in
de kast
I, Den 16 Febr. moest ons Garnizoen uitrukken
11 naar den Overslag een dorp l]/g uur van Axel
en half op Hollands en half op Belgisch grond-
gebied geleegen. Wij kreegen een stuk veld-
geschut mede, en dagten dat wij zeker aan het
kloppen zouden gerakende oorzaak van deze
beweging was, dat de Belgen op Hollands terri-
toir geweest en vijf koeijen van een bekende
smokkelaar in beslag hadden genomen, dan daar
zij op aanvrage van onzen Chef dezelve be-
loofden terug te geeven, en zeer nedrig en
handelbaar waren, viel er verder niets voor, en
des avonds te zes uren rukten wij weder te
Axel binnen. Den hden April 1832 ontving
de heer ter Meulen te Axel het certificaat tot
het dragen van het hewijs van aandenken, waar-
van hij echter in zijn boekje geen melding
maakt.)
(Veel van de schoonheid van het land van
Hulst hebbende hooren verhalen, ondernam ik
in gezelschap van Vijf makkers, op den 22e Julij
een togtje door het zelve, onzen weg nemende
Blijkens een door ons ontvangen telegram
kwam gisteren in de zitting der Belgische
kamer aan de orde de ingediende motie van den
liberaal Masson. De katholiek Libaert stelde als
amendement op de motie van Masson voor „De
kamer akte nemende van de vevklaringen van
de Regeering en van de dagorde van Masson,
veroordeelt de algemeene werkstaking en gaat
over tot de orde van den dag."
De Minister-President sloot zich hierbij aan,
terwijl Masson het amendement Libaert overnam.
De leiders der socialisten vereenigden zich
met het eerste gedeelte der aldus geformuleerde
dagorde, doch niet met het tweede gedeelte.
De motie werd hierop in tweeen in stemming
gebracbt. Het eerste gedeelte luideudeDe
kamer akte nemende van de verklaringen van
de Regeering op 12 Maart, 16 en 17 April,
werd aangenomen met 175 stemmen, en een
onthouding van den Minister-President.
Na deze stemming kwam het tweede gedeelte,
zich uitsprekende tegen de algemeene werk
staking, dat werd aangenomen met 124 stemmen
voor, 39 tegen en 12 onthoudingen.
Ten slotte werd de geheele motie aangenomen.
De katholieken en liberalen stemden voor, de
socialisten tegen.
Na afloop drukten de Minister-President en
de heer Vandervelden, de leider der socialisten
elkaar de hand.
De staking zal dus vermoedelijk binnen enkele
dagen zijn beeindigd.
Blijkens de telegrammen in de N. R. Crt.,
heeft de heer Vandervelde verklaard, dat de
arbeidersklasse, die de algemeene staking heeft
uitgeioepen, van niemand de goedkeuring vraagt.
Welke ook den uitslag der stemming over
de motie zijn zou, verklaarde de heer Vander-
velde, wij kunnen slechts een congres bijeen
roepen, dat alleen bevoegd is, te beslissen. Hij
had echter de overtuiging, dat aanneming der
motie een stap voorwaarts is naar rechtvaardicre
regeling van het kiesrecht.
De Derniere Heure heeft verschillende socia-
listische leiders ondervraagd en dezen verklaarden,
na de aaneming der motie, al het mogelijke te
zullen doen, om de arbeiders te bewegen den
arbeid te hervatten, met dit voorbehoud dat zij
dadelijk weer in staking zullen gaan, als geen
voldoening wordt gegeven.
Na het einde der Kamerzitting vormde zich
een stoet, waarin ook meerdere socialistische
afgevaardigden ineeliepen naar het volksgebouw.
Daar spraken verschillende afgevaardigden de
volksmenigte toe.
Vandervelde drukte de stakers op het hart,
stand te houden tot het congres, dat binnen
twee of drie dagen plaats zal hebben.
Het lijdt geen twijfel zeide hij dat
gy niet geestdriftig gestemd zijt over bet be-
sluit der Kamer. Gij hadt verwacht dat wij
u het algemeen kiesrecht en grondwetsherziening
op een zilveren schotel zouden brengen. Gy
zijt boos, dat wij daartoe niet in staat zijn,
maar er zyn menschen, die nog veel boozer
zijn dan gij, dat is de fanatieke bende die de
verklaringen van De Broqueville heeft moeten
slikken. De Minister heeft zich tijdens de
staking genoodzaakt gezien, duidelijker te spreken
dan hij tot nu toe had willen doen. De meer-
derheid in de Kamer heeft voor een liberate
motie van orde moeten stemmen, die grond
wetsherziening tengevolge zal hebben. Gij
hebt ten halve de overwinning behaald, er zijn
noch overwinnaars, noch overwonnenen, maar
er is toch een ding dat zal triomfeeren en dat is
de grondwetsherziening en de rechtvaardigheid."
De particuliere corresp. van de N. R. Crt.
seint aan dat blad verder
Het blyft trouwens nog aityd te bezien of de
beslissing der Kamer tot bet schorsen der staking
leidt. Donderdag zal het stakingscomite hierover
te beslissen hebben en, zooals ik u seinde, kunnen
van aalsche zijde stokken in de wielen worden
gestoken. Men kan dan ook niet zeggen, dat
voor het oogenblik meer werd bereikt dan alle
kentering in de denkbeelden der rechterzyde
verder onmogelijk te maken.
En uit Antwerpen wordt o. m. het volgende
geseind
De tijding der aanvaarding van de motie-
Masson, ofschoon aangevuld door een amendement
van Libaert, heeft hier den indruk gemaakt alsof
ei in de lentelucht klokken begonnen te luiden.
