55 cent en hooger.
Tor Heuzsnscho Courant
NAAMKAARTJES.
Dinsdag 12 December 1911. No. 0698.
De Haven van Ter Neuzen
in de Tweede Kamer.
Firma P. J. van de Sande.
Laatste Berichten,
T"W"ZElEiIDHl HLAID.
Bij de voortgezette bebandeling van de Water-
staatsbegrooting in de vergadering der Tweede
Kamer van heden (Maandag) werd door den
heer Vorsterman Yan Oyen gesproken als
volgt
Mijnheer de Voorzitter
In de Memorie van Antwoord van Z. E. den
Minister van Waterstaat wordt op bladzijde 15
bij art. 82 gesproken van de havenwerken brj
Ter Neuzen en van het uitzonderingstarief, dat
voor die gemeente in voege is en waarvan men
een oogenblik vreesde, dat het zou worden
ingetrokken.
Het is mijn voornemen over beide onderwerpen
een kort woord in 't midden te brengen, in
de eerste plaats over de havenbassins, welke
overeenkomstig het plan van den Rijks Waterstaat
aan de oostzijde van het kanaal Gent—Ter
Neuzen, tusschen het stations-emplacement en
de staalfabriek zullen worden aangelegd.
Wij wisten, dat voor de totstandkoming daar-
van noodig was, dat de Regeering verzekerd
kon zijn van eene behoorlijke exploitatie van
den nieuwen aanleg.
Wij wisten ook, dat daaromtrent onderhan-
delingen waren aangeknoopt met de spoorweg-
maatschappij MechelenTer Neuzen.
Maar nog tot voor weinige dagen liep in
Ter Neuzen het gerucht, dat die Maatschappij
de exploitatie van den nieuwen aanleg geweigerd
had of zou weigeren, omdat zij zich met de
voorwaarden der Regeering niet kon vereenigen.
Thans is aan die geruchten een einde gemaakt
door de verklaring van den Minister (memorie
van antwoord pagina 15),
„dat de gevoerde onderhandelingen, ook
in verband met de voorwaarden, die in het
belang van eene goede exploitatie en een
gued onderhoud gewenscht zijn, tot over-
eenstemming hebben geleid en dat het
provinciaal bestuur van Zeeland thans, in
verband met de toegezegde financieele
medewerkiug in de gelegenheid is gesteld
over dat plan een oordeel uit te spreken."
Ik acht. het mijn plicht hier den Minister
een woord van dank te brengen ook namens de
belanghebbenden, de vertegenwoordigers van
handel, nijverheid en scheepvaart in Ter Neuzen,
voor de ijverige pogingen door hem aangewend
om tot eene overeenkomst te komen, die
en een goed onderhoud,
en eene goede exploitatie
verzekert.
Intusschen zij het mij vergund bij het laatste
waarvoor in Ter Neuzen steeds groote vrees
is gekoesterd, nog even stil te staan; ik bedoel
de goede exploitatie.
De overeenkomst daaromtrent is al staat
dat ook niet in de M. v. A. getroffen met
buitenlandsche maatschappijen, die spoorwegen
in Nederland exploiteeren, aan eene waarvan
boveodien reeds een groot gedeelte van de
kanaalterreinen in exploitatie is gegeven en welker
wijze van exploitatie van dat deel niet altijd
reden heeft gegeven tot tevredenheid.
Ik heb reeds vroeger enkele dier grieven aan
Zij ue Excellence medegedeeld.
Die Maatschappij, ik bedoel Mechelen—Ter
Neuzen, heeft op het haar reeds in exploitatie
gegeven gedeelte kranen aangebracht. Deze
kranen, welke verplaatsbaar zijn, worden ook
aan anderen in gebruik afgestaan, maar tegen
een prijs, die geheel afhankelijk is van de
willekeur dier maatschappij, en onder de voor-
waarde, dat de kranen der maatschappij, tijdens
het gebruik door anderen, bediend worden door
het gewone personeel der maatschappij en dat
de geheele risico van dat gebruik blijft voor
den gebruiker.
