Ter Neuzensehe Courant. Zaterdag 3 October 1908. 48e Jaargang.
Herhalingson&erwij s.
Binnenland.
No. 5207.
TWBBDB BT.AU.
FEUILLETON.
Burgemeester en Wethouders van HOEK
maken bekend, dat de jongens die verlangen
deel te nemen aan het op 1 November a.s. aan
te vangen hes'halingsonderwiijs zich
daartoe tot en met 3S dezer bij het hoofd
der openbare lagere school kunnen aanmelden.
Hoek, den 2 October 1908.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. WOLFERT, Burgemeester.
J. M. DREG MANS, Secretaris.
EERSTE K A Nl E R.
Vergadering van Donderdag.
Postcontract met de VZ e e 1 a n d.""
Goeagekeurd werd het contract metdemaat-
schappij //Zeeland" betreffende het vervoer van
de brievenmalen.
Motor- en Rijwielwet.
Bij de voortzetting van het debat over het
wetsontwerp tot wijziging van de Motor- en
Rijwielwet, blijkt de heer Verheijen tegen het
ontwerp. Hoewel geen voorstander van het
moderne verkeerswezen, is hij o. a. van meening
dat men, indien men eenmaal aanneemt dat de
automobiel recht van bestaan heeft, en men
haar roem en kracht erkent, van dit voertuig
geen misvormd, verminkt verkeersmiddel mag
maken. Het gevaar zit 'm niet in de snelheid,
maar in de omstandigheden waaronder de be-
stuurder rijdt.
De heer Van Heeckeren van Kell verdedigt
het ontwerp met een beroep op het buitenland,
waar nog strenger bepalingen tegen het snel
rijden van automobielen bestaan.
De heer Laan bestrijd het ontwerp uit een
oogpunt van het belang van het vreemdelingen-
verkeer en industrie. Deze spreker raadt den
Minister aan te verklaren dat hij niet vasthoudt
aan de bewuste bepaling van 10 kilometers,
opdat de Kamer vrijer in hare beslissing kome
te staan.
De heer Havelaar sluit zich aan bij den heer
Van Heeckeren, dat het buitenland nog strenger
tegen het automobilisme optreedt en ontkent,
dat het onderhavige wetsontwerp de automobiel
onmogelijk maakt.
De Minister van Waterstaat acht zijn stand-
punt bekend. Hij' is geen voorstander van de
10 K.M.-maximum, maar wel van 15 K.M.,
gelijk in het oorspronkelijke ontwerp ook was
voorgesteld. Doch, door het amendement-Van
Citters aan te nemen, bepaalde de Tweede
Kamer het maximum op 10 K.M. Hoewel
tegen den zin van spreker, moet hij echter de
Kamer toch aanraden het ontwerp aan te nemen,
omdat daarin, buiten die 10 kilometerkwestie,
andere regelingen van gewicht voorkomen die,
door verwerping, ongedaan zouden worden ge-
maakt. Overigens heeft de Minister voldoende
vertrouwen in het goede doorzicht van de
Gemeentebesturen, dat zij niet tegen de blijk-
bare bedoelingen van Regeering en Parleraent
in, de bevoegdbeid, die hun gegeven wordt
om binnen de bebouwde kom de maximum-
snelheid van 10 kilometers vast te stellen,
zoodanig zullen gebruiken, dat daaruit ont-
zettend groote bezwaren zullen voortvloeien.
Den volgenden dag was zij even opgeruimd,
alsol ei niets tusschen hen voorgevallen ware.
Zij scheen alleen zoo druk met haar huishou-
delijke zaken bezig, dat zij verzuimdeoptemerken
hoe hij haar de hand toestak. Dieu middag reed
zij vooi het eerst alleen naar eenige landgenooten
toe, bij wie zij een langdurig bezoek aflegde. Des
avonas was zij echter zeer spraakzaam haar
boeken werden, tot Bolislav's verbazing, niet aan-
geioeid en zoo ging het ook de volgende dagen.
Een onaangenaam gevoel begon zich van hem
meester te maken zou zij dan zoo volkomen
onverschillig voor hem geworden zijn, dat zij
alle studie van ziju kwaal opgafZij was nooit
zoo vroolijk, zoo gezellig geweestsedert hun
huwelijk had zij Bern nimmerzoozeeraangespoord,
toch dikwijls gasten bij hen te noodigen al zijn
kennissen waren vol lof over haar maar hij zelf
had voortdurend de pijnlijke gewaarwording,
dat er iets tusschen hen gestorven was.
