AI g e m e e n
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeeiiwsch-Vlaanderen.
Aanbesteding.
HERBESTEDING.
No. 5646.
Zaterdag 12 Augustus 1911.
51e Jaargang.
Gemengde berichten.
H00FDEL1IKEN 0MSLA6.
S C H 0 0 L 6 eTd!
aan te besteden:
ABONNEMENT:
Per Irie maanden binnen Ter Neuzen f 1,Franco per postVoor
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika f 1,321/J en voor
het overige Buitenland 1,65. Men abonneert zich bjj alle Boekhande-
laars, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
ADVERTED TIEN:
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0,10.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prjjs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Telefoon No. 25.
Inzending van advertentien v6or 3 uren op den dag der uitgave.
ZR/IKHBSTIEJ BHIlA-ID.
Burgemeester en Wethouders van ZAAMSLAG,
zullen op 18 Augustus 1911, des voorm.
10 ureten Haadhuize dier gemeente, trachten
Met afbreken der bestaande
en het terzelf der plaatse weder
opbouwen eener openbare lagere
school met 3 lokalen, in de hoofd-
kom dezer gemeente.
Plaatselijke aanwijzing op Minsdag 15
Augustus 1911, des voormiddags f>J/2 ure.
Bestek met teekening zijn ter Secretarie te ver-
krijgen a f 1.50 per stel.
Inlichtingen zijn verder te bekomen bij de
Architecten de heeren M. Riemens Dzn. en
J. Wisse Jzn.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
JOH. DE FEIJTER, Burgemeester.
J. STOLK Lzn., Secretaris.
Burgemeester en Wethouders van STOPPEL-
DIJK zullen op 16 Augustus ISII, des
nam. 2 ureten Raadhuize dier gemeente,
onder nadere goedkeuring, trachten aan te be
steden
Het bouwen eener openbare lagere
school met onderivijzerswoning te
Pauluspolder onder deze gemeente.
Plaatselijke aanwijzing zal geschieden op
Woensdag 16 Aug. 1911, des voorm. 9 ure.
Bestek met twee teekeningen zijn ter Secretarie
te verkrijgen a 2 per stel.
Inlichtingen zijn verder te bekomen bij den
architect, den heer J. J. Colsen te Hontenisse
(Terhole).
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
P. L. DE WAEL, Burgemeester.
H. F. VAN LEEUWE, Secretaris.
Maandag den 21 Augustus a. s. heeft de
trekking plaats der Belgische Congo-Loten,
*aarin 600 prijzen, waaronder eerf hoofdprijs
*n bedrage van frs. 20,000, worden uitgeloot.
LDeze premie-obligatien trekken 6 maal's jaars,
sarbjj zeer hooge prjjzen uitgeloot worden
"i er is indirect eene rente van 5 pCt. aan
'trbonden.
Nadere omschrijving vindt men in de hierin
voorkomende advertentie der Hollandsche Cre-
dietbank.
Ramp te Rotterdam.
Omtrent het springen van den ketel aan boord
van het stoomschip //Gutenberg" te Rotterdam,
op jl. Woensdag, ontleenen we nader aan het
Rott. Nbl.
Van de Prins Hendrikkade vertrekken elken
morgen om 7 uur de raderbooten van de Keulen-
Dusseldorfer stoombootmaatschappij via Arnhem
naar den Boven-Rjjn tot Mannheim. Vooral
voor de reis naar Arnhem wordt van dezen
dienst tamelijk veel gebruik gemaakt door
passagiers, in hootdzaak is dit echter een
goederendienst.
Woensdagmorgen lag dan tot vertrek gereed
de //Gutenberg," een der nieuwere kleine booten
van de maatschappij, in 1900 in dienst genomen
een boot ter lengte van 80 meter.
De ditmaal weinig talrjjke passagiers waren
al aan boord en stonden met bloedverwanten
en kennissen op den wal te praten, toen ineens
een ontzaglijke knal werd geboord, dof brekend
en scheurend met woest geweld als door ijzeren
wanden en stukken hout en zwaar metaal
vlogen den wal op. Toen een luid gegil van
verschrikte en gewonde menschen, politieagenten
en burgers snelden toeer was een groot
ongeluk gebeurd.
Het was toen acht minuten voor zeven.
