BURGERLIJKE STANA
ozat8 vXs, j
Nederlandsch Tooneel te Gent.
118 decimeter water, terwijl het gewone peil
104 palm is. Onder deze omstandigheden was
er aan redden niet te denken. Er is van boord
at niet geseind.
Bp het binnenkomen is het schip dwarsgegooid
en op een berm van de pier gestoten, met het
voorschip naar binnen, een scherp stalen schip,
dat dus weldra in tweeen brak. De wacht aan
den Hoek zag een massa menschen aan boord
op het voorschip hoe langer hoe benauwder
sauiendringen en bij het gestadig wegzakken
angstig opkruipen naar het hoogste gedeelte.
De beraanning wordt geschat op een 50 koppen.
Hoeveel passagiers er waren was hier nog
niet bekend, maar men vermoedt een lOOtal.
Zoo zag de reporter het voorschip met al
die menschen eindelijk in de branding verdwijnen.
Thans zit het achterschip aan den zeekant op
den dam en daar waren vanmorgen nog ver-
scheiden menschen op te bespeuren. Toen het
om kwart over zevenen goed dag was kon hij
alles duidelyk onderscheideneerst de breuk,
merkbaar doordat de ackterste mast achterover
stonden van lieverlede schenrden de deelen
verder van elkander. De menscben op het voor
schip bleken zwemgordels aan te hebben, zij
hidden elkander stijf vast. Omstreeks negen
uur waren zij met het scheepsdeel door de gol-
ven als huizen verslonden. Ruim anderhalf uur
heeft dit wegzakken geduurd.
De stoomreddingsboot heeft reeds vroeg bij
seinpaal vier drenkelingen opgepikt, die
den
dreven op hunne zwemvesten. Een was er
reeds dood, drie gaven er nog teekenen van leven
In de berghaven zijn zij aan wal gebracht, waar
doctoren klaar stonden om te helpen. De doc-
toren uit Alaassluis waren per extratrein hier-
heen gebracht. Twee van de drenkelingen zijn
na aankomst o^erleden, een hunner is in leven
gebleven. Hij blijkt te zijn een Engelsch kapi-
teiu die in Amsterdam een sto imsehip ging halen.
Na de eerste verzorging is hij bij particulieren
onder gebracht en hij moet vrij wel wezen.
Een sleepbuot heeft ook nog enkele lijken op-
gevischt in het Kanaal Omstreeks kwart over
zevenen vond zij reeds een dame drijven bij
het station, wie een arm was afgerukt. Ook
aan het strand zijn enkele lijken aangespoeld.
Het schip had weinig lading in, hoogstens
50 tot 00 ton stukgoed, waarvan reeds een en
ander aaudrpft. Er zijn honderden menschen
om hulp te verleenen en duizeuden nieuws-
gierigen, maar marechaussees en veldwachters
weten de orde te bewaren, en ongewenschte
handelingen te voorkoraen.
Ook zijn aangespoeld twee zakken brieven,
een bestemd voor den Engelschen gezant te
Berlijn, en een voor dien te Kopenhagen. De
zegels waren ongeschonden.
Het voorschip is weggezonken in het vaar-
water en zal spoedig opgeruimd moeten worden.
Het achterschip. dat men nog steeds op den
berm van de Noordpier ziet zitten, heeft het
opengeschenrde gedeelte naar den Waterweg
gekeerd. De menschen, die zich daar steeds
nog op bevinden, verkeeren in een wanbopenden
toestand. Voortdureud ziet men de huizen-hooge
brekers over het wrak inslaan, want met de eb
is de zee nog veel kwader dan zij reeds was
by den vloed. En woeste sneeuwbuien komen
het woedende water van ver uit nog opdrjjven.
Te een uur ging de stoomreddingsboot op-
nieuw uit, maar men vreest, wederom zonder
uitslag. De bemanning zag de rampzalige
schipbreukeliugen met zakdoeken wuiven. Men
vreest dat de ongelukkigen van kou en ont-
bering zullen omkomen, tenzij de branding het
wrak stukslaat.
Van de firma Hudig Pieters te Rotterdam,
die trouwens hier een kantoor heeft, was een
inspecteur reeds heel vroeg aanwezig.
