Ter HGUzenschG Courant
Zaterdag 27 Noy. i909. No. 5384.
jDZESIRJDIE BLA 3D.
Binnenland
FEUILLETON.
TWEEDE K A IW E R.
Yergadering van Donderdag.
Het algemeen begrootingsdebat wordt voort-
gezet.
De Minister van Financien, zijn rede ver-
volgende, verdedigt de drankaccijnsverhooging,
waarvan hij wel degelijk vermindering van
drankverbruik voorspelt. Vermeerdering van
den smokkelhandel vreest de Minister niet
alleen bet toezicht zal wat moeten versckerpt.
Hierna vingen de replieken aan, waarbij de
heer Drucker zijn standpunt inzake de Kuyper-
kwestie handhaaft, zeer zeker na hetgeen
Minister Heemskerk gister heeft gezegd, of: meer
nog, heeft verzwegen, 't geen voor een goeden
verstaander welsprekend genoeg is.
Spreker doet nog eens uitkomen, dat de
opdracht aan den heer Staalman, om een
ouderzoek in te stellen inzake de gedwongen
winkelnering, een hoogst ouaangenamen indruk
heeft gemaakt, ook bij voormannen der rechter
zijde, op wier oordeel het Kabinet ongetwijfeld
hoogen prijs moet stellen. Tegenover het
verwijt dat spreker oumeedoogend zou hebben
gehaudeld, door de verkiezingskas der antire-
volutionaire partij in 't debat te brengen, merkt
spreker op, dat giften van 3000 a 4000 gulden
aan de verkiezingskas der linkerzijde weinig
voorkomen, terwijl de linkerzijde evenmin extra-
londsen van li000 kent, geschonken nog wel
door niet bij de partij aangeslotenen.
Spreker betoogt nader uitvoerig, dat de
leuze christelijke rechtsbeginselen zinledig is,
alleen dient om bijeen te houden wat bijeen
behoort en in de praktijk leidt tot conservatisme.
Spreker constateert verder dat duidelijk ait de
rede van Minister Heemskerk gebleken is, dat
in het eerste vierjarige tijdperk van kiesrecht-
hervorming niets komt. Ten slotte weuscht
spreker aan het recht dezer Kamer om inlichtingen
aan de Regeering te vragen over personen, be-
noemingen enz., in vollen omvang vastgehouden
te zien, onder erkenning echter tevens dat van
dat recht met groote discretie moet gebruik
worden gemaakt.
De heer Troelstra constateert, dat dit jaar
minder dan ooit de beteekenis der christelijke
beginselen is gebleken. Voor praktische politiek
zijn ze niet geschikt. Het kiesrecht is van
de baan, hoewel zelfs antirevolutionairen en
katholieken het eens zijn over bet huismans-
kiesrecht met capaciteiten-kiesrecht.
Men verwijt de sociaal-deraokraten dat zij
hervormingen tegenwerken, tegen de leerplicht
stemden Maar hebben indertijd de radicalen
niet tegen de Kieswet-van Houten, tegen de
tweede Ongevallenwet gestemd Al hadden de
socialisten voor de Oorlogsbegrooting van Rap-
pard gestemd, dan nog ware zij gevallen. De
heer Borgesius, formateur van het Kabinet-de
Meester, had moeten zeggen welke waarborgen
hij had, dat dit Ministerie zijn program zou
uitvoeren.
Sabotage en vorstenmoord worden door de
sociaaal-deraokratie gestreug gelaakt.
Wat betrelt de Kuyper-zaak handhaaft spreker
ook na de voorlezing van Dr. Kuyper's ver-
klaring, zijn oorspronkelijk standpunt. Deze
zaak eischt hier nadere bespreking met buiten-
sluiten van persoonlijke en politieke bedoelingeu.
Deze laatsten bestaan zoowel ter rechter- en
ter linkerzijde. Rechts is het politieke element,
38)
Amalia Violet's kamenier trad onboor-
baar het vertrek binnen.
Haar gelaat droeg niet de minste uitdrukking.
Zij was leelijk in het zwart gekleed en zag er
uit als eene gewone Duitsche vrouw uit het volk.
Magdalen zag haar onderzoekend aan.
V6or een van beiden sprak, zagen zij elkander
in de oogen, zooals twee duellisten elkander op
het laatste oogenblik, met geladen revolver ge-
wapend, zouden aanzien.
Magdalen, die met- den rug tegen den scboor-
steenmantel stond, was de eerste, die sprak.