Wei kan ik hieraan toevoegen, dat door be-
doelde Maatschappij tot heden toe bij die prijs-
bepaling nog nooit iets geeischt werd, dat in
strijd was met de billijkheid, maar het wil mij
voorkomen dat deze prijsbepaling niet aan de
willekeur der exploiteerende maatschappij mag
overgelaten worden, omdat daarbij bij verande-
ring van bestuur, ook verandering van inzicht
kan plaats grijpen en de bepaling van dien prijs
daarom dient opgenomen te worden onder de
voorwaarden der exploitatie.
Verder wil ik doen opmerken, dat ik er niets
onbillijks in zie, dat de kranen door het gewone,
goed geschoolde personeel worden bediend, maar
dat het mij als eene onbillijkheid voorkomt,
dat de gebruikers belast worden met de risico
bij dat gebruik.
Wie werktuigen, bediend door eigen perso
neel, verhuurt, moet m. i. ook de risico dragen.
De huurder loopt anders gevaar op zijne
kosten te mogen doen herstellen, wat op het
punt is, wat in gevaar verkeert, hersteld te
moeten worden en slechts op eene gunstige
gelegenheid wacht om te breken.
Eene andere grief is, dat, wanneer die
kranen zijn voor een ander, bijv. om kolen te
lossen, het zich al herhaalde malen heeft voor-
gedaan, dat zij niet konden worden afgestaan,
omdat de Maatschappij zelve ze noodig had
bovendien werd dit noodig hebben meermalen
in het oog vallend gerekt, wanneer dat gebruik
gevraagd werd door concurreerende maatschap
pijen.
Ik twijfel er niet aan of door den Minister
zullen maatregelen genomen zijn om de ge-
noemde en mogelijk nog andere niet genoemde
misbruiken voor den nieuwen aanleg te voor
komen wat intusschen niet wegneemt, dat het
dan belanghebbenden in Ter Neuzen en ook
mij zeer aangenaam zou zijn, uit den mond
van Zijne Exellentie te mogen vernemen, welke
voorwaarden zijn gesteld om eene alleszins
billijke exploitatie te verzekeren en of daaronder
ook behooren die om het kanaal en de beide
bassins op behoorlijke diepte te houden, of
dat die behoorlijke diepte blijft voor rekening
van het Rijk?
Door die mededeeling zal een einde gemaakt
worden aan de legende, die al jaren en ook nog
thans geexploiteerd wordt, n.l. dat het jarenlang
sleepend houden van dit noodzakelijk werk,
hoofdzakelijk moet toegeschreveu worden uit-
sluitend aan de verdeeldheid onder de belang
hebbenden in Ter Neuzen. Voor een groot deel
moet dat oponthoud toegeschreven worden aan
het optreden van de ambtenaren van 's Rijks
Waterstaat.
Maar daarover ga ik hier den strijd niet
aanbinden. De bassins komen en dat is de
hoofdzaak. 't Overige behoort tot de oude ge-
schiedenis.
Verschil van gevoelen moge, als er sprake
was van dit werk, in den aanvang hebben be-
staan, maar toen eenmaal het plan van den
toenmalfgen hoofdingenieur van's Rijks Water
staat in Zeeland, den heer Bekaar, bekend was
geworden, hebben alien zich daarbij neergelegd
't eenig bezwaar, dat men opperde was de ex
ploitatie door eene buitenlandsche maatschappij.
Wanneer nu de overeenkomst, met bedoelde
maatschappijen gesloten, zoodanige bepalingen
bevat, dat aan alle willekeur een einde is ge
maakt of kan gemaakt worden, zal duidelijk
blijken, dai er van verdeeldheid onder belang
hebbenden geen sprake is.
Zulks is overigens al geruimen tijd geleden
duidelijk geworden door het gemeenschappelijk
optreden van de Kamer van Koopbandel en van
den Gemeenteraad.
Thans, Mijnheer de Voorzitter, wensch ik in
verband met het uitzonderingstarief nog even
stil te staan bij eene eenigszins teere quaestie.
Teer, omdat zij verdragen of stilzwijgende over-
eenkomsten betreft met het buitenland, hier
Belgie.