Het is een ontzettend schouwspel, het brok
wrak 2000 M. uit de kust duidelijk voor oogen
te zien, oversproeid van het schuimende water,
zonder dat de honderden aan den wal een hand
tot hulp kunnen uitsteken. Het wrak zit 25
M. uit het vuur. Daarnaast ziet men nog net
het puntje van den mast opsteken uit het ge-
zonken voorschip.
Kapitein van de Berlin was de heer J. Precious.
De Harwich-lijn heeft tot nu toe wel geluk-
kig gevaren. Het laatste ongeluk trof haar in '69,
toen de Ravens Burry in het Brielsche Gat is
gebroken, zonder dat er menschenlevens te be-
treuren waren.
Donderdagmiddag om een uur waren er nog
25 lijken binnengebracht, bijna alle van de be
manning. Zij worden neergelegd in een loods
aan het spoorstation.
De stoomreddingboot zal thans trachten van
den binnenkant het wrak te naderen om aan
bakboord een lijn over te schieten en zoo ver-
binding te krijgen. Ook is het niet onmogelijk
dat zij beproeft menschen af te zetten op het
vuur, om van daar uit verbinding te maken.
Over de oorzaak van de ramp is natuurlijk
niets met zekerheid te zeggen.
Maar vermoedelijk is het schip bij den Snel
len vloed door de zee dwars gestagen en door
de hooge golven op de 1000 ponders aan de
berm van de pier neergesmeten.
Tegen drie uur zag men de menschen op
het wrak met meer aan dek. Een sleepboot
met doctoren blijft in de buurt van de reddings-
boot. Onder de 27 aangespoelde lijken i9 er
een van een jongetje van omstreeks 5 jaar.
Het wilde weer houdt aan. De branding
koint mijlen ver uit zee aanrollen, en wie van
het wrak mochten afslaan, zullen zeker aanstonds
den dood vinden. Alle opvarenden van het
schip zullen wel wakker geweest zijn, toen het
ongeluk gebeurde, want te dezer plaatse worden
zij gewekt voor het binnenkomen.
Sedert vanochtend 11 uur is er geen een
schip den Waterweg durven binnenkomen.
Hedenmiddag brachten de treinen honderden
belanghehbenden aan om hetaangrijpendschouw
spel te zien. De bezetting van het fort bewaart
de orde aan het station.
Gisterennamiddag om drie uur rapporteerde
de sleepboot Wodan, die langs het wrak ging
dat er nog ongeveer 10 personen aan dek waren
De sleepboot Ida van de firma Jos. de Poorter
heeft vijf zakken mail opgevischt, afkomstig
van de Berlin, en aan den burgemeester van
Naaldwijk afgegeven.
Naar wij vernemen bevond zich ook het opera-
gezelschap, dat onder leiding van Ernst van
Dijck te Londen een aantal voorstellingen ge
geven heeft aan boord van het verongelukte
schip. Een der leden van het gezelschap. de
heer Henninger uit Koburg, die gisteravond
even te laat te Harwich aankwam en dus niet
met de Berlin mee kon, heeft toen de reis via
Antwerpen gedaan. Maar overigens had het
geheele gezelschap zich op de Berlin ingescheept.
Men meldt uit den Haag
Bij de eerste tijding van de ramp met de
Harwichboot Berlin is de inspecteur van de
scheepvaart, de heer Arkenbout Schokker, in
opdracht van den minister van landbouw, nijver-
heid en handel, naar den Hoek van Holland
vertrokken, ten einde zich op de hoogte te
stellen van den omvang dezer zeeramp.
Donderdagavond 10 uur.
De indrukken van den dag zijn te overstel-
pend, om u nog een geregeld relaas te knunen
geven van dezen ontzettenden ramp. Maar de
afgrijselyke sensatie, die zich in den chaos naar
voren blijft dringen, is de overtuiging dat daar
nog steeds enkele menschen in leven zijn op het
wrak van het achterschip, gebeukt door de
overzwalpende branding, omgierd door de stor
men in den donkeren nacht, terwijl hun oogen
wanhopend uitzien naar de dicht-bije lichten
aan den Hoek van Holland, waar honderden
menschen samengestroomd zijn, doch van wie
er niemand tot nog toe hulp heeft kunnen
bieden.
