Hoogwatergetij te Ter Neuzen.
2. Overlegging gemeenterekening over 1909.
8. J aststellen voorwaarden verpachting van het
soogenaamde Paardenkerkhof.
16. Verslag gas-commissie.
AANBESTEDING.
Op Woensdag 3 Augustus des voormiddags
ten 11 ure, aan het gebouw van het Provinciaal
Bestuur te Middelburg, van
Het leveren, storten en effenen van
steen tot voorziening en uitbreiding van
de stortebedden van de Oostsluis te Ter
Neuzen. (Raining 2500,—).
DAG EN.
Voorm.
Nam.
Donderdag
Vrij dag
Zaterdag
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
21
22
23
24
25
26
27
Juli
1.7
1.46
2.24
3.3
3.42
4.23
5.4
1.27
2.5
2.43
3.23
4.2
4.44
5.26
verband met de rioleering van den Buitenweg
was door den Raad aan Burg, en Weth. opgedragen
eene conferentie te houden met de eigenaren der woningen
aan die straat. Die conferentie had niet het gewenschte
gevolg. Slechts enkelen waren genegen om de kosten te
dragen van de buizen, noodig voor de rioleering voor
hunne woningen.
Burg, en Weth. hebben toen besloten de nevens den
weg liggende sloot te laten open maken en vervolgens
gebruik te maken van de bepalingen voorkomende in de
politieverordening.
Nu is van de Gezondheidscommissie een schrijven in
gekornen waarin deze te kennen geeft zich met deze voor-
ziening niet te kunnen vereenigen en in overweging geeft
het Buitenwegje geheel te rioleeren en de daaraan wonende
personen in de gelegenheid te stellen er met hunne per-
ceelen op aan te sluiten.
Bij Burg, en Weth. bestaat tegen het maken dier rio
leering wel geen bezwaar, maar zij durven de uitvoering
met aan te raden, aangezien de groote uitgaaf, door
den gemeentebouwrneester begroot op pl.m. 4300, waar-
voor dan ook de weg geheel zou zijn vernieuwd.
Met het oog op de bestaande plannen tot stichting
eener gasfabriek geven Burg, en Weth. in overweging de
uitvoering van verbetering van den Buitenweg aan te
houden. Als mogelijk het buizennet ook door den Buiten
weg zou moeten worden gelegd zou deze toch weer moeten
worden opgegraven en kan eventueele rioleering dan
tegelijk goedkooper geschieden.
Het voorstel van Burg, en Weth. om deze zaak tot later
aan te houden wordt aangenomen, nadat de Voorzitter
naar aanleiding eener vraag van den heer De 1'eijter
heett te kennen gegeven dat het zeker in de bedoeling
van Burg, en Weth. ligt in afwachting van latere be
ts issing, aan de bestrating de hoog noodige verbetering
te doen aanbrengen.
De gemeenterekening over 1909 wordt aangeboden op
een bedrag van f 46,629,47 in ontvangsten, 44,960,911
in uitgaven, goed slot 1668,55*.
De Voorzitter benoemd de heeren Wolfert, F. Dekker
en De feijter tot eene commissie om deze te onderzoeken.
3. Aanbieding begrooting Alg. Burgerlijk Arm
bestuur voor 1911.
Deze begrooting bedraagt, in eindciifer f 5041 09 Als
gemeentehjke subsidie is geraamd /5000.
Als commissie van onderzoek benoemd de Voorzitter
de heeren Van Dnel, F. Dekker en De Feijter.
4. Rekening Bvrgerlijh Armbestuur over 1909.
De heer Dregmans adviseert namens de Commissie van
onderzoek tot goedkeuring dezer rekening, onder opmerking
Mat van eenige posten de bewijzen van uitgaaf ontbreken
commissie is, na verkregen toelichting, geheel over-
hJ1 uitgaven werke^jk zijn gescliiedt, maar acht
het \oor een gemakkelijke eontrole noodig dat alle uitgaven
door een of ander bewijs gedekt zijn.
De heer De Feijter wenscht niets op den arbeid der
commissie van .onderzoek af te dingen, maar wil er op
wijzen, dat het de laatste jaren steeds meer en meer ge
bruik werd, dat de commissies uiL den Raad van het
esultaat .van hun onderzoek een schriftelijk rapport
uitbr achten. Over de rekening van het Armbestuur wordt
ee„ 11 Tv,?S gedaan' Hi-1 acht het gewenscht dat
een schriftelijk rapport wordt uitgebraeht.
