Gemengde berichten.
1
Wordt vervolgd).
Het voorstel tot stichting eener gasfabriek
is ten slotte aangenomeu.
Over den moord op den onbezoldigden
rijksveldwachter W. Hermus, te Prinsenhage,
lezen we in de 's H. Ct. nog het volgende
In den nacht van Zaterdag op Zondag heeft
zich te Prinsenhage een drama afgespeeld, dat
weder een slachtoffer heeft geeischt.
De jachtopzieners Hermus en Melisse, beiden
te Leur woonachtig, gingen dien nacht op sur
veillance en na lang her- en derwaarts zoeken
mocht het hun omstreeks 2 uur gelnkken, twee
stroopers met den lichtbak te ontwaren op een
stuk land, behoorende tot de Prinsenboef aan
den zoom van het Liesbosch, waarvan het jacht-
recht toebehoort aan den heer Heerma van Vos
te Leur.
Behoedzaam slopen de wakkere politiedienaren
nader en namen beiden plaats aan den ingang
van den akker. Toen de stroopers in bun nabij-
lieid kwameu, spraken zij onderling af wie den
lichtbak- en wie den geweerdrager zou bespringen.
Op het gegeven oogenblik sprong de jacht-
opziener Melisse op den lichtbakdrager toe, waar-
door beiden op den grond vielen en een worsteling
ontstond. Melisse herkende in hem direct den
persoon, waarmede hij vroeger samen had ge
werkt, n.l. A. Mol, arbeider aan de gemeente-
reiniging te Hreda en wonende te Prinsenhage.
Toen Mol losgelaten werd, kwam in de duis-
ternis een ander persoon naar Melisse toe en
deze meenende in hem zijn collega Hermus te
zien, vroeg ,,Zijt gij het katneraad
Onder den uitroep „neen, die is het niet" en
z/gij moet ook kapot" wierp de onbekende zich
op Melisse.
Deze, voorbereid, trachtte toen een slag met
de revolver toe te brengen, doch de strooper
pakte direct zijn pols beet en er ontstond weder
een worsteling. Melisse wist zich los te rukken
en ging aan den haal. Hoewel Melisse tijdens
de worsteling met Mol, in de nabijheid een
schot had gehoord, wist by niet wat er van
zijn katneraad was geworden en ging een veld-
wacbter halen om een onderzoek in te stellen.
Toen beiden op het land kwamen, vonden zij
daar het iijk van den jachtopziener Hermus,
vader van 4 kinderen, door een schot gevallen
als slachtoffer van zijn plicht.
Direct werden burgemeester en politie met
het feit in kennis gesteld, waarna de arrestatie.
van Mol volgde.
Deze bekende met zijn buurman H. Machielsen
in den nacht aan 't stroopen te zijn geweest.
Machielsen werd vervolgens aangehouden en zijn
geweer in beslag genomen. fly bekende den
moord.
Te Lokeren speelde een groep kinderen
naby de Heirbrug. Juist toen een der kinderen
den straatweg wilde over loopen, kwam een
automobiel aangereden. Het kind verloor een
zyner klompjes en wilde dit nog opnemen,
toen het door den auto werd omgeworpen. De
wagen, door den chauffeur omgewend, botste
tegen den muur van een herberg en de chauffeur
vloog op de keien. Kind en chauffeur zijn
zwaar gewond opgenomen. De auto was ont-
redderd.
Een jager van Pelleur bij Verviers was
in een weide getuige van een gevecht tusschen
een kat en drie raven. Een groote kat van een
boerderij maakte langs een haag jacht op de
vogels, toen eensklaps drie raven, die op een
boomtak zaten, tegelijk de kat aanvieien.
De kat weerstond moedig den schok, sprong
nu hier dan daar, krabde en huilde, terwijl de
raven haar met hun bekken bewerkten.
Het gevecht eindigde met den dood van de
kat, wier schedel op verscheidene plaatsen door-
boord was.
In een werkplaats voor vernikkeling te
Antwerpen wilde een der werklui Zaterdagavond
bij het vallen van de duisternis, de lamp aan-
steken. Mat er toen gebeurd is, weet niemand.
