A I g e m e e n
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Zaterdag 8 Januari 1910.
50e Jaargang.
Gemen^de berichten.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen j 1,Franco per post: Yoor
Nederland y 1,10. Voor Belgie 1,40. Yoor Amerika l,821/g en voor
het overige Buitenland J 1,65. Men abonneert zich bij alle Boekhanae- -
laars, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
ADVERTENTIEN:
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0,10
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
T I e f on No. 25.
Inzending van advertentien voor 3 uren op den dag der uitgave.
ZEilEilE&STIE] BLAD.
Landbouwbericliten.
Men schrijft ons uit Axel omtrent eene lezing
aldaar voor de vereeniging van Oud-leerlingen
van Landbonwcursnssen gehouden door den
heer F. C. Zonnevijlle het volgende
Na door den Voorzitter als oude bekende aan
de vergadering te zijn voorgesteld, begon ge-
noemde heer zijne lezing over vlascultuur.
Spreker ving aan met te zeggen dat de vlas
cultuur van zeer ouden datum is, dat zelfs in
het oude testament, in Jozua reeds te lezen is
over vlas. Herodotus, in de 5de eeuw voor
Christus, verhaalt van een bloeiende vlasteelt
in Egypte. Verder, hoe alle Germaansche
stammen4 de vlascultuur uitoefenden voor de
vervaardiging van eigen linnen.
Tijdens de regeering van Karel de Groote
stond de vlascultuur vooral in Vlaanderen op
zeer hoogen trap. Brugge was in de 14de
en 15de eeuw het middelpunt van handel in
wol en linnen stoffen.
In de 15de eeuw nam de wolbewerking af,
maar de linnenindustrie nam zeer toe en in de
16e eeuw was het Vlaatnsche linnen een product
met grooten uitvoerhandeh Yooval Antwerpen
kwam toen sterk op den voorgrond. Zelfs tot
in Australie, Perzie en Azie was het Vlaamsche
linnen bekend en zeer gezocht. Engeland kocht
in 1630 voor meer dan 60,000 gulden aan
linnen in Vlaanderen.
Van toen dateert het Vlaamsche lied
Yoor 100 jaar schreef Schwertz dat in St.
Nicolaas van elke 4 personen zeker 3 zich
voedden van het vlas. Vooral in het eerste
derde deel, bloeide in Vlaanderen de linnen-
weverij als huisindustrie vooral.
In 1846 echter was de huisindustrie onder
gegaan, door de machinale bewerking en ont-
stond in Vlaanderen een zware crisis.
Bovendien werd de markt overstroomd met
Amerikaansche boom wol. In weinige jaren echter,
reeds in 1860, had de vlasindustrie zich aan
de nieuwe omstandigheden aangepast, met
roten in de Lije en in Gent de fabrieken met
met hunnen grooten handel. Vooral ook de
Amerikaansche oorlog, waardoor de uitvoer van
boomwol ophield, werkte hier gunstig. Na
1860 zag men echter weer een teruggang, vooral
daar de uit boomwol vervaardigde stoffen nauwe-
lijks van linnen waren te onderscheiden.
Een ding redde echter de vlascultuur van
Eems tot Seine n. 1. de overal doorgevoerde
arbeidsverdeeling, waardoor specialisten zijn ont-
staan in de vlasculturen, dat wil zeggen
mannen met bijzondere kennis van verbouwen
en klaarmaken van vlas voor de markt, waar
door dan ook dat vlas een zeer groote rol op
de wereldmarkt speelt en het vlas dat Amerika,
Oost Eurtfpa en Rusland produceert, hetwelk
van niet zoo'n goede kwaliteit is, zeer op den
achtergrond dringt.
Werd dns vroeger vlas verbouwd voor eigen
gebruik, nu als handelswaar.
Van Eems tot Seine wordt het vlas verbouwd
voor geheel Europa, daarom wordt de vlas
cultuur een gewichtige en moeilijke cultuur
die veel geld vraagt en veel risico medebrengt.
Het vlas vraagt, zegt spreker, een gematigd,
niet te droog, niet te nat klimaat.
Vochtige lucht, veel zachte regen, sterke
dauw 's morgens en 's avonds, matige warmte.
dus ons klimaat, hetwelk spreker dan ook
als het zoo zeer geschikte voor het vlas aan-
duidt.
Verder hangt het vlas veel van de weersge-
steldheid af en is ook de bodem een groote
factor.