De Voorzitter deelt mede dat het ook in de bedoeling
nn it °minlssie ag schriftelijk te rapporteeren, doch dat
onvoorziene oiustandigheden dit belet hebben.
De rekening wordt hierna z. h. s. goedgekeurd.
leden bebandeh,ng waren de heeren Kruijsse en Wolfert,
leden van het Armbestuur niet tegenwoordig.
f- .Op voorstel van Burg, en Weth. wordt besloten
wijziging der begrooting voor 1910, door verhooging
der inkomsten met 5000, wegens verkoop van het post-
kantoor en verhooging der uitgaven die van die som be
taald moet worden, met een gelijk bedrag.
6. Op voorstel van Burg, en Weth. wordt besloten
tot at- en overschrijving in de begrooting voor 1910, tot
een bedrag van /334.
7. De Voorzitter deelt mede dat bij Burg, en Weth.
een schrijven is ingekornen van den heer P. van Yliet,
waarin deze verzoekt zijn zoon, die sinds ruim 1 jaar
als volontair ter gemeente secretarie werkzaam is, eenig
.salaris toe te kennen.
Namens Burg, en Weth. wordt voorgesteld den volontair
eene gratificatie van 25 toe te kennen.
De heer De Feijter, gehoord hebbende dat de volontair
tot genoegen van den seeretaris werkzaam is, acht deze
lelooning met in evenredigheid met de gepresteerde
diensten en stelt voor f 50 te geven.
«r,Pf Aoorzitter merkt op dat de zoon van den heer Van
\liet is aangenomen om gelegenheid te hebben zich in
net secretarie work te bekwamen. Dat was het accoord.
De voorgestelde gratificatie wordt niet beschouwd als
beloonmg voor bewezen diensten, maar als blijk van
waardeering. Hoe in de toekomst te zij nen opzichte moet
vvoulen gehandeld kan later, bij de begrooting worden
mtgemaakt.
Het voorstel van Burg, en Weth. wordt z. h. s. aange
nomen.
De voorwaarden worden z. h. s. vastgesteld overeen-
komstig de bestaande, met dien verstande dat er eene
bepalmg in wordt opgenomen, dat Burg, en Weth. de
pacht ten alien tijde kunnen doen eindigen, zulks in
verband met de plannen voor stichting eener gasfabriek,
liebben°r gemeente bet terrein z°" kunnen noodig
ft. De voorwaarden van aanbesteding van school- en
straatverlichting worden vastgesteld als het voorgaand jaar.
lO. Vaststellen reglement Burgerlijk Armbestuur.
lie heer De Feijter uit een vvoord van waardeering voor
>urg. en Weth. dat zij dit reglement, nadat dit reeds
voor een halve eeuw was vastgesteld, hebben berzien
De Voorzitter merkt op dat die lof door Burg, en Weth
slechts ten deele kan worden aanvaard, aangezien door
het Burgerlijk Armbestuur wijziging was verzocht.
biinf aCreS' 18 hande" gesteld van dat college en
Burn r haar voorgestelde wijzigingen zijn door
liurg. en Weth., overgenomen.
De heer De Feijter maakt aanmerking op art. 2, om-
schrijvende dat het Burgerlijk Armbestuur zorgt voor
ondersteuning van de armen die niet of niet voldoende
re^dtrtnt"ndUFKVfn feiJ a,"der armbest«urontvangen. Dit
I Hi stelt ubb,ele bedeehng, tegen den geest der wet.
II ij stelt voor de woorden »of met voldoende" te schrappen
Daar mag aan iemand die van een kerkelijke of andere
insteUing van barmhartigheid gesteund wordt, door het
Burgerlijk Armbestuur met meer bedeeld worden
De heer Kruijsse kan daar niet in meegaan, de praktiik
Hot n "im dubb®le hedeeling niet geheel kan ontgaan.
Het Burgerlijk Armbestuur moet zich, als iemand om be
deeling vraagt, vergewissen of deze geen ondersteuning
afs diThliikt d J diaC°n,ie ka" kriJgen' en maS eerst
ais ait blijkt onderstand verleenen.
