Ter Heuzensche Courant
Donderdag 16 Maart 1911. No. 5584.
TAfiT3Ii:E3ID3±l ZBXjA-ID.
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
5. Oprichting Hoogere Burgerschool.
VAN
Vergadering van Zaterdag 11 Maart 1911.
(V E R V 0 L G).
De Voorzitter herinnert dat de gemeenteraad in
ziine vergadering van 11 Augustus laatstleden met a ge-
meene steminen in principe besloot tot het oprichten eener
Hoogere Burgerschool met driejarigen cursus en eene
voorbereidingsklasse.
Op 24 November d. a. v. is door den Raad aan Burg,
en Weth. opgedragen een plan en teekening voor die in-
richting in te dienen en voor de eventueele kosten daar-
van een crediet toegestaan.
Sedert heeft echter ook de commissie, die in Zeeuwsch-
Vlaanderen was gevormd voor het verkrijgen eener
Hoogere Burgerschool met Burg, en Weth. onderhandeld
orn alhier eene school van gemeentewege opgericht te
kriigen en is ook gevraagd eene conferentie met de raads
leden, die op 16 Febr. jl. heeft plaats gehad en die door
verschillende raadsleden werd bijgewoond.
Van deze conferentie. die werd bijgewoond door de
raadsleden de heeren Visser, Moggre, Lensen, Drost, De
Feijter en Donze, en de afgevaardigden van het Comitd
tot het verkrijgen eener H. B. S. in Oostelijk Zeeuwsch-
Vlaanderen, de heeren Baron Collot d'Escury, Mulder en
Motkd, zijn notulen opgemaakt, waarin het volgende wordt
vermeld
Allereerst deelt de heer Visser mede dat de burgemeester
en de Wethouder Dees door ongesteldheid verhinderd zijn
deze conferentie bij te wonen, terwijl ook het lid van
den Raad, de heer De Jager te kennen heeft gegeven met
tegenwoordig te zullen kunnen zijn.
Hierop drukt de heer Collot d'Escury zijn leedwezen
uit over de afwezigheid van den burgemeester en verschil
lende raadsleden, en doet verder verslag van de werkzaarn-
heden van het comite in verband met het verkrijgen eener
Rijks Hoogere Burgerschool. Tengevolge hiervan bleek
dat de Regeering niet genegen was eene dergelijke school
te stichten, doch wel subsidie aan eene bijzondere school
tg verleenen.
Het grootste getal leden van het comite was voor het
oprichten eener particuliere schooltoen evenwel bleek
dat eene particuliere school wel niet tot stand zou komen,
dacht men aan eene Gemeentelijke Hoogere Burgerschool.
A is type der school werd aangenomen eene school met
3jarigen cursus, bestaande evenwel uit de drie hoogste
leeriaren van eene school met vijfjarigen cursus. Het
meer uitgebreid onderwijs zou dan behooren aan te sluiten
aan de eerste dier drie leerjaren.
Het was het comite toch gebleken dat verschillende
autoriteiten met eene dergelijke school wel een proef
wenschen te nemen, waardoor de kans op het verkrijgen
van een hooger subsidie dan anders vermoedelijk grooter is.
Voor plaats van vestiging viel het oog op Hulst, Axel,
Ter Neuzen.
Voor de gemeenten Hulst en Axel zouden de kosten
vermoedelijk te boog loopen. Hulst zou b.v. den hoofde
lijken omslag moeten verdubbelen.
Er blijft dus over Ter Neuzen, de grootste gemeente
uit Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen, die dan ook voor het
hebben eener inrichting voor middelbaar onderwijs ten
gevolge harer ligging het meest in aanmerking dient te
komen Mogelijk zou de spoorwegmaatschappij Mechelen—
Ter Neuzen wel bereid bevonden worden een schooltrein
te laten loopen.
Bovendien heeft die gemeente reeds eene inrichting
voor meer uitgebreid lager onderwijs, die echter verbeterd
zou moeten worden.
Door het comite worden de kosten van stichting, in
richting enz. eener zoodanige school op 50,000geraamd.
Deze zouden kunnen worden gevonden uit eene annuiteits-
leening. af te lossen b.v. in 25 jaren, de eerste vijf jaren
evenwel slechts rente, in verband met de minder te ont-
vangen schoolgelden.
De iaarlijksche uitgaven worden begroot als volgt.