Op zandbodem, leembodem en polderland
b. v. kan men fijn vlas vinden. Kalkbodems
zijn absoluut ongeschikt en humus in hooge
mate is zeer at te keuren.
Bewerking van den bodem.
Het bewerken van den bodem moet zoo zijn,
dat het zaad in een diepen grondigen, water-
houdenden, onkruidvrijen bodem valt. liefst,
voor den winter 2 a 3 maal geploegd. Na den
winter is aan te bevelen slechts met de eg te
werken.
Rollen na 't zaaien hleft aanbeveling door
dat daardoor het zaad aau den grond wordt
gebonden, de vochtigheid wordt bevorderd en
het zaad tegen nachtvorst eenigszins wordt be-
veiligd.
Verder zegt spreker dat omtrent de bemesting
vele brochuren en weterischappelijk aangelegde
proeven, geen resultaat hebben opgeleverd.
De bastvorming toch is afhankelijk van zeer
vele tactoren waarvan weer en wind de be-
langrijkste zijn.
Vroeger was het bemestingvraagstuk zeer
eenvoudig toen men slechts stalmest en gier
had de twee vragen waren toen geeft men
den mest aan de voorvrucht of aan het vlas, en
hoeveel zal men geven
Thans is bewezen dat de kunstmeststoffen
zeer goede diensten bewijzen, hoewel in't begin
wel eens overdreven, waardoor men dan een
zwaardere hoeveelheid krijgt, ten koste van de
kwaliteit.
In 1899 werd door een Belgische handels-
kamer bericht dat de kwaliteit van het vlas
vermindert door den kunstmest, als hootdschul-
digde de chili noemde, wat men hier eveuwel niet
bij overdrijving vindt, daar de kooper het niet
wenscht en het ook best zien kan.
Verder raadt spreker aan geen stalmest aan
vlas te geven. Stalmest maakt den bodem
vuil - doet het vlas legeren en geeft grove
bast, kan niet gelijkmatig worden verspreid en
geeft dus ongelijk gewas.
Op lichten grond in het Land van Waes
wordt getniddeld per H. A., kunstmest toege-
dient 600 E.G. thomasphosphaat, 400 E.G.
kainiet, -f- gier.
In Normandie op zandige klei 400 E.G.
supherphosphaat, 100 E.G. chili -j- 100 E.G.
gloeikali.
In Zeeuwsch-Vlaanderen 500 E.G. Arnmo-
niak-superphosphaat en 150 200 K.G. chili.
In Groningen op rijke bodems gewoonlijk
niets.
Het is zeer zeker voor vlas verkeerd om een
vaste regel als bemesting voor te stellen, daar
het complex van bodem en klimaat den oogst
vonnt.
Wel staat vast dat zware chilibemesting
slecht is voor de vezel en overmaat van kalk
de vlasbrand bevorderd kali en phosphorzuur
moeten in voldoende hoeveelheid in den grond
aanwezig zijn.
Tevens verdient het aanbeveling proefvelden
aan te leggen.
In sommige landen, zegt spreker, wordt het
vlas voor het zaad verbouwd, t. w. in Amerika,
Britsch-Indie en Oost-Kuropa. Hier zou dit
volgens spreker minder rationeel zijn men
verbouwe dan liever graan of ander zaad wat
bij minder kosten meer zou opbrengen.
Van Eems tot Seine verbouwd men twee soorten
vlas, blauw en wit.
Het blauwbloem vertakt zich het minst,
geeft weinig bladeren en is van de fijnste
kwaliteit.
Witbloem geeft meer blad en meer vertak-
king en wordt veel in Friesland op zeer on-
doorlatende grond verbouwd waarvoor het dan
ook beter is geschikt dan blauwbloem.
Er is geen plant die zoo spoedig degenereert
als het vlas. Het is dan ook aan te bevelen
zuiver en niet ziek zaad te zaaien vooral is
aan te bevelen Russisch tonzaad uit Livland
Kuhland, Litarien, Uitbesk en Smolensk. Door
verkeerd zaad in te voeren is in 1902 in Gro
ningen alleen voor een millioen gulden schade
geleden.
De beste handelaar is A. Selmer te Riga,
welke apart zaad levert voor Belgie en Neder
land. Als bijzonderkeid deelt spreker mede dat
het zaad van genoemden handelaar dit jaar
95 1/0 kiemkracht heeft.
