Ter Neuzensche Courant. - Zaterdag 13 Maart 1909. 49e Jaargang.
Op Lsven en Dood.
No. 5275.
FEUILL eTon!
Buitenland.
Binnenland.
TWBBDE BLAD.
Te Belgrado is de tekst openbaar gemaakt
ran de diplomatieke nota'a gewisseld tusschen
Rusland en Servie.
In de Russiscke yerklaring wordt /,met vol-
doening" vastgesteld dat Servie zijn vredelievende
houding handhaaft en aan de noordgrens geen
militaire maatregelen neemt. Tevens wordt de
meening uitgesproken, dat de Servische regeering
onder de bestaande omstandigheden openlijk.
aan de groote mogendheden behoorde te ver-
klaren, dat zjj niet volhardt bij de territoriale
eisehen en zicb in alles vrat met de hangende
kwesties in verband staat verlaat op de beslissing
der mogendheden. Dan zullen de mogendheden
alle pogingen in het werk kunnen stellen ten
gunste van de Servische belangen.
De mogendheden zijn niet genegen steun te
verleenen aan het denkbeeld van schadeloos-
steliingen in gebied ten gunste van Servie.
Vasthouden aan die eisehen zou een gewapend
conflikt met- Oostenrijk uitlokken en daarvoor
wil Rusland Servie behoeden.
Het antwoord van Servie door zijn legaties
te Petersburg, Berlijn, Londen, Parijs, WeeneD,
Rome en Konstantinopel bekend gemaakt, ver-
klaart, dat de juridische toestand van Servie
jegens Oostenrijk na iniijving van Bosnie nor-
maal bleef.
Servie heeft niet de bedoeling het op een
oorlog met de naburige monarchie aan te sturen,
noch koestert het 't verlangeu de juridische
betrekkingen met haar te wijzigen, maar het
wenscht op de basis van wederkeerigheid voort
te gaan de plichten van nabuurschap te vervullen.
De Bosnische kwestie is een Europeesche, waar-
van de beslissing aan de Balkan-mogeudheden
toebehoort. Servie, vertrouwen stellende in de
wijsheid en de rechtvaardigheid der mogendheden,
draagt zijn zaak zonder voorbehoud aan de
mogendheden over, als aan een bevoegd gerechts-
hof, en vraagt aan Oostenrijk geenerlei scliade-
loosstelling noch in gebied, noch op politiek,
noch op eeonomisch gebied.
Dank zij de Russische diplomatic wordt het
Oostenrijksch-Servische geschil aan de tusschen-
komst der mogendheden toevertrouwd. Ontwijfel-
baar stjjgen de kausen op behoud des vredes,
maar een snelle oplossing is niet te wachten,
daar Oostenrijk geen inraenging der overige
mogendheden wil. Servie heeft echter afstand
gedaan van zijn eisehen, die een oorlog konden
uitloiiken, en dat is al veel gewonnen.
De Oostenrijksche Rijksraad is bijeen ge-
komen. Het nieuwe kabinet-Bienerth deed
zyn intree en daarbij verklaarde de Minister-
president dat de overeenkomst met Turkije de
spanning in Europa aanmerkelijk verminderde.
Oostenrijk is bereid tot rechtstreeksche onder-
handelingen met Servie, waartoe de eerste
stappen gedaan zijn. Het woord is aan Servie.
Bienerth zette 't regeeringsprogram uiteen,
dat aanstuurt op samenwerking tusschen alle
partjjen. De Tsjechen trachtten herhaaldeljjk
s Ministers rede te onderbreken, maar werden
overstemd door de toejuichingen der meerderheid.
In de »Alatin" doet de Russische socialist
P. Rutenberg 't volgend verhaal over den dood
van Gapon, den pope die een rol speelde bij't begin
dei woelingen in 1905. Laat in den avond
van 22 Januari van dat jaar bood het plein
»Dat mag op u geen invloed hebbenHet
is in het belang van het onderzoek hoogst noodig
dat de districtsrechter niets van uwe verklaringen,
ook omtrent het gebeurde in de grot, weet.
Zeg hem, als hij iets vraagt, eenvoudig de waar-
heid. Getuigen mogen volgens de wet niet
over hunne verklaringen spreken, hij is voortaan
getuige als gij. Zeg hem, dat ik dat gezegd
heb en u verplicht heb hem elke mededeeling,
elke aanduiding over uwe verklaringen te
weigeren."