-ml doet zich biJ de katholieken het geval voor
met een1JF 6ann TTt gemeente te zij") d«t hare armen
"ezin in u t bed<;eld worden. Nu is een brood voor een
bh l1 t n geheel met voldoende, en als die menschen
niet aan .l'rgerllJ^. Armbestuur aankloppen gaat het toch
bedee'ld worden er°"d t6 Weigeren> omdat ze reeds
voor°het Ti' l!hrn,dcld Trdt is het nog een ™0rdee\
menschen J daar het, wanneer die
geheel tot haa/l w°rdende rpeds Bedeeld wegzond, deze
hun eigen anol'S Z°U knjgen- Zp zouden ™mers van
nbestuur niets meer aannemen, wanneer ze
daardoor de bedeeling van het Burgerlijk Armbestuur
moesten derven
De Voorzitter merkt op dat de grondgedachte der armen-
wet, vastgelegd in de artt. 21, 22 en 23 is, dat het Burgerl.
Armbestuur eerst mag bedeelen als de hulpbehoevende
los is van elk kerkgenootschap, maar noemt het ook
kwellend om in de door den heer Kruijsse genoemde ge-
vallen de menschen weg te sturen.
De heer Kruijsse merkt op dat de Raad zelf het pad
van dubbele bedeeling reeds vroeger is opgegaan, door te
voldoen aan het verzoek om voor geneeskundige behande-
ling van een zieke de helft der kosten te betalen, terwijl
de andere helft zou worden betaald door de Geref. kerk.
Bovendien in het nieuwe ontwerp armenwet is dubbele
bedeeling toegestaan.
De heer Smies heeft in de jaren dat hij lid van het
Armbestuur was, ondervonden, dat men meermalen onder-
steunden van andere diaconien moet bijstaan voor genees
kundige behandeling, daar deze de kosten eener noodige
operatie niet kunnen dragen en men de betrokken men
schen toch ook niet in het ongeluk kan laten zitten.
Dat deed zich voor bij armen van elke gezindte en niet
alleen bij de Katholieken.
De VoorzitterGeneeskundige verpleging is niet direct
als bedeeling te beschouwen en deze zou ook bij aan-
neming van het voorstelDe Feijter evenals vroeger
kunnen worden verleend.
Daar niemaud het voorstelDe Feijter steunt, trekt
deze het in.
Bij art. 3 merkt de heer De Feijter op dat het jammer
is dat Burg, en Weth. voor de benoeming van leden geen
rekening heeft gehouden met de kerkelijke gezindten.
Hij acht het noodig dat van ieder kerkgenootschap, die
ook hunne diaeonie hebben, iemand lid is van't Burgerlijk
Armbestuur. Zoowel van kerk A en B, als van de Ned.
Herv., Roomsch-Katholieke en Oud-Gereformeerde. Hij
acht een verband daartusschen gewenscht. Thans wordt
eenzijdig benoemd.
De Voorzitter betoogt dat zulke bepaling niet in het
reglement kan worden vastgelegd, de Raad moet in het
benoemen vrijblijven. Dat is het standpunt dat Burg, en
Weth. ten deze hadden in te nemen. Wat de heer De
Feijter wenscht is bij motie aan den Raad te vragen.
De heer Kruijsse ziet de noodzakelijkheid niet in om
te handelen overeenkoinstig den wensch van den heer De
Feijter. Het geldt toch de benoeming van leden van het
Armbestuur, en niet eene van afgevaardigden van ver-
schillende kerken. Bij de benoeming wordt tochgeletop
geschiktheid en niet gezien naar de kerkelijke richting.
De heer De Feijter meent dat het er alien schijn van
heeft. In plaats van Jansen van Roosendaal werd benoemd
de heer M. W. Koster en nu onlangs (wel is waar bij
loting met Duijk) in plaats van den heer Smies de heer
J. K. Vink, beiden van de richting van den heer Kruijsse.
Waar de diaconien van de kerken A en B groote bedragen
besteden voor het eigen onderhoud hunner armen, zou
hij het billijk achten dat die richtingen ook in het Burg.