Salarissen leeraren 12000, atlossing kapitaal (7 pCt.
van f 50,000) 3500, kosten van vuur en hcht f 400,
onderhoud gebouw 500, aanschaffen leermiddelen 800,
loon concierge, tegeljjkertijd amanuensis J 1000.
De iaarlijksche inkomsten worden aldus geraamd by-
dragen van verschillende gemeenten /1000, opbrengst
van schoolgelden (40 leerlingen k f 60) maakt 2400,
voordeelen vloeiende in de gemeentekas wegens hoofdehjken
omslag en opcenten in de personeele belasting, te betalen
door het aan de school verbonden personeel 1000, bijdrage
van het rijk 10,000. - ,,-nA
De directe kosten voor de gemeente zouden dus J 3500
a 4000 bedragen.
De heer Collot d'Escury dnngt vooral op het rnaken
van spoed aan, aangezien "de stemming bij de Regeering
thans goed is en acht het nemen van een raadsbesluit
tot het oprichten eener Hoogere Burgerschool met de
grootst mogelijke meerderheid hoogst gewenscht.
De heer Drost vraagt op welke wijze het meer uitge
breid lager onderwijs kan gereorganiseerd worden, waarop
de heer Collot d'Escury hiecpmtrent eenige inlichtingen
verschaft en naar aanleiding waarvan de heer Lensen er
op wijst dat de reorganisatie van dat onderwijs ook kosten
zal mede brengen.
De heer Collot d'Escury brengt vervolgens onder de
aandacht, dat men voor eene school met de 3 laagste klassen
van andere gemeenten geene bijdragen moet verwachten.
De heer Moggre verklaart ten zeerste met het plan van
het comite te sympathiseeren en drukt zijn leedwezen uit
dat niet ineerdere raadsleden aan de uitnoodiging tot deze
samenkomst gevolg hebben gegeven.
De heer Drost vraagt of het bedrag van de door het
Rijk te verleenen subsidie mag genoemd worden, waarop
de heer Collot d'Escury zegt, dat bijna met zekerheid op
10,000 mag gerekend worden. waar de Inspecteur van
het middelbaar onderwijs dat cijfer heeft genoemd.
De heer Lensen zegt, wanneer de kosten de raming
niet te veel overschrijden, hij voor het plan zal stemmen.
De heeren Drost, De Feijter en Donze sluiten zich bij den
heer Lensen aan, terwijl laatstgenoemde op spoed aandringt.
De heer Visser verklaart zich volkomen met het plan
te kunnen vereenigen en dankt het comite voor zijne aan-
wezigheid en voor de verstrekte inlichtingen.
De Voorzitter wijst er op, dat hieruit blijkt, dat men
het denkbeeld van eene gewone H. B. S. met 3jarigen
cursus heeft laten varen, dat men wel eene 3jarige wenscht
maar daarin de drie laatste klassen van eene 5jar;ge
H. B. S., mits aansluiting van het Meer Uitgebreid Onder
wijs aan de eerste (derde) klasse der op te richten school.
De cijfers, die door de heeren van het comite zijn ge
geven hebben bij Burg, en Weth. een punt van overweging
uitgemaakt en zij meenen dat die nog wel eemgermate
gewijzigd zouden kunnen worden, maar daarde commissie
alles nog al nauwkeurig heeft nagegaan, hebben Burg,
en Weth. er geen bezwaar in die cijfers te aanvaarden.
Evenwel bestaat er voor dit oogenblik nog geen ge-
legenheid om vanwege Burg, en Weth. een unaniem
voorstel te doen.
Soreker noemt het een gunstige gelegenheid die zich
nu aan hied t om voor de oprichting van dusdamge school
een verhoogd subsidie te krijgen, daar de gewone subsidie
voor iedere klasse van eene 11. B. S. maar j 1000 be-
draagt. Er is nu volgens de mededeeling van het comite
gelegenheid om meer te krijgen. De kans staat dus voor
de gemeente voordeeliger dan ooit en de oprichting is,
natuurlijk ook met eenige kosten van de gemeente, zeer
goed mogelijk.
Er dient ook op gelet te worden dat eene andere ge
meente en ook eene andere categorie van personen de
gelegenheid zoeken om zoodanige school gevestigd te
krijgen en daarom is het noodig dat er spoedig een besluit
genomen wordt, of de gemeenteraad van Ter Neuzen in
deze gemeente zoodanige school wenscht en onder welke
voorwaarden.
