No. 5104. Ter Neuzensche Courant. Zaterdag* 1 Februari 1908. 48e Jaargang.
"""TeTjil l e?5n™
Gemengde berichten.
Predikbeurten.
Landbouwberichten.
TER NEUZEN, 31 Januari 1908.
Bij het passeeren door de nog niet geheel
geopende brug over den nieuwen kanaalarm
alhier van door een sleepboot gesleepte modder-
bakken, voer een der bakken tegen de brng,
waardoor deze een schok kreeg en de draaier
met geweld rondsloeg, M. de Ruijter, die bij
het draaien behulpzaam was tegen het hoofd
treffende. De draaier werd door den slag ver-
brijzeld, terwijl De R., verschillende verwon-
dingen aan het hoofd bekwam.
Naar we vernemen is de toestand van den
gekwetste door den hem behandelenden genees-
heer niet zonder zorg bevonden.
Zaamslag, 30 Jan. Dezer dagen hield de
vereeniging ffOnderlinge Hulp" hare gewone
jaarlijksche vergadering. Uit de rekecing en
verantwoording bleek dat in 1907, met inbegrip
van het goed slot over het jaar 1906, was
ontvangen 688,941/2 en dat de uitgaven heb-
ben bedragen 583,08, zoodat in kas bleef
f 105,86 V2.
In 1906 bezat de vereeniging 1225,121/»,
thans 1105,86V#.
Het te kort over 1907 is dus f 119,26.
WegeDS vergoeding voor gestorven of door
de vereeniging aangekochte zieke varkens is
nitgegeven 455,57. Het aantal leden bedraagt
thans 116, tegen 121 over het vorige dienstjaar.
Koewacht. Donderdagnamiddag had hier voor
de eerste maal in het nieuwe gemeentehuis eene
openbare vergadering plaats van den Raad, welke
door alle leden werd bggewoond. De voorzitter,
de heer C. Dierick, opende de vergadering,
heette de leden welkom in het nieuwe gebouw
en sprak den wensch uit, dat het hen gegeven
mocht ziju nog vele jaren in dit schoone gebouw
de belangen der gemeente te behartigen. De
heer E. L. Plasschaert, wethouder, bedankte
namens den Raad voor de uitgesproken wenschen,
terwijl hij hoopte, dat de tegenwoordige voor
zitter nog dikwijls zeer dikwijls de vergaderingen
mocht leiden. Als nu ging men over tot be-
handeling van
1. lngekomen stukken. lngekomen was:
a. Een schrijven van Ged. Staten, bevattende
goedkeuring van overschrijving van de post tot
verhooging der jaarwedde van den onderwijzer
J. F. Andriessen wegeus behalen hoofdacte.
b. Schrijven van Ged. Staten, dat de defini-
tieve goedkeuring van de gemeectebegrooting
over 1908 verdaagd was tot I April a. s.
Beide voor kennisgeving aangenomen.
c. Schrjjven van Ged. Staten, waarin wordt
aangedrongen op het aansteilen van een vroed-
vrouw. Zal nader behandeld worden.
d. Schrijven van Ged. Staten, dat de kosten
van vervoer overbrengen van ontvluchten krank-
zinnige door het gesticht zal worden vergoed.
Voor kennisgeying aangenomen.
2. Burgemeebter en Wethouders b'rengen
verslag uit van de kasopneming bij den gemeeute-
ontvanger. In kas was 3721,26.
3. Eveneens wordt verslag uitgebracht vol-
gens art. 52 der Woningwet.
4. Behandeld wordt een verzoekschrift van
den lantaarnopsteker De Schepper om verhooging.
Deze verhooging wordt niet toegestaan.
5. Alsnu komt in behandeling het aansteilen
van eene vroedvrouw. Na uitvoerige bespreking
wordt besloten geen vroedvrouw aan te stellen.