Armb. vertegenwoordigd waren, en dat de Raad bij de be
noeming niet aanstuurde op eenzijdigheid maar op meer-
zijdigheid.
De heer Kruijsse wijst er op dat de heer De Feijter
den Raad, die benoemt, hier van partijdigheid beschuldigt
en dat dit ten onrechte geschiedt. Spreker heeft bij de
vacature Jansen van Roosendaal aangezocht om zich te
laten benoemen J. de Putter van Steenbosch.
Deze stelde zich niet beschikbaar. Die behoort toch tot
kerk B Wanneer er sprake was van in deze handelen
met het oog op partijbelangen zou dat ook kunnen gedacht
worden van den heer Smies, die eerst hier in de ver-
gadering te kennen gaf niet meer in aanmerking te komen,
zoodat er geen gelegenheid was om over een opvolger
te raadplegen.
De heer Smies herinnert reeds vroeger te hebben te
kennen gegeven niet meer in aanmerking te willen komen,
dat voornemen was nu bij hem tot beslistheid geworden
en daarom bedankte hij hij had er geen nevenbedoeling
mee dat eerst in de Raadszitting mede te deelen.
De heer Kruijsse beweert dit ook niet, maar wijst er op
dat men dit, in de lijn van den heer De Feijter doorgaande,
zou kunnen doen. Nog wijst hij er op dat het Armbestuur
verder is gegaan dan Burg, en Weth., die voorstelden om
te bepalen dat minstens 1 lid uit den Raad moet worden
benoemd, terwijl het Armbestuur zelf voorstelde de be
noeming van leden geheel vrij te laten. Het kost over
het algemeen reeds moeite genoeg om leden voor het
armbestuur te krijgen, zoodat er geen aanleiding is om
op kerkelijke richting te letten.
In deze echter gaarne eene uitspraak van den Raad
hebbende, steunt hij het voorstelDe Feijter om te bepalen
dat bij benoemingen rekening moet worden gehouden
met ieder der kerkelijke gezindten.
De Voorzitter waarschuwt dat dit op deze wijze uit te
maken een ongewenscht gevolg zou kunnen hebben, daar
zulks niet in het reglement moet worden vastgesteld.
Na nog enkele opmerkingen trekt de heer Kruijsse zijn
steun van het voorstel in, waaina dit door den heer l)e
Feijter wordt ingetrokken.
Het reglement wordt zonder verdere discussie vastgesteld.
11. De Voorzitter stelt namens Burg, en Weth. voor
niet aan te nemen het voorstel van den heer De Feijter
om pogingen aan te wenden voor het vestigen van een
stembureau op Zoutespui, maar daarmede rekening te
houden bij uitbreiding van het aantal kiezers.
Thans is er noch eene wettelijke, noch eene practische
noodzakelijkheid. Eerst bij 1000 kiezers moet er eene
splitsing van het stembureau plaats hebben en er zijn er
hier nog slechts 844. Het aantal kiezers dat van de
vestiging van een stemlokaal te Zoutespui zou gebaat
worden is te gering en daarom het nut niet evenredig
aan de te maken kosten. Er woneu 44 kiezers op de
Margrette, 40 te Zoutespui, 37 in Coegors, op de Sassing
42, te Sluiskil 25. Zelfs bij samenvoeging van eenige
buurten is het aantal kiezers te gering voor het vormen
van een stemdistrict, terwijl verschillende buurten zoo
gelegen zijn dat het voor de bewoners gemakkelijker is
naar Axel te komen dan naar Spui te gaan.
De heer De Feijter had gaarne gezien dat Burg,
en Weth. tegenover zijn voorstel een andere houding
hadden aangenomen. Hij kan geen enkele reden daar-
tegen aanvaarden. Dat de wet eerst voor 1000 kiezers
splitsing voorschrijft is zoo, maar zij laat toch vrijheid
het ook reeds vroeger te doen.
Dat moeilijk een middenpunt voor het te vormen stem-
district is aan te wijzen is geen bezwaar. A1 ligt Zoute
Spui niet juist in het midden, dan is die buurt toch by
goed in orde zijn van het Spuipadje voor vele kiezers
gemakkelijk te bereiken.
1'inancieele bezwaren kunnen heelemaal niet gelden.