Doch op eenmaal schoot een bak, die onge-
veer een twintigtal liters naphta bevatte en ge-
bezigd wordt voor het afwerken der vervaardigde
stukken, met een plof in brand. Een der werklui
het gevaar ziende, wilde den brandenden bak
nog naar buiten dragen, maar moest hem laten
vallen. Het gevolg ervan was dat de brandende
naphta over den grond vloeide, het vuur mee-
deelende aan de vier werklieden, die zich in de
plaats bevonden.
Beschrijven welke paniek dit veroorzaakte, is
onmogelijk ook heett geen hunner rekenschap
kunnen geven van wat er toen gedaan werd.
In vlammen gehuld snelden ze de straat op,
onder vreeseiyke kreten en zich wringend vanpijn.
Met -dekens en kleeden, die de buren op straat
wiei pen, konden de vlammende kleeren gebluscht
wot den. Een der siachtoffers is echter *s avonds
nog overleden De drie andere werklui in de
werkplaats kregen ook ernstige brandwonden,
een zelfs zeer ernsti<ie.
De andere werklui in de fabriek moesten zich
redden door over de omliggende muren
te klimmen. Van het gebouw zijn alleen
de vier muren blijven staan.
Rondrijdende onderwijzers. Van de bevol
king der Abruzzen zijn 68 procent analphabeten.
De Italiaansche regeering trachtte daarin ver-
betering te brengen, en had in de laatste vijf
jaren zeer veel scholen opgericht, zonder resultaat
echter de scholen werden niet bezocht. De
bewoners zijn voor 't grootste deel herders, die
9 maanden van 'tjaar met hun gezin in de
bergen leven j ze konden hun kinderen dus geen
gebruik laten maken van de scholen.
Een professor kwam toen op een aardig idee.
//Kouien de kinderen niet naar de school,
dan moeten wij de school bij de kinderen brengen."
De regeering stemde daarmede in 15 onder
wijzers werden „bereden" gemaakt, en trokken
te paard de bergen door. Ontmoetten ze kinderen,
dan werd eenvoudig school gehouden onderden
vtyen hemel. De resultaten zijn boven ver-
wachting zeer gunstig. Het herdersvolk is den
„rijdenden" onderwijzers zeer genegen en waar
ze in de bergen verschynen, strooinen de leer-
liugen, die in de school vergeefs gewacht
werden, toe.
le Meckelen zyn vele kloosters. De groote
hoeveelheden aardappelen, die deze kloosters
dagelijks gebruiken, plegen geschild te worden
door de bewoners van een Katholiek oudemannen-
en vrouwenhuis, die zich voor deze werkzaamkeid
wekelijks 35 centimes zien uitgekeerd. Deze
35 centimes doen of liever deden dienst als
zakgeld, want in alle behoefteu der oudjes werd
voorzien. Zij hebben echter gezegd, dat zij met
de 3o centimes niet tevreden waren en zouden
gaan staken als zij geen 50 centimes kregen.
En het bestuur was zoo goed niet, of het moest
toegeven.
Overleg bij een bond. In Topeka had
iemand een mooien terrier, die door een auto
mobiel werd aangereden en zijn poot brak.
Het dier werd naar den veearts gebracht, die
den poot zette. Kort nadat de hond weer geheel
genezeu was, raakte hij aan het vechten met
een paar andere honden, waarbij het dier weer
een poot brak. Hij hinkte nu naar het huis
van den veearts en ging daar luid jankend voor
de deur liggen, zoo lang, totdat men hem open
deed. De veearts onderzocht nu het dier en
legde de gebroken poot weer in een gipsverband.
ZKETIJDINiiElV.
Van 5 tot en met 6 Dec.
a
a
Van 5 tot en met 6 Dec. werden langs de
Oostsluizen alhier 39 binnenvaartuigen op- en 36
afgeschut; door de Westsl. 22 op- en 7 atgeschut.
Positie der Stoomschepen.
ilool 'io tuti nub .Jyidey aaax it> ai- IA laJJixiooV s»Q I
flytaiottitgSbBSflbitilopjifleai tistturiterhwtrei#*1 >L bfliefjp
is bianco.
