A I g e m e e n
Ni'euws- en Advertentieblad
voor
Zeeiiwsch-Vlaanderen.
No. 5687
Donderdag 16 November 1911
51e Jaargang.
Binnenland.
I d™°»1 p"""™8 ""ette°
Buitenland.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen ^er Neuzen 1,—. Franco per postVoor
Nederland 1,10. Voor BelgiS 1,40. Voor America 1,65 en voojr
hot overige Buitenland 2,—. Men abonneert zicb bjj alje Boekhande-
laars, Postdirecteuren en Brievenbusbouders,
ADVERTENTIENi
Vo„ 1 ini A rptrels f 0,40. Voor elken regel meer 0,10.
prijs slechts twee.maal berekend.
Girdotere letters wcrdeti naar plaatsruimte
Telefoon No. 25.
Inzending van advertentiftn v6or 3 uren op den dag der uit^dve.
Olt blnil vemetaijnt VI»»*nrt»K-< WuemdaR- en Vrijdatravond, n««ge»onderA op reeitdage"
,T. VAST BA*»®. te *e*
De Italiaansch-Turksche oorlog.
Een protest van de mogendheden tegen de
voorgenomen actie ran de Italiaansche vloot
is nog niet ingediend. Wei heeft een //vriend-
schappelijke gedachtenwisseling" over de kwestie
plaats gehad onder de gezanten der mogend
heden te Rome.
Ret resultaat was dat men zou willen af-
wachten wat Italie in den Turkschen archipel
van plan is.
De Porte zal den nieuwen aanval van Italie
zoo als bekend, beantwoorden met de uitzetting
van 60.000 Italianen uit Turkije.
Men krijgt nu officieele bevestiging van het
meermalen geuite vermoeden dat de Arabieren
zicb met de Turken vereenigen tegen den ge-
meenschappelijken vijand. De afgevaardigde
van Tripoli, Sirliad, heeft aande Turksche Kamer
geseind, dat de Arabieren samen met de Turksche
troepen thans den heiligen oorlog hebben uit-
geroepen.
Vrijdag jl. beeft te Tripoli een gevecht plaats
gevonden waarbij 3800 bereden Toearegs de
Italianen bebben aangevallen. Deze moeten
400 dooden en even zooreel gewonden hebben
verloren.
Ook de Turken gaan met vliegtuigen in
Tripoli werken. De Porte heeft het Turksche
gezantschap te Parijs opgedragen, omFransche
/•Lit; ers voor den verkenningsdienst in Tripoli
aan te nemen. De Turksche regeering biedt
een contract voor 6 maanden aan tegen 5000
gulden per maand. Na dit tijdsverloop zullen
de vliegers met bet opricbten van een vliegscbool
te Konstantinopel worden belast.
Vrijdag zijn 12 officieren van den generalen
staf uit Konstantinopel vertrokken, om zich naar
Tripoli te begeven. Zij zijn als kooplieden
vermomd.
Dit 't dagboek van een Duitsch oorlogscor-
respondent in Tripoli blijkt, dat men de stel-
lingen der Turken niet heeft kunnen ontdekken,
ofschoon dagelijks met 3 vliegtuigen boven de
stad en de omgeving werd gevlogen. Een
zware taak wacht den Italianen, die de oase
met de bajonet moeten veroveren.
Den 6n November schreef hij
//De stemming onder de Italianen is niet
zoo goed meer als in het begin. De mannen
klagen er algemeen over, dat zij in 3 weken
geen oogenblik zijn afgelost, en dag en nacht
in bun stellingen moeten liggen. Ook de be-
woners van de stad schijnen nu eindelijk te
begrijpen, dat de Italiaansche troepen nog een
harde nooc zullen bebben te kraken en dat de
Turksch— Arabische troepen, hoewel zij half
verhongerd zijn, bet uithouden.
Van officieren van gezondheid'beb ik gehoord,
dat vandaag 58 Arabieren aan cholera zijn
gestorven. De ziekte breidt zich uit. Van
stadsreiniging is geen sprake meerhet vuil
hoopt zicb in de straten op en slechts dank
zjj den sterken regen van de laatste dagen,
kan men zich nog op straat wagen.
Dan vermeldt de correspondent nogNoch
officieren, noch manschappen weten iiier in de
oase goed den weg. Meermalen ben ik troepen
tegengekomen, die my na^r dit of dat regimeht
vroegen, of op den zoek waren ha den van dfe
militaire hospitalen en eenvoudig ronddwaalden,
een geheel verkeerde richting hadden ingeslagen,
en niet het flauwste begrip hadden hoe zij
naar hun doel moesten komen."