Op een avond, dat hij bitterder dan ooit tegen
haar gestemd huiswaarts keerde, voor de honderd
en zooveelste maal in zijn hart herhalende hoe
spoedig de liefde eener vrouw kan sterven,
ontmoette hij een zijner landgenooten, die hem
nog^ tot drie ure medenam.
loen hjj de voordeur van zijn woning opende,
poogde hij dit zoo zacht mogelijk te doen, om
blella niet te wekken maar hij had een bran-
De Minister waarschuwt overigens tegen de
wel wat overdreven bezwaren tegen de 10 kilo-
meter-bepalingvooral b.v. was overdreven het
argument van benadeeling der industrie. En
voordeelen zijn er toch ook te vinden, als minder
gevaar en vermindering van de stofplaag.
De Minister vat de bepaling overigens zoo
op, dat de bewuste snelheid niet voor de be
bouwde kom in haar geheel gelden zal, doch
alleen voor die gedeelten van de kom, waarin
het drukke verkeer of de plaatselijke omstan
digheden de inaximum-snelheid van 10 K M.
noodzakelijk maken. Mocht blijken dat de
Gemeentebesturen de bepaling anders opvatten,
dan zou hij niet aarzelen om hun de bevoegdbeid
tot snelheidsregeling door wetswijziging te
ontnemen.
Na replieken, waarbij de Minister vei'klaart
het niet als een persoonlijk echec te beschouwen
als de wet valt, wordt het wetsontwerp tot
wijziging der Motor- en Rijwielwet aangenomen
met 28 tegen 16 stemmen.
Opsporen van delfstoffeu.
Ten slotte werd behandeld het wetsontwerp
betreffende het opsporen van delfstoffen van
Staatswege.
De heer Reekers ontwikkeld als hoofdgrief
daartegen, dat het schendt het particuliere eigen-
domsreeht, gewaarborgd in de Grondwet en
het Burg. Wetb. Ook vreest spreker dat deze
Staatsexploratie gaandeweg zal leiden tot Staats-
exploitatie.
Spreker begrijpt niet, waarom in deze tijden
van niet ruim voorziene schatkist, en van aan-
gekondigde versterking van Rijksmiddelen, mil-
lioenen zouden moeten worden uitgegeven, waar
voor veel minder het doel bereikt kan worden.
De heer Regout wil uitsluitend Staatsexploratie
als zij gepaard gaat met Staatsexploitatie. Alleen
voor wetenschappelijke doeleinden is exploratie,
die zeer duur is, en ons wellicht 4 a 5 millioen
gulden kan kosten, niet gerechtvaardigd.
De heer Van den Biesen motiveertzijn stem voor
het wetsontwerp, dat noch strijdt met Grondwet,
noch met Burg. Wetboek, noch met de bestaande
Mijnwet, en daarentegen't voordeel biedt dat men
te weten komt, wat er onder onzen bodem zit.
De heer Van Nierop vraagt naar hetgeeu het
exploratiepian der Regeering zal kosten. Spreker
wii voor geleidelijk exploreeren geld toestaan,
anders zullen particulieren gaan profiteeren van
den tot dusver verrichten voorbereidenden arbeid
van den Staat.
Spreker betoogt voorts de noodzakelijkheid
van herziening van de wet in 1810.
De Minister van Landbouw verdedio-t het
ontwerp, waarvan de eenvoudige bedoeling is,
de Staat in de gelegenheid te stellen in de
eerstvolgende 15 jaren een grondig onderzoek
naar den bodemrijkdom van Nederland te doen
en dus ons land gedurende dien tijd voor explo
reeren van particuliere zijde te sluiten.
De Minister meent, dat er in ons land ook
plaats is voor particuliere concessie.
Het wetsontwerp wordt ten slotte aangenomen
met 28 tegen 4 stemmen.
Kamer daarop tot nader verdaagd.
Verschenen is het jaarverslag over 1907/8
van het „Credietfonds", opgericht in 1906 door
,/Handelsbelang" te Middelburg ten bate van
de door den watersnood in hun bedrijf bedreigde
handelaars en winkeliers in hare omgeving.