Nadat de Voorzitter den beer Kruijsse op diens vraag
heeft geantwoord dat ten alien tyde de bestuursfunctie
der vereeniging kan worden beeindigd, verklaart deze,
ofsehoon er niet veel voor gevoelende, de benoeming te
zullen aannemen, oin een eind te maken aan de stem-
rsaJBJngeilei) SI Jus tab ,qo Ithfem leggO -lesd sCI
5. Stichten van een gasfabriek m eigen beheer.
Daaromtrent is door Burg, en Weth. het volgende ge-
motiveerd voorstel overgelegd
Het ligt niet in de bedoeling van Burg, en Weth. eene
lange toelichting te schrijven bij het voorstel inzake de
gasfabriek bij den Raad in te dienen.
Zij wijzen daarbij allereerst op het rapport der Raads-
commissie, op de beraadslagingen daarover gehouden, het
plan-Van den Berg en de gehouden besprekingen in de
commissoriale vergadering.
Gedurende dit historische verloop van deze zaak zijn
Burg, en Weth. versterkt in hunne gevoelens, dat de Raad
bereid is deze zaak tot stand te brongen een daadinhet
welbegrepen belang der gemeente.
Natuurlijk blijven er nog bezwaren te overwinnen, doch
deze lijken het college niet onoverkomelijk, waarom Burg,
en Weth. den moed hebben, bij den Raad op eene be-
slissing aan te dringen. Eene beslissing ten gunste van
een steenkolengasfabriek.
stgoe Bij de behandeling dezer zaak is aan Burg, en Weth.
gebleken dat de Raad weinig of nagenoeg niets gevoelt
voor het verleenen van concessie, wijl dit eenerzijds
verhindert dat de voordeelen in de gemeentekas vloeien
en anderzijds het verleenen van concessie veelal moeilijk-
heden oplevert.
Vooral dit laatste noopt Burg, en Weth. den Raad
ernstig te raoeten ontraden concessie te verleenen al zou
het in laatste instantie een uitweg kunnen geven.
Veel beter is het voor de gemeente dat de Raad besluit
tot het stichten van een steenkolengasfabriek en deze zelf
in exploitatie te brengen.
Dat denkbeeld is vervat in het eerste lid van het voorstel.
In het tweede lid van het voorstel wordt voorgesteld de
eerste stap te doen die tot de vervvezenlijking van het besluit
kan brengen. Zonder nader in het voorstel de bouwgrond
of het bouwterrein aan te wijzen, is het den Raad bekend
welk terrein wordt bedoeld en welke reden bestaan, zich
daaromtrent met eenige omzichtigheid uit te laten.
Het derde lid bedoelt niets anders, dan de Raad in de
gelegenheid te stellen, de zaak van stap tot stap die in
dezen gedaan wordt, te kunnen beoordeelen en vaststellen.
Het plan-Van den Berg is bij den Raad ingekomen, en
Burg, en Weth. achten dit met eenige aanvulling uit-
voerbaar, doch achten het beter iemand aan te wijzen,
die de juistheid er van beter kan beoordeelen dan een
onzer.
Het voorstel bedoelt dus geenszins geringschatting van
den heer Van den Berg, die voorzeker uitnemend op de
hoogte is, doch waar hij tot nu toe niet als een zelfstandig
aan het hoofd staand man in dit bedrijf is opgetreden,
zal er meer vertrouwen rusteu op een in functie zijuden
directeur.
Dit geeft Burg, en Weth. leiding den Raad voor te
stellen een twoetal tieeren aan te wijzen, waarvau zeker
de heer Jansen van Venlo er een zal zijn, rnaar waaraan
zij den Raad toch niet willen binden en een aanbeveling
geven van '2 personen, waarvau de Raad tenslotte kan
afwijken.
Op deze wijze zal de zaak goed gaan en tot groot nut
wezen voor de ingezetenen.
Burg, en Weth. stellen voor te besluiten
a. over te gaan tot het stichten en in exploitatie brengen
van een steenkolen-gasfabriek in eigen beheer bij de
gemeente
b. Burg, en Weth. te machtigen daarvoor het terrein
aan te koopen, hetwelk besproken is in de commissoriale
vergadering van 22 Nov. 1910;
c. Burg, en Weth. uit te noodigen eene aanbeveling
te doen van 2 deskundigen die bereid zijn een plan te
ontwerpen voor een steenkolengasfabriek, waarvan de
stichtingskosten, gebouwen, machinerien en buizennet de
65000 niet te boven gaat en dus wordt een aangevuld
plan-Van den Berg en te onderzoeken of deze deskundigen
willen optreden als technisch adviseur voor de gemeente,
met bepaling van hun honorarium.