De Raad is van meening dat door de nieuwe
22)
De Overste wist niet wat hierop te antwoorden,
hij weifelde eeilige oogenblikken want hij be-
greep niet wat hiervau te moeten denken. Met
een vriendelijken blik antwoordde hij echter
//Mijn beste graaf, stel dit bezoek liever tot
later uit, dan zal er ruimschoots gelegenheid
zijn Helena te spreken zorg nu echter, dat ge
weg komt" en hem de hand reikende, zeide hij
,/Nu graaf, adieu, goede reis
Binnen weinige oogenblikken was de cornet
op weg naar Neuenrode.
Tegen verwachting van den Overste kwamen
in den namiddag beide Russische officieren we-
derom in Wartenberg.
De Overste vertelde hun kort en bondig, dat
ze met hun deserteur naar den duivel konden
loopen dat hij hem eenmaal had uitgeleverd
dat zij door hunne onachtzaamheid hem hadden
laten ontsnappen, dus, dat hij dientengevolge
geen lust gevoelde zich verder met de zaak
in te laten, en hun derhalve verzocht zoo spoedig
mogelijk met die praatjes op te houden en zijn
huis te verlaten.
De officieren waagden het niet een woord
meer te zeggen, keerden zonder gunstig resul-
taat terng vanwaar ze gekomen waren, en ga-
ven verder alle nasporingen op.
De kozakken echter, aan wier nalatigheid en
slechte surveillance men de ontsnapping van
regeling met de verschillende geneesheeren in
de naburige gemeenten genoegzaam voorzien is
in de verloskundige hulp.
Na afloop der vergadering had een gezellige
bijeenkomst plaats ter viering van de opening
van het nieuwe gemeentehuis, waartoe ook de
aannemers waren uitgenoodigd.
Biervliet, 31 Jan. In de heden gehouden
vergadering van den gemeenteraad werd be-
noemd tot onderwijzeres aan de le gemeente-
school rnej. M. P. de Hullu, thans onderwijze
res aan de school in de buurt Driewegen alhier.
Zondag 2 Februari 1908.
Zou Chilisalpeter afgedaan hebben'?
Woensdagmiddag omstreeks 2 uur, zijn te
Made in den zoogenaamden leemkuil drie kin-
deren, twee van 11 en een van 13 jaar, door
het ijs gezakt en jammerlijk verdronken.
Een dochtertje van G. van Oosterhout had
den moed op het hulpgeroep dier kinderen
over het ijs te Snellen om zoo mogelijk hen
te redden, doch bij het nemen van een der
handjes der ongelukkigen brak het ijs en viel
zjj te water. Inmiddels kwam hulp opdagen
en door het grijpen van een toegeworpen touw
heeft zij zich weten te redden. De andere drie
verdronken.
lie diamanten van Lemoine.
De voorzitter van den Alg. Ned. Diamant-
bewerkersbond, de heer Henri Polak, vraagt
zich in het jongste Weekblad van den bond af
vWat heeft men er aan te zoeken naar het
maken van diamant
Dat een geleerde scheikundige als Moissan
experimenteert, om met een zuiver weteii-
schappelijk doel kool te doen kristalliseeren,
is begrijpelijk. Doch volkomen oubegrijpeljjk
is, dat iemand daarnaar zoeken gaat met com-
mercieele bedoelingen tenzij het is, om den
diamantmagnaten vrees aan te jagen en geld
af te persen. Want zoodra iemand werkelijke
diamanten kan vervaardigen, zal diamant meteen
zijn waarde verliezen. De uitvinder zal dan
geen financieel voordeel van zijn werk hebben
integendeel, hij zal niet eens de kosten, aan
zijne proefnemingen besteed, kunnen dekken.
Het ligt immers voor de hand, dat diamant
geen bijzondere waarde meer zal hebben, als
men dien in onbeperkte hoeveelheden kan maken.
Diamant is in trek en staat boven alle andere
juweelen, omdat hij zeldzaam en kostbaar is.