Verder beveelt spreker aan om kiemproeven
te nemen, welke na 5 dagen 80 a 90 zaden
moeten aanwijzen die na 5 dagen niet zijn
ontkiemd, komen op 't land niet op.
Verder besprak spreker in den breede de
verschillende ziekten, zooals vlasbrand, welke
wordt toegeschreven aan een zwam in den bodem,
welke daar 15 a 20 jaar kan ieven. Dus kan
in een land waar zoo'n zwam leeft, lo a 20
jaar lang geen vlas met succes worden verbouwd.
Vlasroest, een ziekte waar ook niets tegen
is te doen.
Doode Harrel wordt zeer waarschijnlijk over-
geplant door zaad. Vooral zwakke plan ten
1 ijden er veel van, zoodat zaad met slechte
kiemkracht er zeer vatbaar voor is (zeer ver-
tropwd zaaizaad koopen is een middel om het
Te moeten denken dat deze kolossale alkohol
plas voor het meerendeel door de drinkencle
Leidenaars in een jaar tijds moet zijn veror-
berd, het is inderdaad om er van te fillem
lit jaariiTEliid
iden
Alzoo
teg*n te gaan).
Verder komt nog voor, zegt spreker, een
rup'sje dat de toppen der Stengels ineenspint
en de toppen der plant afvreet, hier kwadp
koppen genoemd (waartegen ook zeer weinig
is te doen).
Na nog een en ander omtrent de vlasindustrie,
het roten en het vervaardigen van linnen te
hebben medegedeeld, besloot spreker zijn wel-
bestudeerde rede met de aanwezigen in de ge-
legenheid te stellen, eenige vragen te doen
wa; rvan door enkelen werd gebruik gemaakt,
die daarna zooveel mogelijk door spreker werden
beantwoord.
Hierna bracht de Voorzitter een woord van
welverdienden dank aan den spreker voor de
vele moeite die hij zich had getroost.om de j
vereeniging een genoeglijken en leerzainen
middag te bezorgen.
strikvragen
De drievoudige moord te Koekange
Volgens de Ass. Ct. heeft, zooals wij meldden,
een veldwachter aan Klaas Bakker, die thans
wederom in hechtenis werd genomen als ver-
dacht van- den moord te Eoekangerveld, ge-
vraagd Zeg me nou eens, wie was je mede-
plichtige waarop Elaas zich liet ontvallen
Geen mensch, ik heb het alleen gedaan.
Art. 103 van het Wetboek van Strafvorde-
ring luidt,/Geen strikvragen zullen in den
loop van eenig proces aan eenige beklaag-
den of getuigen mogen worden gedaan en de
rechter zal geen acht mogen slaan op de ant-
woorden welke op zoodanige strikvragen mogen
zijn gegeven. Vragen, in welke een daadzaak,
door den beklaagde of de getuigen niet beleden
of opgegeven, als waarheid wordt aangenomen
of verondersteld, zullen ook
moeten worden beschouwd."
De vraag van den veldwachter was een
typische strikvraag. De veldwachter onder
stelde bij het vragen naar den medeplichtige
dat Bakker zelf den moord had gepleegd een
daadzaak, die hij niet had beleden. In het
proces mogen dergelijke vragen niet worden
gedaan. Hier echter was het proces nog niet
begonnen. De bekentenis, buiten het proces
afgelegcl, geldt slechts als ,,aanwijzing" en kan
alleen in verband met andere omstandigheden
volledig bewijs van schuld opleveren.
L. en V.
Treurig welsprekende cijfers noemt het
,/Leidsch Dbl." die, omtrent het drankgebruik
te Leiden in 1909. In Leiden zou, volgens
opgaaf van een bekend drankbestrijder, in het
afgeloopen jaar aan gedistilleerd jenever, brande-
wijn, cognac en wat er verder toe behoort,
zijn ingeslagen voor een bedrag van 750,000.
Aanschouwelijk voorgesteld zouden, wanneer
dit vocht was gegoten in literkruiken en deze
naast elkaar waren neergelegd, zij een keten
vormen ter lengte van 180 kilometers. Om
den kruikenweg af te wandelen, zou een wande-
laar 36 uren noodig hebben. Men zou er een
kanaal van een meter breed en diep en 600
meters lang mee kunnen vullen.
Aan bier en wijn werd in dit jaar
uitgegeven voor origeveer f 600,000.
te zamen e<^i bedrag van bijna anderhalf mil
lioen guldens.