De Raad kan dan uit die aanbeveling een der aange-
wezenen benoemen.
De heer De Feijter meent dat men zou kunnen zeggen
dat zijne vraag overbodig is, omdat door Burg en Weth.
reeds verschillende mededeelingen zijn gedaan en inlich-
tingen verstrekt. Maar toch wenscht hij pertinent te
vragen of Burg en Weth. van meening zijn thans reeds
over voldoende gegevens te beschikken, om tot de stich-
ting eerier gasfabriek over te gaan. Kunnen Burg, en
Weth. naar hun oordeel rekenen op voldoenden steun van
de zijde der ingezetenen, dat in voldoende mate gebruik
zal vvorden gemaakt van de gasfabriek
Deze vragen weuschte spreker gaarne onder de oogen
gezien.
De Voorzitter weet niet beter of van begin aan is de
zaak betretfende stichting eener gasfabriek alhier, in het
college van Burg, en Weth. met eenige sympathie behan-
deld. Dat wil niet zeggen dat het college zich voorop op
het standpunt heeft geplaatst dat de fabriek er komen
moest, maar er is zoo zorgvuldig mogelijk een onderzoek
ingesteld.
En wanneer nu voorgesteld wordt tot de stichting eener
fabriek over te gaan, dan geschiedt dat, onder het gevoel
van de voile verantwoordehjkheid voor hetgeen voorgesteld
wordt, en in de besliste meening dat het niet zal strekken
tot nadeel voor de gemeente. Daarvoor heeft het college
drie redenen.
Ten eerste de kennisneming van verschillende sehrif-
turen over de gasfabricatie en de daaruit geputte weten-
schap dat overal waar eene gasfabriek is opgericht, deze
voor de gemeente eene winstgevende zaak is geworden en
nog geen enkele gemeente de zaak heeft moeten opgeven
omdat die niet behoorlijk rendeerde.
Ten tweede dat er een drietal verzoeken zijn ingekomen
om concessie te verleenen voor de exploitatie eener gas-
fabriek alhier. Dat waren aanvragen van zakenmenschen
die dus in de exploitatie van eene gasfabriek in deze ge
meente nog een broodje trachten te verdienen. En dat
waren geen aanvragen van lui van wie men vermoeden
kan dat het er hun maar om te doen is tot elken prijs
concessie te verkrijgen, maar er was een verzoek bij van
een zeer sterk consortorium, dat meerdere gasfabrieken
in ons land exploiteert en dat zeker hare aandacht niet
zou wijden aan eene plaats hier in het zuiden, wanneer
zij er niets in zag. Dan was er ook eene aanvraag van
eene maatschappij uit Den Helder en ook nog eene aan-
bieding van de lirma Franken, die zijn alien bereid de
zaak tot stand te brengen en zien er dus uitzaken-oogpunt
voordeel in.
Ten derde grond de meening van Burg, en Weth. zich
ook op de resultaten van het onderzoek der indertijd be-
noemde commissie, die zich ook heeft getracht te verge-
wissen van het aantal ingezetenen dat zich vermoedelijk
bij de fabriek zal aansluiten. En dan kan spreker wel
zeggen dat het aantal dergenen die het voornemen te
kennen gaven zich aan te zullen sluiten hem persoonlijk
meegevallen is en er is uit gebleken dat dit getal overeen-
kpmt met het aantal aangeslotenen in andere geineenten
van gelijke grootte. Er zullen vermoedelijk nogalenkelen
zich terug trekken, maar daar tegenover staat dat door
verschillende omstandigheden niet alle circulates die zijn
uitgegeven, ook zijn opgehaald, zoodat er ook nog wel
personen zich zullen aansluiten van wie men op het
oogenblik geen verklaring bezit.
Op grond van dat alles hebben Burg, en Weth. daarom
de voile vrijheid voor te stellen over te gaan tot het stichten
van een steenkolen-gasfabriek in eigen beheer. Deverdere
laioox tbmh nslshbim oh n/ih uaJoom imug giiibrolu/u;
uitvoering der zaak blijft dan nog altijd in beheer bij
den Raad.