Is hij niet meer zeldzaam en dus niet meer
kostbaar, dan is de aardigheid er af en is het
heele vervaardigings-procede geen cent waard.
Dat diamanten kunstmatig kunnen worden
vervaardigd, heeft Moissan tastbaar en afdoend
aangetooud. De wetenschap heeft daarmede een
overwinning behaald, waarmede al haar onzelf-
zuchtige dienaren tevreden kunnon zgn. De
scheikundige, die verder gaat en net zoo lang
experimenteert tot hij diamanten kan maken,
die verhandelbaar (zouden) zijn, bewijst weten-
schappelijk niets dat niet reeds bewezen is. doch
ontneemt dan alle waarde aan een stof, met
welker bearbeiding en verhandeling duizenden
menschen aan den kost komen."
//Wanneer is het rooken begonnen en
sinds wanneer is het in ons land gewoonte r
vraagt een lezer van het N. v. d. D.
Het blad antwoordt
Al tameljjk lang geleden, ofschoon misschien
niet zoo lang als de vrager waarschijnlijk
denkt. De tabaksplant werd het eerst genoemd
en beschreven door een Spaanschen monnik in
1496, dus zeer kort na de ontdekbing van
Amerika, waar zij gevonden werd op de eilanden
Tabago, Cuba en Haiti. Na het overbrengen
van de plant naar Europa heeft het echter nog
zeer lang geduurd eer men overging tot het-
geen wij //rooken" noemen het aanvankelijk
gebruik was als geneesmiddel, door middelvan
het uitgeperste sap. Eerst in den tijd van
Ludewijk XIII in Frankrijk (alzoo tussehen
omstreeks 1620 en 1640) begon men daar
tabak te rooken als genotmiddel, en onder
Lodewijk XIV was het gebruik reeds vrij al-
gemeen. In Engeland deed men het al vroeger,
op het voorbeeld van Sir Walter Raleigh, in
den tijd van Elisabethde twee volgende
Koniugen, Jacob I en Karel 1, waren tegen-
standers van de tabak, maar konden niet be-
letten dat hunne onderdanen ze meer en meer
gebruikten.
In ons land begon het rooken, destij<ls //toe-
back suyghen" genoemd, niet voor het begin
der 17e eeuw, de nieuwe gewoonte vond felle
bestrijding bij verscheidene predikanten, die
het »een naiiperij van wilde volkeren" noemden
en //een werck ende inventie des satans Aan
vankelijk werd alleen gerookt in daartoebestemde
huizen, tabagieen, doch allengs deed de pijp
tabak haar intrede in de woningen onzer 17e
eeuwSche voorvaderen. Maurits verbood het
rooken aan zijn leger en Piet Hein aan zijne
vloot, maar hunne opvolgers hebben weldra
hun tegenstand opgegeven.
Men weet hoe na de korte pijpjes der 17e
eeuw later de deftige lange Gouwenaars geko
men- zijn, die de heele 18e en uog een goed
deel van de I9e eeuw hebben doorgemaakt, en
toen allengs vervangen zijn door de sigaar, de
antipathie van Hildebrandmen leze er zijn
»varen en rijden" maar eens op na.
Verleden Dinsdag trok een heele stroopers-
bende uit Limburg de Belgische grens over
en drong in het boseh van Teuven door. 7>ij
hadden wapens, fretten en zakken bij zich.
Er werd een verschrikkelijk bloedbad onder
de konijnen aangericht. Door de boschwachters
op heeterdaad betrapt, toonden zij een vergunning
door den eigenaar van het jachtgebied geteekend,
zoodat de boschwachters hen hun gang lieten
gaan. Eerst later kwam het uit, dat de jacht-
permissie valsch was. Met hun zakken gevuld
met wild, wilden onze stroopers weer over de
grens in onze provincie terugkeeren, maar daar
stonden zij tegenover een vastberaden d'ouane-
bearabte met de revolver in de hand.