Men spreekt veel, men leest veel en hoort
ook veel van de verbetering van de verhouding
met dat land.
Ik juich de verbetering van die verhouding
van harte toe en van mijne zijde wil ik die
gaarne bevorderen, mits ze niet verkregen moet
worden door eigen belangen op te offeren en
daarvoor niets in de plaats te krijgen. En dit
beginsel is, om van vele andere zaken te zwijgen,
bij de verbreeding van het kanaal Ter Neuzen
Gent niet in acht genomen. Niet dat ik daar-
van dezen Bewindsman een verwijt zou willen
maken, dat zij verre van mij, want hetgeen
waarop ik nu de aandacht wil vestigen, is reeds
lang voor hem geregeld, of toen het tijd daarvoor
was ongeregela gebleven.
Ik wensch daarop thans alleen de aandacht
te vestigen om de Regeering te verzoeken alle
krachten in te spannen om, indien het nog
mogelijk is te herstellen wat vroeger werd ver-
zuimd, nl. toen er onderhandeld werd over de
verbreeding van het kanaal Ter Neuzen-Gent.
Die verbreeding en wat daaraan verbonden
is, werd betaald door Belgie en kost Nederland
schijnbaar niets, maar wij betalen haar met een"
groot geldelijk verlies voor Ter Neuzen omdat
vroeger de zeeschepen, die naar Gent wilden
doorvaren, daar gelicht moesten worden, waar-
door aan vele harer inwoners een loonend werk
werd verschaftwij betalen die door eene drei-
gende belemmering voor onze nijverheid, de
suikerfabricatie te Sas van Gent, omdat het
kanaal, dat tot Gent toe slechts een baau vormt,
dreigt zout te worden door het telkens binnen-
tredende zeewater, dat thans door geen enkele
schutsluis kan gekeerd worden.
Hadde men bij het toesfaan der verbreeding
als voorwaarde gesteld dat een uur achter
Ter Neuzen een schutsluis had moeten worden
aangebracht, die alleen bij doorvaart der schepen
had geopend mogen worden, dan was de door
vaart voor schepen naar ,Gent misschien een
half uur vertraagd, wat zeker wel geen noe-
menswaardige vertraging kan genoemd worden
voor of na een zeereis, en het zout worden van
het kanaal verderop ware voorkomen.
't Pleit m. i. niet voor de bedachtzaamheid
van hen, die van onze zijde de onderhandelin
gen met Belgie over de verbreeding van dit
kanaal hebben gevoerd, dat deze toen gemak-
kelijk te verkrijgen allernoodzakelijkste maat-
regel niet als voorwaarde is gesteld.
Ten slotte nog een gewichtig punt, dat ik
in den aanvang mijner rede even aanstipte en
wellicht meer thuis behoort bij het Departe-
ment van Buitenlandsche Zaken, dat ik dan
daarbij ook bij de bespreking der entente cordiale
had op den voorgrond willen schuiven, indien
mij, toen ik mij daarop had voorbereid, niet
de memorie van antwoord van den Minister
van Waterstaat in handen was gekomen.
Daar leest men op bladz. 15.
//De in het voorloopig verslag bedoelde
tariefmaatregel, te weten de schrapping
van het station Ter Neuzen uit het speciaal
tarief voor steenkolen, coces enz. naar
stations van den Franschen Oosterspoorweg
raakt inderdaad gewichtige Nederlandsche
belangen. Tegen die intrekking van een
reeds 18 jaren bestaand tarief op een
tijdstip, waarop daaraan juist wegens de
vestiging van omvangrijke industrieeele
inrichtingen groote behoefte bestaat is
onmiddellijk krachtig, bij de Belgische
Regeering geprotesteerd en de ondergetee-
kende meent te mogen vertrouwen, dat de
Belgische spoorweg-administratie tot intrek
king van den bedoelden uitzonderings-
maatregel bereid zal gevonden worden."
Laat ik deze zaak even nader toelichteu.
In 1868 werd met Belgie eene overeenkomst
gesloten betrekking hebbende op de spoorweg-
verbindiugen van Ter Neuzen met Gent en
Mechelen.