De hoer De Feijter hoopt, dat men hem zijne vraag
niet kwalijk zal nemen, maar hij acht het noodig, dat
een en ander eens goed in het licht wordt gesteld, want
de Axelaars zijn nog al zeer voorzichtig, ze branden zich
nietgaarne, ja, zijn als het ware bang, dat ze zich branden
zullen aan kpud water. Hij prijst daarom de voorzichtigheid,
waarmede Burg, en Weth. de zaak hebben behandeld en
de verschillende inlichtingen hebben ingewonnen. Hij
heeft zelf ook al eens geinformeerd en dan heeft hij "ge-
hoord van eene fabriek in de omgeving waar al eene
winst wordt gemaakt van een paar duizend gulden'sjaars.
Van eene andere fabriek, waar het beheer naar men
hem mededeelde veel te wenschen overliet, en waar een
onnoodige uitbreiding werd tot stand gebracht, bleef on-
danks dat sleehte beheer, toch nog eene winst van een
halve cent! Overal waar gemeentelijke gasfabrieken zijn,
laveren zij een bron van inkomsten voor de gemeente.
Daarom mogen Burg, en Weth. voor hun voorstel op zijn
steun en zijn stem rekenen.
De heer Dieleman wijst er op dat met deze zaak een
groot kapitaal gemoeid is en vraagt of Burg, en Weth.
geen kloppende rekening kunnen maken, waaruit blijkt
dat de uitgaven voor exploitatiekosten en delging van dat
kapitaal enz. zullen kunnen worden bestreden.
De Voorzitter verwijst naar het rapport-Van den Berg,
dat ter kenuis van den Raad is gebracht. Deze heer had
de stichtingskosten berekend op f 57000, maar Burg, en
Weth. zijn voorzichtig geweest en toen bleek dat er nog
wat vergeten was hebben zij er nog een 10,000 gulden
bij gedaan of, om tot eene ronde som te komen dekosten
geraamd op 65000. Naar dien maatstaf is gemaakt
een rekening-courant met een winst- en verliescijfer.
Daaruit .blijkt dat uit het saldo der winst afschrijving en
allossing van kapitaal kan worden gedekt. Er zijn ge-
meenten die een zoo hoog stichtingskapitaal leenen, dat
zij daarvan in de eerste jaren ook de allossing van het
kapitaal kunnen doen.
Dit acht spreker geen goed financieel beheer. Het is
dan beter in de eerste jaren niet af te lossen. Al heeft
men dan het eerste en het tweede jaar niets meer dan
een betere straatverlichting, dan is men er toch al mede
vooruit. Stelt men dus dat allerongunstigst geval, dan
kan toch reeds gezegd worden dat de zaak goed gaat.
De berekening is gebaseerd op gegevens van andere
plaatsen, waaruit blijkt dat gemiddeld 67 ML gas per in-
woner wordt gebruikt en dan zijn alleen berekend de
inwoners in de koin van Axel, een aantal van 5300.
De heer Van Driel vraagt hoeveel ingezetenen zich hier
willen aansluiten.
De VoorzitterEr hebben 127 ingezetenen geteekend,
maar er waren ook verschillende afweziger kan wel
gerekend worden dat er nog een 20 bij zullen komen.
De heer Van Driel zou willen dat alien die geteekend
hebben zich voor een aantal jaren vast verbondennu
kunnen ze zich terugtrekken.
De Voorzitter meent dat dit gevaar niet bestaatzij die
zich bij eene gasfabriek aansluiten en aan het gebruiken
van gas voor verlichting, verwarming en koken zijn gewoon
geraakt, gaan er niet meer van af, maar blijven gas
gebruiken. Verder meent hij dat men de aansluiting aan
de gemeentenaren niet te bezwarend moet maken, door
zich voor een aantal jaren te verbinden. Men verbindt
zich wel voor een aantal jaren bij het aangaan eener
vennootschap, maar voor aansluitingen aan gasfabrieken
is dat toch niet gebruikelijk. Men heeft een wisselende
bevolking iemand die zich wil aansluiten kan vertrekken,
hij kan ook verhuizen en er kunnen dan omstandigheden
zijn die het gebruik maken van gas belettenmen moet
niet uit het oog verliezen dat niet alien in eigen huizen
wonen en kan men daarom de menschen niet voor een
aantal jaren binden.