Zij bood de andere vrouw geen stoel.
ffik verwonder mij over uw bezoek, Amalia,"
zeide zij hoog. /Toen ik u den dag najuffrouw
Thome's dood zeide, dat ik uwe diensten niet
langer behoefde en u uw loon en wat daar nog
bij kwam, gaf, dacht ik niet, dat er eenige
redeu voor u zou zijn dit huis nogmaals te
betreden."
„En ik dacht, dat het zeer osivriendelijk van
u was, iemand, die u altgd trouw gediend heeft
zoo maar zonder eenige consideratie te gebruiken,
op straat te zetten.
dat men zich als een man moet scharen om
den man vangroote beteekenis voor de coalitie,
en daarom moet de schuld van Dr. Kuyper
zooveel mogelijk verkleind, al maakt men eenige
persoonlijke restricties. Daartegenover
spreker wilde dit loyaal erkennen maakt
deze politiek het der linkerzijde niet gemakkelijk
Dr. Kuyper vrij te pleiten. Maar de hooldzaak
waarom het hier gaat althans voor
spreker is, dat men thans alleen op het eere-
woord of liever het ,/eerlijk woord" van Dr.
Kuyper vrijspreekt, terwijl het bewijsmatefiaal
daar nog ligt niet-onderzocht, en de waarborgen
ontbreken, dat dit onderzoek zal kunnen ge-
schieden. En nu moge men in intiemen of
familiekring mogelijk op dit oogenblik aan dat
eerewoord genoeg hebben, het land niet, waar
bet hier geldt een kwestie van ons nationaal
aanzien en eer. Het bewijsmateriaal moet nader
onderzocht en hiervoor dient Dr. Kuyper zich
zelf beschikbaar testellen. en hij dient een
nader onderzoek te eischen.
Een dame, die nog in 1909 met Dr. Kuyper
zakeu deedWist Dr. Kuyper dan toen nog
niet welk vleesch hij in de kuip had Spreker
verklaart dat de heer Tideman bereid is onder
eede te verklaren, dat hij zich in 1907 tegen
over Dr. Kuyper over de verhouding tusschen
Lehmann en "mej. Westmeijer heeit uitgelaten
op een wijze, welke voor ieder fatsoeniijk man
een reden moest zijn om alien omgang met
beiden te mijden.
(Herhaalde interrupties werden hier door den
heer Oosterbaan gedaan, die o. a. zei dat der-
gelijke details in het parlement niet thuis be-
hooren. De heer Duys roept hem toe: ,/Ja,
blijf den leider maar trouw, door dik en dun
De heer Troelstra zegt den heer Oosterbaan
eerst te woord te zullen staan als hij zich
rechtstreeks tot spreker wendt in een eerlijk
debat.)
De heer Troelstra, vervolgende, betoogt dat
reeds het enkele bewijsmateriaal in zake de
voorgenomen decoratie van E. A. Lehmann,
groud zou kunnen opleveren voor een straf-
rechtelijke vervolging.
Spreker wijst er verder op, dat reeds vroeger
in de „Stand'aard", Dr. Kuyper zijn woord had
gegeveu dat er geen verband bestaat tusschen
de decoratie-Lehmann en verkiezingsgeld. Toen
is het blijkbaar niet geloofd. Wordt het dan
nu zoo plotseling geloofd, alleen omdat Dr.
Kuyper nu zijn eerewoord heeft gegeven? En
wat is het woord van een mensch Onder
groote hilariteit geeft spreker eenige citaten
uit het werk van Dr. Kuyper, ,.de Heilige
Geest", waaruit blijkt, dat aan 't menschen-
woord geen waarde is toe te kennen. (De
voorzitter interrompeert den spreker, het beter
oordeelende niet verder op deze wijze op de
zaak in te gaan).
Spreker herhaalt, dat Dr. Kuyper zelf op
een onderzoek moest aaudringen om, als daar-
bij zijn onschuld blijkt, zijn beschuldigers te
kunnen verpletteren.
Hij wijst er op, dat in Fraukrijk, bij de be-
kende Wiisonzaak", de meerderheid zijner partij-
genooten zelf op een euquete aandrongen.
Hierna begeelt spreker zich in uitvoerige
kritiek op de door Dr. Kuyper in de Kamer
afgelegde verklariog, uit welker details hij
tracht aan te toonen eensdeels dat de „vergis-
singen", die Dr. Kuyper bij die gelegenheid
herstelde, in alien geval dan toch vroeger ge
diend hadden om de geloofwaardigheid van zijn
beschuldigers te schokken, anderdeels dat in
de nadere verklaring nieuwe onjuistheden voor
komen.