Namens de meerderheid van het Dag. Best, kan spreker
voorstellen tot het oprichten eener H. B. S. als door het
Comite is voorgesteld van gemeentewege over te gaan,
mits het Rijk eene subsidie zal verleenen van f 10,000
's jaars.
Wat de hiervoren genoemde'cijfers aangaat dient er op
te worden gelet dat het aantal leerlingen de eerste jaren
nog niet zoo groot zal zijn de school zal nog niet direct
de voile bevolking hebben, daar de scholen voor M. U.
L. O. nog niet zijn ingericht, zooals dat zal moeten ge-
schieden om aan te sluiten. Er is op 40 leerlingen ge
rekend, het is mogelijk dat het iets minder blijft, maar
er is ook kans dat er meer komen.
De heer Van de Ree vraagt het woord voor een per-
soonlijke zaak, naar aanleiding van de opmerkingen die
gemaakt zijn over de afwezigheid van de antirevolutionaire
leden bij de gehouden conferentie. Hij was verhinderd
deze bij te wonen, want anders zou hij niet hebben ont-
broken. Hij herinnert er aan, toen de Voorzitter mede
deeling deed van het tijdstip der te houden conferentie
hij. toen terstond gevraagd heeft of het niet mogelijk was
daarvoor nog een anderen dag aan te wijzen, daar hij
dan verhinderd zou zijn te komen.
De Voorzitter beaamt dat dit zoo is.
De heer Van de Ree wenscht hier alleen te verklaren
dat hij geen afspraak had met wien ook, om niet ter ver
gadering te komen.
De heer Drost vraagt of de heer Van de Ree hier alleen
voor zijn persoon spreekt of voor heel zijne partij.
De heer Van de Ree Alleen persoonlijk.
De heer Wieland wil ook wel verklaren dat hij met
niemand een afspraak had gemaakt. Hij is niet ter ver
gadering gekomen omdat hij van die zaak huivert, met
het oog op de lasten voor de ingezetenen die daarmede
gepaard zullen gaan en hij steeds maar ziet op de reclames
tegen den hoofdelijken omslag, die telken jare inkomen en
die dit jaar niet minder dan 101 in aantal waren.
Spreker wenscht er van verschoond te blijven om aan
zoo'n zaak mede te werken, hij voelt daarvoor, bij den
tegenwoordigen toestand der gemeente, geen vrijheid. Hij
is met opzet van de vergadering met het comite wegge-
bleven omdat hij er niet aan wil medewerken. Er wordt
nu gesproken van eene verhooging der belasting met 12,
procent maar dat zal allicht 16 worden, want die zaken
vallen in den regel tegen.
De Voorzitter brengt ter tafel de teekening voor een te
bouwen school, en er op berekend dat er later parallel-
klassen aan kunnen gezet worden. De kosten van den
bouw worden geraamd op f 40,000, alles inbegrepen.
Wat betreft de verhooging van den hoofdelijken omslag.
die wordt, wanneer de uitgaven der gemeente overigens
dezelfde blijven, door de commissie berekend op 121 pCt.,
maar nu is het wel mogelijk dat dit eenige verandering
ondergaat, wanneer bij aanbesteding blijkt dat de aan-
neemsom lager is. Ook kan het te helfen schoolgeld de
financieele verhouding nog veranderen, daarvoor is door de
commissie geraamd f 60 per jaar, maar dat kan ook nog
anders geregeld worden, zoodat de opbrengst grooter wordt
en de uitgave die voor de gemeente blijft, dus nog lager
wordt. Men komt al tot een heel amier bedrag als het
schoolgeld wordt gesteld op 100 per leerling.
De heer Wieland rnerkt op dat daarop niet veel valt
te bouwen, want als de school er eenmaal staat, dan gaat
men het verminderen, dat is nu weer te merken bij het
Meer Uitgebreid Onderwijs, waarvan bij de Schoolcommissie
een denkbeeld in de lucht hangt om te streven naar ver-
mindering.
De Voorzitter zou ook gaarne zien dat het bedrag van
het schoolgeld voor het M. U. L. O. ook werd veranderd,
want dat is tegenwoordig voor dat onderwijs ook veel te
hoog.
De heer Wieland: Nu kunt u ook gemakkelijk het
schoolgeld op 100 bepalen, en ook even gemakkelijk
het later lager stellen, evenals men dat nu bij het M. U. L. O.
wil doen. Er zijn mij al verschillende waarschuwingen
geworden om hier niet aan rnee te doen, het is een zaak
waarvan maar weinigen kunnen profiteeren maar waaraan
alle belastingbetalers moeten mee betalen.