De heer Van Driel meent dat de gemeente inzake het
oprichten eener gasfabriek toch wel eenigermate bij eene
vereeniging mag vergeleken worden, die alleen bestaan
kan door goede medewerking der leden en hij zou dien-
aangaande, omtrent die medewerking, eenige zekerheid
willen hebben.
De Voorzitter merkt op, dat er wel verschil is met eene
vereeniging, daar die geheel vrij kan handelen, maar de
gemeente staat onder controle van Gedep. Staten en als
de gemeente verkeerd handelt, zullen Gedep. Staten wel
tusschenbeiden komen.
De heer Kruijsse wil er op wijzen, dat men niet de
illusie moet koesteren, dat men dadelijk winst maken zal.
De gasfabriek te Hulst had over het eerste jaar een tekort
van '1332, maar dat tekort is inmiddels al geheel door
de baten van de fabriek gedekt. Uit de exploitatie aldaar
blijkt ook gedurige toeneming. De fabriek begon in '1906
met 106 gewone aansluitingen en 30 voor muntgas. In
'1907 waren deze cijfers 148 en 122, in 1908 172 en 150,
in 1909 179 en 171.
Nu mag gezegd worden dat Axel Hulst niet is, dat men
daar later leeft, en dus meer licht gebruikt, maar zegt
spreker in Hulst wordt nn 2000 winst gemaakt, laten
we dan voor dat latere leven f 1500 zetten, dan hebben
we toch ook nog f 500, benevens eene betere straatver
lichting, en dat alles na aftrek van de noodige afschrij-
vingen. De afschrijvingen die gerekend zijn, varieeren
tusschen de 3 pCt. en 7 pCt. Naar gezegd wordt zijn
de ovens op een jaar of 10 versleten, maar als er dan
maar zooveel afgeschreven wordt dat er nieuw kapitaal
aanwezig is als de nieuwe moeten worden aangeschaft,
komt dat er ook niet op aan.
De heer Oggel verklaart in te stemmen metdewoorden
van den heer Van Driel. Hij zou ook wenschen dat er
meer zekerheid was omtrent de aansluitingen. Niet dat
hij de menschen voor een jaar of 10 zou willen verbinden
maar een meer bepaalde toezegging dan die verkregen
met de nu reeds ingezamelde circulaires, zou hij toch wel
noodig oordeelen, dan heeft men een meer vaste basis en weet
waarop gewerkt kan worden. Hij gelooft ook wel dat een
gasfabriek hier levensvatbaarheid heeft, maar heeft liever
wat meer vastheid dan al die luchtkasteeltjes.
De heer Dieleman heeft wel eenig bezwaar om zoo'n
groote som te voteeren voor iets dat eigenlijk achterlijk
is. Als men ziet hoe allerwege gestreefd wordt naar om-
zetting van gas in electriciteit, zie b. v. nu ook weer
Middelburg, dan heeft hij wel bezwaar er tegen om nu
nog een gasfabriek te gaan stichten, die men misschien
over enkele jaren voor oud roest zal moeten verkoopen.
Hij stelt in het licht dat voor het klein bedrijf electri
citeit veel voordeeliger is, daar de aanschaffing van elec-
tromotoren veel goedkooper is dan die van gasmotoren en
bovendien zijn die overal veel gemakkelijker aan te bren
gen. Voor electriciteit heeft men maar draden te spannen
en kan die overal heen brengen, wat met gasgeleidingen
niet zoo gemakkelijk gaat.
De Voorzitter merkt omtrent dit laatste op, dat de
directeur van Venlo in de conferentie naar aanleiding der-
zelfde opmerking er op wees dat men gebruik kan maken
van geperst gas, en dat dit ook overal naar toe is te leiden.
Overigens wil spreker constateeren, dat aan alles eene
licht- en eene schaduwzijde is. Het is reeds voldoende
bekend, dat het electrisch licht niet kan zijn dat licht, 't
welk goedkooper is dan gas. Wanneer men eene electrische
centrale zou stichten met bovengrondsche geleiding dan
krijgt men, wat men ook van andere plaatsen verneemt,
leelijke palen om tegen te kijken met draden die het
bouwen enz. belemmeren en als men eene ondergrondsche
leiding maakt dan krijgt men nog grootere kosten dan
voor het leggen van een gasbuizennet. In tegenoverstelling
met het betoog van den heer Dieleman dat men op alle
plaatsen het gaslicht zou verlaten om over te gaan tot
electrisch licht en beweegkracht wijst spreker op andere
voorbeelden, dat men weer muntgas gaat gebruiken en
het electrisch licht verlaat. O. m. valt dit te constateeren
te Berlijn.