Voorts woeden cholera en buikloop in hevige
mate ofi^fer de troepen.
Sedert de vorige week zijn meer dan 200
ItaliaansdUe deserteurs in Tyrol aangekomen.
Ook ov^,. de Fransche grens ontsnappen vele
Italianen aan den dienstplicht. Velen gaan
naar Zuid-Amerika. De oorlog in Tripoli is
stellig niet zoo populair als sommige Itali
aansche kranten wisten te melden.
Gemeld wordt dat nu alle vreemde militaire
attaches uit Tripoli zijn vertrokken. Daaruit
concludeert men dat de Italianen hun krijgs-
bedrijven voor langen tjjd hebben uitgesteld.
Krause, de oorlogscorrespondent van het
„Berl. Tbl.", maakt melding van het merk-
waardig geval dat Hasuna pasja, de lurksche
goeverneur van Tripoli, zich aan de Italianen
leeft onderworpen, terwijl zijn zoou kapitein
bij de Turksche ruiterij is. De zoon moet aan
zijn vader een brief hebben geschreven dat zijn
loofd 't eerst zou vallen wanneer de Turken
Tripoli heroverden.
De Italianen zullen vermoedelijk Hasuna
verbannen naar de Trenitiesche eilauden.
Inzake de verwoesting van Krause's woning
te Tripoli wordt gemeld dat de Italiaansche
regeering aan den Duitschen gezant meedeelde
dat Krause voor het verlies van zijn geschriften
schadeloos zal gesteld worden. De gouverneur
van Tripoli is belast alle nog terug te vinden
voorwerpen, aan den beer Krause terug te geven.
Maar hoe zal men de verloren gegane handschrften
over Midden-Afrikaansche talen e.d.g. kunnen
vergoeden
Volgens de //Figaro" wordt het bezoek van
Koningin Wilhelmina aan Frankrijk in het
komende voorjaar verwacht.
TWEEDE KAHIER.
Vergadering van Dinsdag.
Kiesrechtdebat.
Onder buitengewone belangstelling op beide
tribunes kwam heden in behandeling het voor-
stel van den heer Troelstra c.s., tot het ont-
werpen van een adres aan de Koningin, in
verband met het kiesrecbtvraagstuk, waarin
wordt aangedrongen op indiening van voor-
stellen tot Grondwetsherziening door de Regee
ring in den loop dezer legislatieve periode,
wegens de urgentie van het kiesrecht-vraagstuk.
De heer Troelstra, het woord bekomen
hebbende tot toelichting van zijn voorstel, zet
uiteen dat met dit voorstel beoogd wordt een
weerslag te geven op de adresbeweging der
S. D. A. P. ten gunste van het algemeen kies-
recht, teneinde alleerst de Kamer, de Regeering
en de verschillende politieke partijen te trachten
te doordringen van de belangrijke politieke
beteekenis der kiesrecktbeweging in September.
Vooral ackt spreker dat noodzakelijk, omdat
de persorganen, zoowel der liberalen als van
rechts, steeds het hunne gedaan hebben om de
beteekenis dier beweging zooveel mogelijk te
verkleinen, en een struisvogel-politiek ten op-
zichte dier kiesrecht actie hebben gevolgd.
Tevens beoogt het voorstel de Kamer ge-
legenbeid te geven bij de Regeering aan te
dringen op spoedige aan-de-orde-stelling van
het kiesrecht-vraagstuk, als onderdeel van
Grondwetsherziening.
Spreker zet daarna uiteen dat de onderhavige
vorm, nl. een adres der Kamer aan de Koningin,
met voordacbt gekozeu is, ten einde de debatten
te« doen plaats hebben, onbe'invloed door de
Regeering.
Spreker dankt den Minister van Binnens
landsche Zaken voor zijn aanwezigheid, maar
achf ingrijpen der Regeering ih .dene '^batten?
njet beslist naodzfetkelijk (gelacbih Op ndeae
wijze kan op dit oogenblik, tot aan de behan
deling der Staatsbegrooting, uitgescbakelc
blijven alles wat samenhangt met het optreden
der Regeering voor den 19n September, alsmede
wat in verband staat met hetgeen in deze Kamer
gebeurd is na dien 19" September.
Uitvoerig zet hierna spreker de groote be
teekenis van de September-beweging uiteen, en
ook de beteekenis van dit debat, omdat het
volk oordeelt dat het Parlement, zooals het
tegenwoordig is saamgesteld, allerminst wordt
beschouwd als een vergadering, waarin het
Nederlandsche volk zicb weerspiegeld vindt in
al zijn lagen.