En aan de Berghaven. waar de Berlin vijf
minuten stoomens vandaan was toen het onheil
gebeurde, grenzende aan het station, van
waaruit zij alien hoopten hun reis over het
vasteland te vervolgen, daar liggen nu reeds
drie en dertig gevischte en aangespoelde lijken
uitgestrekt in de rouwkamer, waarin door de
eerbiedige zorgen van de directie der Harwich
lijn een der loodsen van de Holland Amerika-
lijn daar is veranderd. Zij liggen er, nadat
de doctoren telkens weer den doodschouw heb
ben verricht, ingespeld in de witte lakens, die
veel verminkingen bedekken, de gezichten enkel
ontbloot, voor de herkenning, op met wit en
zwart bespannen kribben in de zwart omhangen
zaal, waar het bleeke licht uit electrische lam-
pen de meest rustige gelaatstrekken der over-
ledenen bescbijnt. En al wat physieken weer-
zin zou kunnen wekken, is door windsels en
watten aan het oog onttrokken. Op ieder van
deze baren heeft de directie een stemmigen
rouwlamfer en een palmtak met witte bloemen
neergelegd.
Bij het binnenkomen geraakt men er in een
stemming van plechtige rust en vrede, na den
korten strijd. die al deze menschen vauoehtend
gestreden hebben, weldadig, wanneer men denkt
aan het wanhopende gemartel van de enkelen,
die daarbuiten op het wrak nog steeds, en nu
reeds zeventien uren lang, den dood voor
oogen zien.
Dat zijn de sterke contrasten. En wat daar-
bij betreft is de volte van nieuwsgierigen langs
de anders zoo stille wegen van den Hoek. De
dringende volte aan het station en in de koffie-
huizen, de treinen waarvan de goederenwagens
zelis volgedrongen zijn met menschen, al komen
er ook telkens eindelooze wagenristen, die in-
gelegd zijn in den gewonen dienst. En waar,
zoovele duizenden samenstroomen, wordt vaak
de rampzalige oorzaak van hun komst ver-
geten en klinkt hier en daar een vroolijk
gejoel, dat wel schril afsteekt met den rouw,
waarin honderden gedompeld zijn.
Na deze aanduidingen van de hoofdindrukken,
mogen hier de feiten volgen, zooals ik ze,
enkel van bevoegden heb aangeteekend, zonder
het weinig prijzenswaardig voorbeeld van fanta-
seerende reportage uit enkele avondbladen over
te nemen, noch gewicht te hechten aan allerlei
vermoedens en verziusels, die er steeds opkomen
uit eene zenuwachtige menigte by een ramp.
Eerst wil ik dan graag de namen noemen,
van degenen, die met zooveel pieteit de over-
ledenen hebben verzorgd. Het waren bijzonderlijk
dr. Yan Arkel, pleegzuster Postma, de sergeant,
ziekenverpleger Kwikkel en de ambtenaar der
Staatsspoor Boekhout. die eerst door het toe-
passen van de handgrepen om drenkelingen bij
te brengen, vervolgens door schouwen, wasschen,
afleggen enzoovoort de laatste eer aan deze
afgestorvenen bewezen, terwijl de R.-K. geeste-
lijkheid steeds aanstonds bystand verleenden,
en het Heilig Oliesel toediende, waartoe deze
heeren zelfs de reddingsboot op een sleepboot
in de branding volgden, met de medici uit
's Gravenzande, Den Hoek en Maassluis.
Behalve de loods, de heer De Brander, die
het schip den Waterweg moest binnenbrengen,
vreest men dat er nog drie of vier Rotter-
damsche loodsen als passagiers omgekomen zijn,
die door het stormweer genoodzaakt waren op
de uitgaande schepen de reis naar Engeland
mee te maken.
De burgemeester, Mr. J. Bunt, van's Graven
zande, waartoe de Hoek behoort, was voort-
durend met den secretaris, den heer Van Nierop,
ter plaatse. Laatstgenoemde ambtenaar nam
de signalementen van de aangespoelde lijken
op, en hield aanteekening van de herkenden.
De burgemeester heeft geldswaarden en kost-
baarheden, op de lijken bevonden, in bewaring
gesteld.
Dr. den Houter, inspecteur van de Volksge-
zondheid bracht een bezoek aan den Hoek.