De Voorzitter wijst er op dat de Raad voor de uitgaven
niet steeds mag terugdeinzen, als er kans bestaat een nut-
tig element in de gemeente te krijgen. Vooral niet in deze
zaak. De bevolking der gemeente is de 10,000 zeer nabij en
wanneer zij tot het getal is geklommen, moet er toch een
dergelijke inrichting gesticht worden, dan is de Raad ver-
plicht voor hooger onderwijs te zorgen, en zal het dan
natuurlijk heel wat meer kosten. Daarom is het nog des
te meer gewenscht dat de nu voorkomende gelegenheid,
met beide handen wordt aangegrepen.
De heer Wieland wijst er op, dat het nog lang kan
duren, eer de gemeente 10.000 inwoners telt, daar we er
in de laatste jaren met een 500 verminderd zijn. Eer we
dus aan de 10,000 zijn tijd geeft raad.
De VoorzitterDoor het oprichten der coeesovens is
de mogelijk heid toch niet uitgesloten, dat de bevolking
spoedig tot dat getal zal stijgen.
De heer Wieland Het is te wenschen.
De heer Dees herinnert er aan dat hij ook een dergenen
was die tegenstemden toen de zaak der II. B. S. de laatste
maal in den Raad werd behandeld en B. en W. werden
uitgenoodigd om een plan enz. in te dienen. Hij heeft
dat echter niet gedaan omdat hij het nut eener zoodanige
inrichting betwist. Integendeel, hij erkent ten voile dat
het een groote leemte is, dat in het geheele vierde en vijfde
district van Zeeland, eene gelegenheid tot het volgen van
Middelbaar onderwijs ontbreekt.
Er zijn van particuliere zijde pogingen aangevvend voor
het oprichten van eene H B. S., maar die bleken onuit-
voerbaar. Ook van Christelijke zijde heeft men pogingen
daarvoor aangewend maar die poging is vrijwel als mislukt
te beschouwen en spreker voorziet dat de nieuwe poging
die men nog wil aanwenden, evenmin de vrucht zal af-
werpen die men er van verwacht.
Dan ziet men dat in eene nahurige gemeente een bur
gemeester, van wiens antirevolutionaire gevoelens toch wel
elk overtuigd zal zijn, eene vergadering gaat beleggen met
de burgers van de gemeente en de leden van den gemeen
teraad. om dezen op de hoogte te stellen van de meening
der ingezetenen en van de wenschelijkheid der oprichting
eener gemeentelijke 11. B. S. te overtuigen.
Dat alles overwegende moet hij toch verklaren dat het hem
spijten zou dat, als er een 11. B. S. in Zeeuwsch-Vlaanderen
werd gesticht, dat dan niet zou gescliieden in eene ge
meente als Ter Neuzen, die daarvoor is aangewezen, om
dat zij de kans beloopt in de toekomst door het vestigen
eener groote fabriek en daarmede gepaard gaandetoename
der bevolking, eene H. B. S. te moeten bouwen.
Hij verklaart daarom, wanneer aan het voorstel eene
kleine, door hem gewenschte wijziging gebracht wordt
betrelfende het schoolgeld, hij daaraan zijne stem zal
geven. Wanneer het schoolgeld wordt gebracht op minstens
100 per leerling, wordt de opbrengst op eene raming
van 40 leerlingen f 1600 hooger en zou er dan ook maar
2400 ten laste der gemeente blijven.
Het is een uitgaaf waardoor alle belastingbetalende in
gezetenen werkelijk worden belast, maar dan moeten de
direct belanghebbenden, zij die er hpnne kinderen heen
kunnen zenden, er ook wat voor over hebben en daarom
stelt spreker voor dezen voor een schoolgeld van 100,
dat men dan ook moet behouden en niet terstond beginnen
met het te willen verminderen. Voor de kinderen van
buiten de gemeente zou het misschien gewenscht zijn het
schoolgeld nog hooger te zetten, daar de ingezetenen van
andere plaatsen niet behoeven te profiteeren van de lasten
die de Ter Neuzenaren op zichjnemen.
Spreker heeft zich daarom ook al afgevraagd of het niet
beter zou zijn van andere gemeenten geen bijdragen te
vragen, maar dat te vinden uit het schoolgeld daar hij
een totaal bedrag aan bijdragen van 1000 al heel
weinig vindt. Misschien zou men door een verhoogd
schoolgeld meer krijgen.