Daarin leest men onder meer
„dat over de geheele uitgestrektheid dezer
spoorwegen ten aanzien van de wijze en
den prijs voor het vervoer, en den tijd van
verzending, geen onderscheid mag gemaakt
worden tusschen de onderdanen der beide
Staten."
z/De reizigers en de goedereu, die van
een der beide Staten in den anderen over-
gaan, zullen niet minder gunstig behandeld
worden op het grondgebied van den Staat,
waar zij binnenkomen, dan de reizigers en
goederen, die binnen elk der beide landen
vervoerd worden."
Wel waarschijnlijk is als gevolg van deze
overeenkomst en door bemiddeling of tusschen-
komst van het bestuur van de lijn Ter Neuzen
Mechelen, die daarbij een groot belang heeft,
de gemeente Ter Neuzen begunstigd met een
uitzonderingstarief vastgesteld den l8ten Juli
1898, gewijzigd 15 November 1901 en 1 April
1908, waarbij deze gemeente wat betreft de
tarieven naar het achterland, naar Frankrijk
bijv., gelijk gesteld wordt met alle Belgische
havens Ostende, Zeebrugge, Gent en Antwerpen.
Er is een oogenblik sprake geweest, dat
Belgie het voornemen had, dat uitzonderings
tarief in te trekken, zoo niet voor alle dan
toch voor sommige artikelen.
Tot nog toe is dat niet geschied, waarschijn
lijk wel wegens het onmiddellijk en krachtig
protest van de betrokken Ministers, waarvoor
hun hier hulde en dank wordt gebracht.
Maar het onweer is nog niet van de lucht.
Zijn Excellence meent is dus nog niet
geheel zeker te mogen vertrouwen, dat het
speciale Tarief blijven zal, (de uitdrukking
in de Memorie van Antwoord, dat de spoor-
wegmij. bereid zal gevonden worden den uit-
zonderingsmaatregel in te trekken, komt mij
niet juist voor) rnaar met die meening zijn
wij nog niet zeker van de toekomst.
Wat nu in het teeken van de entente cordiale
nog mogelijk geacht wordt, zou bij latere onder
handelingen deeriijk kunnen tegenvallen.
De vraag isheeft Belgie het recht dat
uitzonderingstarief in te trekken
Zoo neen, dan kunnen we onbezorgd zijn.
Want Ter Neuzen kent geene havenrechten,
in Gent bedragen die 500 francs per 2000 ton,
ongeveer 12 cent per loOO K.G.
Zoo ja, en hangt het al of niet intrekken
van dat gunstig tarief af van le bon plaisir der
Belgische regeering, dan is het wederom eene
buitengewone groote nalatigheid geweest van
onze onderhandelaars over de verbreeding van
het kanaal, eene verbreeding die ten nadeele
van Ter Neuzen, uitsluitend geschiedde in het
belang van Gent, dat toenmaals geen afdoende
overeenkomst gesloten is, waarbij het recht op
dat tarief voor Ter Neuzen gewaarborgd werd.
Wat de intrekking van dat tarief zou be-
teekenen wordt duidelijk door de volgende
cijfers
Volgens het uitzonderingstarief betaalt men
voor T vervoer van steenkolen, cokes enz. van
Ter Neuzen naar de spoorwegstations Est
Framjais 4,90 frank vracht per 1000 K.G.
Wordt het gunstig tarief ingetrokken, dan
vermeerdert die vracht met 1 franes 50 centimes
en wordt 6,40 francs per 0/00.
Aan 't vervoer van Ter Neuzen naar Est
Fran^ais is dan voor goed een einde gemaakt.
De vraag is dus kan de Belgische Regee
ring de thans bestaande tarieven intrekken
of wijzigen?
Zoo ja, dan ziet het er met de toekomst van
Ter Neuzen allertreurigst uit, want men zal
er zich op kunnen voorbereiden, dat handel,
scheepvaart en nijverheid, die zich in de laatste
jaren, dank zij dat uitzonderingstarief, zoo
gunstig ontwikkeld hebben en tot bloei gekomen
zijn, met eene pennestreek naar elders (Gent
of Antwerpen) verplaatst worden.