Vaststaat dat hier in Nederland, onder het
Ministerschap van Dr. Kuyper, een centrum
van corruptie geweest is. Dat centrum was
mejufir. Mathilde Westmeijer.
„Ik had uw diensten niet langer van noode,"
zei Magdalen kort. vJuffrouw Thorne was de
eenige die u behoefde."
;/En zulk een trouice gedienstige herhaalde
Amalia.
Er lag een wereld van beteekenis in hare stem.
Magdalen's oogen kregen een sombere uit
drukking.
,/Gij deedt uw plicht," zeide zij.. //Verder
gaat het mij niet aan."
ffMaar, mejuffrouw," vervolgde Amalia, //ik
vrees, dat ik niet zoo gemakkelijk eene andere
betrekking zal vinden. Ik ben niet zoo jong
meer, en slechts weinig menschen zijn bereid
zoo goed stilzwijgen te betalen, als gij deedt
Magdalen wierp haar een woedenden blik toe.
De storm was ten laatste losgebarsten.
„Wat wilt gij sprak zij heftig. //Spreek
z/Ik vraag hulp, mejufirouw, dat is alles,'
sprak de Duitsche. //Zooals ik zeide, ik ben
niet jong meer, en openhartig gezegd, ook al
zou ik werk kunnen vinden, ik geef de voorkeur
aan „lui" zijn. Dat doen wij alien."
z/Gij wildet van mijne liefdadigheid leven
vroeg Magdalen.
z/Dat juisj; niet, mejuffrouw. Ik heb een
plannetje. Ik ben zelfs een beetje
Zij glimlachte een booze glimlach.
z/Gij wildet toch niet met mijn vader trouwen
vroeg Magdalen met een ruwen, spottenden
lach. lets in de bedaarde, nederig-spottende
Spreker concludeerde dat als de politieke
constellatie in deze Kamer beslist, dat de zaak-
Kuyper gesloten moet worden, zonder nader
bewijs of onderzoek, daarmede echter nooit
bereikt zal worden dat de Kuyper-zaak in het
land gesloten zal zijn. Als echter voor de
rechterzijde de onschuld van Dr. Kuyper vast
staat, dan zal de rechterzijde niet moeten af-
wachten tot de linkerzijde het voorstel doet om
een enquete in te stellen, maar zelf een derge-
lijk voorstel moeten provoceeren.
TER NEUZEN, 20 November 1909.
Men schrijft ons
Er wordt in deze streken vaak geklaagd over
werkeloosheid onder de veldarbeiders eD de tijd
breekt weer aan, dat een groot gedeelte onzer
arbeiders gedurende verschillende weken geen
cent kunnen verdienen. En toch moeten deze
menschen met hun gezin leven. Van geld
oversparen gedurende den zomer kon, al is het
dagloon in den laatsten tijd wat verhoogd, niets
kornen, want de prijzen der noodzakelijke levens-
behoeften zijn ook aanmerkelijk gestegen. Nu
is het algemeen bekend, dat vele landbouw-
artikelen, voornamelijk in deze streken, in den
zomer tot verdere bewerking naar het buiten-
land worden verzonden. Men denkt maar eens
aan de ontzaglijke hoeveelheden vlasdie
jaarlijks groen van het land naar Belgie
gaan om daar verder bewerkt te worden.
Bovendien heeft voor de landbouwers die
aflevering aan buitenlandsche handelaars in de
laatste jaren groote moeilijkheden veroorzaakt
en aan die financieele nadeelen is het wel te
wijten, dat er een aanzienlijke vermindering
van vlascultuur valt te constateeren iets wat,
vooral voor den arbeider, te betreuren valt.
Volgens matige berekening beteekent voor den
laudarbeider elke H.A. vlas vervangen door een
H.A. graan, peulvruchten of beetwortelen een
vermindering aan arbeidsloon van f 50.