Even later ter plaatse waren wij midden in
een onbeschrijfelijke verwarriug, de geheele
kade was bedekt met splinters hout en ijzer
en groote stukken glas, bespat met modder en
walglijken pekelde huizen op den wal leken
ontredderd als door brand vooral de gevel van
de cartonnagefabriek van de firma Hoffman had
zwaar geleden.
Eerst langzamerhand kwam, tot een overzicht
in dezen woesten chaos eenige teekening.
De ketel van de //Gutenberg" is gesprongen
werd ons oncsteld toegeroepen. En dolle ge-
ruchten van een groot aantal omgekomenen en
hopeloos gewonden liepen dadelijk rona. De
reddingsbrigade kwam aangereden, brancards
van de politieposten, we zagen doodelijk ver
schrikte bloedenae menschen op den wal dragen
het was een wijle een verwarring van schrik
en jammer, waarin niemand eenige verklaring,
eenige bijzonderheid wist te geven.
Eerst langzamerhand kregen we een overzicht
van wat geschied was.
De //Gutenberg" heeft twee kelels, nog slechts
2 jaar oud, die in af wij king van den regel
voor de machinekamer zijn geplaatst. Elke
ketel heeft een oppervlakte van 80 a 90 M2.
Met den stuurboordketel heeft het ongeluk
plaats gehad.
Er is, aldus lieten wij ons door een ingenieur
verklaren, in den wand van dezen ketel een
scheur geweest, de stoom in zijn geweldige
spanning heeft dezen wand losgerukt, afgepeld
en met al wat er aan vast was, den binnenketel
zelf incluis, door den wand van hout en ijzer
van het schip met titanengeweld weggeslingerd,
den wal op. De ketel viel dadelijk op den
wal neer, de zware ijzeren wand of huid, met
den dora vloog vijftig meter ver de De Ruijter-
straat in en plofte daar neer op de keien.
Maar dit zich wegrukkend enorm stuk ijzer
sloeg alles wat in zijn weg kwam in gruzele-
menten, versplinterde hout en ijzer, donderde
een stevige ducdalf tegen de kaden in stukken,
knapte een dikken ijzeren lichtpaal door als
riet en joeg een wolk van splinters mee de
lucht in, als een wolk van onheil, die tot in
de hooge lucht, tot op de daken der huizen,
vernieling bracht.
Het schip zelf werd in zijn middendeel
totaal verbrjjzeld, het promenadepek en het
kapiteinsdek op dikke balken steunend, zijn
omhoog gestagen en afgeknaptde stevige
raderkasten zijn geheel ontredderd. De pjjp
werd afgerukt en omhoog geslingerd naar de
nverzijde, de Oranjeboomstraat in, waar zij
neerkwakte. Een regen van hout en ijzer viel
ook neer in de Koningshaven.
En nu, hoe ernstig de ramp ook zij, hoe
fai^al haar gevolgen, hoe veel ernstiger had
zij kunnen zijn. Over den lichter tusschen de
beide kantoortjes door vloog de ketel, vond
geen mensch op zijn weg en viel in een verlaten
straat neer.
Van de bemanning waren de meesten op
voor- en achterdek, die niet heel zwaar geleden
hebben, ook de passagiers waren daar. In het
gedeelte van het schip waar de krater-
uitbarsting plaats had was alleen het nog niet
voltallige personeel van stokers, met den kapitein
en den stuurmaD. Zij zijn slachtoffers van de
ramp geworden. Bovendien hield de bakboord-
ketel zich, hij sloeg om in het schip dat dade
lijk vol water liep en exploideerde niet.
In de verwarring van de eerste uren was
nog geen juist overzicht te krijgen van de
gevolgen, wat betreft het verlies van menschen-
levens.
Twee dooden vielen onmiddellijk, bet waren
de tweede stuurman A. Pollmann, 31 jaar oud
en de lichtmatroos fleinrich Leher, 16 jaar oud.
Om balftwaalf werd nog een derde doode uit
het wrak omhoog gebracht, de stoker Gottzeik.
Nog twee personen werden om een uur vermist.
Naar het Ziekenhuis Bergweg werden, na
voorloopig in den naastbijzijnden politiepost
te zijn verbonden, 6 personen gebracht, alien
Duitschers. Het waren de kapitein, twee machi-
nisten, een hofmeester en een tweede hofmeester.