Ook de politieke samenstelling van tegen
woordig geeft allerminst bevrediging aan het
volk. Zelfs in de christelijke kringen, wier
mannen thans aan het bewind zijn, maar evenzeer
in c'e liberale en vrijzinnig-demokratische kampen.
Maar vooral in de arbeidersklasse is het gevoel
van on bevrediging sterk, en zulks wel voor-
namelijk omdat de wetten, die ingediend worden,
of niets beteekenend zijn, of niet tot stand komen,
terwjjl de sociale wetgeving o. a. steeds achter-
gesteld wordt bij militaire ontwerpen, zooals
nu dezer dagen nog de Militiewet bewees. In
het kader van deze malaise moet de kiesrecht
actie worden bezien.
De ontevredenheid betreft ook het ontbreken
van vrouwen-kiesrecht, en in verband hiermee
acht spreker van groote beteekenis dat 1/3 van
hen, die het volkspetitionnement onderteekenden,
vrouwen zijn.
Spreker betoogt verder dat, al wil hij zelf
erkennen dat het algemeen kiesrecht op zichzelf
niet voldoende is om aan al de euvelen een
einde te maken, aan den anderen kant de stelling
te verdedigen valt, dat de sociale wetgeving en
haar voortgang onafscheidelijk aan algemeen
kiesrecht verbonden zijn. Deze stelling werkt
spreker verder breedvoerig uit, om daarna te
betoogen dat de grootste drijfveer voor ver-
krijging van algemeen kiesrecht is de tegen-
spraftk welke er gekomen is tusscben Staat en
Maatschappij. De arbeidersklasse is de groote
politieke factor geworden, maar men weigert
aaar als zoodanig te erkennen.
Ook in bet licht der internationale gebeurte-
mssen van socialen aard, die in den laatsten
tijd meer en meer de aandacht trekken, zooals
di anarchie in de productie, ten-gevolge van
de monopolies, en duurte der levensmiddelen,
behoort de aandrang naar algemeen kiesrecht
te worden bezien. Daarbij leven we in een tijd
waarin het internationale oorlogsgevaar niet van
de lucht is.
Spreker merkt voorts op dat Nederland schrik-
kelijk achteraan komt met algemeen kiesrecht,
waarin Duitschland, Frankrijk, Oostenrijk ep
de Scandinavische rijken reeds voorgingen, terwjjl
Belgie meervoudig kiesrecht heeft, en in
Engeland in het vooruitzicht wordt gesteld toe-
kenning van kiesrecht aan iederen man van 21
jaar. In Engeland staat ook bet vrouwenkies
recht er gunstig voor.
Hierna erkent spreker in zekeren zin dat de
kiesrecbtbewegiDg van September, in vergelijking
met vroegere politieke acties niet zou zijn ge>
weest een spoutane beweging. Maar voor een
spontane'iteit als b. v. van de Schoolwet in 1878,
bedankt spreker hartelijk. Toen ging het om
den Bijbel, het kind en om God. liaartegen
kan de' S. D. A. P. niet concurreeren, en bid-
stonden kan zij ook niet beleggen. Maar de
kiesrechtbeweging van September heeft daaren-
tegen gelukkig kunstmatige opwinding gemist
vele handteekeningen hebben moeite gekost,
omdat de menschen niet dan met overtuiging
hun handteekening wilden afstaan. Het petion-
nement had in de eerste plaats ten doel een
bewerken van den ondergrond. En de oogst
was niet slecht, getuige de sociaal-demokratische
overwinningen bij de Raadsverkiezingen.
Uitvoerig critiseert spreker hierna de houding
der clericale pers, welke het petionnement reeds
als een i&afeco kenschetstd, vo6r het op touw
tw-erd igezet,)i(en seeds bij voorbaat voorspelde
iddt van /Algemedn ikiesrecbt nifets zou kq.men,
.1 ak'kwamien ipif ooki 300.000 handteekeningen.
Het was een algemeen hitsen van rechts, niet
zoozeer tegen het algemeen kiesrecht, maar
tegen het socialisme. Vooral van katholieke
zyde is dat gedaan. Van die zijde is gezegd
zelfs al zijt ge voor algemeen kiesrecht, moet
ge toch niet op het socialistische petitionnement
teekenen. Maar dan hebben thans de katho-
lieken te toonen dat hunnerzijds wordt opge-
treden voor algemeen kiesrecht. Anders is de
houding der opbitsende katholieken niet te
qualificeeren.
Ondanks alles valt niet te ontkennen, op geen
wijze, dat die Roode Dinsdag, waarop 20.000
arbeiders, op een werkdag nog al, bijeenkwamen
om op indrukwekkende wijze te demonstreeren,
grooten indruk heeft gemaakt.
