Ter Neuzensche Courant. - Zaterdag 20 Maart 1909. 49e Jaargang.
D B, ANEW E T.
Op Leven en Dood.
No. 5278.
Binnenland.
FEUILLETON.
Predikbeurten.
TWillBDB BXjA.X).
TWEEDE K A HI E R.
Vergadering van Donderdag.
In behandeling korat de conelusie van het
veralag der commissie omtrent de inlichtingen
op het adres van A. M. J. van Drenth, gewezen
deurwaarder der directe belastingen te Gorinchetn,
houdende verzoek om herstel in vroeger ambt,
of eervol ontslag daaruit.
De meerderheid der commissie stelt voor den
Minister eenvoudig dank te zeggen voor de
verstrekte inlichtingen de minderheid wjjzigt,
bij monde van den heer Helsdingen, haar wensch
aldus dat adressant eervol ontslag of herstel
in zjjn vroeger ambt zal worden verleend.
De heer Bolsius, het gevoelen der meerder
heid verdedigende, wijst er op dat op een vorig
adres van adressant eveneens is beschikt in den
zin van eenvoudige dankzegging aan den
Minister, en dat alleen een nieuw feit de Kamer
tot revisie zou kunnen leiden.
De Minister van Financien betoogt, dat noch
van eervol ontslag, noch van herstel in vorige
betrekking van den adressant hiersprake kan zjjn,
want weliswaar is beklaagde in hooger beroep
vrjjgesproken, maar volgens 's Ministers over-
tuiging is van Drenth op belastinggebied een
volkomen onbetrouwbaar ambtenaar.
De heer Helsdingen trekt daarop de conelusie
van de minderheid in, waarna de conelusie van
de meerderheid wordt aangeuomen.
Na aanneming zonder hoofdeljjke stemming
van verschilleude andere conclusies, komt aan
de orde de interpellate Bos, over de houding
der Regeering ten aanzien van de vereenvoudigde
•chrijfwijze der Nederlandsche taal.
De interpellant, de heer Bos, wjjst op de
sympathie, waarmee sedert 1891 in de onder-
wjjskringen de vereenvoudigde schrijfwijze Kolle-
wjjn is ontvangen, en de groote vorderingen,
welke de Kollewjjnsche beweging gemaakt heeft,
en zulks niet alleen bij het openbaar, doch
ook bij het Katholiekeen Protestantsche bij zonder
onderwijs. Men heeft wel getracht die nieuwe
schrijfwijze belachelijk te maken, omdat er veel
misverstand over de nieuwe spelling bestaat,
maar een goede zaak wordt niet gedood alleen
door haar belachelijk te maken.
De houding nu, welke de Regeering tegenover
de vereenvoudingsbeweging aanneemt, blijkens
de feiten der laatste tijden, wordt door spreker ge-
kritiseerd. De Regeering moet zich in deze *aak
niet inmengen, maar de beweging haar vrijen groei
laten, zonder de autonomic der lagere besturen
/pDe heeren uit Laibach zullen zich met zijn
arrestatie bespottelpk maken, zjj zouden er ook
zeker niet toe zijn overgegaan, als niet de
districts-rechter gezegd had, dat hun al die
kwade geruchten, die hrj zelf verspreid heeft,
van andere zijden ter oore waren gekomen.
Die arise kleine hier heeft een vreeselijken dag
doorleefd. Niet alleen, dat haar Franz ge-
arresteerd is, dat is het ergste niet, want die
zal spoedig genoeg vrij gelaten worden, maar
dat de geheele wereld behalve de adjunct
en ik aan zijne schuld gelooft en de menschen
zich niet schamen dit openlijk te zeggen, dat
brengt haar tot vertwjjfeling. „De professor,
die zooveel met Franz op heeft, kan hem ook
ni£|a achten," zeide zij, en daarom
wi de zij tot u gaan. Ik moest aan haar ver-
langen voldoen en hier zijn wij. Misschien is
e zoo goed. Bij u zal het arme kind niet
aan doovemans ooren kloppen en gerustgesteld
worden, wanneer zij bemerkt, dat niet alien
ranz voor een moordenaar en dief aanzien;
Ta nu zitten, mijn kind, hier op dezen stoel
en stort voor den professor je hart uit, hjj zal
je bepaald kalm aanhooren."