Een dubbele stemlessenaar kost ongeveer 9, een stembus
misschien f 3, dus samen f 12. Het vervoer naar Spui
behoeft niets te korten. Jac. Weijns wil zich schriftelijk
verbinden voor gratis vervoer of om die zaken in zijne
schuur op te bergen. Ook voor het stembureau behoeven
geen kosten gemaakt te worden, de daar wonende men
schen willen gratis zitten en ook zelf voor hun eten zorgen,
terwijl in de Chr. school gratis gebruik mag gemaakt
worden van een lokaal. De totaal-kosten die men maar
eens heeft zijn f 12 en daarmede worden 120 a 130
kiezers gebaat. Waar dus onlangs f 250 subsidie werd
verleend aan de tentoonstelling met haar schitterend vuur-
werk, hoopt hij dat het fmancieel bezwaar niet van invloed
zal zijn in deze zaak van aanbelang voor vele gemeente-
naren. \roeger was de bedoeling te Spui een stembureau
te vestigen, maar dat is afgestuit op het gemis aan een
gratis lokaal. Mocht het voorstel worden verworpen, dan
zullen de kiezers van daar toch met een verzoekschrift
komen.
De heer F. Dekker acht het stembureau in de kom
wel wat groot en is daarom voor splitsing. Hij zal voor
het voorstel stemmen.
De heer LamaitreDan zouden wij er op de Kijkuit
ook wel een moeten vestigen.
De heer Smies was in beginsel tegen het voorstelhij
zag altijd op tegen de kosten, maar nu blijkt dat de
kiezers er voor zijn, dat ze voornemens zijn met een
request te komen en ze zelf voor een en ander willen
zorgen, wil hij er wel in toestemmen.
De heer Lamaitre acht het voor de menschen van Spui
zoo bezwarend niet om naar Axel te komen. De weg is
goed en ze fietsen bijna allemaal. Erger is het voor
degenen die van Kijkuit moeten komen langs een dikwijls
slechten weg. Hij is tegen het voorstel.
De heer Kruijsse zou er wel wat voor gevoelen als het
werkelijk 120 a 130 kiezers gold, maar dat getal is minder.
Van de Magrette en de Sassing kunnen b.v. de kiezers
beter naar Axel komen dan naar Spui gaan.
De heer De Feijter noemt Ramondt, als deze langs het
Spuipadje komt kan hij Spui bereiken in 3 kwartier, maar
moet naar Axel een uur loopen. Laat er echter eenigen
afgaan dan zullen er toch wel een 100 blijven die er
voordeel van hebben. Men moet er bovendien ook rekening
mee houden dat vele in die buurten wonende menschen
dikwijls onder Ter Neuzen werken en dus nog verder van
de kom verwijderd. Wat de menschen van Kijkuit betreft,
voor hen is 't zeker ook bezwarend zoover te moeten
komenkonden zij geholpen worden, dan zou hij daaraan
gaarne meewerken maar daartegen zullen thans wel te
groote bezwaren zijn en zou men later eens kunnen zien.
Dat het nu te Kijkuit niet kan behoeft echter geen reden
te zijn om de kiezers van Spui niet te helpen.
De Voorzitter wijst er op, dat de Raad niet zelf een
stembureau kan vestigen, maar dat dit moet aangevraagd
worden aan H. M. de Koningin. Dan wordt door den
Minister een onderzoek ingesteld en moeten inlichtingen
gegeven worden. Het verzoek moet dus op deugdelijke
gronden berusten. De kom ligt zoo wat in het midden
der gemeente. Als het te ver is voor de kiezers van
Zoutespui is het dit ook voor anderen. Te groote drukte
voor het stembureau kan ook niet worden aangevoerd
want de kiezers kunnen hier geregeld worden geholpen.
Dat de menschen wel eens verderop werken kan ook
niet geldenmen kan alleen rekening houden met hunne
woonplaats, want om te werken gaan er ook wel naar
Walcheren, St. Philipsland of nog verder.
Dan moeten ook de voile kosten in rekening worden
gebracht, want aan den Minister kan men niet gaan
schrijven dat Weijns gratis voor het vervoer wil zorgen,
en dat de menschen zelf met hun boterbam in den zak
in het stembureau zitting willen nemen.