De beer van'Marwijk Eooy laat bij zijn
jachthuis te Ze'ist n toren van 20 M. hoogte
bouwen om zijn jachtopzieners bij nacht te
laten uitzien naar stroopers met den lichtbak
in het jachtveld. Bij duister w«er zal een
strooper zeker op een uur afstand zijn te zien.
Maar de jachtopziener heeft hem dan nog
niet te pakken.
Door kolendamp gestikt
De familie v. Sch. in de Watermeerwijk
bij Nijmegen, kwam Zaterdagmorgeu tot de
treurige ontdekking, dat haar ojarig zoontje
dood in bed lag.
De oom, die in hetzelfde bed sliep, was be-
wusteloos en 't kostte den dokter heel wat
moeite om dezen tot bewustziju te breugen.
Eerst 's avondsV gelukte dit.
Eolendamp uit de kachel is de oorzaak van
dit treurig ongeval.
Wie betaalt die 25.000
lndertijd werd door den gemeenteraad van
Breda besloten tot aankoop van de Baronielaan,
van een particuliere bouwgrondmaatschappij.
Gedeput. Staten hebben dit besluit goedge-
keurd, doch de kroon heeft het vernietigd.
Tusschen de goedkeuring van Gedep. Staten
en de vernietiging door de kroon heefr Bieda
echter de Baronielaan gekocht en betaald, ol-
schoon, naar uit de Kamerdebatten is gebleken,
door het departement van Binnenl. Zaken aan
Breda een waarschuwing was toegezonden.
De vraag was nu, of Gedeput. btaten de
rekening van Breda, inhoudende de 25.000
voor den aankoop der Baronielaan, zouden
goedkeuren.
Sommigen meenden, dat Ged. Staten de goed
keuring niet mochten onthoudenaandeuitvoeiing
een door henzelf goedgekeurd raadsbesluit
anderen waren van oordeel, dat Ged. Staten
hun goedkeuring van het Bredasche raadbesluit
vernietigd moesten achten door het Eoninkl.
Besluit, dat den aankoop der Baronielaan had
veroordeeld en dat goedkeuring der Bredasche
rekening beteekenen zou verzet tegen het
Koninklijk gezag, zooals dat gesproken had
in het bekende Koninkl. Besluit.
De beslissing van Ged. Staten, uitgesteld
tot den laatsten dag des jaars, werd in Breda
met spanning tegemoet gezien. Eindelijk is
zij gevaller. de rekening van Breda is met
goedgekeurd en de 25.000, uit de kas van
Breda genomen ter voldoening van de koopsom
zal daarin weer moeten teruggestort worden.
Op dit oogenblik valt niet met zekerheid te
zeggen, welke gevolgen de beslissing van Ged.
Staten hebben zal.
Een tram-mop. Op lijn 4 te Amsterdam
stapt een juffrouw in de tram met een nog
zeer klein kind op den arm en een groot pak
in de hand een ond mannetje helpt haar bp
het instijgen en zet het pak naast haai neei
op de bank en daarnaast zichzelf. Het is druk.
Op de wolgende halte loopt alles vol. Een
deftig heer stapt binnen en vraagt beleefd aan
hgt mannetje of hij het pak op zijn schoot
wil nemen. ;/Nee meneer, dat pak o
„Ja, als u zpo'n groot pak wil meenemen. dan
moet u het maar op uw schoot nemen '/Maar
meneer, dat pak" De juffrouw houdt zich
stil. //Conducteur, wil je er dien meneer eens
op attent maken, dat hij dit pak op zijn schoot
dient te nemen, er is atiders geen plaats. „Maar
meneer de conducteur, dat hoeft toch niet, ik
wJa, dat moet, anders zal ik u er uitzetten
Zuchtend berust het oudje en neemt het pak
dat boven zijn hoofd uitkomt, op zijn knieed.
Vooruit verder maar weer. MuntDe tram
stopt. Het oudje staat op, zet zijn pak naast de
juffrouw neer en stapt uit. Groote verwonde-
het pak was van de juffrouw, die fijntjes
SElZESSCflE (WRIYT
nnvl versehUnt Woen8da|r. en VriJ,l»K,iv,.nU nitron.. er,> "up FeeS<daKen. 1»q de Hr.n» P1C T"' *e"'en-
Wij boeren en boerinnen,
Wij werken dag en nacht,
Wij ploegen en wij spinnen
En zingen uitermacht:
Geef, lieve Heerons cost en kleer
Het hemelrijk en dan niets meer.
ME SJ
ring