aan te randen. De Regeering moet ha'erzijds
niets doen om deze beweging den kop in te
drukken. Waar het beginsel der antirevolu-
tionairen voorschrijft alles wat uit't vrjje volks-
leven voorkomt, te steunen, verbaast 't spr., dat
juist een anti-revolutionair Minister de eerste is
die van boogerhand de zaak wil fnuiken. Spr.
richt tenslotte tot de Regeering deze eene vraag
»Wat zijn de voornemens der Regeering ten
opzichte van de vereenvoudigde schrijfwijze der
Nederlandsche taal
De Minister van Binneul. Zaken beaamt,
doch echter slechts in algemeeneu zin, dat de
Regeering in wetenschappelijke vraagstukken
geenerlei macht moet uitoefenen. Maar hier
hebben we niet te doen met een uitsluitend
wetenschappelijk vraagstuk. De vraag toch is
hier nietop welke wijze moet de Nederlandsche
taal geschreven worden Doch we hebben thans
een eenheid van taal, en een betrekkelijk vol
komen eenheid van beschaafd spreken en schrijven.
Moet nu de eenheid worden verbroken en moet
de Regeering werkloos blijven, als zij ziet dat
de eenheid dreigt verbroken te worden
In elk geval behooren de met het schooltoe-
zicht belaste ambtenaren zich van propaganda
voor de nieuwe spelling in hun ambt te ontbouden
het optreden van den schoolopziener Wirtz had
den Minister dan ook verbaasd.
De L.-O.-wet, welke gepubliceerd moet worden
in de officieele spelling, legt reeds deswege de
Regeering een band aan.
De openbare scholen genieten ten deze trouwens
minder vrijheid dan de bijzondere, aan welke
laatste de Minister subsidie niet zou willen
weigeren, zoo zij de nieuwe spelling wilden
volgen.
De vernietiging van het besluit van B. en W.
van Winschoten was een eisch van voorzichtig-
heid, want allicht waren er veel meer scholen
gekomen, die de nieuwe spelling wilden onder-
wijzen, hetgeen, niet in 't belaug der leerlingen
tot de grootste verwarring zou leiden.
Door de Kollewijnsche spelling leert men de
taal anders en minder goed er zijn velen wien
die spelling een ergenis is. Het is bovendien
twijfelachtig of de nieuwe spelling berust op
wetenschappeljjke basis. Zij is op het gemak
gegrondvest, en komt dus neer op achteruit-
gang in de beschaving.
De propaganda op deze wijze voor de nieuwe
spelling gemaakt, wordt door spreker betreurd.
Het verbreken der eenheid der spelling verzwakt
de nationale gedachte ook tegenover het buiten-
land Hot Jo oolorwgBorj 2^ voor ,je njeilwe
spelling interesseeren, is geen wonaer. Voor
hen is zij gemakkeljjk.
Spr. zou 't aaugenaamste zijn, dat de taal-
geleerden zelven tot een oplossing zouden komen,
zonder daartoe door de Regeering te zijn uitge-
noodigd. Zulks is echter tot dusverre niet ge
schied, en gebeurt het niet spoedig, dan zal
een Staatscommissie moeten worden ingesteld,
wier taak het zal zijn de partjjen bijeen te
brengen.
De heer Bos, repliceerend, bestrijdt de door
den Minister gebezigde argumenten en bestrijdt
met name het denkbeeld eener Staatscommissie
die niets zal uitrichten, en na eenige jaren de
Regeering wederom tegenover hetzelfde vraag
stuk zal kunnen doen plaatsen. Spr. zal van
de verdere discussie lateu afhangen of hjj een
motie zal indienen.
De heer Brummelkamp verdedigt de houding
des ministers als volkomen correct.
De heer Roodhuyzen verdedigt de vereenvou
digde schrijfwjjze. Spr. stelt de volgende motie
voor
//De Kamer, van oordeel dat het tjjdstip is
Ik had Anna hjj die lange inleiding aangezien,
zij werd beurtelings bleek en rood toen de
oude heer over den districts-rechter sprak,
flikkerden haar oogen en toen zij zich tot mjj
wendde, keek zjj mjj smeekende aan. Het
schoone kind was zoo aanvallig, dat mijn hart
als 't ware onder haar blik samenkromp. Ik
was niet vrij van alle schuld
Anna nam op aanwijzing van haar vriend
plaats aan mijn bed. Zij keek mij met haar
groote oogen vorschend aan 't was als wilde
zij in mijn hart lezen, om daarin te zien, of
ook ik aan Franz' schuld geloofde.
z/Gjj kunt niet aan hem twijfelen, professor,"
zeide zij zacht, //hij houdt zooveel van u en heeft
u het leven gered
Er lag weinig logica in die woorden, doch ik
moest er mij toch door schamen. Franz kon
slechts schuldig zijn als zij zjjn medeplichtige
was, en ik had bijna aan zijn schuld geloofd! Ik
kon den blik dier reine, heldere oogen niet
verduren ik moest de mjjne neerslaan en
schaamde mij.