Ware het dat de Raad zelf die zaak kon regelen, dan
zou het spoedig gedaan zijn, maar spreker ziet geen
deugdelijke gronden die aan den Minister kunnen worden
meegedeeld.
De heer De Feijter is niet overtuigd geworden dat er
bezwaren tegen uitvoering van zijn voorstel zijn en hand-
haaft dit. Wat hij omtrent de kosten meedeelde, vloeide
voort uit het geopperde fmancieel bezwaar, om aan te
toonen dat dit niet kon gelden.
De heer Kruijsse merkt op dat in de vergadeiing van
Burg, en Weth. werd gezegd dat vroeger voor het'gebruik
van een schoollokaal als stembureau 25 werd gevraagd
dat men het nu gratis zou willen geven is een groot
verschil. llij acht hot echter nog al bezwarend om voor
een lOOtal kiezers 9 uren te gaan zitten, dan zou het ten
slotte gaan als in Overslag, waar de kiezers al eens's mor-
gens om 11 ure alien waren geweest, en het stembureau
maar wat gingen bollen.
Nog acht spreker nuttig in het licht te stellen dat niet
alleen de wethouders, maar ook de Voorzitter tegen het
voorstel-De Feijter is, daar men anders weer allicht op
het denkbeeld zou komen dat er partij-oogmerken in het
spel waren.
Na nog enkele opmerkingen verklaai't de Voorzitter het
voorstel van Burg, en Weth., om geen stembureau te
Zoutespui te vestigen, aangenomen z. h. s.
De heer De Feijter merkt op dat de Voorzitter wel wat
vlug is en vraagt over zijn voorstel hoofdelijke stemming,
al is het dan ook dat het wel zal kelderen.
De Voorzitter brengt alsnu het voorstel-De Feijter in
omvraag, dat wordt verworpen met 6 tegen 3 stemmen en
1 onthouding. Voor stemmen de heeren De Feijter, Diele-
man en F. Dekkerde heer Smies onthoudt zich.
De heer Kruijsse zou het gewenscht achten de kiezers
van Spui, indien ze nog met een adres willen komen, er
op te wijzen dat het beter is rechtstreeksch een verzoek
te richten tot den Minister van Binnenlandsche Zaken,
daar deze toch tot het vestigen van een stembureau moet
besluiten.
12. Z. h. s. wordt goedgekeurd de overeenkomst voor
uitwatering in de Noordpolder.
13. Van het bestuur van den polder Beoostenblij
bezuiden is ingekornen een schrijven waarin wordt bericht
dat het voor het verkrijgen eener betere uitwatering van
den polder een gedeelte wenscht te doen vloeien in het
gemeenteriool liggende onder den Armendijk en vraagt
om ten behoeve daarvan buizen te mogen leggen onder
het Buitenwegje.
Burg, en Weth. stellen voor om het verzoek in te
willigen, onder voorwaarde dat de gemeente zoo noodig
water uit de gemeente vrij in den polder mag doen
uitloopen en dat de polder jaarlijks eene retributie
betaald van f 10.
De heer F. Dekker vindt dat wat weinig.
De Voorzitter wijst er op dat het als een succes mag
genoemd worden voor de gemeente, dat vroeger werd in
twijfel getrokken of zij hare rioleering wel in orde zou
krijgen en dat anderen nu al komen vragen om van de
rioleering gebruik te mogen maken.
De heer F. Dekker acht daarom 't bedrag te laagde
gemeente heeft voor de rioleering groote lasten op zich
moeten nemen en stelt voor f 25 te vragen.
Aldus geamendeerd wordt het voorstel van Burg, en
Weth. met algemeene stemmen aangenomen. De heer
Kruijsse onthoudt zich van stemmen.
14. Met 7 stemmen wordt herbenoemd tot Voorzitter
van het Burgerlijk Armbestuur de heer A. E. C. Kruijsse.
De heer M. W. Koster verkrijgt 1 stem, 2 briefjes zijn
bianco.
15. De Voorzitter benoemd tot leden eener commissie
voor het behandelen van reclames tegen den hoofdelijken
omslag de heeren Smies, Wolfert en P. Dekker. Eerst-
genoemden, die het nu al eenige jaren gedaan hebben,
bedanken. Een ander moet 't nu ook maar eens doen.