De optocht had een zoo kalm en ordelijk
verloop, dat geen burgemeester ook in de toekomst
een dergelijke manifestatie zal kunnen verbieden.
Daarom is het een groot onrecht, de beteekenis
zoo te verkleinen. Intusschen zal bet afhangen
ran het standpunt dat de machthebbers tegen
der eisch van algemeen kiesrecht blijven innemen,
of zulk een manifestatie het laatste woord is
dat gesproken zal moeten worden inzak® het
algemeen kiesrecht. Er zijn nog andere mid-
delen dan Roode Dinsdagen alleen, als deze
blijken zullen niets uit te werken ten-slotte.
Dan blijft nog altijd het voorbeeld van de
buitenlandsche arbeiders over, een politiekemassa-
staking. Spreker gaat daar steeds zoo krachtig
mogelijk tegen in, maar als alle demonstratie-
middelen zijn uitgeput, noodzaakt men de
arbeiders er toe.
Na de pauze hondt spreker een kritiek op
het tegenwoordige kiesrechtstelsel, waartegen
hij uitvoerig vijt bezwaren ontwikkelde, nl. 1°.
uitsluiting van de vrouw van het kiesrecht
2o. het willekeurige en te hooge van den kiesrecht-
leeftijd3o. het feit dat op 13 vijf-en-twintig-
jarige mannen nog steeds 5 zijn uitgesloten van
kiesrecht4°. bevoorrechting van bet platteland
5o. onredelijke verdeeling van het land in kies-
districten.
In verband daarmee constateert hy dat de
agifatie tegen dat vdrkeerde kiesrechtstelsel
volkomen gerechtvaardigd is. En daarom ken-
schetst hij de houding van de verschillende
politieke partijen, van wie men nu verwachten
kan een zekeren drang en activiteit om tot
betere toestanden te komen, doch die juist het
tegenovergestelde doen, als zoo teleurstel.ena.
Van een liberale concentratie verwacht spreker
geen heil, omdat de inzet daarvan met is het
algemeen kiesrecht, maar het veroveren van
bet Regeeringskasteel op de rechterzyde. In
dit verband brengt spreker hulde aan de vry-
liberale partij, die, zooals ze trouwens altyd doet,
duidelyk en klaar voor haar meemng is uit-
gekomen, en evenmin van zulk een concentratie
gunstige verwachtingen had. Beter acht hy het
dat de demokraten ter linkerzijde, toenadenng
zoeken tot demokraten ter rechterzijde, teneinde
ter zake van het kiesrecht tot een vergelyk te
komen. Dit is niet onmogelijk, waar men
immers b. v. in katholieke kringen een eenigszins
toenaderender standpunt tegenover het algemeen
kiesrecht blijkt in te nemen. Alleen ducht
men in die kringen behandeling vanhetvraag-
stuk uit vrees van ruzie in de coalitie. Maar
overigens wordt bij alle partijen nog te vee
kracht en eenheid gemist te dezer zake, dat
dat de sociaal-demokraten de parlementaire ont-
wikkeling van 't vraagstuk zouden kunnen at-
wachteo.
Spreker ontwikkelt verder de stelling dat
wij, wat bet algemeen kiesrecht betreft, met
de thans ondernomen Grondwetsherziening niet
veel verder zullen komen dan met die van 1885.
Wat de politieke gevolgen van de kiesrecht-
beweging aangaat, die zullen moeten atgewae t
worden in concrete voorstellen omtrent het
kiesrecht. De S. D. A. P. heeft op het oogen
blik niets anders te doen dan de kracht inons
volk te versterken, opdat men ga inzien dat
algemeen kiesrecht is een politieke noodzake-
lijkbeid. De Kamer spreke zich thans duide
lyk uit.
Na de rede van den beer Troelstra werd van
de gereservfeerde tribune luid geapplaudisseerd,
waarna de Voorzitter de ontruiming van die
tribune gelaste.
De afdeeling Rotterdam van de schippers-
vereeniging Schuttevaer beeft Maandagarand
een vergadering gehouden onder voorzitter^hap
van den heer J. Snelleman.
O. m. betoogde Mr. W. A. C. van 0.^ 4e
wenschelykheid van het aanleggen vao. een
vluchthaven tusschen Keeten en Willemstad,
met gelyktijdige vergrooting van de haven van
r ^De heer T. Hovestadt wenschte de vlucht
haven tusschen Oude Tonge en den hoek by
Ooltgensplaat.
De heer E. Mast wenschte de vluchthaven
op het Volkenrak en Krammer.
TER SECZESSCHE COERAST.