In 1907 werden in ons land, volgens het
regeeringsverslag, op 16818 H.A. vlas verbouwd,
waarvoor ongeveer 8000 arbeiders noodig waren,
aan wie te zamen 21/3 a 3 millioen gulden
arbeidsloon werd uitgekeerd. Dit vlas werd
hoofdzakelijk groen naar Belgie verzonden. Nu
is het de meening van vele belangstellenden in
de Nederlandsche vlascultuur en vlasbewerking
dat het heel goed mogelijk is dit vlas in ons
land verder te bewerken. Daardoor zouden in
den zomer vele arbeiders met het roten en in
den winter met het vlas zwingelen een flink
daggeld kunnen verdienen. In het Noorden,
in de provincie Groningen, is men reeds in
dieu geest werkzaam geweest. Ook is door
het hoofdbestuur van de Groninger maatschap-
pij van Landbouw eene commissie benoemd om
een grondig onderzoek in te stellen naar de
verschillende methoden van vlasbewerking in
het binnen- en buitenland. Zouden onze land-
bouwmaatschappijen ook niet eens dit belangrijk
onderwerp aan de orde kunnen stellen
Zaamslag, 26 November. Gisteren hield de
vereeniging „In 't belang der landbouwers"
alhier hare gewone jaarlijksche vergadering, op
de bovenzaal bij den heer C. P. de Regt. Nadat
rekening en verantwoording was gedaan bleek
dat de inkomsteu hadden bedragen, met inbegrip
van het goed slot van het vorige dienstjaar
53,20V2, 87707,95, de uitgaven 87417,20,
goed slot f 290,75. Onder de ontvangsten is
begrepen de contributie van 80 leden a 1,
van 10 nieuwe leden a f 2,50 en 0,42 van
het spaarbankboekje, sameu 114,42.
Aangekocbt werd in den loop van het dienst
jaar 17,900 K.G. lijnkoek, 14,000 K.G. Thornas-
phosphaat, 575700 K G. superphosphaat, 13100
K.G. patentkali, 46960 K.G. ma'is, 395900
K.G. ammoniak superphosphaat, 351600 K.G.
houding der vrouw scheen haar hare waardigheid
te ontnemen.
//Beware mij kreet Amalia. //De stief-
moeder te zijn van mejuffrouw, neen, dat zou
een te gevaarlijke eer zijn Neen," vervolgde
zij //dit is mijn plan. Er is een mooi hotel-
restaurant te koop in West End, vlak bij Picca
dilly circus. Ik zou er eigenares van willen
worden. Ik zou er, met een flink personeel, zelf
weinig aan hoeven te doen. En ik dacht, dat
mejuffrouw zoo enorm rijk nu hare
getrouwe dienares nu wel als cadeautje de koop-
som zou willen geven."
Magdalen zag haar met opgetrokken wenk-
brauwen aan.
z/Van uw standpunt lijkt het een bewonderens-
waardig plan," zeide zij. //En hoeveel is de
koopsom
//We 1... tamelijk hoog, maar de stand is
ook mooi. Dames als gij kunnen er best hun
lunch en diner gaan gebruiken. Men vraagt
mij zestig duizend gulden."
z/En gij hebt de onbeschaamdheid, hier te
komen om mij zulk een enorme som te vragen
Gij moet krankzinnig zijn
z/Neen, mejuffrouw, gij moet krankzinnig zijn
als gij ze mij weigert. Voor u en uw vader
beteekent het niet veel, en wanneer gij het niet
geeft, kan het beteekenen enfin, dat behoef
ik niet te verklaren, wel
z/Gij zijt een brutaal mensch", kreet het meisje
chilisalpeter, 606 K.G. Brabantsch klaver-
zaad, 153 K.G. lucerne en 3900 K.G. wikken.
Tot leden van het bestuur werden herkozen
de heeren D. Dekker en Jac. Verpoorte. Toen
laatstgenoemde voor zijne herbenoeming be-
dankte werd in diens plaats gekozen de heer
Jan Verpoorte. Eveneens werden herkozen tot
leden in de commissie tot het nazien der reke
ning de heeren W. Scheele en Jac. Dieleman.
Op feestelijke wijze werd in verschillende
toespraken herdacht dat de ijverige secretaris
der vereeniging de heer E. J. de Klerk voor
25 jaar zijn functie als zoodanig aanvaardde.
Hem werd door de vereeniging als blijk van
waardeering voor zijn goede diensten aangeboden
een eikenhouten schrijftafel met inscriptie in
zilver en een bureaustoel. Na afloop van den
gebruikelijken maaltijd werd door een der be-
stuurders van de Hollandsche een lezing gehou-
den in zake verzekering tegen de geldelijke
gevolgen van landbouwongevallen en in zake
verzekering voor de gevolgen van het arbeids-
contract.