De 1 arlementsleden, die uit Brussel het nieuws
medebrachten, ondervonden nooit zooveel be-
langstellingde namiddagbladen, hoe onvolledig
de berichten waren, gingen er in als koek.
Een groote teleurstelling voor duizenden reik-
halzenden was het niet aankomen van Brus-
selsche avondkranten. De stad is trouwens
uiterst kalm. Algemeen is de indruk, dat het
ergste nu voorbij is en weldra de zaken weder
normaal zullen zijn.
De burgemeester verklaarde hoe het hem
speet, dat in buitenlandsche bladen de Ant-
werpsche toestanden zoo overdreven donker
waren afgeschilderd. Er is hier nooit een arm
te kort geweest, de veiligheid geenszins bedreigd.
V roolijk trok een optocht van stakers gisteren
met muziek voorop door de straten. Nooit
heeft men vreedzamer betoon vanwege de ar
beiders bygewoond.
over Luntershoek, Rapenburg en Hengstdijke,
in welk laatste dorp, wjj eenige verversching
gebruikten en vervolgens op het dorp Honte-
nisse of Kloosterzande onzen togt vervolgende,
hier bestelden wij het middag eten en reden
dadelijk verder door het dorp Groenendyk naar
het veer te "Walsoorden, hier ontbeten wij, in
eene kamer waar wij een verrukkend schoon
uitzicht over de Schelde hadden, tegen over
ons lag het Land van ter Goes met zijne veele
toorntjes en in 't verschiet zagen wij het Fort
Bath, met het daarvoor liggende Linieschip de
Zeeuw. Bij helder weer kan men van hier de
torens van Antwerpen duidelijk zien, maar het
was een donkere lugt en wij konden dus dit
niet doen. Wij namen nu onzen weg weer
naar Hontenisse, bezagen aldaar de Kerk thans
aan de Gereform., doch vroeger tot het Klooster
Zande behoord hebbende, de wandeling is hier
door de oude kloostertuinen en lauen zeer aan-
genaam wij werden door Ds. Meijer, Predikant
dezer gemeente, uitgenodigd tot het bezigtigen
van zijnen tuin en pastorij, welk aanbod wij
volgaarne aannamen, na bij Z.Ed, een borreltje
gebruikt te hebben, gingen wij heen uiterst
void aan over het gastvrije aanbod om dien
middag bij Z.Ed, te eeten, dan wij bedankten
hier voor, om dat wij zulks besteld hadden in
het Logement de groene linden, alwaar wij het
ons goed lieten smaken en vervolgens onzen
tour op Hulst vervorderden, alwaar wij omstreeks
Vier uur des namiddags aank wamen en eene wande
ling door deze vesting gedaan hebbende, reden wij
over St. Andriesfort terug naar Axel wel voldaan
over het uitstapje van dezen dagimmers zulk
een uitstapje vergoede weer voor veele dagen
Een ,/muizenjaar"
Uit Ruinerwold wordt aan de H. Crt gemeld
Had men hier verieden zomer en herfst reeds
veel last van de veldmuizen, door 't zachte
winter- en voorjaarsweer is het er nu nog niet
beter op geworden. Vooral de rogge-akkers
ten noorden van den straatweg Meppel—Ruiner
wold, die een min of meer veenachtige bodem
bezitten, hebben geducht van de kleine vernielers
te lijden, zoo zelfs, dat, komt er geen veran-
dering, dezefl zomer aan oogsten niet gedacht
behoeft te worden. Ook in de .groenlanden
houden de kleine knagers ergerlijk huis. 1913
belooft een echt //muizenjaar" te worden.
- Naar aanleiding van het overrijden van
den 85jarigen A. Oldenbroek te Arnhem, deelt
de Arnh. Ct. verder mede, dat de man absoluut
geen geleide mede wilde hebben, daar hy zich
heel wel gevoelde. Eerst later bleek, dat zijn
arm en schouder gekneusd waren. Ook moet
de aanrijding aan eigen schuld te wijten zijn.
het eentonige leeven van een Kantonnement,
zooals dat van Axel.
Op den 28e October reeden wij weer met ons
zessen op een speelwagen zittende door Hulst
naar het verdronken land van Waas en wel
naar dat gedeelte waar eertijds het Dorp Namen
stond. Wij roeiden van de Paalmeteen bootje
naar dit in het jaar 1717 verdronken dorp, er
was in geruimen tijd niets van te zien geweest,
maar door het veranderen van den stroom op
de Schelde was het weer bloot gespoeld. Onze
schippei verhaalde ons veel van den rijkdom
en weelde die er op dit dorp moet geheerscht
hebben, dan wij zagen er niets anders dan eene
groote massa puin en steenhoopen en eene
menigte doodkisten en geraamten van menschen,
waarvan wij twee doodshoofden medenamen,
vonden verder niets dan eenige tinnen lepels,
oude hoefijzers en eene menigte steelen en doppen
van steenen pijpjes, waaruit wij konden opmaken
dat deze geraamten nu een spel der golven,
eertijds liefhebbers van een vaderlandsch pijpje
geweest waren.
Den 1 Novemb. werd onze Komp. benevens
de 5e van ons Bat. gedetacheerd op de hofstede
du Bosch 1 uur van Axel geleegenook werd
in deze maand de dienst uiterst zwaar, doordien
de Franschen in Belgie rukten, het Kasteel van
Antwerpen begonnen te belegeren en de divisie
van Sebastianie den linker Scheldeoever bezettede
en patrouileerde tot by onze voorposten en daar
wij niet konden weten wat dit Fransche gespuis
in last had, moest zich natuurlijk onze waak-
zaamheid verdubbelen.
(Wordt vervolgd).
s
r
e
il
-
VAN
aESLUSE
o - v,*