Al achten ook alien hem schuldig", hernam
zij vol overtuiging, ,/gij kunt dat niet doen. Gjj
gelooft in hem, en het is uw plicht alles te doen
om zijn onschuld te doen bewijzeja want hij
redde uw levea. Daarom kwam ik tot u,
daarom moest ik u spreken, voor de nacht valt.
Ik zal rustig slapen als ik weet, dat gjj mij
helpen wiltFranz heeft mij gisterenavond
verteld, dat de rechter u het leven heeft willen
aangebroken om te overwegen welke wijzigin-
gen in de schrijfwijze van onze taal behooren
te worden aangebracht, noodigt de Regeering
uit de benoemingen van een Staatscommissie
over dit onderwerp te bevorderen."
Tenslotte vraagt spr. of het juist is dat van
Regeeringswege ook naar Indie een circulaire is
gezonden, bedoelende het invoeren van de nieuwe
spelling te verbieden.
De heer Van Wijnbergen sluit zich aan bij
de motie.
De heer Ter Laan zou aan een eventueele
Staatscommissie de eenvoudige vraag willen zien
onderworpenis het stelsel-Kollewijn te aan-
vaarden, ja of neen
Besloten wordt Vrjjdag (heden) niet te vergade-
ren, met het oog op de te houden vereenigde
vergadering.
Nader zal worden meegedeeld wanneer de
behandeling dezer interpellatie zal worden hervat.
TER NEUZEN, 19 Maart 1909.
Met ingang van 2 April is verplaatst van
Bladel naar Ter Neuzen de brigadier der kon.
marechaussee Nijssen.
Voor de aanstaande akte examens, te
Middelburg af te nemen, zijn o. m. als des-
kundigen benoemd de heeren
M. L. de Keijser te Graauw, voor taal en
lezen
R. van der Welle te Grijpskerke, voor rekenen
G. den Toom te Aardenburg en H. Koelmans
te Neuzen, voor aardrijkskunde
A. Kok te Zaamslag, voor gescbiedenis
S. de Graaf te Zierikzee, J. de Mejjer te
Schoondijke en B. van Ruijven te Axel, voor
kennis der natuurA. F. Wisse te Breskens,
voor zang.
Van Ged. Staten van Zeeland is voor de
Dinsdag door Z. K. H. Prins Hendrik te openen
De Ruijterschool te Vlissingen, een mooi portret
van Michiel Adr. de Ruijter ontvangen. Onder
de andere geschenken mogen nog wel genoemd
worden 24 oude gravures in lijst, voorstellende
verschillende havens van Nederland, geschonken
door den heer De Groot te Hansweert.
De centrale liberate kiesvereeniging in
het district Zierikzee, heeft tot candidaat voor
de Tweede Kamer gesteld het aftredende lid,
de heer Mr. R. J. H. Patijn.
Door de centrale anti-rev. kiesvereeniging
in dat district is gesteld de heer H. C. Vegtel,
lir van de Prov. Staten van Zuid-Holland.
in de gisteren genouaen zittrng uer i weeuo
Kamer werd zonder stemming aaugenomen de
conelusie van de commissie omtrent een adres van
Wjjne en 23 andere visschers te Philippine, ter
zake van het nemen van maatregelen in het
belaug der mosselvisscherij.
Deze conelusie strekte tot dankzegging aan
de regeering, met aanbeveling van de zaak der
visscherjj in de Wester-Schelde, het Hellegat,
den Brakman en het Zwin in hare ernstige
aandacht.
In de week van 10 tot 16 Maart 1909
zijn in Zeeland voorgekomen 9 gevallen van
roodvonk, waarvan 1 te Middelburg, 2 te Rilland-
Bath, 2 te Stavenisse en 4 te Vlissingen 11 van
diphteritis, waarvan 1 te Clinge, 2 te Goes, 1
te Hontenisse, 2 te Ter Neuzen en 5 te Stave
nisse.