Zij waren meest zeer ernstig gewond.
Van de passagiers werd alleen mej. De Gooyer
van Bergen op Zoom, echtgenoote van den
vaandrig van het 3de regimenf, aan het hoofd
gewond. Zij wordt bij familie verpleegd. Haar
man kreeg een kwetsuur aan de hand, die ter
plaatse verbonden werd.
Wij spraken De Gooyer zelf, die den heelen
morgen op het terrein gebleven was. De dap-
pere soldaat met zijn verbonden linkerhand
sprak vrij rustig over het gebeurde.
z/lk zat te kijken naar den wal, daar op dien
stoel op 't achterdek met mijn vrouw en miju
dochtertje, want we zouden naar Arnhem gaan,
toen 'k ineens een dreunend geweld hoorde.
Ik dacht dat 't signaal van wegvaren gegeven
werd en 'k dacht nogwat geven ze dat hard
toen ineens stukken hout en Jappen zeil als in
een wervelstorm op me afstoven. Toen begreep
ik, dat er iets ergs gebeurd was.
Er was nog al gauw een sleepboot bij ons
die een ladder uitzette en daar klommen we
op af, mjjn vrouw met een zwaar bloedend
hoofd, mijn kind gelukkig ongekwetst. Een
vrouw lag vreeselijk te kermen, zjj had haar
been gebroken. We voeren naar den wal en
werden in gindsche herberg gebracht, waar mijn
vrouw verbonden werd. Er lagen daar twee
druipende lijken van mannen.
Pas nu krijg ik een indruk van wat er is
gebeurd. Ik zag in dien wervelstorm mannen
van de equipage als razend rondloopen, met
bloed en slijk bespat, schreeuwend als gek.
Twee doctoren, Schutte en Van Leeuwen,
hebben dapper geholpen.
Ik heb mijn behoud te danken aan mijn
sabel, kijk eens, zij is vol deuken. Daar zijn
stukken ijzer tegen gevlogen.
De mine. Aan boord van de //Gutenberg"
was een afschuwelijke ru'ine, het middenschip
totaal vernield, op voordek en achterdek was
een regen van snelverdroogden riviermodder
neergestort. Er stonden een groot aantal
haringvaten op het voordek, die, voor een groot
deel stukgeslagen, hun pekel vloeien lieten.
Daarop brandde de felle zonaerzon. Het was
een walglijke stank.
Gauw was personeel van de reederij aan
't lossen gegaan, reeds om tien uur was de
drijvende bok //Simson" van de firma Tak
opzij. Aan deze firma is de berging opgedra-
gen, die wordt uitgevoerd door mannen van
P. Smit Jr., onder wie de bekende duiker Sperling
reeds voor tien uur in het wrak was afgedaald.
Het was een bedrijvigheid als wel eens wordt
waargenomen na een zwaren brand.
Op den wal. De vernieling op de Prins
Hendrikkade strekte zich over tamelijk grooten
afstand uit. Ramen zijn vernield op alle ver-
diepingen en op de zolders van de panden
32a, 32b, 30b.
De fabriek van de firma Hoffman lijkt, als
wij zeiden door brand geteisterd. Alle ruiten
zijn stuk. In de De Ruyterstraat is van de fabriek
een zolderraam geheel vernield. met een stuk
van het dak, waar een stuk ijzer doorheen is
geslagenook een koekkoek is verbrjjzeld en
de gootlijst op vele plaatsen zwaar beschadigd.
Waar de ketelmantel terecht kwam zijn de
klinkers en keisteenen eenvoudig weggespat.
In de De Ruyterstraat zijn de ramen stuk
van verschillende panden en op de Prins
Hendrikkade is van een spekslagerij de geheele
spiegelruit aan splinters gevallen en de etalage
is ver woest. Van een cafe daarnaast is het
bovenlicht geheel vernield.
Verder weg op het Stieltjesplein is een stuk
ijzeren plaat van wel 2 M. tegen den voor-
gevel van de R. K. kerk geslagen, die daar
van de verglaasde steenen een aanmerkelijk
deel vernielde. Ook op het Burgemeester
Hoffmanplein zijn overblijfselen gevonden, in
de Rosestraat en in de Oranjeboomstraat.