Wanneer er dus eenig uitzicht bestaat dat een minimum
schoolgeld van 100 zal worden gehandhaafd, zal spreker,
hij herhaalt het, aan het voorstel zijn stem geven.
De heer De Jager wil in de eerste plaats verklaren dat
hij geen tegenstander is van het oprichten eener school
voor middelbaar onderwijs en dat hij het integendeel zou
toejuichen, als in deze streek zulk eene school kon worden
opgericht. Hij gelooft echter dat de Raad in deze zeer
voorzichtig moet zijn en dat het nog niet gewenscht is
thans reeds over deze zaak een besluit te nemen.
Er wordt gezegd dat de stichting eene verhooging van
den hoofdelijken omslag met 121 percent zal noodig maken
dat is dus een bedrag van ongeveer f 4000.
Nu heeft spreker de oude gemeente-begrootingen eens
opgezocht en daaruit bleek, dat in het jaar 1904 de heffing
van den hoofdelijken omslag bedroeg f 23000 terwijl men
weet dat die nu voor het jaar 1911 gestegen is tot een
bedrag van 30300, dat is dus eene stijging in 7 jaren
van ongeveer f 8000. Komt daar nu nog f 4000 bij dan
wordt de heffing f 35000 a f 36000 en nu vraagt spreker
zich af of voor vele belastingbetalers de tegenwoordige
omstandigheden wel zoodanig zijn, dat die verhooging van
belasting hun gelegen komt. Dan vreest spreker dat het
hinkende paard ook wel achteraan zal komen en er wel
eene verhooging met f 6000 in plaats van 4000 zal
noodig zijn.
Zelfs wanneer het schoolgeld overeenkomstig het voorstel
van den heer Dees f 1600 meer opbrengt, blijft er voor
de gemeente nog een geraamd tekort van 2400 en met
deze cijfers voor oogen breng ik den Raad ernstig onder
het oog, dat er reden is om alle voorzichtigheid te be-
trachten. Er komt ook nog bij dat in de raming niet is
begrepen eene wijziging van het M. U. L. O. en dat zal toch
ook moeten geschieden, daar de achtste en negende klasse
van school B nu niet aansluiten aan de derde klasse eener
H. B. S. met 5jarigen cursus.
De VoorzitterAan de derde klasse
De heer De JagerJa, mijnheer de Voorzitter, aan de
derde klasse, want het is toch de bedoeling dat men hier
eigenlijk zou krijgen de derde, vierde en vijfde klasse van
eene vijfjarige school
De inrichting der school zal, zegt men, f 50,000 kosten.
Maar nu zou ik ook wel willen vragen of de Raad over
tuigd is dat voor dat te leenen bedrag de rente en atlos
sing gewaarborgd isof men er gerust op is dat dit uit
de belastingen zal kunnen worden gevonden bij de weten-
schap dat verschillende burgers zoo zwaar worden gedrukt.
Ik zou liever wenschen dat de H. B. S. werd opgericht
door eene vereeniging, dan wordt daaraan door ieder die
wil, en naar vermogen bijgedragen.
lie heer Moggre herinnert dat de Raad zoo eenstemmig
was toen in beginsel werd besloten te trachten te geraken
tot de oprichting eener gemeentelijke H. B. S. met drie
jarigen cursus. Nu het er op aankomt om aan dat voor-
nemen uitvoering te geven, blijkt die eenstemmigheid niet
meer te bestaan. Waar de gemeente nu echter in de
gelegenheid wordt gesteld om met een groote subsidie
van het Rijk zoodanige inrichting te stichten, meent hij
dat deze gelegenheid met beide handen behoort te worden
aangegrepen. Hij neemt een ander standpunt in dan de
vorige spreker en is van gevoelen dat aan het comite dat
aan de gemeente dit uitgebreide mooie plan met gunstige
vooruitzichten aan de hand heeft gedaan, driewerf hulde
moet worden gebracht, voor den door liaar verriehtten
arbeid.
De heer De Bruijne betoogt dat uitde verschillende bespre-
Uingen die hij in de laatste dagen hoorde en ook zelf
hield, ten zeerste bleek, dat de behoefte aan hooger onder
wijs in deze streek allerwege wordt gevoeld. Er is ook
gebleken dat meer dan een gemeenteraad zich opinaakt
om te trachten eene H. B. S. in zijne gemeente gevestigd
te krijgen om voor haar de voordeelen te verwerven die
aan de vestiging verbonden zijn.