Er volgde toen een gevecht, dat misschien
het leven van een douane-beambte zou gekost
hebben, als de marechaussee's niet ter hulp
waren gesneld en een gedeelte van de bende
hadden gevangen genomen.
Twee dames, mejuffrouwen loteyko en
Kipiani, hebben te Brussel uitvoerige onderzoe-
kingen gedaan over de beteekenis van het vege-
tarisme, en hun resultaten zijn zeer gunstig
den arrestant toeschreef, ontvingen door be-
middeling der beide officieren eenige geduchte
knoetslagen.
Teneinde zeif geen straf te krijgen, werd de
geheele zaak den superieuren geheel anders
voorgesteld, zoodat deze in de meening ver-
keerden, dat de officieren den deserteur niet
weder hadden gezien.
De regeering liet de zaak verder rusten, want
zij bekommerde zich al zeer weinig om den
deserteur, die slechts huzarencornOt en boven-
dien maar 'n Pool was.
ZESDE HOOFDSTUK.
Zoo was de cornet dan weer op weg naar zijn
geliefd Neuenrode. Het waren. zooals ons
reeds bekend is, de banden der innigste liefde,
die hem daarheen trokken, 't was dus geen won
der dat hij aan deze plaats de voorkeur gaf
boven elke andere.
Hoewel hij thans niet zoo gejaagd was als
bij zijne vlucht uit Wieruzow, reed hij toch
stevig door. Hij zag er oueindig ernstiger
uit dan gewoonlijk, 't scheen dat zijne gewone
vroolijkheid en onbezorgdheid hem geheel ver
laten hadden. Toen hij aan Kaatje dacht,
dat het haar waarschijnlijk wel bekend zou zijn,
dat de arrestant, die voor haar vaders huis aan-
gehouden en in hechtenis genomen was, niemand
anders kon geweest zijn dan hij, daar haar geen
andere graaf Zarnacki bekend was, verviel hij
in eene buitengewoon sombere stemming en
maakte 'n inwendige angst zich van hem meester.
Wie weet in welken treurigen toestand Jt arme
meisje zich bevindt. Hoeveel tranen had ze
wellicht reeds om zijnentwille vergoten, want
ze had immers gezegd hem hartelijk lief te
hebben. Zijn gemoed werd zoo vol, dat hij
zich met kracht en geweld er tegen in moest
zetten, anders was hij in tranen uitgebarsten.
Hij had volstrekt geen opgewektheid weder
aan die ellendige herberg af te stappen, om iets
te gebruiken of zijn paard te laten rusten, maar
besloot regelrecht door te rijden naar 't slot.
Tegen 't middaguur was de comet in Neuen
rode, en ware 't niet, dat hij zich zijn dierbaar
meisje in tranen badende gedurig voor zijn
oogen stelde, hij had in zichzelven reeds bij
voorbaat gelachen over de verwonderde ge-
zichten, die hij op het slot zou ontmoeteu.
Toen hij de herberg voorbij reed, stonden de
meid en de waard toevallig voor het huis, ze
staarden hem met groote oogen aan, doch groet-
ten zeer beleefd, welke groet met een knikje
en een lachje door den graaf beantwoord werd.
De cornet reed in gestrekten draf de dorps-
straat door, regelrecht naar 't slot.
Een der knechts, die hem den vorigen avond
met de anderen omsingeld had, stond juist voor
't huis en staarde hem met nog grooter oogen
aan dan de waard en de meid. De graaf scheen
hierop geen acht te slaan, spi'ong van zijn paard
en wierp hem den teugel toe, terwijl hij op
bevelenden toon zeide //Zet mijn paard op stal."