Met dezen raad, dien ik besloot op te volgen,
nam de rechter afscheid. Hij liet mij achter in
een niet te beschrijven onrustigen toestand en
deze werd er niet minder op, toen kort daarop de
districtsrechter bij my kwam. Hij kwam, zoo-
als hij mij eerlijk zeide, om te informeeren wat
de rechter van instructie over mijne verklaringen
gezegd had.
Toen ik hem mededeelde wat ik den rechter
Tan instructie beloofd had. was hij ten hoogste
verbaasd.
nIk getuige als alle anderen I" riep hij veront-
waardigd, #die heeren van het landgerecht weten
door trots en verwaandheid niet meer wat zij
zeggen Aan mijn nasporingen hebben zij te
ken dat er licht in de duisternis is gebracht,
en nu willen zij mij op zijde schuiven, mij de
eer der ontdekking ontnemen, mij als eenvoudige
getuige beschouwen Maar het zal hun niet
voor het Winterpaleis te Petersburg een vreese-
ljjken aanblik. Overal stapels lijken en ster-
venden, slachtoffers van de fusillade, welke dien
middag had plaats gehad. Een eenzaam man
sloop rond en tilde een gewonde op in priester-
gewaad de stille zoeker knipte de lange haren
van den gewonde af, opdat deze niet herkend
kon worden, en droeg hem weg, buiten bereik
van de politie.
De geredde priester was de bekende Gapon
en zijn redder Rutenberg. Sedert vervulde
Gapon de rol van politie-spion, en nadat het
partij-bestuur daarvan de bewijzen bad, werd
Gapon in April 1906 door Ozerki gewurgd.
In de Doema betoogde Markof, van de uiterste
rechterzijde, dat 't noodig was de ambtenaren
te herinneren aan hun heiligen plicht de auto-
cratie te beschermen. Enkele sprekers, zei
Markof, hebben zich aan majesteitsschennis
schuldig gemaakt door 't tegendeel te beweren.
De Voorzitter meende, dat Markof zelf een
majesteitsschenner was, omdat in Rusland geen
autocratie, maar een grondwettig bestuurheerscht.
Daarop werd een voorstel ingediend om het
gerecht te doen beslissen of Markof al dan niet
majesteitsschennis pleegde.
't Is zeker een moeilijk vraagstuk om te be
slissen of de Tsaar autocratisch dan wel con-
stitutioneel vorst is.
De burgeroorlog in Perzie wordt met afwis-
selend geluk gevoerd. De stad Marand, 50 mijlen
ten noorden van Tabriz, is door de royalisten
heroverd. Dsjoelfa kapituleert. De nationalisten
wierpen te Tabriz nieuwe versterkingen op en
sporen de bevolking aan den strijd mee te voeren.
In Teheran zijn biljetten aangeplakt, waarin de
bevolking wordt uifgenoodigd de Europeanen
te vermoorden. Deze proclamaties worden aan
de regeering toegeschreven, die tracht wijziging
in den onhoudbaren toestand te brengen.
In het Britsche Lagerhuis bevestigde lord
Grey, dat de troepen van den Sjah delndische
telegraaflynen hadden afgesneden.
De overeenkomst tusschen Engeland en Rus
land inzake Perzie is gereed van een militair
optreden moet voorloopig geen sprake zijn.
Te Dsjoelfa zijn de directeur en een beambte
van het telegraafkantoor vermoord, die hulpaan
de nationalisten verleenden.
Ingevolge aanschrijving van den directeur-
generaal der Posterijen wordt in den laatsten
tijd, vooral in de grootere kantoren, een scherp
toezicht uitgeoefend op de stukken, die als
drukwerk" worden verzonden, omdat hierbij
schromeljjke misbruiken werden waargenomen.
Niet alleen worden op prentbriefkaarten her-
haaldelijk korte meedeelingen geplaatst en deze
toch als /drukwerk" gefrankeerd, maar 't kwam
ook voor dat aan de binnenzijde van kranten
heele brieven werden geschreven
Er is nu personeel aangesteld voor een scherp
onderzoek, en bij de minste afwijking wordt
onverbiddelijk strafport van den geadresseerde
gevorderd.
TER NEUZEN, 12 Maart 1909.