Onder de talrijke belangstellende autoriteiten
was ook de Duitsche gezant.
De regeering liet zich voortdurend telegrafisch
op de hoogte houden, en stelde zooveel hulp
als gewenscht werd ter beschikking.
De burgemeester ontving bericht dat Prins
Hendrik der Nederlanden Vrijdagochtend te 10
uur in den Hoek van Holland zou aankomen.
Heden zouden de lijken in de kisten worden
neergelegd.
De bemanning van de dagboot der Harwich-
lijn, de Amsterdam, die Donderdagavond aan
den Hoek binnenkwam, rapporteerde dat zij
bij het voorbjjvaren van het wrak om hulp
hadden hooren roepen.
V oor het opera-gezelsehap, dat aan boord
was, waren telegrafisch dertig plaatsen in den
trein naar Hamburg gereserveerd.
De heer Ruffelsen, inspecteur van de H. I J.
S. M., leidde aan den Hoek persooulijk den
treinendienst en verleende waar noodig bijstand.
De gedurende den afgeloopen nacht aamo-e-
wende pogingen tot redding hadden weer geen
resultaat. Men kreeg evenwel de zekerheid,
dat zich nog lerenden aan boord bevonden.
V eischillende lijken zijn nog aangespoeld.
Heden voormiddag kwam Prins Hendrik per
automobiel te Hoek van Holland aan en bezocht
tweemaal het strand, nabij het wrak, terwijl
hij ook een bezoek bracht aan het lokaal waar
de lijken worden binnengebracht.
Bij de hedenmiddag hernieuwde pogingen
tot redding is het naar men ons seinde gelukt
met het wrak verbinding te krijgen en waren
te 4 ure 8 personen aan wal gebracht. Met
de redding van meerderen was men nog bezig.
fcV l5nFebrCObr 60 MarTa IsLbeH.
van Elis'abefh Mom'thamerLiVinUS CaUe CQ
Overiijden. 1 Febr. Anna Maria Delien, oud 72 i
Bestuurder ARTHUR HENDRIKX
Zondag 24 Febr, a.s. te 2% uur dagvoor-
stelling, opvoermg van Vroolijke oorlog,
lustig zangspel in drie bedrijven, naar het
Duitsch van Fr. Zell en Richard Genee, muziek
van Johann Strauss.
Grooten Schouwburg te Gent.
Directie: HORACE MARTINI.
Zondag 24 Februari a.s., te 21/i ure, dag-
voorstelhng; opvoering van La Boheme,
lynsche comedie in 4 bedrijven, naar het Fransch
van Eugene Crosti, muziek van Leongavallo.
z E E T IJ I 1 r\ tJT JbC IV.
Van 20 tot en met 21 Febr.
5
Van 20 tot en met 21 Febr. werden langs de
Oostsluizen alhier 6 binnenvaartuigen op- en
6 afgeschutdoor de Westsl. 1 op en 1 af-
geschut.
Positie der stoomschepen.
s.s. GUIDO vertrok 18 dezer van Bougie naar Middlesbrough
I)e geredde lersche kapitein, t-<t nu toe eenigoverge-
lilevene der passagiers, die in Amsterdam een Bchip
moest halen, werd vanochtend ondergebracht in het
hotel van den heer Tuin, waar hij onmiddellijk te bed
gelegd werd en onder medUcbe hulp gesteld Pogingen
van onbescheidenen om den zieke op zijn kamer te be-
zoeken werden verijdeld. Een dochter van den heer
Tuin verpleegde den patent, die haar tegen den avond
uit dankbaarheid zijn gouden ring met Chineesch in-
schrift aan den vinger stak Zijn toestand is bevredi-
gend, hoewel hij koorts had, en baadde in het zweet.
De koene schipper Jansen van de stoomreddingsboot
werd hedenavond omstreeks zes uur even bij hem toe-
gelaten. Toen vertelde de geredde passagier, dat de
kapitein en de loods van de Berlin, nog voor het schip
ging zitten, tegelijk door een stortzee van de brug waren
gestagen, en in zee verdwenen. Daarop had deze op-
varende, omdat hij zelf gezagvoerder is, met den eersten
stuurman der inaiiboot tijdelijk het commando over-
genomen.