Toen opende hijzelf de huisdeur en stapte
als 'n oud bekende de trap op naar de eerste
verdieping, hier ontmoette hij 'n bediende in
wien hij een kamerdienaar herkende en op '11
toon, alsof 'hij 'n dagelijksch bezoeker van 't
slot was, vroeg hij
//Is mijnheer thuis
z/Ja, mijnheer, gp wenseht
z/Dat gij den graaf Zarnacki, cornet in Zijner
Majesteits huzaren regiment, prins Eugenics
van Wurtenberg, aandient."
De bediende maakte 'n eerbiedige buiging
en geleidde hem in 't salon, daarua begaf hij
zich naar 't vertrek waar de heer George zich
bevond.
Deze was niet minder verbaasd dan zijn neef,
toen de knecht graaf Zarnacki aandiende en
ofschoon hij zich den naaui natuurlijk zeer goed
berinnerde, veronderstelde hij toch dat't onmo-
gelijk dezelfde persoon kon zijn maar waarscbijn-
lijk 'n bloedverwant die zich voor t gebeurde
van den vorigen nacht interesseerde.
Na zijn toilet 'n weinig in orde gebracht te
hebben, begaf hij zich naar 't salon.
Graaf Zarnacki pevsoonlijk terstond te her-
kennen, was hem onmogelijk, daar hij deze
bif 't licht der maan en in de verte gezien en
gesproken had.
Na dus elkander gecomplimenteerd te hebben,
nam de graaf 't woord
//Gij waart zoo beleefd, mijnheer," zoo ving
hij aan, mij den vorigen nacht op uw slot uit
te noodigen, waaraan ik tot mijn groot leed-
wezen toen geen gevolg kon geven, thans even-
wel reken ik 't mij tot plicht daaraan te
voldoen."
(Wordt vervolgd).
Uervormde HerM.
Ter Neuzen. 9| u. geen dienst en 2 u., Ds. A. Tiuimerman
Slniskil. 9J a., Us. A. Timmermao.
Axel. 94 u. en 2 u., Ds. J. B. T. Hngenholtz.
Zuunslag. 9 a. en 2 u., Ds. 6. van Din.
Hoek. 9J n. en 2 a., Ds. E. Reams.
Sua van Gent. 9 u., Ds. H. Akersloot van Houten Roos.
Hulst. 10 u., Ds. De Boer.
(lereromieerde Herkea,
Ter Neuzen. 9 n. en 2 n., Ds. J. v. d. Berg.
Axel A. 9 n. en 2 u., Ds. E. H. Broekstra.
II. 9 n. en 2 n., Ds. R. v. d. Kamp.
Zaamslag A. 9 n. en 2 u leeskerk.
It. 9 a. en 2 a., lis. H. Mulder.
Hoek. 9 u. en 2 u., Ds. P. H. de Jonge.
(aereformeerde gemeente (Vlooswijkstraat).
Ter Neuzea. 9 u„ 2 u. en 5£ a., leeskerk.
Donderdag 's avonds 5^ u., Ds. Roelots v. Goes.
Vrijdag '8 avonds 5$ u., Us. Roelofs v. Goes.
Uud.fiSereforineerde geineeme (Vlooswijkstraat).
Ter Neuzen. 9 u., 2 u. en 5J u., Ds. M. Ruben.
Isokaal ..Kben Hapzer"' (Kerkbottaan).
Ter Neuzeu. 5£ u., dhr. J. J. Kense.
Deze vraag werd niij onlangs gedaan door iemand,
die gelezer. had van de gunstige resnltaten met kalk-
salpeter. Mijn antwoord luidde in den geest van het
opetel van uen heer Ter Haar, hoofdredaeteur van He
Veldbode, voorkoniende in het laatste nommer van ver-
leden jaar. We achten de beschouwingen van genoemden
scbrijver zoo correct en daarbij in zulk een aardigen
vorm gegoten, dat we niet kunnen nalaten, het bedoelde
opstel hier in zijn geheel af te schrijven
i/Zoa chilisalpeter atgedaan hebben, nu men salpeter-
kalk, stikstofkulk en kulkstikstof produceert
Daar is geen kwestie van. Het chilisalpeter vzit er
in" en voldoet goed en waar men met het chilisalpeter in
vele streken nog in het stadium der proefnemingen ver-
keert, daar zal men zeker nog niet dadelijk op de nieuwe
stikstofmeststoffen vallen. Slikstofkalk is n stuivend
poeder, niet aangenaam om uit te strooien. Salpeter
kalk is zeer wateraantrekkend en klontert licht. Ook
deze meststof is niet aangenaam in de behandeling, daar
de handen er in hooge mate kleverig van worden.