Meermalen werd de laatste weken de vraag
gedaan of Ter Neuzen thans ook reeds gerekend
wordt tot de garnizoensplaatsen waar. bij de
geboorte van een Prins of Prinses, het voorge-
gelukken En gij, proffessor, hebt geen reden
u te binden aan eeD verplichting, die niemand
het recht had u op te leggen Gij kunt mij
gerust alles mededeelen wat gij wilt
/,1k weet niet of ik daartoe het recht heb, ja
dan neen," zeide ik schouderophalend, „ik ken de
Oostenrijksche wetten niet, maar in elk geval
ben ik zoo al niet wettelijk, dan toch zedelijk ver
plicht niet te praten over mijne verklaringen, daar
ik dit beloofd heb. Gij moet mij dus niet kwalijk
nemen heer rechter, als ik tegenover u het diepste
stilzwijgen zal bewaren."
Hij keek mij zeer boos aan.
„Zooals ge wiltIk zal u verder niet vragen,"
zeide hij na eenig stilzwijgen, /alleen heb ik toch
zeker het recht u inlichting te vragen omtrent
eene zaak, die mij persoonlijk aangaat. Hebtge
/,'tSpijt mij," viel ik hem in de rede, „dat ik
op geen enkele vraag, welke ook, u een antwoord
kan geven. Mijn belofte, te zullen zwijgen, zal
ik houden."
Hij wierp mij een woedenden blik toe en
verliet mjj toen zonder mij zelfs te groeten.
Ik had hem door dat antwoord bepaald diep
beleedigd.
Ik bleef met beklemd hart, ontevreden over
mij zelf, alleen. Den districtsrechter, die mij
gedurende mijn verblijf te Luttach steeds
vriendelijk behandeld had, had ik beleedigd en
hem door mijne verklaring in een scheeve lastige
verhouding tegenover zijne superieuren gebracht.
Ilij wist dit nog niet, doch als hij het vernam,
had hjj het recht boos op mij te zijn, mij zelfs
misbruik van vertrouwen te verwijeen.
De verdenking tegen Franz Schorn, den redder
mijns levens, had ik versterktik droeg de
sehreven aantal satuutschnten zal worden
gegeven. Na ingewonnen informatie kunnen
wij die vraag bevestigend beantwoorden.
In een onaerhoud met den commandant
van het detachement, vesting-artillerie albier,
bleek ons, dat het bericht in ons vorig nummer,
omtrent ongeregeldheden onder de manschappen
van het detachement op verschillende punten
geheel bezijden de waarheid was, niettegen-
staande wij het hadden geschreven op grond
van verschillende ons gedane mededeelingen, aan
welker juistheid wij meenden niet te moeten
twijfelen.
Naar we thans vernamen, moesten een aantal
manschappen van het detachement van hier
naar hun garnizoen terugkeeren, om vandaar
met groot verlof naar huis te gaan. Zooals
gewoonlijk in die omstandigheden waren de
artilleristen, onder het vooruitzicht van naar
huis te kunnen vertrekken, vroolijk gestemd,
maar, op een enkele uitzondering na, en dat
was dan niet een dergenen die vertrekken
moesten, zij hadden geen misbruik gemaakt
van sterken drank.
Bij het avondappel waren alien die er zijn
moesten, in de kazerne aanwezig. Later heeft
evenwel de eene, die drunken was, nog met 4
anderen, de kazerne verlaten. Twee politie-
agenten troff'en den dronken artillerist voor de
kazerne aan en vonden in zijne houding aan-
leiding om hem mede te nemen naar het
politiebureau. By die arrestatie, die met eenig
verzet gepaard ging, waren ook de inmiddels
naar buiten gekomen onderofficieren aanwezig.
Van uit de kazerne werd ook de arrestatie
bemerkt, waardoor de manschappen rumoerig
werden en van uit de kazerne naar de agenten
met steenen werd geworpen.
De agenten namen den arrestant echter mede,
terwijl kort daarop de detachements-comman-
dant in de kazerne verscheen en met de onder
officieren daar de rust herstelde.