De Voorzitter acht hunne routine juist van belang voor
het vervullen der taak. Daar zij bij hun besluit volhar-
den benoemd hij de heeren Dieleman, F. Dekker en
Dregmans, die bedanken, en daarna de heeren Van Driel
en De Feijter, die het, evenals de heer P. Dekker, aannemen
De Voorzitter doet mededeeling van het rapport der
commissie, bestaande uit de heeren Kruijsse, Smies en
Wolfert, door den Raad belast met het instellen van een
onderzoek naar de wenschelijkheid van het stichten eener
gasfabriek.
Daarin zegt de commissie ongeveer 't volgende
Ter voldoening aan de opdracht van den Raad heeft
de commissie aan een nauwkeurig onderzoek onderworpen
de mogelijkheid van het met voordeel exploiteeren eener
gemeentelijke gasfabrieh.
Bericht werden de gasfabrieken te Hulst, Wolvega en
Ileemstede en de residu-gasfabrielf.
Voor de stichting der fabriek sloot de gemeente Hulst
eene leening van f 56000. Het terrein bezat ze in eigendom,
zoodat dit bedrag uitsluitend diende voor het bouwen enz.
der fabriek.
In het voorjaar van 1906 nam de bouw een aanvang
en was de gemeente in staat 1 Nov. van dat jaar gas te
leveren.
Begonnen werd met 100 aansluitingen voor gewoon gas
en 30 voor muntgas.
Alsnu volgen verschillende cijfers omtrent de uitkomsteir
der exploitatie, waaromtrent is verzocht openbare publiciteit
na te laten, doch waaruit blijkt dat geregeld met winst
werd geexploiteerd. De winst is nu geraamd op J 7o0
'sjaars, maar was reeds hooger.
Het fabrieksgebouw te Wolvega kost met directeurs-
woning en installatie's f 51043,70. De fabriek worktnog
maar ruim 1 jaar en de fabricatie gaat uitstekend, zoodat
de gemeente dit jaar zeker een winstcijfer zal kunnen
boeken.
Het aantal aansluitingen bedroeg bij de opening 189
en thans 210, terwijl het nog steeds toeneemt.
Naar aanleiding van herhaalde aanbiedingen der firma
Carl Fran ken werd ook Ileemstede bezocfyt een bloeiende
gemeente, niet met Axel op een lijn te stellen, waarom
daar geen inlichtingen van eenige beteekenis werden ge-
nomcn. De fabriek is net en 11 ink ingericht.
De residu-gasfabriek te Utrecht is wel de eenvoudigste
en goedkoopste inrichting tot het produceeren van gas,
die bezocht werd. Zij voldoet daar zoo goed dat men reeds
bezig was de installatie uit te breiden. In een etmaal
fabriceert men daar met behulp van 2 arbeiders 10.000 M
gas. Deze inrichting zou bepaald de aangewezene zijn voor
een kleine gemeente als Axel.
Toch durft de commissie haar niet aanbevelen, want
wie kan zekerheid geven dat men niet plotseling komt
te staan voor een syndicaat van de residu, waardoor de
prijzen enorm kunnen stijgen. Bij het kolengas is dat
gevaar niet zoo groot, want kolen worden tegenwoordig
overal gevonden, zelfs ons land levert thans reeds goede
gaskolen.
Voor een groote gemeente als Utrecht moge het geen
bezwaar zijn bij het tot stand komen van zulk een syndicaat
de geheele installatie terzijde te stellen, doch voor eene
kleine gemeente als Axel zou zulks de ondergang van de
geheele fabriek kunnen worden.
Om eenigszins te weten op hoeveel sluitingen alhier
gerekend zou kunnen worden, bij oprichting eener fabriek,
werd eene circulaire en brochure onder de ingezetenen ver-
spreid 119 verklaringen werden geteekend terugontvangen,
een getal dat de ranting der commissie te boven gaat.
Het resultaat van het onderzoek is dat de comuMssie
voorstelt
1. In geen geval concessie te verleenen aan een parti-
culier persoon of maatschappij.
2. Dat naar hare rneening eene exploitatie eener ge
meentelijke gasfabriek in Axel wel aanbeveliug verdient.