Maar tegenover die voordeelen staan ook lasten en voor
deze gemeente wordt geschat dat die lasten eene verhoo
ging van den hoofdelijken omslag met 12J percent zullen
noodig maken. Dat is dus een tegenwicht tegenover de
voordeelen.
Nu wijst spreker er op dat, naar hij heeft vernomen,
de kans op gelukken voor het comite dat zich aan het
werk heeft gezet voor het oprichten eener Christelijke
11. B. S. weer zijn verhoogd. Waar nu bovendien 21eden van
den gemeenteraad in dit comite zitting hebben mag men toch
verwachten dat dezen. als het tot de oprichting van een
Chr. H. B. S. rnocht komen, alles zullen aanwenden wat
mogelijk is, om deze inrichting hier gevestigd te krijgen.
Welnu, dan geniet onze gemeente toch de voordeelen aan
die vestiging verbonden, terwijl de gemeente er niet door
op kosten zou komen.
Was het dan nu, vraagt spreker, niet beter om nog geen
besluit te nemen, maar eens af te wachten welk resultaat
het genoemde comite op hare pogingen heeft
De heer Drost meent dat, als hij den wenk dien de
raadsleden gekregen hebben goed begrijpt, zich dan
nu eene eenige gelegenheid voordoet, om een gunstig
antwoord te krijgen op een verzoek om een hoog subsidie,
maar dat na de maand Mei of Juni die kans voor goed
voorbij zou zijn. We kunnen dus thans met recht zeggen
nu of nooit, want zonder eene hooge Rijksbijdrage is de
stichting hier niet mogelijk.
Wat de aanhaling van den heer De Jager betreft, dat
in den loop van een aantal jaren het bedrag aan hoofde
lijken omslag gei'nd zoo is gestegen, dat bewijst volstrekt
niet dat de lasten zijn toegenomen. Dan moet eerst ge
vraagd worden of het geheven percentage verhoogd is en
is dat niet het geval, dan blijkt alleen dat in die jaren
de draagkracht der bevolking is toegenomen en is er reden
om ons daarover te verheugen.
Spreker wijst er op, dat het ook zeer goed mogelijk is,
dat een deel van het noodige bedrag kan gevonden worden,
zonder dat het noodig is het percentage van den hoofde
lijken omslag te verhoogen. Wanneer men nu nog huiverig
mocht zijn om een gunstig besluit te nemen, moet men
ook eens overwegen welke voordeelen er voor de plaats
aan verbonden zijn. Hij voelt geen vrijheid de gunstige
gelegenheid die zich nu voordoet, te laten voorbijgaan, hij
zou het van den Raad zelfs onverantwoordelijk aehten
als er niet op werd ingegaan.
Wat de door den heer Dees gestelde voorwaarden be
treft, waarvan hij zijn stem afhankelijk inaakt, spreker
weet niet of een schoolgeld van f 1O0 mag geheven
worden hij was eerst ingelicht dat dit niet zou mogen,
maar later is hij weer ingelicht dat het wel mag. Afge
scheiden daarvan, acht hij voor zich een schoolgeld van
f 100 volstrekt niet te hoog.
De bijdrage van andere gemeenten zijn slechts geraamd
op f 1000dat is niet veel, en als er geen bijdragen ge
vraagd werden. zou er misschien meer uit een verhoogd
schoolgeld voor de buiten de gemeente wonenden te halen
zijn. Daarbij komt nog dat de annuiteit is berekend op 7
percentdat is nog al veel en het is misschien wel moge
lijk dit terug te brengen tot 61 of 61 percent, wat ook
weer een 500 voordeelig verschil zou uitmaken.
De vraag is thans zoo vervolgt spreker zullen we
vastgrijpen de hand die ons nu duidelijk wordt toege-
stoken. Ik wil den Raad wel op het hart drukken heen
te stappen over kleinigheden. Laten we niet wachten tot
onze buren ons de loef afstekende school hoort thuis
in Ter Neuzen. Ik zou het onverantwoordelijk vinden
wanneer tengevolge van particuliere of partijbelangen eene
andere gemeente er mee door zou gaan, omdat wij niet
hadden toegegrepen.