Hoek. De heer B. Meijer, theol. candidaat
te Middelburg heeft voor het beroep bij de
gereformeerde kerk alhier, bedankt.
Axel. Tot onderwijzer aan de school voor
m. u. 1. o. te Weesp is benoemd de heer L. B.
berooven, dat hij uw bitterste vijand is Gij
zult mij den besten raad geven als ik u een
geheim toevertrouw, dat ik tot dusverre be-
waard heb, een verdenking mededeel, die ik
zelfs tegen mijn besten vriend en bloedverwant
niet waagde uit te spreken."
z/Spreek, lief kind," zeide ik, hare hand in
de mijne nemende en hartelyk drukkende, »ik
verzeker u, dat ik niets liever wensch, dan de
onschuld van den redder mijns levens te kunnen
bewijzen."
z/Ik wist dat, en ik zal u vertrouwen," zeide
Anna trouwhartig, „u en mijn goeden vriend,
den dokter. Gjj beide zult mij raden," ver-
volgde zij, met de eene hand de mijne vasthouden-
de, met de ander die des dokters grjjpende.
z/Wat had je dan. te vertellen, dwaas kind,"
zeide de dokter, #als je een geheim hebt, had
je mij dit reeds lang moeten mededeelen, als
je raad noodig hebt, had je die reeds lang
kunnen krjjgen 1"
#lk mocht nietFranz had het mij verboden.
Franz zelf heeft mij tot gisterenavond niet
geloofd. Hij is onschuldig 1" zeide hij, //je
vrees voor hem, de afschuw jegens hem, voert
je op dwaalwegen
z/Wat praat je toch, kind. Over wien heb
je het vroeg de dokter.
In plaats hem te antwoorden, wendde Anna
zich tot mjj.
»Toen ge op dien vreeselijken dag het ver-
laten huis bereiktet, professor, hebt ge toen
A. Rolff Jz. onderwijzer te Medemblik, vroeger
alhier.
Hulst, 19 Maart. Door de plotselinge zwen-
king van een der locale bladen zjjn de demo-
cratische elementen in ons gewest in hunne
organisatie maar vooral in hunne propaganda be-
moeiljjkt. Van daar, dat er pogingen worden
aangewend om te komen tot de sticbting van
een nieuw weekblad, indien althans de pogin
gen om in #De Grenswachter" onder dak te
komen, mochten mislukken. En daar wjjst
het heen.
Koewaeht. Sinds langen tjjd had men hier
in de gemeente niets vernomen van nachteljjke
diefstallen van kippen en konjjnen, deze week
echter hebben de dieven weer beproefd in deze
gemeente hun slag te slaan. Dinsdagavond
omstreeks half tien werd Th. B. op den Ouden
Molen gewekt door een buitengewoon leven.
Bij onderzoek bleek dat de dieven een gat
hadden willen zagen in de deur van het kippen-
hok maar door het geweld was een epjjkerbak
gevallen, die aan de binnenzjjde der deur was
opgehangen. Door dit gerucht hadden de dieven
het hazenpad gekozen. De buurman van Th.
B. echter, Alph. B., miste den volgenden morgen
een lltal schoone jonge hoenders.
Maandag en Dinsdag had te Gent de ge-
wone halfvasten-paardenmarkt plaats, waar
ook vele personen uit deze streken met hunne
paarden heengaan. Van dit jaar zjjn uit deze
gemeente van de 6 paarden, die er te verkoopen
heengegaan waren er 4 verkocht. Inhetgeheel
waren aangevoerd 1103 paarden, waarvan er
706 aan den man zjjn gebracht. De gemiddelde
prjjs was 1100 francs. De prjjzen waren erg
dalende. Paarden, waarvoor 's Maandags tever-
geefs 1700 francs geboden was, konden des
Dinsdags ternauwernood 1500 francs verkocht
worden.
Oostburg. Van anti-rev. zjjde wordt als
candidaat voor de Tweede Kamer genoemd
de heer prof. Mr. A. P. DiepeDhorst te
Amsterdam.
Vlissingen. Hedenmorgen kwamen per prov.
boot zooveel landverhuizers mede dat aan den
trein van 9 uur eenige wagens moesten worden
aangekoppeld.