Van enkele huizen zgn de muren gescheurd.
De brandweer was nog een wijle in het
touw. De ketel, die op den wal lag, is door
personeel van spuit 37 met een slang op de
waterleiding natgehouden.
De ontruiming van het wrak heeft den ge-
heelen dag voortgeduurd.
Het vorderde langzaam. De duiker Sperling,
die om 10 uur voor de eerste maal omlaag
was gegaan, had al dadelijk onder den omge-
vallen bakboordketel een lijk ontdekt, maar
het lag daar vastgedrukt onder het gewicht van
de ontzaglijke ijzermassa. Toen de bok ySim-
opzjj was, daalde hij wederom en be-
son
vestigde een touw om den arm van het lijk.
Nu moest de ketel een weinig worden gelicht
om den doode er onder weg te kunnen krijgen.
Het was een sombere voorbereiding, die ern
stig en zwijgend werd verricht, terwijl rondom
de sjouwers met vaten haring en lasten ijzer
zwoegden, met druk gepraat alsof er niets
gebeurd was.
Te meer somber was dit omdat op den
lichter er getuige van was een zwartgekleed
meisje, het keukenmeisje van de //Gutenberg",
wier verloofde bij de bemanning was en die
vermist wordt. Zwijgend stond zij toe te zien,
doodsbleek met droge oogen.
Zij vertelde, dat zij in de keuken was, toen
de knal daverde. Zij liet zich vallen te midden
van allerlei neerstortend gerei. Toen zij even
later den moed had op te staan, zag zij den
restaurateur geheel bebloed wegloopen. Hoe
zij van boord is gekomen, weet zij niet, op
een oogenblik stond zij aan den wal verbijsterd.
Matrozen wisten //Kiithe" te bewegen van
den lichter weg te gaan, naar den wal, waar
een werkman aan de boot zijn woning voor
hen beschikbaar had gesteld.
Het was goed, dat zij dit deden, want even
later haalde Sperling in zijn duikerpak op den
ketel staande, die langzaam een weinig gelicht
werd, het vreeselijk verminkte, geheel naakte
lijk van een stoker op, misschien Kathe's ver
loofde
In een zwarten doek gerold werd het per
politiebootje weggebracht.
Ooggetuigen, van de ramp hebben we toen
meerderen gesproken. Een oude man, Uiting,
had zijn vrouw naar de boot gebracht, zijn
dochter en zijn kleindochter waren bij hem aan
den wal. Van het ongeluk werd hij zich eerst
bewust, toen hij zijn vrouw kermende tusschen
de haringvaten zag liggen. Hij heeft haar van
boord gehaald en aan wal gebracht, waar toen
de politie zich harer verder heeft ontfermd.
Maar zijn dochter en kleindochter waren zoek.
In doodelijken angst hebben hij en zijn kinderen
den geheelen morgen rondgeloopen en gezocht.
Tot, gelukkig, het bericht kwam dat zij naar
het Ziekenhuis aan den Bergweg waren gegaan
om moeder te zoeken en daar een wijle ge
bleven.
Het verhaal van een machinist van de
^Gutenberg" is om zjjn laconisme merkwaardig.
ESSCHE COURMT.
■Bit bind verschijnt VI nnml WoennilnK- en Vrijdntrnvtvul■llge.ondeid op Veestdn^en bij de Kir inn P. J. VIM OK MIHK, te Vei Keaien.
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN
brengen ter kennis dat het Jste suppletoir kohier van
den Hoofdelijlien Oinilag in deze gemeente, voor
1911, in afschrift, gedurende vijf maanden op de
secretarie der gemeente voor een ieder ter lezing is
nedergelegd.
Ter Neuzen, 10 Augustus 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. A. P. GEILL, Burgemeester.
A. P. DE VOS, L° Secretaris.
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN
brengen ter kennis dat het kohier van het schoolgeld
voor het openbaar lager onderwijs in deze gemeente
over het 2«' kwartaal 1911 in afschrift, gedurende vijf
maanden op de Secretarie der gemeente, voor een ieder
ter lezing is nedergelegd.
Ter Neuzen, 10 Augustus 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. V1SSER, L°. Burgemeester.
A. P. DE VOS, L°. Secretaris.