Woensdagmorgen ontving de commandant
van de politie bericht, dat de gearresteerde
weer nuchter was, waarop hij dezen liet halen
en in de politiekamer in arrest stellen, daar
een cachot ontbreekt. De artillerist heeft echter
kort daarop de politiekamer verlaten en ver
klaarde aan den sergeant die hem op het plein
achter de kazerne ontmoette, dat hij een ver-
warmd vertrek ging opzoeken, daar bij koude
had. De man werd daarop weer teruggebracht
naar de politiekamer en bleef daar onder be-
waking van een ouderofficier, terwijl de comman
dant inmiddels aan de gemeentepolitie verzocht
hem in de eel van het politiebureau in ver-
zekerde bewaring te willen stellen, daar hiervoor
thans aan de kazerne geen gelegenheid is.
Aan dat verzoek is voldaan.
Dat de herrie is outstaan door eene veete
tegen een der onderofficieren, dat de hulp der
politie is ingeroepen voor het herstellen der
orde in de kazerne en dat de arrestant naar
buiten de stad gevlucht was, is dus onjuist.
Zaamslag, 12 Maart. Gisteren had alhier
door het bestuur van den Zaamslagpolder de
aanbesteding plaats van 360 Ms. Pruissische
grind metende van 1 6 c.M. vrij op den
wal te Ter Neuzen, benevens het vervoer van
dien grind naar aan te wijzen wegen in dien
polder.
Hiervoor werd ingeschreven door de heeren
B. A. Dolk te Dordrecht voor f 2,08, J. A.
sehuld, dat den jongen man thans het verlies
zijner vrijheid dreigde. Ik was kwaad over
mijne onvoorziehtige, te openhartige uitlatingen
en toch, als ik nadacht over het verhooren en
mij die vragen herinnerde, die ik naar waarheid
had moeten beantwoorden, kon ik mijzelf niets
verwijten. Ik had slechts mijn plicht gedaan
Met angst en ongeduld wachtte ik verdere
tijding. Het was om te vertwijfelen, hier doelloos
op bed te liggen en koude compressen om mijn
been te doen Ik had er veel voor gegeven als ik
in staat was geweest iets, wat dan ook, te doen,
en de bezoeken, die den vorigen dag niet ophielden,
en toen vrij lastig werden, zich herhaald hadden,
doch thans bleef ik alleen en aan mijn bed ge-
bonden.
Er verliepen wel twee uurdaar hoor ik
haastig iemand mijne kamer naderen. Mizka
kwam ademloos, met hoogroode wangen en
gloeiende oogen binnen, om mij te vertellen wat
op dit oogenblik geheel Luttach bezig hield.
Franz Schorn was de moordenaar van den
ouden Pollenz De heeren uit Laibach hadden
liet ontdektZij hadden buiten de stad op de
boeve, die Schorn bewooude, het geheele huis
doorzocht en daarbij veel geld, bankpapier en
aandeelen, staatsstukken en andere papieren van
waarde, den geheelen rijkdom van den vermoorde,
gevonden. Franz had echter ontkend en verklaar
de onschuldig te zijn, doch dat baatte niets, hij
was gearresteerd.
De handen geboeid, werd hij door twee gen-
darmen naar Luttach geleid. Toen hij voorbij
het huis van den dokter was geleid, had juist
zijn aanstaande aan het raam gestaan, zij had
hem gezien en was de straat opgesneld. Daar
Aaraoudse te Tei Neuzen voor 2,05, A. de
Jonge Dz. aldaar voor 2,02', Jacob Willem-
sen eveneens te Ter Neuzen voor 2,— en
R. Meeuwsen te Dordrecht voor f 1,999/10,
alles per Ms. Gegund aan den laagsten in-
schrijver. Voor het vervoer werd ingeschreven
door P. Loof e. a. te Ter Neuzen voor f 1,24
per Ms. Dit laatste werd niet gegund.
In het kerkgebouw der Ned. Herv.
gemeente alhier, trad 10 Maart als spreker op
Ds. Feijkes van Golijnsplaat, welke daartoe door
de plaatselijke vereeniging tot Cbristelijke ver-
zorging van krankzinnigen in Zeeland, was
uitgenoodigd.
Hij hield eene rede naar aanleiding van Lucas
10 vers 37. Aan het einde der samenkomst
werd gecollecteerd de som van 31,18. Het
kerkgebouw was goed bezet.