Kapitein Jansen van de reddingboot.een onverschrokken
zeeheld, stond mij hedenavond een onderhoud toe. Hij
zei ongeveer het volgende:
Ik wacht nu weer en zee af, om er opnieuw met de
stoomreddingboot heen te gaan. Vermoedelijk zal dat
hedennacht te 6en uur zijn Tot nu toe is alles mislukt.
Misschien kan ik dan het buitendeel van de pier be-
reiken en daar landen met de sloep. om van daar uit
te werken. Maar water en zee zijn buitengewoon hooo-.
Vanmorgen hebben we even door het schiettoestel ee"n
losse verbinding gehad, de lijn was er overheen geschoten
en zij hadden haar gegrepen, maar een stuk water
gooide ons weg, en wij moesten laten slippen Daarna
brak de ankertros, en moesten we naar binnen om een
nieuw anker te halen.
Toen was het schip nog in zijn geheel. Ten bewijze
hoe sterk het schip was, diene, dat na den stoot niet,
zooals gewoonlijk de railing gebroken is, maar van
onderen is het schip in elkaar gezet, en eerst later ook
van boven gescheurd, waarna voor- en achterschip van
elkander braken.
V'olgens mijn schatting waren er een 60 a 70 personen
op het voorschip, toen het zonk.
En nu het laatst zag ik op het achterschip nog vier
man schuil onder het sloependek. Een hunner draagt
uniform, misschien is het een man van de equipage,
misschien een der Rotterdamsche loodsen.
Vanmorgen naderden we het wrak tot op tien meter
afstand, en ik moest een oogenblik voile kracht achteruit
draaien om het mis te komen. En nu heb ik wel
reddingen volbracht, die niet minder waren, maar de
plaats waar. de Berlin zit, is zoo slecht. Wij kunnen
haar niet van den buitenkant genaken, en aan den bin
nenkant is geen ruimte
vDoch, zooals gezegd, vannacht gaan we er weer uit.
Weest u vcrzekerd dat ik geen gunstig oogenblik voorbij
laat gaan. We konden de kerels best beroepen, maar
in Jezus-naam hielden wij ons stil. Een van hen
schreeuwde knapjes. Het schip is van den buitenkant
heelemaal opengebroken. Het is net achter de machine-
kamer afgebroken.
„Toen wij kapitein Parkinson zagen, dreef hij zonder
gordel, enkel op een paar stukken hout. Een sleepboot
had hij al aangeroepen. Toen die ons hem was, hadden
we hem ook al in de gaten."
jAl uw getob en uw moed heeft wel weinig voldoening
gegeven, kapitein
»'tls waar, zei de onvervaarde zeeraan, maar ik weet
dat we alien onzen plicht hebben gedaan, en zullen
blijven doen tot 't uiterste, doch tegen die elementen is
niet te vechten."
„De toestand van lucht en zee staat niet erg gunstig
E6n ding is zeker, verder zakken kan het wrak niet,
en ook niet afglijden; 't eenige is, dat de zee het op-
breekt.
jSedert 10 jaar heb ik er nu 336 gered, maar zoo'n
ramp is nooit vooreekomen aan onze kust. Deze stoom
reddingboot van de Zuid-Hollandsche Reddingmaatschap-
pij de eenige aan onze kust is best, zij is altijd
met acht koppen bemand, nu was er een extra man,
voor het schiettoestel. De machinist wordt in de raachine-
kamer opgesloten gedurende den tocht, omdat deze boot
zoo ingericht is, dat zij over den kop kan dnikelen en
weer boven komt"
Op de tijding van de Amsterdam is de reddingsboot
omstreeks elf uur weer uitgegaan.
Van den uitslag hadden wij hedennacht te 2 uur nog
geen telefomsch bericht uit den Hoek, wat weinig be-
uioedigend schijnt.
Er waren, behalve een zwerm binnenlandsche repor
ter, teekenaars en fotografen, ook verscheiden buiten-
lundsche journahsten naar den Hoek overgekomen
onder meer correspondenten van de Times, Daily Chro
nicle en Daily Mail, Reuter's agent uit Amsterdam was
tevens den ganschen dag ter plaatse.
p,Iu,S3" HuwcUjkB-voItrBkkingw,. 6 Febr. Eduard
.,gnj 0£? ,J Jtu" ®n Mathilda van Kerkhoven, oud
J-> Jd- Johannes Bernardus de Bruijn oud 52 i
weduwn en Isabella Theresia AarensTnd 52 j /d"'
Francies Voet oud 28 j jm. en Carolina Maria Adr ana
van Y\ esemael, oud 23 j., jd.