Dit zijn echter bijzaken, wij erkennen het gaarne.
Maar hoofdzauk is toch dat men chilisalpeter keut en
de in de toekomst concurreerende meststoffen nog moet
leer en kennen.
Wordt de concurrentie van beteekenis, dan zal het
chilisalpeter wel in prijs dalen. Aan de prijsdaling van
salpeterkalk, stikstofkalk en kalkstikstof is ook een
grens, daar men de productiekosten toeh niet tot niets
kan terugbrengen.
Met chilisalpeter zijn duizenden en dnizenden proeven
genomen, honderden bij honderden verslagen en brochu
res hebben dit juist in zijn voile waarde als meststof
leeren kennen. Denkt men nu heusch, dat de land-
bouwers een meststof, waarvan zij reeds zooveel weten
eD zooveel gezien hebben op eenmaal zullen laten
schieten voor stikstofleverende meststoffen, waarmede
men nog jaren ervaring zal moeten opdoen, alvorens
ze zoo goed te kennen als men nil het chilisalpeter kent
Wanneer hier en daar vergelijkende proeven met
chilisalpeter, salpeterkalk, stikstofkalk en kalkstikstof
ook door landbouwers, genomen zijn, dan is dit in
hoofdzaak geschied om te zien of de resultaten de ver
wachting kunnen verwekken, dat men hetchilisalpeterom
der concurrentiewilleinjprijs zal moeten verminderen, niet
om het chilisalpeter den rug toe te keeren. Heeft de
produclie van salpeterkalk en stikstofkalk zich later
eenigszins uitgebreiii, dan zullen, wij twijfelen er niet
aan, de landbouwers bij gelijkheid in priis van een
kilo stikstof in de drie meststoffen, de voorkeur aan
het chilisalpeter blijven geven, zoolang dit geleverd zal
kunnen worden.
De landbouw heeft groote verplichtingen aan het
chilisalpeter. De nieuwe stikstofmeststoffen verschenen,
toen de landbouw een hoogen trap van ontwikkeling
bereikt had, toen de opbrengst van vele laudbouwpro-
ducten per H. A. met 30 tot wel 75 gestegen was.
Dat was te danken aan de veredeling der cultdurge-
wassen, aan de betere grondbewerking, aan de meer zorg-
vnldige verpleging der gewassenmaar ook aan
het gebrnik van de hulpmeststoffen, met chili- aan de
spits. Zonder hulpmeststoffen, zonder chilisalpeter kun
nen wij onze veredelde gewassen niet op de eenmaal
bereikte hoogte houden.
Van geen snelwerkende meststof is tot heden het
nutcig effect in verhouding tot de hoeveelheid van het
in de meststof gekochte plantenvoedsel zoo groot aj£
van het chilisalpeter. Daarom is het niet denkbaar,
dat het in dit opzicht door salpeterkalk, stikstofkalk en
kalkstikstof overtroffen zal worden.
Het chilisalpeter heeft een schitterend verleden niet
alleen, maar, naar onze meenini:, ook nog een toekomst."
Aldus de heer Ter Haar. En "t zal den geachten lezer
niet bevreemden, als ik zeg, aan het aangehaalde niets
te zullen toevoegen. Immers, wie maar eenigszins op
de hflbgte is met Iheorie en praktijk, zal zich geheel bij
den schiijver aunsluiten.