Alle rekening-couranthouders, op twee na,
hebben hunne verplichtingen vervuld en behalve
de rente, ook een vijfde deel hunner schuld
denden dorst en ging zijn studeervertrek binnen,
waar hij wist, nog een karaf wijn te zullen
vinden, dan behoefde hij haar niet te storen,
om naar de sleutels van bet bulfet te zoeken.
Op den drempel der kamer bleef hij getroffen
staan. Terwijl hij meende, dat zij reeds uren laug
te bed zou liggen, zat zij daar, het hoofd
voorover op de dikke studeerboeken gevailen
en de oogleden door den slaap gesloten. Be-
schenen door het zachte lamplicht, terwijl de
dageraad reeds doorbrak, was zij schooner dan
ooit en een gevoel van wroeging maakte zich
van hem meester en drong hem, naast haar
neer te knielen en haar te dankeu, dat zij hem
in weerwil van alles, nog altijd zoo liefhad,
dat zij haar nachtrust opofferde aan haar be-
zorgdheid voor zijn leven, maar hij durfde haar
niet naderen.
Wat zou hij haar gezegd hebben, die haar
tot zelts van haar toewijding een verwijt had
gemaakt
Had zij hem, sedert hij als een stervenden
vagebond uit Siberie was weergekeerd, niet
alle weldaden geschonken, die de eene sterve-
ling den anderen slechts geven kan Dankte
hij haar niet alles
Nog stond het in zijn macht dat te berstellen,
zijn onrechtvaardigheid voor altijd uit tewisscheu.
Hij behoefde slechts tot haar te gaan, en haar te
zweren. dat hij om harentwille zijn wraak, zijn
dorst naar vergelding zou verloochenen, dat hij
nooit zou weerkeeren tot de bijeenkomsten, die
zij zoozeer duchtte, en hij gevoelde, dat zij hem.
daarvoor als voor de grootste weldaad, die hij
ooit had kunnen bewijzen, zegenen zou. Een
afgelost. Door het fonds is een zuivere winst
•gemaakt van f 370. Dit gevoegd bij de winst
over 1906/7 maakt f 1106. De gelden door
aflossing verkregen, werden rentegevend belegd.
na advies van den raad van toezicht, zoodat
het bedrag in effeeten dit jaar is geklommen
van 9947 tot f 13,656. Aan renten werd
ontvangen 747 terwijl de onkosten hebben
bedragen 51.
TER NEUZEN, 2 October 1908.
Naar we vernemen bestond de verwachting
dat de Deensche stoomboot Aggersborg, te Gent
afgeladen tot een diepgang van bijna 19 voet,
het eerste stoomschip zou zijn dat door de
nieuwe sluis passeert. Het werd vandaag hier
verwacht.
Heden kwam echter telegrafisch bericht dat
het kanaal naar Gent slechts bevaarbaar is voor
schepen met hoogstens 17 voet diepgang. Hier-
door is de diepte waarmede gevaren mag worden
nog minder dan voorheen in gewone omstandig
heden, daar die 18,4 voet bedroeg.
Het schijnt dat bovengenoemde order is uit-
gevaardigd naar aanleiding van een zandver-
schuiving, in de vaargeul boven Selzaete.
I^Sefeslisatieproef te Ter ^euzen.
In ons vorig nummer konden we nog een en
ander vermelden omtrent het arriveeren van
militairen alhier. Wij schonken eerst niet veel
aandacbt aan de tijding dat hier soldaten waren
doorgemarcheerd, doch bemerkten later dat er
toch iets bijzonders gaande moest zijn. Dat de
soldaten door de stad waren gemarcheerd vond
daarin zijn oorzaak, dat het detachement uit
Vlissingen, dat des morgens op het onverwachts
order had gekregen naar Ter Neuzen te ver-
trekken, naar het schijnt niet goed was ingelicht
met den toestand der gebouwen van oorlog enz.
Althans men begaf zich voor het bekomen van
een onderdak naar de kazerne op Java. De tijd
dat die kazerne diende voor het herbergen van
militairen is al lang voorbij er was reparatie
noodig, daaraan is men voor jaren begonnen,
doch het werk is onvoltooid gebleven. Aan de
geleiders van het detachement bleek, toen zij
voor het gebouw kwamen, dat dit wel geen
geschikt verblijf was. Na het van buitenaf
goed bekeken te hebben trok men af en is
daarna terecbt gekomen in de voormalige
infirmerie in de Nieuwstraat.