Ueboorten. 1 Febr Johan, z. van Benignus Alohou-
sms Essehng en van Maria Johanna Verbruggen. 5 Febr.
Irrna Juliana, d. van Cyrillus VJassenroot en van Cle
mentina Pierssens.
Overlijden. 1 Febr. Rozalia Morres, oud 83 j., wed.
uit het vieide hnwelijk van Bruno Verhelst. Mathilda
Louisa Schuerman, oud 9 m., d. van Johannes Albertus
en van Maria Anna Maas. 11 Febr. Desii-6 Eduard
Joseph Begiju, oud 4 m„ z. van Petru, Johannes envau
Philomena van Acker 13 Febr. Petrus Augustinus
Pauwels, oud 6 m„ z. van Judocus Seraphinus en van
Maria Seraphina van Bunder.
n«n«H<dijk. Geboorten. 2 Febr. Josephus Lu-
dovicus, z. van Jacobus Asselmau en van Paulina
Fruytier. 3 Febr. Martha, d. van Petrus van Heese
en van Apolonia de Bakker. Heese
HouienUse. Huwelijks-aangiften. 1 Febr. Johannes
man "oud 30 j^f"' 26 j" jm CQ NeeltJe Uiel«"
StSlX1^.^ 2°8ltirekkingeS' 7 I;ebl'- Petru9 Augustinus
htalUcit oud 28 j |,n. en Maria Louisa Hiel, oud 26 j jd
w i h J,0sephL'f Malcontent (van Gi aau w), oud 30 j jm
en VVilhelmiua Louisa d'tlont, oud 22 j., jd. Hypolitus
van Overmeeren. oud 28 j, jm en J^nna dWok,
Geboorten. 6Febr Julia Maria, d. van Hendrik de Prehel
er van nana Amelia Vertenten. 13 Febr. Petrus Theo
oud 80ani ,"S Goossen r 4 Feb''- Cornelis de Dalle'
oud 7 m' 7 7n.IdH Mannaert. Louisa Kips
7 Febr ,',d^'-Van L.udovlcul,s e" van Appolonia Baart.
Fud°vicus Weegenhausen, oud 76 j weduwn
oud 83 i0'' wed egev U F1bl' Apolonia Aarssenj
oud bd j., wed. van hrancies Frise. 15 Febr Ann*
Cat harm a Voet, oud 70 j wed, van Benedictus Buijle.
2 VLAG.
NAAM. Ms. Van en naar. Lading
Eng. s.8.
Duits. 8.1
20 Duits. 8.8.
Eng. s.s.
idem
Voor Ter \euzen i
River Lagan
Mathilde
2272 Londen
3569 New-Castle
Van Ter Weuien
Albert Zelck 2232 New-Castle
The Duchess 1659 Boston
River Thames 2241 Londen
Voor Lent t
20
Noor. s.s.
Belg s.s.
Eng. s.s.
idem
Belg. s.s.
Eng. s 8.
idem
idem
idem
idem
idem
idem
Eng. s.s
Eng. sch.
stukg.
kolen
ledig
idem
stukg.
Urda
2050
Goole
kolen
Helena
261
Ostende
ledig
Astrologer
2580
Leith
stukg.
Ouse
21 8
Goole
idem
Van
Lent i
Presed. Stevens
599
Ostende
ledig
Sea Hound
H015
Londen
stukg.
Polo
1441
Hull
idem
Don
2658
Goole
idem
Ralp Creyke
1796
idem
idem
Wurk worth
1862
New-Castle
idem
Harelda
3645
Liverpool
idem
A vocet
3984
Manchester
idem
Voor leGaete t
Alchymist
1079 Hamburg
creosoot
Coal tar
621
Havre
idem
on Tees.
s.s. HARALI) in loBsing te Algiers.
s.s. JENNY vertrekt heden van Rotterdam naar West-
Harflepool.
s.s. RICHARD vertrok 20 dezer van Algiers naar Yarrow.