Maar wat vroeger verzuimd is, is misschien
nog te herstellen.
De woorden in de memorie van antwoord
zijn in zoover bemoedigend, dat zij ons toonen,
dat ook de Regeering het groote belang voor
Ter Neuzen van dit uitzonderingstarief ten
voile erkent, waarom ik dan ook eindig met
de vraag tot Zijne Excellence te richten, die
ik reeds vroeger stelde:
Heeft Belgie het recht dit uitzonderingstarief
in te trekken of in ons nadeel te wijzigen en
bestaat er, indien dit het geval mocht zijn,
waarscbijnlijkheid, dat daarin eene blijvende
verandering ten goede kan worden gebracht?
Dat het antwoord hierop met zekere spanning
te Ter Neuzen wordt tegemoet gezien, zal
zeker wel geene nadere toelichting behoeven.
Dank U.
De Minister van Waterstaat, de heer Regont,
antwoordde hierop dat de belangen van Ter
Neuzen bij de voorwaarden voor het in exploi
tatie geven der te maken havens voldoende ge
waarborgd zijn, dat de voorwaarden niet kunnen
worden medegedeeld, maar dat eene daarvan
luidtdat de overeenkomst met de spoorweg-
maatschappij Mechelen Ter Neuzen ieder jaar
opzegbaar is, wanneer de belanghebbenden te
Ter Neuzen rechtmatige klachten hebben tegen
de wijze van exploitatie.
Over het uitzonderingstarief wordt onder
handeld. Tijdens die onderhandelingen kan
daaromtrent niets worden medegedeeld. Tot
de Belgische Regeering is een krachtig vertoog
gericht om Ter Neuzen in het genot van dat
goedkoop tarief voor vervoer van steenkolen enz.
te laten.
Wat de verzouting van het kanaal Gent
Ter Neuzen aangaat, antwoordde de Minister
dat deze kwestie niet zijn Departement aan
gaat.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ontvanger
der Rijks directe belastingen enz. te Hulst de
heer J. de Wilde, thans inspecteur dier be
lastingen te Helmond.
Hansweerd. De vrachtboot Rotterdam,
kapitein Zeeman van Amsterdam, geladen met
stukgoederen op weg van Amsterdam naar
Brussel is nabij Wemeldinge door overslaand
water vervuld en gezonken.
De bemanning is te Wemeldinge geland.
Tilburg. Zondagavond is op de Konings-
hoeve zekere Zebregs in een vechtpartij dood-
gestoken.
Het slachtoffer was gaan wandelen met C. v.
d. L. en S. v. d. W. In een cafe ontstond
tusschen hen een twist, waarop de kastelein hen
buiten de deur zette. Buiten werd de vechtpartij
voortgezet totdat Zebregs dood neerzeeg.
De daders zijn gearresteerd doch ontkennen.
Tilburg. Gisteren werd H. van Keurlinge
door een ander persoon, F. Mols geheeten, zoo-
danig met de kolf van een geweer op het hoofd
geslagen dat Keurlinge met verbrijzelden schedel
ineenstortte. De dader is gearresteerd.
Luik. Bij een bom-ontploffing in een bioscoop-
theater werden 65 personen getroffen.
2 personen zijn doodelijk gekwetst, 15 ernstig
en van 7 slachtoffers moesten de beenen ge-
amputeerd worden.
Hedenmiddag overleed een gekwetste, die als
den vermoedelijken bedrijver werd herkend.
Even als vorige jaren biedt ondergeteekende tot
het einde van December NAAMKAARTJES
aan, vanaf
Op elke 100 kaarten (van gewoon formaat)
ontvangt men gratis 100 daarbij passende enve-
loppen met sluiting of een prachtige scheur-
kalender naar verkiezing.
Duidelijke opgaaf van namen wordt beleefd
verzocht.
Ter Neuzen, Dec. 1911.
Naar buiten Ter Neuzen met
15 cent verhooging.
VAN