Voor een definitief besluit wordt genomen acht dc
commissie noodzakelijk eerst nog een deskundige op gas-
gebied te raadplegendaarom adviseert zij zoo iemand
op te roepen in een vakblad voor de gasfabricagedeze
kan dan ter plaatse een onderzoek instellen en bij een
eventueel besluit tot stichting eener fabriek, plannen, be-
grootingen enz. maken en bij het bouwen opzicht houden.
Hierntede meent de commissie aan hare opdracht te
hebben voldaan, dank betuigende aan alien die bereid-
willig de gewenschte inlichtingen verschaften.
Burg, en Weth. achtten doorzending van het rapport
voldoende om den Raad tot het nemen eener beslissing
in staat te stellen en kunnen niet anders dan den Raad
adviseeren de stichting eener gasfabriek in ernstige over
weging te nemen.
Omtrent dit punt ontstond eene uitvoerige discussie.
De heer De Feijter was, bij alle waardeering van het
werk der commissie, teleurgesteld, daar het rapport niet
geeft wat hij daarvan had verwacht, n.l. een beslist voor
stel met een volledige opgaaf der kosten. Er zit geen
warmte, die blijk geeft van een eigen, gevestigde over-
tuiging in het rapport. En Burg, en Weth. laten met
hun advies den Raad eveneens in het donker.
Spreker stelt voor in punt 2 te lezen»de Raad besluit
over te gaan tot het stichten eener steenkolengasfabriek door
de gemeente zelf te exploiteeren" en het verdere deel
van het rapport laten voor rekening der gascommissie,
en dan de plannen daarvoor van Burg, en Weth. at te
wachten.
De heer Dieleman betoogt dat de Raad zoo zonder
verdere gegevens maar moeilijk een besluit kan nemen.
Alle juiste gegevens ontbreken en die zijn eerst noodig.
Binnen korten tijd zou de aanwending van electriciteit
aan de orde kunnen komen, die meer en meer doordringt,
dan zouden de gemaakte onkosten voor gasverlichting
overbodig blijken. Allereerst zou nu een smoeten worden
nagegaan wat de ontvangsten en uitgaven zullen zijn.
De heer Kruijsse stelt in het licht dat de Commissie precies
hetzelfde wil wat de heer De Feijter bedoeld. De commissie
kan niet verder gaan, daarvoor mist zij de noodige kennis
om over de zaak te kunnen oordeelen. Evenzoo is het
met Burg, en Weth. Deze moeten, om nadere gegevens
te kunnen overleggen, eerst een deskundige raadplegen.
Hij betoogt voorts dat het rapport eene besliste rneening
weergeeft voor zoover dit mogelijk was, nl. om geen con
cessie te geven aan een particiflier en nadere gegevens te
erzamelen voor het stichten eener eigen fabriek.
De heer De Feijter verkeert in de vrees dat het inroepen
van deskundige voorlichting, zooals de commissie dat
voorstelt, te duur zal komen. Hij meent dat de gemeente-
opzichter, na b.v. eens een kijkje te hebben genomen in
Hulst, best de ontwerpen kan maken voor het gebouw.
En van een of andere adjunct-ingenieur kunnen wel in
lichtingen verkregen worden omtrent het buizennet enz.
De beer Kruijsse wil niet te kort doen aan de kunde
van den gemeenteopzichter voor het ontwerpen van
woningen of het maken eener teekening van gebouwen
voor eene gasfabriek, maar meent dat diens kennis toch
tekort schiet om in alle deelen van voorlichting te dienen.
De heer De Feijter spreekt dan trouwens ook van het
vragen van inlichtingen aan een adjunct-ingenieur. Dit
is precies hetzelfde wat de commissie voorstelt. Wat de
kosten betreft meent hij dat een 1000 voor deskundige
voorlichting toch niet van beteekenis kan worden geacht
op een stichtingskapitaal van een 59,000.
De besprekingen hebben tenslotte tot resultaat dat deze
zaak wordt aangehouden en Burg, en Weth. inmiddels
worden uitgenoodigd in eene volgende vergadering met
meerdere gegevens, o.m. eene kostenberekening, ter tafel
te komen.
Daarna gaat de vergadering over in eene zittmg met
gesloten deuren voor de vaststelling van het kohier der
schoolgelden en het suppl. kohier van den hoofdelijken
omslag.