Hij wil toegeven dat een electrische centrale meer aanbe
veling verdientvoor plaatsen waar veel beweegkracht noodig
is, maar voor Axel acht hij een gasfabriek beter, omdat gas
op verschillende wijzen in de huishouding kan benut
worden, wat niet het geval is met electriciteit.
Waar nu overal uit de praktijk blijkt dat de gasfabrieken
voordeelig werken, dat zij die er eenmaal bij aangesloten
zijn er bij blijven, waarom zou men dan ook hier niet tot
de stichting van eene fabriek overgaan Zijn de menschen
van Axel dan minder betrouwbaar dan die op andere
plaatsen De meeste inschrijvingen die nu zijn ingekomen
zullen ook aansluitingen worden. Burg, en Weth. doen
daarom in volie vrijheid hun voorstel om tot de stichting
over te gaan.
De heer Oggel merkt op, dat zijn woorden, om nog eens
bij de ingezetenen aan te kloppen, niet zoo vreemd moeten
klinken, want naar hij meent is door de raadscommissie
destijds in de toegezonden circulaire te kennen gegeven
dat die door eene andere zou worden gevolgd, waarin
meer nauwkeurig eene berekening van kosten van aan
sluiting zou worden medegedeeld. Hij had gedacht dat
men nu met bepaalde cijfers bij de ingezetenen zou ge-
komen zijn en met de pertinente vraag of men zou aan
sluiten. Men had dan over nadere en betere gegevens
kunnen beschikken, die men, naar zijne meening nu ook
zou noodig hebben, want het is thans toch eigenlijk het
gewichtig oogenblik.
De heer Kruijsse wijst er op,dat die circulaire niet van Burg,
en Weth. maar van de door den Raad benoemde commissie is
is uitgegaan. Overigens wil hij er op wijzen, dat die circulair
niet door de commissie is verspreid om maar een aantal
handteekeningen terug te krijgen. want het zou weinig
moeite hebben gekost om een aantal menschen te vragen
maar te teekenen, maar er is wel degelijk rekening mede
gehouden wie hun biljet geteekend hebben teruggezonden
en dat zijn over het algemeen ernstige menschen, van wie
men verwachten kan dat ze hebben overwogen wat ze
deden eer ze hun naam hebben gezet en van wie men
dan ook verwachten mag dat ze eventueel bij de fabriek
zullen aansluiten. Het eenige bezwaar dat er bij velen
bestaat om zich terstond definitief aan te sluiten is,
dat men bang is van de aanlegkosten. Maar deze vallen
over het algemeen niet tegen.
s
a
VLAG.
NAAM
MS.
Van en naar-
^Lading.
Teir Heazeu
6
Eng. s.s.
Ousel
3633 |Liverpool
stukg.
V nil Ter lenzen I
6
Oostesr. s.s.
Epidauro
5936 Cardiff
ledig
T»Or (Sent
5
6
Eng. s.s.
idem
idem
idem
Deen. s.s.
Belg. s.s.
Truro
Mersey
Tees
Ethel walda
Tuborg
Nautilus
2367
3075
3928
6833
4753
728
Hull
Goolo
Cardiff
New-Castle
Riga
Ostende
stukg.
idem
kolen
ledig
vlas
ledig
Van
(wenti
5
6
Russ. s.s.
Deen. s.s.
Graf Todleben
Egholm
4198 I Blyth
3814 |Sea Havn
'edig
idem
s.s. HARALD in lossing te Rouaan.
s.s. JENNY in lossing te Ipswich
s.s. RICHARD in lossing te Boucau.
s.s. ELISABEIH vertrok 6 dezer van Huelva naar
Harburg.
s.s. HELENA vertrok 2 dezer van Sfax naar Sunderland,
s.s. MAGDALEN A in lading te Biyth voor Savona.