Sas van Gent, Door het breken eener as
der broedbakken in de Cooperatieve Suiker-
fabriek moest Donderdagavond deze stop zetten,
wat wel een paar dagen zal duren.
Stoppeldijk. Een vijf en twintigtal land
bouwers uit deze gemeente en het naburige
Boschkapelle hielden in het cafe van den heer
A. Serrarens eene vergadering ter bespreking
van het plaatsen eener weegbrug nabij de school
aan de Veerstraat.
De bijeenkomst had een zeer gewenscht
verloop, daar tot het plaatsen is besloten, als
men voor de komende campagne gezamenlijk
beeten kan verkoopen, die door de koopers
aan de brug zouden ontvaugen worden, waarvoor
geen vrees behoeft te bestaan.
Staande de vergadering werden reeds 150
gemeten voor dien verkoop opgegeven, welk
bedrag nog zeer zal stijgen.
Er werd besloten eene brug te plaatsen, die
tot 10000 Kg. kan wegen en zal werken met
een zoogenaamd kaarten-apparaat.
De kosten der brug werden geraamd op circa
1250, te bekostigen door aandeelen van f 25
welke alle zijn geplaatstdoch van de geplaatste
kunnen door nieuwe deelnemers aandeelen worden
overgenomen.
Het doel is eene vennootschap aan te gaan
voor den tijd van 20 jaar.
Tot bestuursleden werden gekozen de heeren
E. Staal, J. de MaatStaal en C. Vereecken.
Koewaclit. Vele huismoeders geven aan
hunne kleine kinderen, als ze lastig zijn, veel
schreien en slecht slapeD, in plaats van den
geneesheer te raadplegen, een drankje, dat zij
slaaprozen noemen. Het is een aftreksel van
het zaad der maankoppen. Deze slaaprozen,
bevatten een soort van opium, een langzaam
vergift, dat allerverderfelijkst werkt op de ver-
standelijke vermogens der kinderen. Kinderen,
die in hun eerste levensjaren van dien nood-
lottigen drank gebruikt hebben, leeren moeilijk,
blijven dom en ondervinden geheel hun leven
de gevolgen van hun „slaapdrankje".
Vele huismoeders meenen, dat het voldoende
is als hunne kinderen slapen.
„lk moet den heelen dag hard werken en
ik zou niet graag 's nachts wakker liggen om
op de kleinen te passen. Ik geef ze een goede
dosis slaaprozen en zjj slapen toch zoo lekker."
Doch de moeders weten niet, dat zij hunne
lievelingen lichamelijk en geestelijk vermoorden.
Willen zij het niet gelooven, zij vragen het
maar eens aan de geneesheeren of aan de onder-
wijzers. Deze laatsten kunnen in hunne school
met den vinger de kinderen aanwijzen, die in
hunne eerste levensjaren „slaaproosjes" ge-
dronken hebben.
trotsch. //Hoe durft gij hier komen Ga uit
mijn oogen, onmiddellijk
Doch Amalia naderde haar een paar passen.
z/Ik geloof, mejuffrouw, dat, wanneer gij een
oogenblik nadenkt, gij het beter zult oordeelen
mij te geven, wat ik vraag."
z/Brr ik ken u en uw soortDit is
slechts het begin. Sluw schepsel, er zal altijd
een kleinigheid noodig zijn. Wanneer ik eens
toegeef, is er geen eind aan het vragen. Ik
weiger absoluut."
z/En is mejuffrouw voorbereid op de gevolgen
Hare woorden klonken als een dreigement.
z/Wat kunt gij tegen mij inbrengen vroeg
Magdalen, niet meer op haar hoede. //Niemand
zou u gelooven."
z/Aha, dus mejuffrouw stemt toe, dat er iets
tegen haar in te brengen is. Mejuffrouw moest
beter overdenken. Het zou zoo gemakkelijk
zijn, hier en daar het gerucht te verspreiden,
in het rechte kwartier natuurlijk, dat er geen
lijkschomcing op de arme juffrouw Violet
gedaan is."
z/Wees niet dwaas", zei Magdalen smalend.
z/Gij weet zeer goed dat een van de eerste
doctoren in Londen het bewijs teekende. Ik
begrijp zelf niet, hoe ik er toe kom mij te
verlagen mij tegenover u te verdedigeu."
Omdat gij zeer goed weet, dat gij niet anders
durft," zei de Duitsche zacht.
tWordt vervolgd).
VAN