Zondag 21 Miuirt 1909.
itVil"is. "feuA TiTOJEW1'
RECHTSZAKEN.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
De rechtbank heeft in hare zitting van 19
Maart de volgende vonnissen uitgesproken
A. H., oud 28 j., visscher te Breskens, is
in de buurt van dat huis nog geen ander ont-
moet dan Franzvroeg zjj.
z/Neen, niemand."
z/Ik bedoel niet bjj het huis zelf of in de
onmiddelljjke nabijheid, doch op de bergen,
die langs de rots naar Luttach zjjn
z/Ook daar heb ik niemand gezien."
,Gjj hebt hem niet gezien Dat is verschrik-
kelrjk Franz dacht dit gister bepaald."
z/Maar wien zou de professor dan wel gezien
hebben vroeg de dokter nieuwsgierig.
z/Den districts-rechterantwoordde Anna,
z/ik meen hem gezien te hebben, doch ik kan
het thans niet met zekerheid zeggen, en Franz
dacht gisteren nog dat ik mjj kon vergist heb
ben, en zeide dat ik op eene, misschien verkeerde
waarneming, geen verdenking tegen een on-
schuldige mocht uitspreken."
De dokter was door Anna's woorden even
verbaasd en verschrikt als ik. Hjj verlangde
meer van haar te hooren, en toen ik ook het
jonge meisje vroeg, ons geheel vertrouwen te
schenken en alles te zeggen wat zjj meende,
gaf zjj aan ons verlangen gehoor en vertelde,
wat haar reeds lang op 't hart had gelegen.
Toen Anna dien dag het huis had verlaten,
en met Johanna langs den gewonen weg naar
Luttach was gegaan, had zjj toevallig daar,
waar de eiken op zich zelf staan en een blik
op de rotsen toelaten, naar boven gekeken en
bovenlangs iemand naar het afgelegen huis
zien gaan. Zjj had gemeend in dien man den
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN,
brengen ingevolge arttkel 37, in verband met artikel
12, le lid der Drankwet ter openbare kennis dat bij
hen zijn ingekomen verzoekschriften om verlof tot den
verkoop van alcoholhoudenden drank anderen dan
•terkeu drank van
PETRUS FLORENT DE BARKER, van berocp
gchipper, wonende te Ter Neuzen, in de beneden voor-
zaal van bet pei'ceel plaatselijk gemerkt 112 en gelegen
aan het Nieuwediep, en
b« M ARIA EXAVER1A RONDONCK, zonder beroep.
wonende te Ter Neuzen, in het beneden voorlokaal
van het perceel plaatselijk gemerkt 7 en gelegen aan
de De Feijterstraat.
Binnen twee weken nadat deze bekendraaking is
geschied kan ieder tegen het verleenen van het verlof
sekriftelijk bij Burgemeester en Wethouders bezwaren
inbrengen.
Ter Neuzen, 18 Maart 1909.
Burgemeester en Wethonders voornoemd,
J. A. P. GEILL, Burgemeester.
W. S. J. OlELEMAN, Secretaris.
■niuuEji 1
Hervormde Kerk.
Axel. sj u. en 2 u., Ds. J. B. T. Hufsenholl*.
Zaamslag. 9 u. en 2 u., Ds. G. van Die,
Sas van Gent. 9J u., Ds. H. Akersloot van Houten Boos.
Hulst. 10 u., Ds. De Boer.
•■ereformeerde Herken.
Ter Neuzen. 9 n. en 2 u., Ds. W Bosch van Almkerk.
Axel A. 9 u. en 2 u., Ds. A. Vogel v. Pottershoek.
H. 9 n. en 2 u., Ds. J. v d. Kamp.
Zaamslag A. 9 a. en 2 u., Ds. R. Hamming.
H. 9 u. en 2 n., Ds. M. Uijtenhondt.
Hoek. 9 u. en 2 u.. Ds. H. Enserink v. Bandwgk.
(■erefurnieerde gemeenle (Vlooswijkstraat).
Ter Nenzea. 9 u., 2 u. en 5J u., Ds. A. Janse.
Itud-Gereforuieerde gemeente (Vlooswijkstraat).
Ter Nenzen. 9 u., 2 n. en 5$ u., leeskerk.
Lokanl ..Eben-Haezer" (Kerkhoflaan).
Ter Neuzen. 5} u., dhr. J. J Kense.