Wat my betreft ik wil mij wel verbinden om binnen
een afzienbaren tijd niet mede te werken aan verlaging
van het schoolgeld van minstens f 100.
T De heer Van de Ree wenscht ook zijn standpunt in
deze uiteen te zetten. In de eerste plaats bespreekt hij
het "reeds rneermalen aangehaalde feit dat ook hij en
zijne medestanders indertijd hebben gestemd voor het
voorstel om in beginsel te besluiten tot het oprichten eener
H. B. S. met 3jarigen cursus. Het mag nu gerust gezegd
worden, waar de geheimhouding van de vergadering
waarin dat geschiedde is opgeheven, dat zij zeer ge
makkelijk voor dat voorstel konden stemmen "want, zooals
in de vergadering ook nog is opgemerkt, dat besluit bond
tot niets. Er werd toen nog bijgevoegd dat men later
altijd nog verder kon zien hoe de zaak loopen zou.
Ieder in deze omgeving is overtuigd dat eene inrichting
voor middelbaar onderwijs hier gewenscht en noodig is
en daarom kon dat voorstel ook gemakkelijk worden
gesteund. Daarbij kwam nog een ander motief, dat spreker
nl. van meening was dat het niet mogelijk zou zijn zoo
danige inrichting van particuliere zijde te verkrijgen, en
alleen zou kunnen geschieden wanneer dit uitging van
een complex van gemeenten.
Spreker acht het niet noodig een beginsel-verklaring afte
leggen, ieder weet wie hij is. Daaruit vloait voort dat
hij als antirevolutionnair gaarne zou zien dat, wanneer er
in deze streek een H. B. S. komt dit eene bijzondere zou
zijn, en eerst als gebleken is dat alle pogingen om van
particuliere zijde zoodanige school op te richten niet kun
nen slagen, zou hij zijne stem kunnen geven, aan een
voorstel tot het oprichten eener gemeentelijke.
Nu is aan spreker in den laatsten tijd rneermalen ge
bleken dat de oprichting eener H. B. S. door eene ver
eeniging van particulieren volstrekt niet onmogelijk is,
wanneer men althans maar wil, doch de noodige wil
ontbreekt en de menschen moeten eerst eens worden
wakker geschud en voldoende doordrongen worden van
het belang dat ze er bij hebben om zulk eene onder-
neming financieel te steunen.
Wat eene openbare H. B. S. betreft, het is genoegzaam
bekend dat het daar gegeven onderwijs gevaarlijk onder
wijs is, door de richting waarin de ontwikkeling geleid
wordt. Hij verklaart daarom als pricipieel persoon al
het mogelijke te moeten doen om het oprichten van
dergelijke scholen tegen te gaan, om verbreiding van
het door hem genoemde kwaad te voorkomen. Als
men nagaat welke leeraren men aan zulk een school
zal krijgen dan is hij bepaald bang daarvoor, want het
is bekend van welken geest die heeren meer en meer
doordrongen zijn en dan vreest hij voor de ideeen die
door dezen hier zullen ingebracht worden en die niet
zullen nalaten invloed op geheel onze streek uit te
oefenen.
Daarom te meer is het zaak voor degenen die het met
zulke ideeen niet eens zijn, de pogingen voor het op
richten van eene bijzondere H. B. S. te steunen maar
men heeft wel geld disponibel als er een suikerfabriek
moet worden opgericht of als er een hengst moet worden
aangekoclit, dan worden de mazen van de beurs wijd
open gezet, wat voor dit doel niet zoo is al is er ver-
beterir.g. Het is jammer dat men op dit gebied z'n belang
zoo slecht begrijpt.
Ook spreker brengt hulde aan de heeren van het
Cora i id in Zeeuwsch-Vlaanderen voor al het werk dat
ze hebben verricbt, al was het maar alleen dat ze op
deze zaak de aandacht hebben gevestigd van velen in
deze omgeving, en hoopt dat de menschen nog meer
zullen wakker geschud worden en daardoor zich genoopt
zullen gevoelen bet pogen van het Comite tot oprichting
eener Chr. H. B. S. te steunen.
Wat de cijfers betreft'welke zijn genoemd, die hangen
alien in de lucht; spreker herinnert zich dat het vorig
jaar andere cijfers werden genoemd. Toen werd mede-
gedeeld dat de salarissen voor de leeraren aan de
H. B. S. te Vlissingen f 31000 beliepen en hier is een
aanmerkelijk lager bedrag genoemd. Wat is daar nu van
waar? Dat zal de praktijk moeten uitwijzen, en het
zal er ook van afhangen of er veel of weinig leer
aren zijn.