Daarin kon men wel een onderdak vinden,
doch geen naclitleger en geen eten. In verband
daarmede werd de hulp van den burgemeester
ingeroepen, die op grand van de wet op de
inkwartiering, de militairen bij verschillende
ingezetenen onder dak bracht.
Ondertusschen verdiepte men zich in gissingen,
wat er toch wel aan de hand zou zijn. Zooals
we vermeldden, was ook naar het fort te Elle
woutsdijk een detachement vertrokken en hier
werden volgens het gerucht nog verwacht
artilleristen uit Den Helder. En dat zou geen i
kleinigheid zijn, want zij, die meenden het goed
te weten, wisten te vertellen dat door het
departement van oorlog aan de directie van den
prov. stoombootdienst was ge'informeerd, hoeveel
personen de boot wel laden kon. Geen kleinig
heid dus een boot met kanonniers
Ondertusschen, toen des avonds de boot arri-
veerde, blekeu daarmede over tekomen, ongeveer
35 artilleristen, onder commando van den
kapitein Van Asselt, van het garnizoen te
's Gravenhage, die voor het houden van oefeningen
oogwenk aarzelde hij, en zij, die daar zoo voort-
droomde, vermoedde weinig hoe de engel van
geluk met zijn zijden wieken haar zaehte lokken
beroerde, maar om terstond weer van daar te
zweven.
Ontmoedigd door zijn eigene zwakheid, keerde
de jonge man naar zijn slaapkamer terug.
En den volgenden dag werd bun leven hervat
alsof er geen zieiestrijd in zijn binnenste had
plr.ats gehad.
Intusschen zouden hun humeuren toch ge-
eindigd zijn, weer tot elkander te komen, nadat
Bolislav wist hoezeer zij aan hem gehecht bleef,
indien zijn geest niet door tal vail andere
vraagstukken bezig was gehouden.
De partij, die hem naar Parijs had geroepen,
had hem tot voorzitter verkozen.
Indien het enkel Polen waren geweest, zou
dit hem betrekkelijk weinig hoofdbrekens heb
ben gekost, het ware dan voldoende geweest
zijn hart te laten spreken, zijn berinneringen
aan Siberie te raadplegen, om hun zijn indrukken
mede te deelen maar hier waren alle soorten van
landslieden bijeen Russische nihilisten, Iersche
opstandelingen, Fransche anarchisten alle
liedeu, die tot woede opgezweept waren tegen
de een of andere regeering. Zij schoolden hier
te zamen om tot een algemeene maatschappe-
lijke omwenteling te geraken, zich te ontdoen
van de gebieders, die zij tirannen noemden.
Bij oogenblikken beefde zelfs graaf Kistow-
sky voor hun woeste taal en opgeworpen
denkbeelden, zeide hij tot zichzelf, hoe vreed-
zamer het thans zijn moest in zijn woning,
aan de zijde dier groote, zelfverloochenende
te Willemstad waren gedetacheerd. Een deel
dezer manschappen was aangewezen om onder
bevel van den le luitenant Van Olden naar
het fort te Ellewoutsdijk te vertrekken. Daar de
boot op de laatste reis van Vlissingen te
Borssele niet aanlegt, had dit detachement zijne
bestemming niet kunnen berciken. Een gewoon
reiziger zou misschien om tijdig te Ellewoutsdijk
te komen reeds te Goes uit den trein zijn ge^tapt.
Ook voor deze mannen was een onderdak
noodiff. Het kwam hen zeer te stade, dat onze
burgemeester reeds op een en ander was voor-
bereid en elk hunner spoedig een inkwartierings-
biljet kon overhandigen. Dit was natuurlijk
een noodzakelijke oplossing, ofschoon het niet
te ontkennen valt dat vele ingezetenen leelijk in
het haar zaten met die onverwachte loge's,
wien ze het zelf niet kwalijk namen dat ze er
waren, maar die ze tocb liever vele uren hier
vandaan hadden gewenscht. Ondertusschen
kwam toch alles in orde. Enkele logementen
herbevgden dien avond een groot aantal loge's
van burgers die minder op bet herbergen onzer
landverdedigers waren ingespannen.