Koewaclit. Dinsdag werden in de nabij-
gelegen Belgische buurt de Kruisstraat in de
kerk de nieuwe klokken ingezegend. Een groot
aantal geestelijken en tal van geloovigen woonden
de plechtigheid bij. Eensklaps viel een der
geestelijken, de ZeerEerw. Heer Supree, pastoor
van Saffelaere door een beroerte getroffen ter
aarde. Voorzichtig werd de lijder opgenomen
en naar de sacristie gebracht, terwijl genees-
kundige hulp werd ingeroepen. Dank de uit-
muntende zorgen kon hij 's avonds nog naar
zijne woning vervoerd worden.
In de aangrenzende gemeente Stekene is
deze week een treurig ongeluk gebeurd. De
oudste dochter van den voerman Lod. Ivens
(de rnoeder lag ziek te bed) had een ketel kokend
water op den grond gezet. De 3jarige kleine
Margriet liep spelende den ketel omver.
Het kind viel en kreeg het kokend water
over het lichaam. Na een smartelijk lijden
stierf de kleine meid.
De droefheid der ouders is onbeschrijfelijk.
stoppeldyk. Woensdagmorgen is plotseling
overleden de heer J. Claessen, onderwijzer alhier.
Daags te voren had de overledene, die verleden
jaar onder algemeene belangstelling zyn 25jarig
ambtsjubile vierde, nog in de school zijne ge-
wone taak verricht.
Hij ruste in vrede.
Stoppeldijk, 11 Maart. Bij de heden ge-
houden herveiling door notaris Dumoleyn van
een woonhuis, schuur, erf en tuin. toebehoorende
aan Ludovicus Lauwers, was het hoogste bod
1510, waarvoor het toegewezen werd. Kooper
werd J. F. Baart te Laraswaarde.
De instel verleden week was 1330.
Boschkapelle. Door den landbouwer P. A.
Stallaert- Perdaan werd dezer dagen een 5jarige
merrie met veulen van 4 weken verkocht voor
den hoogen prijs van 310.
RECHTSZAKEN.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
De rechtbank heeft in hare zitting van 12
Maart de volgende vonnissen uitgesproken
J. M., oud 14 j., koewachter te Biervliet, is
wegens diefstal veroordeeld tot 3 maanden tucht-
school.
K. J. M., oud 67 j., koopman te Eede, is
wegens overtreding der Rijksbelastingen ver
oordeeld tot 10 boete of 10 dagen heeht.
M. d. V., oud 55 j., huisvrouw van K. J. M.,
zonder beroep te Eede, is wegens beleediging
had zij hem voor aller oogen omhelsd, hem,
den moordenaar haars vadersMet geweld
hadden de gendarmen bem uit haar omarming
moeten losrukken. Zij had niet geweend, geen
traan gelaten Met vlammende oogen had zij hem
aangekeken, toen de gendarmen hem wegvoerden.
ffVertwyfel niet, Franz!" had zij hem ten slotte
toegeroepen //God kan niet dulden dat een
onschuldige veroordeeld wordt!" Toen was zij
kalm den dokter gevolgd, die haar in huis
had geleid. Franz was, de oogen naar den grond
gericht, tusschen de gendarmen verder gegaan.
Geen woord had hij geantwoord op de belee-
digende woorden, hem van alle kanten naar het
hoofd geworpen. //Moordenaar Duitsche
honden dergelijke woorden werden hem,
door de steeds grooter wordende menigte, die
hem volgde, naar het hoofd geslingerdhij
scheen ze niet te hooren 1 Het volk was zoo
verbitterd jegens hem, dat de gendarmen de
grootste moeite hadd.en den moordenaar voor
mishandelingen te vrijwaren, en dit zou hun
zelfs niet gelukt zijn, als de districtsrechter
hem niet had beschermd tegen een paar woeste
kerels, twee weggejaagde knechts van Schorn's
boerdery, die zich gaarne over hun ontslag op
hun vroegeren meester gewroken hadden. Door
ernstige vermaningen en bedreiging met strenge
strafdoor de verzekering, dat de moordenaar
zijn gerechte straf zou krijgen, gelukte het den
districtsrechter, de opgewonden menigte kalmer
te stemmen. Hij geleidde den gevangeue tot
het gerechtsgebouw. Dank kreeg hij van den
verstoKten moordenaar niet voor zijn bescherming,
geen woord sprak Franz tot hem.
(Wordt vervolgd).
1 -T —riLiT.-TrriiTi-™——TiTVr