Nog betoogt spreker dat een exploitatie van gemeente
wege steeds duurder zal uitkomen dan eene van eene parti
culiere vereeniging, b.v. wat het aansteken van kachels
en onderhoud aangaat, zal particuliere exploitatie veel
voordeeliger zijn dan wanneer het van een openbaar
lichaam uitgaat.
Verder, wanneer de H. B. S. aanvangt met de derde
klasse, hoe moet het M. U. L. O. dan ingericht worden,
want dat is er nu niet op berekend om bij de derde
klasse eener 5jarige H. B. S. aan te sluiten. Dan zal
ten slotte daarvoor nog eene school moeten gebouwd
worden, en waarvoor heeft de gemeenteraad dan in de
laatste jaren juist strijd gevoerd om aan die van hooger
hand opgedrongen stichting te ontkomen Waarom dan
niet eerst de school voor M.U. L. O. in orde gemaakt?
Als het voorstel zou worden aangenomen zitten wij niet
alleen voor de kosten van het middelbaar onderwijs
maar ook voor de verhoogde kosten van het M.U. L. O.
Er worden aan den Raad verschillende cijfers genoemd,
met de toevoeging dat zal misschien zus en dat zal
misschien zoo zijn, maar dat zijn alle dingen die in de lucht
hangen, die zijn voor spreker te raadselachtig om ze
als basis aan te nemen.
En de subsidie van den Minister, wie wnarborgt dat
deze j 10,000 zal bedragen? Staat dat zwart op wit?
De heer Visser merkt op dat die zwart op wit zal
staan alvorens tot het oprichten der school wordt over-
gegaan, want volgens het voorstel is de oprichting
daarvan afhankelijk.
De heer Van de ReeEn als we die subsidie nu
krijgen, zal de gemeente die dan nog blijven houden?
Zal daarin ook geen wijziging gebracht worden als
eenmaal de wet voor subsidieering van het Hooger
onderwijs zal zijn ingevoerd Hij acht het voor de
gemeente nog al gevaarlijk, om op de thans bekende
gegevens de stichting aan te durven.
Hij zou het raadzaam achten dat eerst werd afgewacht
de pogingen die door eene bijzondere vereeniging worden
aangeweud om tot de stichting te geraken. Als het
aan die vereeniging gelukt de zaak tot eene beslissing
te brengen is het veel beter.
Heeft men nog geen voorbeeld genoeg aan de lijdens-
geschiedems der gemeenten Goes en Zierikzee, waar de
lasten, ingevolge de kosten van de gemeentelijke H. B. S.
ondraaglijk werden, waarom het Rijk ze ten slotte heeft
overgenomen
Men is benauwd dat de gemeente Axel ons voor zal
zijn maar als men het cijfer ziet van 40 procent, waar-
mede Axel zynen hoofdelijken omslag zou moeten ver
hoogen, is het niet te verwachten dat de gemeenteraad
van Axel dat zou aandurven. 12* procent, zooals voor
ler Neazen in het vooruitzicht wordt gesteld, is al niet
genng.
En hoeveel leerlingen zullen we krijgen Hoogstens
vier of vijf van het openbare en misschien drie of vier
van het bijzonder M. U. L. O. Waar moet men die
andere 40 of zelfs (50 zooals ook nog werd vdorgespieffeld
vandaan halen Spreker gelooft wel dat men na verloon
van jaren zoo n aantal leerlingen krijgen zal, want als
de gelegenheid er eenmaal is wordt die wel gebruikt
maar het zal jaren duren eer men zoover is, en in de
eerste jaren zal de gemeente dan met een groot tekort
zitten. Spreker is er schuchter voor, heel benauwd.
Hij heeft er bepaald bezwaar tegen om voor de od-
richting eener gemeentelijke H. B. S. in het belang van
de geheele omgeving ten laste der gemeente te nemen eene
jaarlijksche uitgaaf die misschien wel tot 6000 loopen
zal, terwijl er geen denken aan is dat de gemeenten
uit de omgeving gezamenlijk een 3000 zullen bijdragen,
wat z. a wel zou behooren en noodig zijn. En ook de
subsidie van het Rijk staat zelfs niet zwart op wit.
Ron men daar vast op rekenen, dan werd het een
ander geval.