De aanwezigheid der militairen bracht reeds
terstond veel beweging op straat. Uitgelokt
door het mooie weer waren bij de aankomst
der laatste boot velen aanwezig, eveneens door
het gerucht en het bericht in ons blad, dat
er nog militairen moesteu komen. Daarbp
bleek dat de soldatenjas evenals zulks in de
garnizoensplaatsen het geval is, ook alhier veel
aantrekkingskracht op de dienstbaren uitoefent,
want in groote getale fladderden deze om de
wandelende zonen van Mars. Het viel aller-
minst in hun smaak dat reeds spoedig het
signaal van verzamelen door de straten klonk
en het hieruit den militairen duidelijk werd
dat ze niet naar hier waren gekomen om grapjes
te maken.
De infauteristen kregen order om het hek.
staande rond de kanonnen der kustbatterij, op
te ruimen, terwijl de artilleristen later daarheen
vertrokken om de kanonnen van hunne omhuisels
enz. te ontdoen en deze schietvaardig te maken.
Van op een afstand waren velen er getuigen
van dat daar bij de kanonnen, bij fakkel- en
lantaarnlicht gewerkt werd. Natuurlijk had
door dat geheimzinnige werken in den nacht
de fantasie vrij spel. Al spoedig wist men met
zekerheid te zeggen dat er des nachts zou ge-
schoten worden met de kanonnen. Nu dat was
al iets heel bijzonders. We hebben hier altijd
kanonnen op de wallen weten staan, maar dat
er mede geschoten werd, neen, dat hebben we
nog niet bijgewoond. Er werd nog rneer bij
verteld. Te Vlissingen lagen torpedobooten,
en die hadden in opdracht om de Schelde op
te varen, ten minste ongedeerd de lijn te pas-
seeren die door de kustbatterij alhier en het
fort te Ellewoutsdijk wordt afgeslolen. Dat
zou natuurlijk op schieten uitloopen (hoewel
we al medelijden hadden met het fort te Elle
woutsdijk dat daar zonder verdedigende kanon
niers aan de bemanning van de torpedobooten
zou ten prooi vallen).
Velen hadden reeds maatregelen genomen om
hunne vensters door opschuiven voor springen
bij het schieten te beveiligen. Met spanning
ging men den nacht tegemoet. We waren
reeds voornemens om er ook onze rust aan te
wagen, ten einde van een en ander volledig
haring eu kuit te hebben, toen we in de gelegen
heid kwamen een autoriteit die er wat van
weten kon, aan te klampen, en van dezen ver-
namen we dat Ter Neuzen dien nacht rustig
kon zijn, dat er geen kwestie was van een
overval door een vijand ter zee en dat er dus
liefde, die de zijne was, dan hier te midden
dier wanhopigen, waaronder zooveel bandieten
schuilden maar hij miste de geestkracht, voor
altijd hun vergaderplaats te ontvluchten, den
zedelijken moed, hun te verklaren, dat zij te
ver gingen en hij hen niet verder wilde volgen.
Daarbij hoopte hij nog altijd op vergelding
en door hen alleen, zoo meende hij, kon hij
daartoe geraken.
Op zekeren morgen, aan het eerste ontbijt,
men was thans reeds in October, vouwde hij
de nieuwsbladen open en reikte hij er volgens
gewoonte een aan Stella over. Zij doorliep
het dagblad vluchtig, maar slaakte op eens
een kreet.
,/Wat is er vroeg hij, ziende hoe zij
lijkkleurig was geworden.
vWat er is V" antwoorde zij bitter. //Niets
dat u of mij verwonderen kan, want het was
vooraf te voorzien, en toch grijpt het aan, om
harentwil, die arme, arme vrouw
//Spreek! Wat is er herhaalde Kistowsky.
,/Ramanoff is gevangen genomen."
z/Lieve hemelschreeuwde haar echtgenoot,
z,dat is verschrikkelijk, want hij alleen had
den noodigen moed om gevaarlijke papieren
naar Rusland over te brengen. Hij is dus
niet in handen van de Zwitsersehe politie, maar
van onze beulen gevailen."
//Men ziet, dat gij uitmuntend op de hoogte
zijt," sprak Stella bitter. //Ja, hij is reeds naar
Moskou overgebracht."
(Wordt vervolgd).
o
